تحت نظر دکتر حسین کیوانی
بیماری ایدز (AIDS) مجموعهای از علائم است که در اثر عفونت ناشی از ویروس HIV پدید میآید. با توجه به میزان شیوع این بیماری، در این مقاله از مجله سلامت کیوان، به بررسی تفسیر آزمایش ایدز و انواع آن پرداختهایم. لازم است در صورت داشتن فعالیت جنسی، به خصوص روابط پرخطر حتماً یکی از انواع آزمایش تشخیص ایدز را در یک آزمایشگاه معتبر مانند آزمایشگاه کیوان انجام دهید.
تفسیر نتایج آزمایش HIV (ویروس نقص ایمنی انسانی) نیازمند دانش تخصصی پزشکی است. با این حال، آشنایی با اصول پایه میتواند به درک بهتر نتایج کمک کند. بسته به نوع تست، نتایج ممکن است بهصورت عددی یا کیفی (مثبت یا منفی) ارائه شوند:
در برخی آزمایشهای آزمایشگاهی مانند تستهای الایزا (ELISA)، نتیجه بهصورت یک عدد ارائه میشود. در این نوع تستها:
عدد کمتر از ۱.۰ معمولاً بهعنوان منفی در نظر گرفته میشود.
عدد نزدیک به ۱.۰ ممکن است نیاز به تکرار تست یا بررسیهای تکمیلی داشته باشد.
عدد بالاتر از ۱.۰ بهعنوان مثبت در نظر گرفته میشود، اما این نتیجه برای تأیید نهایی باید با تستهای دقیقتری مانند تست وسترن بلات (Western Blot) یا آزمایش NAT تأیید شود.
وقتی نتیجه آزمایش ایدز یا تست HIV مثبت میشود، یعنی در بدن فرد، نشانههایی از وجود ویروس مشاهده شده. اما این تنها قدم اول در فرآیند تشخیص است و نیاز به بررسیهای تکمیلی دارد.
خیر. نتیجه مثبت اولیه تنها به این معناست که آنتیبادیها یا آنتیژنهای ویروس HIV در بدن شناسایی شدهاند. اما برای تأیید قطعی، باید آزمایشهای تأییدی HIV انجام شود.
در تستهایی مثل ELISA یا آزمایش سریع HIV، عددی بالاتر از حد مشخص (مثلاً 1 یا 0.9) به عنوان نتیجه “Reactive” یا مثبت در نظر گرفته میشود. در تستهای خانگی یا فوری، معمولاً با ظاهر شدن دو خط روی نوار تست، نتیجه مثبت اعلام میشود.
برای اطمینان از تشخیص HIV، چندین تست تخصصی وجود دارد:
تست وسترن بلات (Western Blot)
تست تمایز بین HIV-1 و HIV-2
تست RIPA
تست PCR (کمی و کیفی)
روشهای ECL و شمارش سلولهای CD4
زمانی که نتیجه آزمایش HIV منفی است، به این معناست که در زمان انجام تست، هیچ نشانهای از ویروس HIV در نمونه خون یا بزاق فرد تشخیص داده نشده. در تستهایی که نتیجه عددی ارائه میدهند، عددی کمتر از ۱ یا ۰.۹ معمولاً به عنوان “منفی” یا “Non-reactive” در نظر گرفته میشود. در تستهای سریع یا خانگی نیز، ظاهر شدن تنها یک خط (خط کنترل) به معنای نتیجه منفی است.
نه همیشه. تفسیر نتیجه منفی آزمایش HIV به شدت به زمان انجام تست نسبت به زمان احتمالی تماس با ویروس بستگی دارد. اگر تست در دوره پنجره یا دوره نهفتگی (Window Period) انجام شده باشد، ممکن است ویروس در بدن وجود داشته باشد، اما هنوز قابل شناسایی نباشد.
برای اطمینان از صحت نتیجه منفی، باید تست HIV بعد از گذشت مدت مشخصی از زمان تماس مشکوک انجام شود:
تستهای آنتیبادی (مثل ELISA یا تستهای سریع): از ۲۳ تا ۹۰ روز پس از تماس قابل اعتماد هستند.
تستهای نسل چهارم (آنتیژن/آنتیبادی): معمولاً از ۱۸ تا ۴۵ روز بعد از تماس، HIV را شناسایی میکنند.
تستهای خانگی و کیتها: توصیه میشود حداقل ۴۵ روز صبر شود، ولی برای اطمینان کامل، انجام تست پس از ۹۰ روز (۳ ماه) بهترین گزینه است.
تشخیص قطعی HIV تنها پس از انجام تستهای تأییدی تخصصی در آزمایشگاه کیوان امکانپذیر است. اگر نتیجه آزمایش اولیه (مانند ELISA یا تست سریع) مثبت باشد، حتماً باید توسط آزمایشهای دقیقتری مانند Western Blot یا NAT بررسی شود.
این مرحله معمولاً 2 تا 4 هفته پس از ورود ویروس به بدن رخ میدهد و بسیاری افراد در این بازه علائمی شبیه به آنفولانزا تجربه میکنند. برخی افراد ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند اما همچنان ناقل ویروس باشند و آن را منتقل کنند.
در این مرحله، ویروس همچنان در بدن فعال است اما ممکن است فرد هیچ علامتی نداشته باشد. این دوره میتواند چند سال تا بیش از ۱۰ سال ادامه داشته باشد، بهویژه اگر فرد تحت درمان قرار نگیرد.
اگر درمان انجام نشود، سیستم ایمنی به تدریج ضعیف میشود.
ایدز آخرین و خطرناکترین مرحله عفونت HIV است. در این مرحله، سیستم ایمنی به شدت آسیبدیده و بدن توان مقابله با بیماریهای عفونی و سرطانها را از دست میدهد.
زمان مناسب برای انجام تست HIV (ویروس عامل به ابتلا بیماری ایدز) پس از مواجههی احتمالی، به نوع آزمایش بستگی دارد. هر نوع تست HIV بازهی زمانی مشخصی برای شناسایی دقیق عفونت دارد که به آن “دورهی پنجرهای” گفته میشود. در ادامه، بازههای زمانی تشخیص انواع رایج تست HIV را ذکر خواهیم کرد:
تست NAT (آزمایش اسید نوکلئیک): میتواند زودترین زمان تشخیص را داشته باشد؛ معمولاً بین ۱۰ تا ۳۳ روز پس از تماس پرخطر.
