فوری! پیش بینی زلزله تهران+ اقدامات حین مرگبارترین زلزله قرن

زمان مطالعه این مطلب: 7 دقیقه

صبح امروز، زمین‌لرزه‌ای با بزرگی ۳.۶ ریشتر در استان تهران ثبت شد. به گزارش ایسنا، شبکه‌های لرزه‌نگاری مرکز لرزه‌نگاری کشوری مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، این زمین‌لرزه را در ساعت ۰۷:۰۴:۵۸ دقیقه صبح امروز سه‌شنبه ۲۰ تیرماه ثبت کردند. موقعیت زلزله نیز با مختصات ۳۵.۵۵ شمالی و ۵۱.۵۵ شرقی ثبت شده است. این زمین‌لرزه در فاصله ۱۰ کیلومتری قیامدشت، ۱۱ کیلومتری ری و ۱۳ کیلومتری باقر شهر، تهران قرار داشته است. تا انتها با ما همراه باشید تا در این مقاله از مجله سلامت کیوان به اقدامات و راهکارهای مقابله با زلزله بپردازیم.

زلزله چیست؟

به لرزش‌های ناگهانی پوسته زمین، زلزله یا زمین لرزه گفته می‌شود. علت اصلی وقوع زلزله، افزایش فشار در داخل سنگ‌ها و طبقات درونی زمین است. وقتی که سنگها و طبقات درونی زمین شروع به شکسته شدن می‌کنند، این فرایند باعث آزاد شدن انرژی زیادی می‌شوند. به طوری که ابتدا ممکن است یکسری لرزه‌های خفیف و کوچک در زمین ایجاد شود که به آن‌ها پیش لرزه گفته می‌شود. بعد از اینکه فشار بر مقاومت سنگ‌ها و طبقات درونی زمین غلبه کرد زمین لرزه اصلی رخ می‌دهد.

چرا باید برای زلزله تهران آماده شویم؟

با وقوع زلزله مرگبار ترکیه و سوریه در بهمن 1401، بحث‌ها درباره احتمال وقوع چنین زمین لرزه‌ای در تهران بسیار به گوش می‌رسید و برخی کارشناسان هشدار می‌دهند با توجه به شرایطی که در تهران با آن رو به رو هستیم، زلزله‌ احتمالی تهران مرگبار‌ترین زلزله قرن خواهد بود. به طوری که تخمین زده می‌شود مرگ و میر این زلزله بیش از ده درصد جمعیت تهران را فرا گیرد. طبق گفته کارشناسان اگر زمین لرزه‌ای به شدت ترکیه در تهران اتفاق بیفتد، تعداد کشته‌ها از صدها هزار نفر بیشتر خواهد بود.

طبق گفته مهدی چمران رئیس شورای شهر تهران، در جلسه‌ای ذکر کرد: ما باید به خودمان، مهندسان، مجریان و طراحان در خصوص زلزله تهران و ایمن سازی سازه‌ها هشدار دهیم. اگر ساختمان مقاوم نسازیم، مشخص نیست چه فاجعه‌ای را شاهد خواهیم بود. مهدی چمران با اشاره به اینکه زلزله تهران 1402 می‌تواند فاجعه قرن باشد، گفت شهرداری و شوراهای شهر نیز باید تلاش خود را بکار گیرند تا از تلفات این حادثه کم شود.

وی افزود اگر تغییری در ساخت و ساز ندهیم، باید این تغییر را انجام دهیم تا ساختمان‌ها در مقابل زلزله مقاوم باشند. او همچنین اشاره کرد که از هر گسلی که فاصله بگیریم، به گسل دیگری نزدیک می‌شویم، در ادامه او با اشاره به رفتار تاریخی گسل‌ها و مطالعات زمین شناسی نشان و احتمال زمین لرزه‌ ای با بزرگی ۷ ریشتر و بالاتر در تهران خبر دارد.

