آب مروارید چشم؛ هر آنچه باید درباره علت و درمان آن بدانید

زمان مطالعه این مطلب: 5 دقیقه

آب مروارید نواحی ابری شکلی هستند که بر روی عدسی چشمان شما شکل می‌گیرند. همچنین آب مروارید ناشی از افزایش سن، از شایع ترین نوع این عارضه است که افراد را دچار تاری دید و تابش شدید نور اطراف است. در این مقاله از مجله سلامت کیوان همراه ما باشید تا به علل برور این بیماری و بهترین روش‌های درمان آب مروارید بپردازیم.

آب مروارید چشم چیست؟

آب مروارید نواحی شکلی است که روی عدسی چشم شما ایجاد می‌شود. چشمان شما دارای ساختاری شفاف و انعطاف پذیر هستند که بیشتر از پروتئین‌ها ساخته شده‌اند. با افزایش سن، پروتئین‌های عدسی چشم شما تجزیه می‌شود و لکه‌های ابری مانندی بر روی عدسی چشم ایجاد می‌کنند که بینایی شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد.⁽¹⁾

در صورت بروز این عارضه، ممکن است احساس کنید که از پنجره‌ای کثیف به دنیا نگاه می‌کنید و با گذشت زمان، بینایی شما مدام بدتر می‌شود، به طوری که ممکن است برای انجام کارهای معمولی و روزمره خود مشکل داشته باشید.

به طور کلی، پزشکان بروز آب مروارید را بخشی اجتناب ناپذیر از روند پیری می‌دانند و آب مروارید مرتبط با سن شایع ترین شکل این بیماری است.

انواع آب مروارید

آب مروارید انواع مختلفی دارد.در این مقاله از مجله سلامت کیوان، تمرکز ما بیشتر بر روی آب مروارید مرتبط با سن است. انواع دیگر آب مروارید عبارتند از:

• آب مروارید کودکان: آب مروارید اطفال بر نوزادان و کودکان تأثیر می‌گذارد. برخی نوزادان ممکن است با آب مروارید (مادرزادی) به دنیا بیایند، یا ممکن است پس از مدتی بعد از تولد دچار آن شوند. آب مروارید کودکان معمولاً در ارثی است، اما ممکن است به دلیل آسیب‌های چشمی یا سایر بیماری‌های چشمی نیز رخ دهد. نوزادان و کودکان مبتلا به آب مروارید برای جلوگیری از مشکلاتی مانند آمبلیوپی (تنبلی چشم) نیاز به درمان فوری دارند.

• آب مروارید تروماتیک: این آب مروارید زمانی ایجاد می‌شود که چیزی به چشم شما آسیب برساند. درمان این نوع از آب مروارید اغلب پیچیده تر است زیرا ساختارهای اطراف عدسی نیز ممکن است نیاز به درمان داشته باشند.

• آب مروارید ثانویه: در این نوع از آب مروارید، لکه‌های ابری شکلی بر روی مردمک شما یا غشایی که عدسی شما را می‌پوشاند ایجاد می‌شود.

• آب مروارید ناشی از تشعشع: این نوع از آب مروارید به دلیل قرار گرفتن در معرض بعضی تشعشعات ایجاد می‌شود.

انواع آب مروارید مرتبط با افزایش سن

چشمان شما از چندین لایه تشکیل شده است. شما می‌توانید آنها را مانند لایه‌های یک سیب در نظر بگیرید:

• هسته در مرکز عدسی شما قرار دارد. مانند هسته یک سیب.
• قشا لایه‌ای است که هسته را احاطه کرده. مانند میوه‌ای که می‌خورید که هسته را احاطه کرده است.
• کپسول عدسی چشم، غشای نازکی است که قشر پوست را می‌پوشاند. از نظر فنی بخشی از خود لنز داخل چشمی نیست، اما در عوض مانند یک پوسته است که لنز را می‌پوشاند و از آن محافظت می‌کند. کپسول لنز کمی شبیه به پوست یک سیب است.

علائم آب‌ مروارید چشم چیست؟

یکی از نشانه‌های مهم بروز آب‌مروارید، کاهش چشمگیر در قدرت بینایی برای انجام فعالیت‌های روزمره است. این کاهش بینایی به طور کلی به آرامی در طول چندین سال ایجاد می‌شود، اما گاهی نیز به سرعت پیشرفت می‌کند و قابل تشخیص است. علاوه بر این، در موارد پیشرفته آب‌مروارید، رنگ مردمک به جای سیاه، به خاکستری یا شیری متمایل می‌شود. در مراحل پیشرفته بیماری، قدرت بینایی فرد ممکن است تنها به حد درک نور کاهش یابد.

افرادی که در معرض خطر آب‌ مروارید هستند

آنچه که باید گفت این است که سالمندی، به‌عنوان مهم‌ترین عامل در بروز آب‌ مروارید شناخته می‌شود، اما این بیماری می‌تواند در افرادی با سابقه خانوادگی آب‌ مروارید، بیماران دیابتی، افرادی که جراحی چشم داشته‌اند و افرادی که بطور مداوم با نور شدید قرمزرنگ، مانند کوره‌های صنعتی، سر و کار دارند قرار گرفته‌اند، بیشتر دیده می‌شود.

علاوه بر این، مصرف طولانی‌مدت برخی داروها مانند کورتیکواستروئید، استعمال سیگار و یا انواع دخانیات، مصرف الکل و داشتن تغذیه نامناسب به دلیل کمبود ویتامین‌ها می‌تواند زمینه‌ساز بروز آب‌ مروارید باشد.