آزمایش آنتیژن/آنتیبادی در آزمایشگاه: معمولاً بین ۱۸ تا ۴۵ روز پس از مواجهه، عفونت را تشخیص میدهد.
تست سریع آنتیژن/آنتیبادی: بازهی تشخیص این تست بین ۱۸ تا ۹۰ روز است.
آزمایش آنتیبادی : معمولاً عفونت را بین ۲۳ تا ۹۰ روز پس از مواجهه شناسایی میکند.
اگر در معرض خطر بالای ابتلا به HIV قرار گرفتهاید (مانند تماس جنسی محافظتنشده یا استفادهی مشترک از سرنگ)، لازم است در اسرع وقت با پزشک متخصص مشورت نمایید. در موارد خاص، استفاده از داروی پیشگیری پس از مواجهه (PEP) در مدت ۷۲ ساعت نخست پس از تماس، میتواند بهطور مؤثری از ابتلا جلوگیری کند.
💡 صرفنظر از نوع تست، اگر آزمایش اولیهی شما منفی باشد اما هنوز در “دورهی پنجرهای” باشید، ممکن است پزشک توصیه کند تست را پس از ۳ ماه یا ۶ ماه تکرار کنید تا نتیجهی قطعی بهدست آید.
تشخیص زودهنگام HIV یا همان ویروس نقص ایمنی انسانی، نقش کلیدی در سلامت فردی و کنترل شیوع این بیماری دارد. دلایل اصلی اهمیت این موضوع عبارتاند از:
پیشگیری از انتقال ویروس به دیگران
زمانی که فرد از وضعیت ابتلای خود آگاه میشود، میتواند اقدامات پیشگیرانه لازم را انجام دهد؛ از جمله استفاده از کاندوم، اجتناب از روابط محافظتنشده، و اطلاعرسانی به شریک جنسی. تست HIV بهموقع میتواند از انتقال ناخواسته ویروس جلوگیری کند.
آغاز سریع درمان مؤثر (ART)
درمان ضدویروسی (ART) اگر در مراحل اولیه آغاز شود، سرعت پیشرفت ویروس را بهشدت کاهش میدهد و از رسیدن HIV به مرحله ایدز (AIDS) جلوگیری میکند. این درمان:
بار ویروسی بدن را کاهش میدهد (گاهی تا سطح غیرقابل تشخیص)
از تخریب سیستم ایمنی پیشگیری میکند
موجب بهبود کیفیت زندگی و افزایش طول عمر فرد میشود
بهبود نتایج درمانی و کیفیت زندگی
افرادی که در مراحل ابتدایی، درمان را آغاز میکنند، معمولاً به سلامت پایدار، عملکرد بهتر سیستم ایمنی، و طول عمر نزدیک به افراد عادی دست مییابند.
بله، اگر نتیجه آزمایش HIV شما مثبت باشد، اطلاع دادن به شریک یا شریکهای جنسیتان امری ضروری و اخلاقی است. هرچند این گفتگو ممکن است دشوار باشد، اما از نظر بهداشتی بسیار اهمیت دارد و میتواند جان افراد را نجات دهد.
چرا این اطلاع رسانی اهمیت دارد؟
شریک جنسی شما میتواند در اسرع وقت تست HIV بدهد.
در صورت نیاز، درمان را زودتر آغاز کرده و از گسترش ویروس جلوگیری میشود.
این اطلاعرسانی به هر دو طرف کمک میکند اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از انتقال بیشتر ویروس انجام دهند.
توجه داشته باشید:
صحبت شفاف و صادقانه درباره وضعیت ابتلا به HIV، نشانهای از احترام و مسئولیتپذیری است.
منفی بودن تست شما تضمینی برای منفی بودن شریکتان نیست؛ چرا که انتقال ویروس HIV همیشه در اولین تماس رخ نمیدهد.
بهترین راهکار این است که هر دو نفر تست HIV را انجام دهند و در صورت نیاز، تحت نظر پزشک اقدام به درمان یا پیشگیری نمایند.
بله، در کشورهای پیشرفته کیتهای خانگی آزمایش ایدز به راحتی در دسترس هستند. در ایران نیز میتوان این گونه کیتها را یافت. توجه داشته باشید که چنین آزمایشهای خانگی به اندازه دیگر آزمایشها دقیق و معتبر نیستند.
بله انجام این آزمایش برای زنان در ابتدا و اواخر حاملگی ضروری است.
مشاوره توسط شخص آقای دکتر حسین کیوانی انجام میگیرد.
ویروس HIV یا ویروس نقص ایمنی انسان یکی از انواع ویروسهای خانواده لنتی ویروس (lentivirus) و دارای تایپ یک و دو است. این ویروس با ورود به بدن، سیستم ایمنی را هدف قرار داده و آن را دچار نقص میکند. در نتیجه انواع بیماری عفونی، برخی از سرطانها و انواع دیگر بیماریها میتوانند ظاهر شوند. این بیماری جزو بیماریهای مقاربتی محسوب میشود و با روابط جنسی قابل انتقال است.
آزمایش HIV تنها روش قطعی برای تشخیص ویروس اچآیوی در بدن است. ما بر این باوریم که زمان تشخیص بیماری نقش بسیار حیاتی در روند درمان و کنترل آن دارد.
هرچه تست HIV یا تست ایدز زودتر انجام شود، کنترل و مدیریت بیماری سادهتر خواهد بود. شروع زودهنگام درمان ضدویروسی (ART) میتواند روند پیشرفت ویروس را بهطور چشمگیری کند کرده و احتمال بروز عوارض را کاهش دهد.
با اینکه HIV یک بیماری مادامالعمر است، اما در صورت تشخیص زودهنگام و آغاز بهموقع درمان، میتوان آن را تا حد زیادی تحت کنترل درآورد و از آسیبهای جدی به سیستم ایمنی بدن جلوگیری کرد. این موضوع تأثیر زیادی بر بهبود کیفیت زندگی فرد و افزایش طول عمر او دارد.
علاوه بر این، تشخیص بهموقع برای جلوگیری از انتقال ویروس به دیگران بسیار مهم است. تخمین زده میشود که درصد قابل توجهی از ابتلاهای جدید به HIV توسط افرادی که از وضعیت خود بیاطلاع هستند، منتقل میشود. با تشخیص بیماری، افراد میتوانند اقداماتی برای محافظت از شریک خود انجام دهند.
