زخم بستر چیست؟ ؛ علائم و بهترین روش درمان

زمان مطالعه این مطلب: 6 دقیقه

زخم بستر، مشکلی است که در نتیجه فشار بیش از حد بر قسمت‌هایی از بدن که به طور مداوم با سطوح سخت در تماس هستند، شکل می‌گیرد. این مشکل معمولاً در افرادی که بستری هستند و توانایی تغییر وضعیت بدن خود را ندارند، رخ می‌دهد. زخم بستر می‌تواند عوارض جدی برای بیماران داشته باشد و نیازمند توجه و مراقبت ویژه است.

در این مقاله از مجله سلامت کیوان به بررسی زخم بستر، عوامل ایجاد آن، علائم، روش‌های پیشگیری، تشخیص و درمان آن می‌پردازیم.

علت ایجاد زخم بستر چیست؟

به گفته کارشناسان مجله سلامت کیوان: زخم بستر یک مشکل پیچیده است و ممکن است توسط عوامل مختلفی ایجاد شود. در این بخش، به بررسی عواملی که منجر به توسعه زخم بستر می‌شوند، می‌پردازیم.

1. فشار طولانی‌مدت: فشار مداوم و مستمر بر یک منطقه خاص از بدن، می‌تواند به خونرسانی ناکافی به بافت‌ها و ایجاد آسیب و زخم منجر شود.
2. اختلالات عروقی: بیماری‌هایی مانند آترواسکلروز عروق، دیابت و اختلالات گردش خون می‌توانند به کاهش خونرسانی به بافت‌ها و ایجاد زخم بستر منجر شوند.
3. نقص تغذیه: کمبود مواد غذایی مورد نیاز برای بهبود و ترمیم بافت‌ها نیز می‌تواند روند شفا را تحت تأثیر قرار داده و زخم بستر را ایجاد کند.
4. بیماری‌های مزمن: بیماری‌های مزمن مانند سرطان، ایدز و بیماری‌های قلبی عروقی می‌توانند آسیب و ضعف به بافت‌ها ایجاد کرده و زخم بستر را فراهم آورند.

اهمیت تشخیص و درمان زمان‌بندی شده زخم بستر از اهمیت بسیاری برخوردار است. با شناخت عوامل موثر، می‌توان برنامه‌های پیشگیری و مدیریت مناسب برای کنترل و درمان زخم بستر را پیش بگیریم.

علائم زخم بستر چیست؟

به گفته کارشناسان مجله سلامت کیوان علائم هشداردهنده زخم بستر عبارتند از:

• تغییرات غیرمعمول در رنگ یا بافت پوست
• تورم
• ترشح چرک‌مانند
• ناحیه‌ای از پوست که نسبت به نواحی دیگر در هنگام لمس سردتر یا گرمتر احساس می‌شود
• نواحی نازک

زخم بستر بر اساس میزان عمق، شدت و سایر ویژگی‌ها مراحل مختلفی دارد. درجه آسیب پوست و بافت از تغییر در رنگ پوست تا آسیب عمیق شامل عضلات و استخوان متغیر است. ⁽¹⁾

پیشگیری از زخم بستر

در این بخش، به برخی از استراتژی‌های پیشگیرانه که می‌تواند در جلوگیری از توسعه زخم بستر موثر باشد، اشاره می‌کنیم:

1. تغییر مکان بیمار: تغییر مکان بیمار به طور منظم و متناسب با شرایط بیمار، می‌تواند فشار مستمر بر روی یک نقطه را کاهش داده و از توسعه زخم بستر جلوگیری کند. بستر بیمار باید مناسب، نرم و راحت باشد.
2. استفاده از وسایل کمکی خاص: استفاده از وسایل کمکی مانند فوم‌های ضد فشار، پد‌های آب بستر، موکت‌های ضد فشار و پد‌های مخصوص زیر ساق پا، می‌تواند فشار را تقسیم کرده و از ایجاد زخم بستر جلوگیری نماید.
3. مراقبت مناسب پوست: حفظ تمیزی و خشکی پوست، از آسیب به پوست جلوگیری می‌کند. استفاده از محافظت‌کننده‌های پوستی، نظافت منظم پوست، اصلاح مکان‌هایی که قابل تحمل نیستند و استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌های مرطوب‌کننده پوست، می‌تواند از ایجاد زخم بستر جلوگیری کند.
4. تغذیه مناسب: تغذیه مناسب با تأمین مواد غذایی مورد نیاز برای تقویت بافت‌ها و افزایش مقاومت بدن، می‌تواند در پیشگیری از زخم بستر موثر باشد. مصرف مواد غذایی با پروتئین، ویتامین C و روی مناسب را توصیه می‌کنیم.