همچنین برخی عوامل خطر پزشکی که می‌توانند خطر ابتلا به آب مروارید را افزایش دهند عبارتند از:

• ابتلا به دیابت یا قند خون بالا.
• انجام برخی جراحی های چشم، مانند گلوکوم.
• استفاده از کورتیکواستروئیدها برای درمان برخی شرایط پزشکی (مانند آرتریت روماتوئید).
• داشتن بیماری‌های چشمی خاص، مانند پیگمانتوزای شبکیه یا یووئیت.

تشخیص آب مروارید چشم

چشم پزشکان و اپتومتریست‌ها آب مروارید را از طریق یک معاینه جامع چشم تشخیص می‌دهند. پزشک چشمان شما را از نزدیک بررسی می‌کند تا علائم آب مروارید را جستجو کند و شدت آن را ارزیابی کند، همچنین از شما در مورد سابقه پزشکی و اینکه آیا در انجام کارهای روزمره مشکل دارید، سوالاتی می‌پرسند.

در ادامه چشم پزشک شما ممکن است انجام برخی آزمایشات را توصیه کند، آزمایش های خاصی که ممکن است برای تشخیص آب مروارید داشته باشید عبارتند از:

• امتحان لامپ شکاف
• تعیین حدت بینایی

درمان آب‌ مروارید چشمی

زمانی که آب‌مروارید به مرحله پیشرفته نرسیده و فعالیت‌های روزمره شخص را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد، درمانی لازم نیست، اما در صورت پیشرفت کامل بیماری، تنها روش درمان مناسب جراحی است. این عمل شامل خارج کردن عدسی چشم از یک شکاف کوچک با استفاده از دستگاهی به نام «فیکو» و نصب یک عدسی مصنوعی (لنز) داخل چشم است.

امروزه عمل جراحی برای درمان آب‌مروارید بسیار رایج است و به طور سرپایی انجام می‌شود.  پس از عمل، بیمار مرخص می‌شود و پانسمان او روز بعد از جراحی برداشته می‌شود. سپس، دستور قطره ریختن به بیمار داده می‌شود و بیمار می‌تواند بلافاصله فعالیت‌های روزمره خود را شروع کند.

آیا جراحی آب مروارید بی‌خطر است؟

س جراحی آب مروارید یکی از ایمن ترین و رایج ترین جراحی هایی است که می‌شود، اکثر افراد پس از انجام این جراحی هیچ عارضه جدی ندارند. اما مهم است که از همه خطرات احتمالی، از جمله جدا شدن شبکیه و عفونت، آگاه باشید.

همچنین برخی از بیماری‌های چشمی یا شرایط زمینه‌ای پزشکی می‌توانند خطر عوارض جراحی آب مروارید را افزایش دهند. بنابراین، قبل از جراحی باید در مورد سطح خطر فردی خود با پزشک صحبت کنید.

پیشگیری از آب مروارید چشم

ایجاد آب مروارید چشم بخشی معمولی از فرایند پیری است. با این‌حال، می‌توانید برای محافظت از سلامت چشم خود چند قدم بردارید و به طور بالقوه روند بروز آب مروارید را کاهش دهید:

ایجاد آب مروارید بخشی معمولی از پیری است. با این حال، می توانید برای محافظت از سلامت چشم خود چند قدم بردارید و به طور بالقوه این روند را کاهش دهید:

• سیگار نکشید، دود تنباکو خطر ابتلا به آب مروارید را افزایش می‌دهد.

• از چشمان خود در برابر نور خورشید محافظت کنید. از عینک آفتابی یا عینک با پوشش ضد اشعه ماوراء بنفش استفاده کنید. کلاه لبه دار نیز می‌تواند کمک کننده باشد.

• معاینه منظمی از چشمان خود داشته باشید. از متخصص چشم پزشکان و یا اپتومتریست‌ خود بپرسید که چند بار در سال بهتر است باید برای معاینه به پزشک مراجعه کنید.

چه زمانی برای آب مروارید باید به چشم پزشک مراجعه کنم؟

اگر علائم آب مروارید را دارید یا اگر متوجه تغییراتی در بینایی خود شدید بهتر است با متخصص چشم پزشک و یا اپتومتریست‌ خود تماس بگیرید. مسائلی مانند تاری دید می‌تواند نشانه بسیاری از مشکلات بالقوه چشمی باشد. بنابراین، مهم است که به یک متخصص چشم پزشک مراجعه کنید و علت علائم خود را جویا شوید تا بتوانید درمان مناسبی را برای بهبود علائم خود دریافت کنید.

کلام آخر

آب مروارید بخش شایعی از پیری است، اما تشخیص آن، فرایند آن را خوشایندتر نمی‌کند. به طور کلی سعی کن زیاد نگران علائم خود نباشید و به یاد داشته باشید که جراحی آب مروارید یکی از رایج ترین و معمول ترین روش‌ها در جهان است.

به احتمال زیاد، حداقل یک نفر را می‌شناسید که این جراحی را انجام داده و می‌تواند به عنوان منبعی برای شما باشد. با آن‌ها صحبت کنید و از تجربیات آن‌ها درباره علائم و تجربه روبه رویی با جراحی آب مروارید بپرسید. اما برای برنامه ریزی جراحی عجله نکنید و یا استرس نداشته باشید. در اغلب موارد، آب مروارید با جراحی درمان می‌شود و یکی از ایمن ترین و رایج ترین جراحی‌ها است.