خیر، بروز علائم بهتنهایی نمیتواند معیار قابلاعتمادی برای تشخیص ویروس HIV یا ایدز باشد. بسیاری از افراد ممکن است تا سالها پس از ابتلا هیچگونه نشانهای از خود بروز ندهند. به همین دلیل، انجام آزمایش HIV تنها راه دقیق برای تشخیص ابتلا به این ویروس است.
توصیه میکنیم افراد زیر حتماً نسبت به انجام تست تشخیص HIV یا تست ایدز اقدام کنند:
مردانی که با مردان دیگر رابطه جنسی داشتهاند
افرادی که با شریک جنسی مبتلا به HIV یا با چند شریک جنسی رابطه داشتهاند
کسانی که از سرنگ یا وسایل تزریق مشترک استفاده کردهاند
افرادی که به بیماریهای مقاربتی (STD)، هپاتیت یا سل مبتلا شدهاند
دوره پنجرهای (Window Period) بازه زمانی بین ورود ویروس HIV به بدن و زمانی است که آزمایشها میتوانند حضور آن را در خون شناسایی کنند. در این مدت، ممکن است نتیجه آزمایش فرد مبتلا، منفی اعلام شود، در حالی که وی میتواند ناقل ویروس باشد و آن را به دیگران منتقل کند.
برای افزایش دقت، توصیه میشود آزمایش HIV در زمان مناسب پس از مواجهه احتمالی انجام شود. بهترین زمان معمولاً ۴۵ روز پس از تماس پرخطر است، اما برای برخی از انواع تستها، زمان مطمئنتر و دقیقتر ممکن است تا ۳ ماه پس از مواجهه در نظر گرفته شود.
بنابراین، برای اطمینان از سلامت خود و اطرافیان، انجام تست HIV در زمان مناسب بسیار حیاتی است — بهویژه اگر در گروههای پرخطر قرار دارید یا در معرض عوامل مشکوک بودهاید.
به طور کلی ویروس HIV فقط از راه مایعات بدن مانند خون، ترشحات واژن، شیر مادر و منی میتواند از بدن فرد آلوده به دیگری انتقال یابد. بنابراین سایر تماسهای روزمره مانند دست دادن، بغل کردن و بوسیدن نمیتواند باعث انتقال این بیماری شود. میتوان گفت راههای زیر متداول ترین راههای انتقال بیماری ایدز محسوب میشوند:
ویروس HIV میتواند برای مدت طولانی در بدن شخص مبتلا بدون هیچ علامتی حضور داشته باشد. این دوره، دوره نهفتگی نامیده میشود. جالب است بدانید که در طول این دوره حتی جواب آزمایش فرد هم میتواند منفی باشد. ولی شخص مبتلا بدون اینکه اطلاع داشته باشد ناقل است. امروزه آزمایشها یا تستهای زیر برای تشخیص ابتلا به ویروس HIV وجود دارند. این آزمایشها معمولاً بر اساس نمونه خون انجام میشوند. البته در مواردی ممکن است نمونه ادرار یا بزاق دهان مورد ارزیابی قرار گیرد. در ادامه تفسیر آزمایش ایدز و انواع آزمایشهای مرتبط با آن را تشریح میکنیم.
این نوع از آزمایش تشخیص ویروس HIV، دو آزمون الایزا (Elisa) و تست وسترن بلات (Western blot test) را شامل میشود. عملکرد این گونه تستها بر اساس آنتی بادیهای تولید شده علیه ویروس HIV است. در واقع این گروه از آزمایشها نمیتوانند به صورت مستقیم ویروس را شناسایی کنند. بنابراین در صورتی که هنوز آنتی بادی در بدن تولید نشده باشد، با وجود ابتلای فرد، نتیجه آزمایش منفی خواهد بود. همچنین نتیجه مثبت این گروه از آزمایشها نشان دهنده مواجهه فرد با ویروس HIV در گذشته است. از همین رو از این نوع تستها برای تشخیص ابتلا نوزاد استفاده نمیشود. چرا که آنتی بادیهای منتقل شده از مادر آلوده به جنین تا ماه هجدهم میتوانند باقی بمانند.
بنابراین برای نوزادان بی سرپرست یا نوزادان دارای والدین مشکوک باید از تست فوری HIV استفاده شود. تا بعد از به دست آمدن نتیجه، اقدامات لازم صورت گیرد. البته نتیجه به دست آمده از تست فوری HIV باید از طریق یک آزمایش دیگر نیز مورد تأیید قرار گیرد.
در میان روشهای مختلف آزمایش تشخیص ایدز، آزمایش آنتیژن و آنتیبادی که بهعنوان آزمایش نسل چهارم HIV یا آزمایش ترکیبی Ag/Ab نیز شناخته میشود، یکی از دقیقترین و پرکاربردترین گزینهها برای شناسایی زودهنگام عفونت HIV به شمار میرود.
این نوع تست اچآیوی همزمان بهدنبال دو نشانه اصلی در خون میگردد:
آنتیژن p24 که یکی از اجزای ویروس HIV است و قبل از واکنش ایمنی بدن در خون ظاهر میشود.
آنتیبادیهایی که سیستم ایمنی بدن در پاسخ به ویروس تولید میکند.
به همین دلیل، این آزمایش میتواند نسبت به روشهای سنتیتر، عفونت را در مراحل اولیه بهطور موثرتری شناسایی کند. این مسئله در کاهش انتقال ویروس و کنترل افزایش اچآیوی در جامعه نقش مهمی دارد.
آزمایش آنتیژن/آنتیبادی HIV معمولاً با استفاده از نمونه خون گرفتهشده از ورید انجام میشود و در آزمایشگاه بررسی میگردد. این روش در بسیاری از کشورها، از جمله ایالات متحده، بهعنوان روش استاندارد برای آزمایش تشخیص ایدز بهکار میرود.
یکی از مزایای مهم این آزمایش، کوتاه بودن دوره پنجره نسبت به تستهای آنتیبادی تنها است.
این تست میتواند عفونت HIV را بین ۱۸ تا ۴۵ روز پس از تماس پرخطر شناسایی کند، در حالیکه تستهای آنتیبادی معمولاً از روز ۲۳ تا حتی ۹۰ روز پس از تماس، نتیجه دقیق میدهند.