مراجعه به پزشک و متخصصان مربوطه و رعایت دستورات آن‌ها در رابطه با مراقبت و پیشگیری از زخم بستر، نیز بسیار حائز اهمیت است. همچنین، هرگونه تغییر در وضعیت پوست باید به پزشک گزارش شود تا بتوانند تشخیص صحیح را بررسی و درمان مناسب را تجویز کنند.

تشخیص زخم بستر

تشخیص زخم بستر به کمک روش‌های تشخیصی مختلف انجام می‌شود. در این بخش، به برخی از روش‌های تشخیصی شایع برای تشخیص زخم بستر اشاره می‌کنیم:

1. بررسی فیزیکی: پزشک یا متخصص، با بررسی دقیق پوست می‌تواند زخم بستر را تشخیص دهد. آنها به دقت اندازه، عمق و ویژگی‌های زخم را بررسی می‌کنند. همچنین، بررسی دستگاه گوارش و عروقی نیز در برخی موارد مورد نیاز است.
2. تصویربرداری: استفاده از روش‌های تصویربرداری مانند اکوگرافی، رادیوگرافی، آنژیوگرافی و MRI، می‌تواند در تشخیص و ارزیابی زخم بستر مفید باشد. این تصاویر به پزشک کمک می‌کند تا عمق زخم و تأثیر آن بر بافت‌های اطراف را بیشتر بررسی کند.
3. آزمایشگاهی: برخی از آزمایشات می‌تواند به تشخیص علل زخم بستر کمک کند. آزمایشات می‌تواند شامل آزمایش خون، آزمایش، آزمایش‌های باکتریایی و آزمایش‌های بیوپسی بافت باشد.

تشخیص زخم بستر معمولاً توسط پزشک یا متخصص مراقبت از پوست انجام می‌شود. بهتر است در صورت تشخیص هر گونه زخم روی بدن، با پزشک خود مشورت کنید تا تشخیص صحیح را بررسی کنند و برنامه درمانی مناسب را برای شما تعیین کنند.

درمان زخم بستر چیست؟

بسته به وضعیت و شدت زخم متفاوت است. در ادامه به برخی از گزینه‌های درمانی شایع برای زخم بستر اشاره می‌کنیم:

1. کاهش شار: این روش شامل تغییر مکان بیمار و کاهش فشار روی نقاط بدن بیمار است. این کار می‌تواند از طریق تغییر مکان مداوم، استفاده از وسیله‌های کمکی مناسب، و استفاده از بسترهای فشار مناسب صورت گیرد.
2. تمیز کردن و مراقبت از زخم: شستشوی ملایم و منظم زخم با استفاده از محلول‌های مرطوب‌کننده و ضدعفونی‌کننده، همراه با تغییر بانداژ و در نظر گرفتن نیازهای خاص زخم، از جمله اقدامات مراقبتی است.
3. داروهای موضعی: استفاده از داروهای موضعی ممکن است برای تسریع درمان زخم بستر مفید باشد. این داروها ممکن است شامل ضدعفونی‌کننده‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها، فاکتورهای رشد و داروهای التیام بخش باشد.
4. جراحی: در مواردی که زخم بستر عمیق است یا بافت‌های اطراف آلوده شده‌اند، ممکن است نیاز به جراحی و خنثی‌سازی زخم وجود داشته باشد. در این مورد، جراح ممکن است بازسازی بافت آسیب‌دیده و تمیز کردن زخم را انجام دهد.

همه این روش‌ها بسته به شدت زخم و شرایط بیمار، توسط پزشک مربوطه تعیین می‌شود. بهتر است با پزشک خود در مورد گزینه‌های درمانی مناسب برای خود مشورت کنید و راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید.

تاثیر زخم بستر بر کیفیت زندگی

زخم بستر نه تنها بر روی سلامت جسمی بیمار تأثیر می‌گذارد، بلکه بر کیفیت زندگی او و خانواده‌اش نیز تأثیر می‌گذارد. این مسئله به دلیل مشکلات و عوارض مربوط به زخم بستر و نیاز به مراقبت‌های مداوم و طولانی‌مدت است. در زیر به برخی از تأثیرات زخم بستر بر کیفیت زندگی اشاره می‌کنیم:

1. درد و عدم راحتی: زخم بستر معمولاً با درد و عدم راحتی همراه است که می‌تواند بر کیفیت زندگی بیمار تأثیر بگذارد. درد مستمر و ناخوشایند می‌تواند باعث افزایش استرس و اضطراب شود و بر روی حالت روحی و خواب بیمار تأثیر منفی بگذارد.
2. محدودیت‌های فیزیکی: بستری بودن بیمار به علت زخم ممکن است منجر به محدودیت‌های فیزیکی شود. بیمار ممکن است قادر به انجام فعالیت‌های روزمره معمول خود نباشد، که این می‌تواند به افزایش وابستگی به دیگران و کاهش استقلال او منجر شود.
3. تأثیر بر روابط اجتماعی: زخم بستر ممکن است بر روابط اجتماعی بیمار تأثیر بگذارد. بیمار ممکن است به دلیل محدودیت‌های فیزیکی و نیاز به مراقبت‌های ویژه، نتواند به طور کامل در فعالیت‌های اجتماعی و خانوادگی شرکت کند، که این می‌تواند احساس جدایی و انزوا را در او ایجاد کند.
4. تأثیر بر خانواده: زخم بستر نه تنها بر بیمار بلکه بر خانواده او نیز تأثیر می‌گذارد. خانواده باید مسئولیت مراقبت و مدیریت زخم را به عهده بگیرد که می‌تواند باعث بروز فشار روانی و اضطراب در خانواده شود.

