سرطان دهان چیست؟ + علائم و روش‌های پیشگیری از آن
سرطان دهان به صورت توده یا زخم در دهان ظاهر می‌شود. سالانه افراد بسیار زیادی در دنیا به سرطان دهان مبتلا می‌شوند. بیشتر این افراد را نیز مردان تشکیل می‌دهند. اما علائم سرطان دهان چیست؟ در این مطلب قصد داریم به علائم سرطان دهان و انواع آن بپردازیم.
سرطان دهان چیست؟
سرطان دهان به معنای رشد غیرطبیعی سلول‌ها در ناحیه لب، زبان، گونه‌ها، کف دهان، کام سخت و نرم، سینوس‌ها و حلق (گلو) می‌شود که معمولاً به صورت تکه‌های مسطح ظاهر می‌شود. زخم مربوط به سرطان دهان شبیه یک زخم است که معمولاً دارای فرورفتگی در مرکز آن است. وسط آفت ممکن است سفید، خاکستری یا زرد به نظر برسد و لبه‌های آن قرمز است.
این بیماری اگر به موقع تشخیص داده نشود و درمان نشود، می‌تواند همراه با خطر مرگ باشد. زمانی که سرطان دهان زود تشخیص داده شود، درمان آن برای پزشکان بسیار آسان تر است. همچنین سرطان دهان در مراحل اولیه به ندرت باعث ایجاد درد می‌شود.
با این حال، بیشتر افراد زمانی متوجه می‌شوند که وضعیت آنها خیلی پیشرفته باشد. در این حالت درمان نیز چالش برانگیز خواهد بود. اگر به طور منظم به دندانپزشک یا پزشک خود مراجعه می‌کنید، یاد می‌گیرید که چگونه تغییرات مشکوک را تشخیص دهید. همچنین در تشخیص زودهنگام، عکس العمل بسیار بهتری خواهید داشت.
علائم سرطان دهان چیست؟
سرطان دهان نیز مانند هر بیماری دیگری همراه با علائم مخصوص به خود است. در ادامه به تمام علائم سرطان دهان اشاره خواهیم کرد. شایع ترین علائم سرطان دهان عبارتند از:
- تورم/ضخیم شدن، توده یا برجستگی، لکه‌های زبر/پوسته/یا نواحی فرسایش یافته روی لب‌ها، لثه‌ها، گونه‌ها یا سایر نواحی داخل دهان
- لکه‌های مخملی سفید، قرمز یا خالدار (سفید و قرمز) در دهان
- سرطان دهان
- خونریزی غیر قابل توضیح در دهان
- بی حسی غیر قابل توضیح، از دست دادن احساس، یا درد/حساسیت در هر ناحیه از صورت، دهان یا گردن
- زخم‌های مداوم روی صورت، گردن یا دهان که به راحتی خونریزی می‌کنند و در عرض 2 هفته بهبود نمی‌یابند.
- درد یا احساس گرفتگی در پشت گلو
- مشکل در جویدن یا بلعیدن، صحبت کردن، یا حرکت دادن فک یا زبان
- گرفتگی صدا، گلودرد مزمن یا تغییر در صدا
- گوش درد
- تورم یا درد در فک
- تغییر در نحوه قرار گرفتن دندان‌ها یا پروتزهای شما روی هم
- کاهش وزن چشمگیر
علاوه بر موارد بالا اگر از دندان مصنوعی استفاده می‌کنید، ممکن است قرار دادن آنها در دهان ناراحت کننده یا سخت باشد. بنابراین در صورتی که متوجه هر یک از این تغییرات شدید، بلافاصله با دندانپزشک خود تماس بگیرید.
چه کسانی بیشتر به سرطان دهان مبتلا می‌شوند؟
به گفته انجمن سرطان آمریکا، مردان دو برابر زنان با خطر ابتلا به سرطان دهان مواجه بوده و مردان بالای 50 سال با بیشترین خطر روبرو هستند. اما علاوه بر آنچه گفته شد، خطر ابتدا به سرطان دهان برای برخی افراد بیشتر است. عوامل خطر برای ایجاد سرطان دهان عبارتند از:
- سیگار کشیدن: افراد سیگاری و افرادی که سیگار برگ یا پیپ می‌کشند، شش برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری در معرض ابتلا به سرطان دهان هستند.
- استفاده از تنباکو بدون دود: مصرف کنندگان محصولات تنباکویی (جویدن یا خوردن)، 50 برابر بیشتر در معرض ابتلا به سرطان گونه، لثه و پوشش لب هستند.
- مصرف زیاد الکل: سرطان‌های دهان در بین افرادی که الکل مصرف می‌کنند شش برابر بیشتر از افرادی است که الکل نمی‌نوشند. استفاده از الکل و تنباکو با هم شانس ابتلا به سرطان دهان را بیشتر می‌کند.