با این حال، آزمایشهای NAT/RNA هنوز هم توانایی شناسایی زودتر، یعنی از حدود ۱۰ روز پس از تماس را دارند، ولی بهدلیل هزینه بالا و تخصصی بودن، برای غربالگری عمومی استفاده نمیشوند.
دقت بالای این آزمایش باعث شده است تا بهویژه در مواردی که تماس جنسی محافظتنشده یا استفاده مشترک از سرنگ رخ داده، بهعنوان انتخاب اول برای تشخیص اولیه پیشنهاد شود. برخلاف تستهای سریع ایدز یا الایزا نسل دوم و سوم که تنها بر پایه آنتیبادی هستند، تست نسل چهارم اطلاعات بیشتری ارائه میدهد.
اگر آزمایش شما منفی باشد و بیش از ۴۵ روز از زمان تماس گذشته باشد، نتیجه معمولاً قابل اطمینان است. با این حال، سازمانهایی مانند CDC و WHO همچنان توصیه میکنند که یک آزمایش مجدد در ۳ ماه پس از تماس پرخطر انجام شود تا در موارد نادر تأخیر در تولید آنتیبادی نیز پوشش داده شود.
در صورت مثبت شدن نتیجه اولیه، یک آزمایش تأییدی برای اطمینان از وجود ویروس HIV لازم است.
یکی از مراحل مهم در فرآیند تشخیص ویروس HIV، انجام تست وسترن بلات است. این آزمایش بهعنوان یکی از روشهای تأییدی در آزمایش HIV شناخته میشود و اغلب زمانی استفاده میشود که نتیجهی آزمایشهای غربالگری اولیه مانند ELISA یا تست سریع، مثبت اعلام شده باشد.
آزمایش وسترن بلات نوعی آزمایش تشخیص ایدز است که به بررسی دقیقتر وجود آنتیبادیهای HIV در بدن میپردازد. برخلاف آزمایشهای اولیه که امکان خطا در آنها بیشتر است، وسترن بلات با دقت بالا قادر است وجود آلودگی به ویروس HIV را تأیید یا رد کند.
این تست معمولاً در شرایط زیر انجام میشود:
زمانی که نتیجهی دو تست ELISA متوالی مثبت باشد.
اگر فرد در معرض خطر بالای ابتلا به HIV قرار داشته و نتیجهی تست ELISA مثبت اما تست وسترن بلات منفی باشد، تکرار وسترن بلات پس از یک ماه توصیه میشود.
زمانی که پزشک نیاز به تشخیص نهایی و قطعی HIV دارد.
از مهمترین ویژگیهای این تست، دقت بسیار بالا در شناسایی آنتیبادیهای ویروس HIV است. در مقایسه با تستهایی مانند ELISA یا آزمایشهای سریع، وسترن بلات دقت بیشتری دارد و خطای تشخیص پایینتری دارد. البته باید توجه داشت که این آزمایش هزینهبر و پیچیدهتر از سایر روشهای غربالگری است و به همین دلیل معمولاً فقط در مرحلهی تأییدی مورد استفاده قرار میگیرد.
در حالی که تستهایی مانند NAT (آزمایش RNA یا PCR) به دنبال شناسایی مستقیم ویروس HIV در مراحل اولیه عفونت هستند، تست وسترن بلات تمرکز خود را بر شناسایی آنتیبادیها میگذارد؛ یعنی واکنش سیستم ایمنی بدن در برابر ویروس. همچنین آزمایش RIPPA نیز شباهت زیادی به وسترن بلات دارد و برای تأیید ابتلا در موارد خاص مورد استفاده قرار میگیرد.
اگر نتیجهی تست وسترن بلات پس از آزمایشهای اولیهی مثبت نیز مثبت باشد، تشخیص HIV تأیید میشود. اما این نکته بسیار مهم است که وجود ویروس HIV در بدن به معنای ابتلا به بیماری ایدز نیست. افراد مبتلا به HIV میتوانند با تشخیص بهموقع و پیگیری درمان، زندگی سالم و طولانی داشته باشند.
تست RIPA یکی از آزمایشهای تخصصی و تأییدی در تشخیص ویروس HIV (ایدز) است. این تست شباهت زیادی به تست Western Blot دارد و معمولاً در شرایط خاص مورد استفاده قرار میگیرد.
این تست زمانی کاربرد دارد که سطح آنتیبادی HIV در بدن بسیار پایین باشد. در چنین شرایطی، تستهای اولیه مانند الایزا (ELISA) یا تست سریع HIV ممکن است نتیجه دقیقی ارائه ندهند. تست RIPA برای تشخیص دقیقتر طراحی شده است.
تست RIPA دقت بالایی دارد، اما به دلیل هزینه نسبتاً زیاد، تنها در موارد خاص و با تشخیص پزشک انجام میشود. به همین دلیل، در فرآیند غربالگری اولیه HIV استفاده نمیشود و بیشتر برای تأیید نهایی آلودگی به ویروس ایدز بهکار میرود.
برخلاف تست آنتیبادی، آنتیژن/آنتیبادی و NAT که برای تشخیص اولیه استفاده میشوند، تست RIPA یک تست تأییدی و تکمیلی محسوب میشود. این تست میتواند در شرایطی که سایر تستها نتوانند نتیجه قطعی ارائه دهند، کمککننده باشد.
خیر. تست RIPA تنها در مواردی که شک به آلودگی وجود دارد اما سطح آنتیبادی پایین است یا نتایج اولیه نامشخصاند، انجام میشود. این تست باید حتماً زیر نظر پزشک و پس از نتایج اولیهی مشکوک انجام شود.
تست HIV-PCR
تست (DNA) ویروس HIV را در نمونه خون جستجو میکند. تست (HIV-PCR) از دقت بسیاری بالایی برخوردار بوده و حتی میتواند ویروس HIV را در دوره نهفتگی نیز شناسایی کند. معمولاً مدت زمان لازم برای جوابدهی این تست از 5 تا 7 روز است. به دلیل حساسیت بالای این آزمایش، بهتر است برای اطمینان خاطر تست سرولوژیک همراه باشد.
این تست معمولاً برای ارزیابیهای زودهنگام میتواند مفید واقع شود. عملکرد این تست به این گونه است که آنتی ژن (P24) را که پروتئینی از ساختار ویروس HIV است را در خون تشخیص میدهد.
