تست PCR؛ انواع، روش و تشخیص

واکنش زنجیره‌ای پلیمراز PCR (polymerase chain reaction) یک تکنیک آزمایشگاهی متداول و ضروری است که همانندسازی و تکثیر قطعه‌ای از DNA را به میلیون‌ها برابر آن امکان‌پذیر می‌سازد، بدین ترتیب موجب شناسایی سریع و اختصاصی نوع میکروارگانیسم موجود در نمونه می‌شود. نمونه PCR می‌تواند از ناحیه‌های مختلف مانند پوست و مایعات و بزاق دهان باشد. روش پی سی آر علاوه بر استفاده در تشخیص‌های آزمایشگاهی، به عنوان روشی مطمئن با حساسیت و دقت بالا در زمینه پژوهش‌های علمی، تحقیقاتی و آینده‌ی درخشان پزشکی در سطح جهان مطرح است.

مراحل انجام PCR

هر چرخه PCR شامل 3 مرحله می‌باشد:

1. مرحله دناتوره کردن (Denaturation) : در این مرحله مولکول‌های دو رشته‌ای DNA الگو به وسیله حرارت بالا (حدود 94 درجه سانتی گراد) از یکدیگر جدا شده و به مولکول‌های تک رشته‌ای تبدیل می‌شوند.
2. مرحله جفت شدن (Annealing): در این مرحله کاهش دما صورت می‌گیرد تا پرایمر‌ها بتوانند با توالی های مکمل خودشان روی رشته های الگو جفت شوند. این دما بسته به نوع پرایمرها متغیر است که معمولا از دمای 55 درجه سانتی گراد استفاده می شود.
3. مرحله طویل سازی (Extension) : در این مرحله آنزیم Taq DNA پلیمر از، پرایمرها را روی DNA تک رشته‌ای امتداد می‌دهد تا DNA دو رشته ای جدید ساخته شود. درجه حرارت مورد استفاده در این بخش 72 درجه سانتی گراد می‌باشد.

انواع روش PCR

PCR به دو دسته عمده تقسیم می‌شود: کیفی و کمی

• نوع کیفی، نوع میکروارگانیسم را مشخص می‌کند.
• نوع کمی، تعداد میکروارگانیسم را بیان می‌کند.

هر کدام انواع مختلفی دارند که مزیت‌ها و کاربردهای متفاوتی دارند. برای بررسی پاسخ به درمان از PCR کمی که تعداد ویروس را مشخص می‌کند، می‌توان استفاده نمود که غالبا در بیماری‌های HBV, CMV, HIV و HCV به کار می‌رود. به منظور نتیجه گیری بهتر، متدهای جدیدی از پی سی ار ارائه شده است که به آنها اشاره می‌کنیم:

• آر تی- پی سی آر  (RT-PCR) Reverse transcription polymerase chain reaction
• نستد- پی سی آر  Nested- PCR در این روش بـه منظور افزایش حساسیت PCR از دو جفت پرایمر استفاده می‌شود.
• مالتیپلكس- پی سی آر  Multiplex-PCR در این روش از چند جفت پرایمر اختصاصی برای هدف‌های مختلف استفاده می‌شود. در میكروب شناسی بالینی، با استفاده از این روش امكان شناسایی چندین عامل بیماری در یک نمونه به طور همزمان وجود دارد و می‌توان عفونت‌های مخلوط را تشخیص داد.
• آرمز پی سی آر  ARMS- PCR روش آرمز پی سی آر برای تشخیص موتاسیون‌های نقطه‌ای بكار می‌رود و از دو جفت پرایمر استفاده می‌شود.

در مجموع قابل ذکر است عواملی مانند: دستگاه‌های مورد استفاده، نوع و بازدهی DNA پلیمراز مورد استفاده، تخصص پرسنل و سطح آموزش و مهارت‌ها، کنترل کیفی آزمایشگاه، سطح اپتیماسیون با توجه به مهارت‌ها و متغیرهای دیگر باعث شده است، سطح دقت و کیفیت آزمایشگاه‌ها و تست‌ها متفاوت باشد.

تست PCR کرونا

آزمایش PCR در اکثر موارد از حلق و بینی نمونه گرفته می‌شود. نمونه‌های گرفته شده در لابراتوارها مورد آزمایش قرار می‌گیرند. این آزمایش مبتنی بر روش موسوم به “واکنش زنجیرهای پلیمراز” انجام می‌شود. در روش تست پی سی آر، یک قطعه “دی ان ای” در داخل یک دستگاه ترموسایکلر تکثیر می‌شود تا قطعات خاص “دی ان ای”، به عنوان مثال از ویروس کرونا, جستجو شود. این روش آزمایش نشان می‌دهد که کدام عامل بیماری و به چه تعدادی در بدن وجود دارد.

مطالب مرتبط: هشدار موج جدید کرونا در ایران؛ پیک هشتم کرونا در زمستان 1401

نمونه گیری PCR کرونا در منزل

با توجه به شرایط قرنطینه عمومی و نیاز جامعه به انجام آزمایش کرونا در منزل و محل کار، مدیریت آزمایشگاه تخصصی ویروس شناسی کیوان تصمیم گرفت تا خدمات نمونه گیری و انجام تست کرونا در منزل را با رعایت کلیه پروتکل‌های بهداشتی برای شهروندان فراهم کند. لذا نمونه گیرهای آموزش دیده و با تجربه‌ی خود را جهت انجام این کار فراخواند. بدین جهت مفتخریم که از روزهای ابتدایی کرونا با انجام تست در محل همراه شما عزیزان هستیم.

تست‌های بخش PCR آزمایشگاه کیوان

در بخش PCR آزمایشگاه کیوان تمامی تست‌های ویروسی انجام می‌گردد. اعم از:

و برخی از آن‌ها به صورت سفارشی ویروسی نیز انجام می‌گردد:

نام تست	مدت زمان جوابدهی
HIV VL	7 روزه
BK VL	5 روزه
JC VL	5 روزه
HDV VL	5 روزه
HEV VL	7 روزه
HCV VL	8 روزه
HBV VL	8 روزه
HIV VL	8 روزه
CMV VL	7 روزه
EBV VL	7 روزه

تمامی تست‌ها در زمان گفته شده حاضر خواهد شد و بیماران می‌توانند جواب آزمایش خود را به صورت آنلاین در سایت کیوان مشاهده و در صورت نیاز PDF جواب را دانلود نمایند. تست‌های PCR در آزمایشگاه کیوان با دستگاه‌های ترموسایکلر TAKARA و ABI و Mastercycler انجام می‌شود. لازم به ذکر است تست‌های اورژانسی PCR سه روزه و تست کرونا بر روی نمونه CSF و ORO/Naso-Pharyngeal انجام می‌شود که مدت زمان جوابدهی آن یک روزه می‌باشد. همچنین تست‌هایی که روی نمونه Amniotic Fluid انجام می‌شود سه روزه جواب خواهند داد. در نهایت، بخش PCR آزمایشگاه تخصصی ویروس شناسی کیوان تلاش می‌کند با بهترین و مجرب‌ترین پرسنل، مجهزترین و به روز‌ترین دستگاه‌های دنیا و با کیفیت‌ترین کیت‌های تایید شده توسط WHO (سازمان جهانی بهداشت) در کمترین زمان ممکن دقیق‌ترین جواب‌ها را به مردم عزیز کشورمان ارائه کند.

بیشتر بخوانید: اوریون چیست؟ + علائم و روش‌های درمان آن