- سابقه خانوادگی سرطان: داشتن سابقه خانوادگی، یکی دیگر از عوامل خطر محسوب می‌شود.
- قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید: نور خورشید اگر بیش از اندازه به پوست بتابد به خصوص در سنین پایین می‌تواند باعث سرطان لب شود. دلیل آن نیز اشعه ماوراء بنفش خورشید است.
- ویروس پاپیلومای انسانی (HPV): تقریباً همه افرادی که از نظر جنسی فعال هستند در مقطعی از زندگی به HPV مبتلا می‌شوند. نوع خاصی از این ویروس باعث می‌شود که تعداد فزاینده‌ای از مردان سالم زیر 50 سال به سرطان‌های دهان و گلو مبتلا شوند.
- سن: سرطان‌های دهان ممکن است سال‌ها طول بکشد تا رشد کنند. اکثر مردم بعد از 55 سالگی متوجه می‌شوند که به این بیماری مبتلا شده‌اند. هر چند مردان جوان‌تر به سرطان‌های مرتبط با HPV مبتلا می‌شوند.
- جنسیت: مردان حداقل دو برابر زنان در معرض ابتلا به سرطان دهان هستند. این آمار ممکن است به این دلیل باشد که مردان بیشتر از زنان سیگار می‌کشند.
- رژیم غذایی: طبق آزمایش‌های انجام شده، متخصصان ارتباطی بین سرطان دهان و نخوردن سبزیجات و میوه‌های کافی پیدا کرده‌اند.
توجه به این نکته مهم است که بیش از 25 درصد از سرطان‌های دهان در افرادی رخ می‌دهد که سیگار نمی‌کشند و فقط گاهی اوقات الکل مصرف می‌کنند.
سرطان دهان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
به عنوان بخشی از معاینه معمول دندانپزشکی، دندانپزشک شما یک معاینه غربالگری سرطان دهان را انجام می‌دهد. دندانپزشک شما می‌داند که یک دهان سالم باید چگونه باشد و احتمالاً بهترین شانس را برای تشخیص سرطان دارد. متخصصان توصیه می‌کنند که هر سال از سن 18 سالگی و در صورت شروع به سیگار کشیدن یا رابطه جنسی زودتر معاینه شوید.
روش‌های پیشگیری از سرطان دهان
هیچ راه اثبات شده‌ای برای پیشگیری از سرطان دهان وجود ندارد. با این حال، می‌توانید خطر ابتلا به سرطان دهان را کاهش دهید. در ادامه روش‌هایی برای جلوگیری از علائم سرطان دهان آورده شده است.
- کم کردن مصرف تنباکو
- ترک سیگار
- مراجعه دوره‌ای به دندانپزشک
- استفاده از کرم ضد آفتاب
مطالب مرتبط:
جمع بندی
سرطان دهان یکی از شایع ترین سرطان‌هاست که افراد معمولاً زمانی متوجه آن می‌شوند که بیماری پیشرفت کرده است. سرطان دهان در صورتی که زود تشخیص داده شود، معمولاً درمان می‌شود. علائم سرطان دهان معمولاً هنگامی مشخص می‌شود که بیماری مراحل مختلف خود را پشت سر گذاشته است. در صورت مشاهده علائم سرطان دهان حتماً به دندانپزشک و متخصص برای بررسی بیشتر مراجعه کنید.
آیا سرطان دهان به سرعت گسترش می‌یابد؟
بیشتر سرطان‌های دهان نوعی سرطان سلول سنگفرشی هستند. این سرطان‌ها به سرعت گسترش می‌یابند. استعمال دخانیات با اکثر موارد سرطان دهان مرتبط هستند. مصرف زیاد الکل نیز خطر ابتلا به سرطان دهان را افزایش می‌دهد.
آیا دندانپزشک می‌تواند سرطان دهان را تشخیص دهد؟
دندانپزشک شما نمی‌تواند در طول معاینه سرطان را تشخیص دهد. سرطان دهان را تنها با بیوپسی می‌توان تشخیص داد، زمانی که نمونه‌ای از بافت ناحیه برداشته شده و زیر میکروسکوپ بررسی شود. با این حال، دندانپزشک شما می‌تواند نواحی مشکوک یا ضایعاتی را که ممکن است نیاز به ارزیابی بیشتر داشته باشند را شناسایی کرده و هشدار دهد.
آیا سرطان دهان قابل درمان است؟
اگر سرطان به خارج از دهان یا قسمتی از گلوی شما در پشت دهان (اوروفارنکس) گسترش نیافته باشد، درمان کامل ممکن است با استفاده از جراحی به تنهایی امکان پذیر باشد. اگر سرطان بزرگ باشد یا به گردن شما سرایت کرده باشد، ممکن است به ترکیبی از جراحی، رادیوتراپی و شیمی درمانی نیاز باشد.