آزمایشهای اسید نوکلئیک (NAT)، که به آنها آزمایش RNA نیز گفته میشود، یکی از روشهای اصلی برای تشخیص HIV هستند. این آزمایش با استفاده از نمونه خون، مستقیماً RNA ویروس HIV را که بخشی از ماده ژنتیکی آن است، شناسایی میکند.
آزمایشهای NAT یا RNA برخلاف سایر روشهای آزمایش HIV، مستقیماً خود ویروس را در بدن شناسایی میکنند. این آزمایشها بهجای بررسی پاسخ ایمنی بدن یا شناسایی بخشهایی از ویروس مانند آنتیژن p24، بهدنبال ماده ژنتیکی ویروس (RNA) در خون هستند. به همین دلیل، یکی از دقیقترین روشها برای تشخیص زودهنگام عفونت HIV به شمار میروند.
یکی از ویژگیهای مهم آزمایشهای NAT، توانایی آنها در شناسایی زودهنگام عفونت HIV است. این آزمایشها معمولاً میتوانند از حدود ۱۰ روز پس از مواجهه با ویروس، عفونت را شناسایی کنند. دوره قابل شناسایی بسته به شرایط، ممکن است بین ۱۰ تا ۳۳ روز متغیر باشد. به همین دلیل، آزمایش NAT کوتاهترین “دوره پنجره” را در مقایسه با سایر روشهای تشخیص دارد (منظور از دوره پنجره، بازه زمانی بین ابتلا به ویروس تا قابل شناسایی شدن آن در آزمایش است).
این تست از طریق گرفتن نمونه خون از رگ انجام شده و سپس برای بررسی دقیق به آزمایشگاه تخصصی ارسال میشود.
آزمایشهای NAT معمولاً هزینه بیشتری نسبت به سایر انواع آزمایشهای HIV دارند. به همین دلیل، این آزمایشها بهطور معمول برای غربالگری عمومی مورد استفاده قرار نمیگیرند. استفاده از NAT بیشتر در شرایط ویژه و پرخطر توصیه میشود—مانند افرادی که بهتازگی در معرض خطر بالا قرار گرفتهاند یا کسانی که علائم اولیه HIV را دارند. این موضوع بهویژه زمانی اهمیت دارد که آزمایشهای آنتیبادی یا آنتیژن/آنتیبادی منفی باشد، اما هنوز احتمال عفونت وجود داشته باشد.
در مواردی که احتمال ابتلا بالا است و از نظر مالی مشکلی وجود ندارد، آزمایش NAT میتواند یک گزینهی دقیق و قابلاعتماد باشد.
نتایج آزمایشهای NAT یا PCR (آزمایش RNA) معمولاً بهصورت «مثبت» یا «منفی» گزارش میشوند.
نتیجه مثبت به این معناست که ویروس HIV در خون شناسایی شده و فرد آلوده به این ویروس است.
نتیجه منفی نشان میدهد که در زمان انجام آزمایش، ویروسی در نمونه خون فرد شناسایی نشده است.
با اینکه آزمایش RNA برای HIV از دقت بالایی برخوردار است و میتواند عفونت را خیلی زودتر از سایر تستها تشخیص دهد، اگر آزمایش در بازه زمانی خیلی کوتاهی پس از تماس مشکوک انجام شود، ممکن است نتیجه منفی کاذب به همراه داشته باشد.
با این حال، اگر نتیجه آزمایش NAT پس از گذشت حدود ۷۰ روز از تماس پرخطر منفی باشد، میتوان آن را بهعنوان نتیجه قطعی در نظر گرفت.
آزمایش NAT یا RNA نقش بسیار مهمی در تشخیص زودهنگام ویروس HIV دارد. این آزمایشها اگرچه گرانتر از سایر روشها هستند و بهطور معمول در غربالگریهای عمومی استفاده نمیشوند، اما در شرایط خاص، مانند:
تماس پرخطر اخیر
وجود علائم اولیه HIV
یا نتایج منفی آزمایشهای اولیه با شک به آلودگی
بسیار مفید و قابل اعتماد هستند.
همچنین، این نوع تستها میتوانند بار ویروسی (viral load) را نیز اندازهگیری کنند و به همین دلیل در پایش اثربخشی درمان دارویی HIV کاربرد زیادی دارند.
این تست برای ارزیابی میزان عفونت فعال حاصل از ویروس HIV به کار میرود. یعنی از طریق این تست میتوان میزان ویروس HIV در حال رشد و تقسیم را تشخیص داد.
این گروه از آزمایشها ترکیبی از آزمایشهای ارزیابی آنتی ژن و آنتی بادی است که (th generation Ag/Ab combination assay4) نام دارند. معروف ترین این گروه از آزمایشها، تست (HIV Ag/Ab combo assay) است. این تست با دقت خوبی آنتی ژن (24P) و عفونت ناشی از HIV را شناسایی میکند.
با پیشرفت ویروس HIV در بدن شخص مبتلا، معمولاً یکی از بیماریهای آنمی (کم خونی)، نوتروپنی (کم بودن تعداد نوتروفیل ها) و ترومبوسیتوپنی (کم بودن تعداد پلاکت های خون) پدید میآید. بنابراین انجام آزمایش خون میتواند اطلاعات کاربردی را در اختیار قرار دهد. در آزمایش کامل خون فاکتورهای مختلف خونی به خصوص مقدار لنفوسیتهای (4CD) مورد ارزیابی قرار میگیرند. اگر مقدار لنفوسیتهای (4CD) از 20 درصد پایین تر باشد، خطر پیدایش عفونت یا بدخیمی ناشی از ایدز وجود دارد.
در تفسیر آزمایش ایدز توجه به این موضوع ضروری است که مثبت بودن نتیجه آزمایش (HIV) الزاماً به معنی ابتلا به ایدز نیست. همچنین منفی بودن نتیجه آزمایش، عدم وجود این ویروس در بدن شما را تضمین نمیکند. اصطلاحاً گفته میشود که ممکن است نتیجه آزمایش شما مثبت کاذب یا منفی کاذب(1) باشد. در واقع نتیجه آزمایش شما نیاز به بررسیهای بیشتر و انجام آزمایشهای دیگر دارد. تا در نهایت بتوان به طور قطع ابتلا یا عدم ابتلا شما به بیماری ایدز را تشخیص داد.