با توجه به این تأثیرات، حمایت روانی و اجتماعی از بیماران با زخم بستر و خانواده‌های آنها بسیار مهم است. تأمین شرایط مناسب برای بهبود و مدیریت زخم، ارائه اطلاعات صحیح و آموزش‌های لازم به خانواده، و ایجاد فضای حمایتی و راحت در ارتباط با بیماران، می‌تواند بهبود کیفیت زندگی آنها را تسهیل کند. همچنین، استفاده از منابع و خدمات حمایتی مانند مراکز درمانی و تیم‌های متخصص نیز مفید است.

مراقبت‌های خانگی از زخم بستر

زخم بستر نیاز به مراقبت‌های مداوم دارد و در برخی موارد مراقبت در خانه نیز امکان‌پذیر است. در زیر توصیه‌هایی برای مراقبت خانگی از زخم بستر را معرفی می‌کنیم:

1. پاک کردن زخم: زمانی که مراقبت از زخم بستر در خانه انجام می‌شود، باید به دقت زخم را تمیز کرده و پانسمان را تغییر داد. قبل از پاک کردن زخم، دست‌ها را به خوبی با آب و صابون بشویید و سپس از محلول آنتی‌سپتیک یا محلول فیزیولوژیک استفاده کنید.
2. تعویض پانسمان: پانسمان باید به صورت منظم تعویض شود، وقتی که کثیف و چسبناک شده است. در هنگام تعویض پانسمان، مراقب باشید تا به زخم آسیب نرسانید. همچنین، به نکات و دستورالعمل‌هایی که پزشک یا متخصص داده، توجه کنید.
3. حفظ تمیزی و خشکی: بهتر است زخم بستر در هنگام مراقبت خشک باشد. استفاده از پانسمان‌هایی که رطوبت را از زخم جذب کنند، می‌تواند مناسب باشد. همچنین، در صورت لزوم و توصیه پزشک، از مواد ضدعفونی‌کننده محلی استفاده کنید.
4. آرامش و استراحت: به بیمار کمک کنید تا به خوبی استراحت کند و بیشتر بخوابد. استفاده از وسایل کمکی مانند تختخواب فشرده و بسترهای مخصوص زخم بستر می‌تواند به کاهش فشار روی زخم کمک کند.
5. تغذیه مناسب: تأمین تغذیه مناسب برای بیمار بسیار مهم است. تغذیه غنی از پروتئین، ویتامین C و روی می‌تواند در تسریع فرآیند بهبودی زخم مؤثر باشد. همچنین، مصرف آب کافی نیز به رطوبت و سلامتی پوست کمک می‌کند.
6. پیگیری و مشاوره پزشک: در صورت داشتن زخم بستر در خانه، مهم است که پیگیری و مشاوره پزشک را دریافت کنید. پزشک می‌تواند شما را در مورد نکات دقیق‌تر، مراقبت‌های ویژه و تغییرات درمانی مورد نیاز راهنمایی کند.

لطفا توجه داشته باشید که مراقبت از زخم بستر پیچیده و وابسته به شرایط هر بیمار است. بهتر است همیشه با پزشک یا متخصص زخم‌درمانی مشورت کنید و دستورالعمل‌های خاص برای مراقبت در خانه را از ایشان دریافت کنید.

بیشتر بخوانید:

• سریع ترین روش درمان جای کبودی و زخم؛ بهبود درد کبودی در منزل
• علت و درمان شقاق یا زخم مقعدی چیست؟

جمع بندی

زخم بستر یک مسئله جدی است که نیاز به پیشگیری، تشخیص صحیح و درمان مناسب دارد. در این مقاله، به بررسی عوامل ایجادکننده زخم بستر، روش‌های پیشگیری، تشخیص و گزینه‌های درمانی پرداخته شد.

در نهایت، بهتر است همیشه پیگیری و مشاوره پزشکی را در رابطه با مراقبت از زخم بستر رعایت کنید. هر فرد و هر زخم ممکن است نیازهای خاص خود را داشته باشد، بنابراین توصیه می‌شود همیشه با پزشک خود مشورت کنید تا بتوانید بهترین راهکارها را برای مراقبت از زخم بستر انتخاب کنید.