پس از دریافت تشخیص مثبت، دریافت مراقبت پزشکی فوری ضروری است. شروع درمان ضدویروسی (ART) در اسرع وقت برای تمام افراد مبتلا به HIV به شدت توصیه میشود. اگرچه ART نمیتواند HIV را درمان کند، اما به افراد کمک میکند تا زندگی طولانی و سالمی داشته باشند، چرا که ویروس را کنترل کرده و گاهی آن را به سطوح غیرقابل شناسایی کاهش میدهد. دستیابی به بار ویروسی غیرقابل شناسایی بهترین روش برای حفظ سلامت و جلوگیری از انتقال ویروس است.
برای ارزیابی اثربخشی درمان، آزمایشهای اضافی مانند بار ویروسی و تعداد CD4 انجام میشود. همچنین، اطلاعرسانی به شریک جنسی و افرادی که از سوزن مشترک استفاده میکنند گامی ضروری است تا از سلامت آنها نیز محافظت شود. علاوه بر این، حمایت و مشاوره برای افرادی که با تشخیص جدید مواجه هستند، در دسترس قرار دارد
سلامبعد از رابطه پر خطرم ازمایش ایدز نسل ۴دادم ۳۲ روز منفی بود و باز تکرار کردم در ۸۰ روز باز منفی بود ولی هنوز استرس دارم میشه کمکم کنین و اینکه بعد او رابطه زیگیل گرفتم میترسم ایدز هم داشته باشم جواب دقیق است یا باز ازمایش بدم
جواب آزمایش نسل چهارم HIV بعد از 14-18 روز قطعیت داره و شما چون دوبار با فاصله زیاد از همدیگه تست دادید، جواب کامل صحیحه و شما مبتلا نیستی.
سلام وقت بخیر
من 6.۷ ماه پیش رابطه پر خطر داشتم بعد یه ماه و سه ماه آزمایش الایزا دادم منفی بود result 0.1 بود، الان بعد ۶ماه آزمایش ecl دادم result 0.2 هستش خواستم بدونم منفیه یا باز باید آزمایش بدم?
بله جواب منفی هست و نیاز به تکرار نیست.
درود
با ازمایشگاه شما که تماس گرفتم بهم گفتن بعد ده روز جواب ارمایش قطعی هست
ولی ازمایشگاه های دیگه سه هفته تا یک ماه رو بیان میکردن برا دوره پنجره
ممکنه این تفاوت در دوره پنجره رو دلیلشو بگید
بعد ده روز میشه به ازمایش اعتمادی کرد یا نیاز به تکرار هست واقعا گیج سدبم از این اختلاف نظر ها
از چه کیت هایی استفاده میکنید؟
تست HIV-PCR از روز 8-9 بعد از مواجهه قابل انجام هست و جوابش قطعیت داره.
سلام خسته نباشید من بعد ۲۶روز در ازمایشگاه تست اچ ای وی دادم منفی بود .بعد ۳۰روز تو مراکز. رفتاری تست سریع دادم منفی بود .بعد ۵۵ روزم تست p24دادم منفی شد بعد ۶۳ روزم در ازمایشگاه کیوان ازمایش pcr.p24.hiv.ag دادم منفی بود ایا بعد سه ماه بازم احتباج به ازمایش هست یا نه ممنون میشم کمک کنید
خیر نیازی به تست مجدد نیست.
Pcr hiv
بعد ده روز از رفتار پرخطر تو ازمایشگاه شما ازمایش دادم و منفی شدم مجددا کی لازمه بیام؟
جواب منفی بعد ده روز چند درصد صحیحه؟
نیازی به تکرار تست نیست.
سلام من بعد ۱۲روز از رفتار پرخطر تو ازمایشگاه شما pcr hiv رو ازمایش دادم جوابش چقدر قطعی هست لازمه مجدد ازمایش بدم؟ یا قابل اعتماده لطفا بهم بگید
نتیجه تست HIV PCR از 8-9 روز بعد از مواجهه قابل استناد هست و نیازی به تست مجدد نیست.
سلام وقتتون بخیر 🌹
من بعد از ۳۵ روز از رابطه پرخطرم
رپید تست دادم و منفی شد
نیاز به تکرار هست؟
بله نیاز هست که تست آنتی بادی نسل چهارم HIV هم انجام بدید.
سلام جناب دکتر من همه علائم ایدز رو دارم رابطه داشتم سالهای پیش با فاراد متفاوت ولی 5سال هست که با یک نفر هستم ولی حدود 8ماهه بعد از سرما خوردگی دیگه گلوم و سرفه هام خوب نشد و بعدش بدن درد بدی گرفتم تمام استخوان هایه بدنم میخوان بشکنن گلوم ورم کرده و درد میکنه انگار چیزی داخلشه لگن و رانه پاهام ورم کردن پهلوها دارن از درد سوراخ میشن و تب خفیف دارم همراه با عرق کردن تپش قلب و قلب درد و درد پشت و کمر دارم هر دکتری میرم میگن چیزی نیست از اعصابه اخه مگه میشه سیستم ایمنی بدنم وحشتناک پایین اومده تو 1ماه 5کیلو وزن کم کردم هیچ دکتری به سرطان یا ایدز شک نمیکنه اصلا. آزمایش cbc هم نرمال بود بجز آخرین آزمایش که esr 32 بود تو یک ساعت. دارم از درد میمیرم ممکنه بعده 10سال خودشو نشون داده باشه و سرطان و بیماری کلیه و انواع بیماری هارو بخاطرش گرفته باشم؟ آیا فقط تست بدم کافیه؟ یا باید آزمایش خون باشه؟ چه دکتری برم برام بنویسه؟ از جام نمیتونم پاشم بخدا خسته شدم
با سلام شما میتونید با مراجعه به آزمایشگاه کیوان، تستهای تخصصی این ویروس رو انجام بدید.
سلام و عرض ادب
من آزمایش نسل چهارو Hiv Ab1+2-Ag-AB comb دادم نتیجه آن result negative بود و پس از مدت تقریبا ۳۵ روز این آزمایش رو دادم خواستم ببینم نتیجه خوب بوده دکتر
بله، شما مبتلا نیستید و نیازی به تست مجدد نیست
سلام من بعد از ۱۶ ماه از رابطه پرریسک آزمایش hiv با دستگاه ecl نسل ۳ دادم که عدد ۰.۰۵ نشان داد … ولی قبل آزمایش من دو ماه به خاطر عفونت پروستات و ادراری، آنتی بیوتیک های قوی هم خوراکی و هم تزریقی مصرف کردم ..آیا آنتی بیوتیک های مصرفی میتونه بر نتیجه hiv تاثیر بذاره و منفی کاذب نشان بدهد.
خیر مصرف آنتی بیوتیک تاثیری در نتایج تستهای HIV ندارد.
سلام وقتتون بخیر آقای دکتر تست الایزا نسل ۳ بعد ۵ سال نتیجش منفی قطعیه یا نه چون یه کاهش وزن شدید دارم ؟ خیلی داره عذابم میده از لحاظ روانی
بله اگر برخورد مشکوک مجدد نداشتید اون جواب قابل استناد و قطعی هست.
سلام دکتر بنده ازمایش نسل ۴ بعد از ۱ماه دادم منفی بود وبعد از ۸۰روز باز دادم باز منفی شد رابطه پر خطر داشتم ایا باز ازمایش یدم یا جوابش دقیق هست لطفا کمکم کنین ممنون
خیر دیگر نیاری به تست مجدد نیست و شما مبتلا نیستید.
تستهای نسل 4 این قابلیت رو دارند که آنتی ژنهای ویروسی رو از 14-18 روز بعد از مواجهه شناسایی کنند. بنابراین شما مبتلا به HIV نیستید و نیازی به تکرار تست هم نیست
سلام اقای دکتر
حدود۷۵ روز بعد از آخرین مواجهه اورال و ۱۰۰ روز از آخرین مواجهه ی واژینال تست رپید تو مراکز دادم منفی بوده،۸۰ روز بعدش در آزمایشگاه که پزشک آزمایشگاه گفتن نسل چهارم الایزاست تست دادم اونم منفی بوده،۱۲۰ روزگی هم ی تست آنتی بادی نسل سوم الایزا دادم منفی بوده و ی آزمایش p24 هم تنها و جداگانه در همون۱۲۰ روزگی با روشecl دادم منفی بوده ،آیا بنظرتون نیازی به تکرار دارم یا خیر ؟نگران هستم چون تو اون آزمایشی که گفتن نسل چهارم هست تو برگه فقط نوشته بودHIVab و خبری از p24 نبود پرسیدم گفتن که نسل چهارم الایزاست هرچند ننوشتیم، ممنون میشم پاسخ بدید
تستهای شما قابلیت استناد رو دارند و نیازی به تکرار نیست و شما مبتلا به HIV نیستید
1.خشکی و سوزش چشم کم
2.ریزش مژه کم
3.گلودرد
4.تغییر صدا
5.برفک زبان در صبح پس از خواب که با غذا خوردن از بین میره
6. اسهال نامنظم
7. تعرق شبانه محدود
8. سوزش و خارش آلت محدود
9. جوش و لکه های پوستی محدود
10. ای اس ار 40
11. سی آر پی 7.7
12. التهاب حلق بدون درد و زخم
اینها علایم هستند
اما آزامایش نسل 4 در پایان 3 ماه منفی بود
آیا ممکنه منفی کاذب باشه؟
سلام وقت بخیر
بعد از ۱۹ روز و هم چنین بعد از ۱۳۰ روز از رابطه پرخطر آزمایش hiv ایموانسی دادم و هر دو منفی بود.
نیازی به آزمایش دوباره یعنی شش ماه هست یا قطعی منفی هستم
سلام وقت بخیر. من بعد31 روز ازمایش pcr rtدرازمایشگاه شما دادم که3روزه جوابش اومد منفی بود. البته روز30ام هم دریه ازمایششگاه دیگ p24داده بودم. که جوابش 0.2بود.کمتراز1.بازم بایدتست بدم
سلام دکتر
من بعدذاز یکماه و دو ماه و سه ماه آزمایش نسل 4 در ازمایشگاه معتبر دادم و منفی بود اما حدودا در اواخر ماه دوم و اواخر ماه سوم تعرق شبانه در قفسه سینه ذو گردن دارم و دچار بی خوابی میشم
ازمایشاتم منفی بود اما esr 1 یک ساعته روی عدد 40 و cpr روی 7.7 و اسهال دارم و یک روز بدن درد و بی حالی داشتم
آیا ممکنه جواب منفی کاذب باشه؟
سلام و خسته نباشید
الان من رفتم آزمایش جواب نیومده در سایت آزمایشگاه هم به اسم آزمایش نگاه کردم اینطوری نوشته بود
از دکتر پرسیدم فرق آزمایش ab1+2 با hiv ab and p24 ag(ECL)چیه گفت کیت میکس هم داره جداگانه هم
اسم آزمایش جدیدم:
(hiv p24 ag(elisa
(hiv ab(elisa
زیر اسم هر دوتا نوشته جواب آماده نمی باشد میخواستم بدونم که آیا این آزمایش آنتی بادی و p24 جداگانه انجام میشه؟؟ یا همزمان ؟
و اینکه یعنی چی مثلاً میگن کیت میکس هم داره کیت جداگانه هم. منظور از این حرف اینه که ۲+۱ برای تشخیص بصورت میکس صورت میگیره یا جداگانه یا کلا p24 و آنتی بادی جداگانه صورت میگیره نگرانم مغزم درگیره جواب بدین مدیونم
سلام اقای دکتر لطفا جواب بدین بعد ۴۰روز ازمایش p24 جواب منفی کافی هست؟برای hiv
با سلام و احترام
آزمایش HIV Ab(I,II) , Ag به روش CLIA-Abbott نسل چهارمه؟ بعد از 7 هفته چقدر قابل اطمینانه؟
ممنون از پاسخگویی شما عزیزان
سلام آقای دکتر خسته نباشید
من چنین آزمایشی دادم بعد از حدودا ۷ ماه منفی شده خواستم بدونم این ازمایش نسل چهار است و اینکه جواب قطعیه ممنون میشم دقیق جواب بدید
Hiv (I&II) با متود clia
خواهشمندم جواب کامل بدید
سلام
تست نسل چهارم بعد از پنج ماه منفی بشه چند درصد قابل اعتماده؟ممکنه ابتلا هپاتیت باعث بشه انتی بادی دیر ترشح بشه و رو تست اثر بگذره ؟البته انتی ژن سطحی هپاتیت بی و انتی بادی هپاتیت سی هم بعد از ۵ ماه منفی شدن. با این حساب میشه گفت جواب نسل چهار
قطعیه؟
سلام و خسته نباشید
آزمایش (hiv ab and p24 ag(ECL علاوه بر نوع۱ میتواند اچ آی وی نوع ۲را بررسی کند؟؟ با توجه به متن آزمایش ننوشته که نوع۱و۲ مورد بررسی هست
ممنون میشم از شما جواب من را بدهید
اگر نتواند به من اطلاع دهید برم آزمایش دیگری بدهم
آنتی بادی این آزمایش توانایی نشان دادن اچ آی وی نوع ۲را دارد؟؟همانطور که متن آزمایش را میبینین ننوشته که نوع ۲را بررسی میکند اگر نمی تواند اطلاع دهید برم به آزمایشی که نوع۱و۲ را مورد بررسی قرار دهد ممنون
سلام دکتر عزیز ۳ماه بعد از رابطه پرخطر
آزمایشp24منفس شد خداروشکر ولی ۳بار ک آزمایش دادم لنوفوزیت ها نسب ب آزمایش های قبل از رابطه کم شدن قبل رابطه تمام ازمایشات لنفوزت بین ۲تا ۲.۵بود حدو۴۰٪ولی بعد رابطه بین۱.۳۰تا۱.۶۰وحدود۳۰٪بودن میشه بفرماید براچی میتونه باشه آیا به علت ۲تا واکسن هپاتیت و پاپیلوگارد ک بعد رابطه تو ۲روز زدم یا بخاطر قرصهای پیشگیریpepک۲۸روز خوردم یا استرس شدید میتونه باشه یا اچ ای وی ک نشون نمیده
ببخشید طولانی شد ولی هرکی یچیزی میگه ب کمک شما احتیاج دارم
سلام آقای دکتر ، خسته نباشید ، ببخشین وققتتونو میگیرم . من بعد از 22 روز از رابطه محافظت نشده آزمایش hiv ab 1,2 + p24 در آزمایشگاه سلام تبریز دادم جوابش منفی شد که گفتن این همون آزمایش الایزای نسل 4 هست درسته ؟؟؟ و مقدارش 0.15 شد و روز 25 ام رابطه در مرکز بیماریهای رفتاری تست با کیت hiv و هپاتیت دادم که اونم منفی شد ، آقای دکتر باز هم نیاز هست 90 روزه یا 45 روزه تست بدم ؟منظور از منفی 0.15 چی هست ؟ ارادتمندم آقای دکتر
سلام ، ممنونم آقای دکتر از پاسختون ، من چند تا پیام داده بودم که جواب دادین ، ارادتمندم
سلام من ازمایش hiv ab و p24دادم بعد ۴۰روز منفی بود این ازمایش نسل چهارم هست؟
سلام اقای دکتر من بعد از ۴۲ روز تست ترکیبی انتی بادی انتی ژن p24 با متد ecl در ازمایشگاه پارسه انجام دادم که منفی شد ایا نیازی هست بزارم سر سه ماه باز تست رو تکرار کنم؟!
سلام اقای دکتر من ۴۲روز بعد از رابطه ازمایش ترکیبی انی بادی انتی ژن p24 دادم داخل ازمایشگاه پارسه و جواب منفی بود نیازی هست بعد از سه ماه تکرار کنم؟!
سلام و خسته نباشید
آیا آزمایش (hiv ab and p24 ag(ECL آنتی بادی آن میتواند اچ آی وی نوع۱و۲ را نشان دهد؟ همانطور که میبینین از اسم آزمایش ننوشته ۱و۲
و اینکه این آزمایش 8سال بعد از ابتلا یا در مرحله ایدز میتواند تشخیص دهد؟
خواهشمندم جواب من را بدهید استرس دارم
سلام دکتر عزیز
پاسخ منفی تست نسل چهارم انتی بادی و انتی ژن p24 بعد از ۳ ماه
تست منفی هپاتیت ب hbs agبعد از ۶ ماه
تست hcv ab بعد ۴ ماه
این تست ها ثابت میکنند که هیچ کدام از این سه بیماری مبتلا نیستم؟
سلام دکتر خواهشا راهنمایی بفرمایید
بعد ۲۶ و ۳۳ روز در کیوان ab/ag دادم منفی بود
بعد از ۴۵ روز هم دادم که هنوز جوابش نیومده
آیا ممکنه مثبت بشه ؟ چون علائم دارم و به شدت مظطربم
سلام خدمت شما
من بعد از ۹۰ روز تست Rapid دادم و منفی شد آیا نیاز به تکرار است؟
سلام خسته نباشید
بعد از ۱۴ روز آزمایش پی سی ار
و بعد از ۳۶ روز آزمایش p24 با متد ecl معتبره جناب دکتر؟
سلام آقای دکتر بنده سه ماه و 19 روز قبل ی سرنگ وقتی در پارک فوتبال میکردم در پام فرو رفت بعد از ۱۰۷ روز آزمایش hiv و هپاتیت ام منفی شد آیا باید بعد از ۶ ماه تکرار کنم
سلام خواهشا جواب بدین
بعد از گذشت ۲۶ و ۳۳ روز در کیوان آنتی بادی و p24 دادم که منفی بود
ولی همش علائم حساسیت و گره های دردناک در بدن دارم
باید بعد از چهل روز مجدد آزمایش بدم یا حواب قطعیه؟
سلام وقت بخیر
من بعد از ۲۴ روز و ۳۸ روز از مواجهه در ازمایشگاه کیوان ازمایش hiv دادم و منفی بود ایا جوابش قطعیه؟ نیازی به تکرار نیست؟
سلام خواهشا حواب بنده رو بدین .
بعد از ۲۶ روز در کیوان تست p24 دادم که منفی بود
۱۸ روز بعد از رابطه پارتنرم در مراکز رفتاری تست داده بودند که منفی شده بود .
اما علائم دارم هم حساسیت در گلو هم نقاط حساس در ران و زیر گلو . لطفا راهنمایییم کنید خیلی استرس دارم
سلام و ارادت
من رابطه پرخطر داشتم . بعد از ۴۰ روز رفتم آزمایشگاه از من تست P24 vidas گرفتن ، نمیدونم این تست هم زمان بررسی آنتی بادی رو هم میکنه . از آزمایشگاه پرسیدم گفتن اخرین متدها رو ما انجام دادیم . الان تست درسته . چون منفی شد. من خیلی نگرانم