وقوع زلزله امروز تهران

از دیگر عوامل افزایش خطری که باید تهرانیان را برای زلزله آماده کند، زلزله صبح امروز قیامدشت است. در ساعت ۷:۰۴:۵۸ صبح سه‌شنبه ۲۰ تیرماه زمین لرزه‌ای به بزرگی ۳.۶ ریشتر در عمق ۱۰ کیلومتری قیامدشت، ۱۱ کیلومتری ری و ۱۳ کیلومتری باقر شهر، تهران قرار داشته است. با اینکه این زلزله خسارتی نداشته است، برخی شهروندان تهرانی نزدیک به این منطقه، این زمین لرزه را احساس کردند و باعث ایجاد نگرانی در آنان شده است. اما آیا این زنگ خطری برای رخداد بزرگترین زلزله تهران در این قرن خواهد بود؟

پیش بینی زلزله تهران و ایران توسط محقق هلندی!

زلزله شناس معروف هلندی، فرانک هوگربیتس که پیش از این زلزله ترکیه را به درستی پیشبینی کرده بود، از وقوع زلزله‌ای مهیب در تاریخ 9 و 10 اردیبهشت 1402 در شمال غرب کشور ایران خبر داده است. استدلال این محقق، تغییرات این ناحیه از زمین در اول اردیبهشت 1402 است که منجر به این اتفاق خواهد شد. البته نمی‌توان به این حرف اطمینان نمود و بگوییم حتما این پیشبینی درست خواهد بود؛ چراکه در مرحله اول زلزله قابل پیشبینی نیست و در مرحله بعد این محقق بارها پیش بینی اشتباه در خصوص زلزله داشته است.

اما زلزله مشهد در تاریخ 8 اردیبهشت زنگ خطری برای این هشدار و پیش‌بینی بوده است؟ مهدی زارع، استاد پژوهشگاه زلزله‌شناسی در طی مصاحبه‌ای اعلام کرده که این گسل از قبل هم فعال بوده و نه از نظر جغرافیایی و نه از نظر زمان و مکان ارتباطی با پیشگویی فرانک هوگربیتس ندارد.

پس از وقوع این زلزله در مشهد و زلزله تهران در 15 اردیبهشت 1402، این محقق و یک فرد چینی حالا پیشبینی جدید در خصوص زلزله کرده‌اند. آنها گفته‌اند باید در 16 اردیبهشت 1402 شاهد رخداد زلزله تهران و زلزله شمال غرب ایران باشیم؛ اما این‌دفعه با شدت بیشتر و فعال شدن گسل‌های تهران. اما پیش بینی محقق هلندی برای زلزله تاریخ 9 و 10 اردیبهشت درست نبود و نباید خیلی از این خبرها ترسید.

البته این به معنای این نیست که هیچوقت شاهد این زلزله نخواهیم بود؛ کارشناسان مدت‌هاست منتظر فعال شدن گسل تهران و زلزله‌ای مهیب در این منطقه هستند. با وقوع زلزله امروز تهران در صبح سه‌شنبه ۲۰ تیرماه باید هرلحظه برای زلزله تهران آماده باشیم تا خطر را به کمترین حد ممکن برسانیم. چگونه؟ ادامه مطلب را بخوانید.

آمادگی برای وقوع زلزله تهران و ایران

همانطور که می‌دانید، احتمال وقوع زلزله در تهران همیشه وجود داشته ولی قطعیتی در مورد زمان و شدت آن وجود ندارد. به طور کلی، تهران در نزدیکی خطوط گسلانی فراوانی قرار دارد، به همین علت احتمال وقوع زلزله شدیدی در تهران وجود دارد که ممکن است باعث خسارت‌های جدی به تهران و ساکنین آن شود. در نتیجه، مسئله پیشگیری از زلزله و آمادگی در برابر آن بسیار مهم است.

زلزله تهران یا بهتر است بگوییم زلزله ایران می‌تواند در هر زمانی رخ دهد. به همین دلیل شهروندان ایرانی باید برنامه ریزی‌ها و اقدامتی را جهت کاهش صدمات احتمالی که در صورت وقوع زلزله رخ می‌دهند انجام دهند تا قبل، حین و بعد از شروع زمین لرزه انجام دهند. برخی از اقدامات قبل از زلزله تهران عبارتند از:⁽¹⁾

آمادگی برای شرایط بحرانی

خود را برای سه تا هفت روز قطعی برق، آب، گاز و تلفن آماده کنید. هنگام وقوع زلزله تهران، ممکن است به دلیل بافت‌های فرسوده مسکونی و زیرساخت‌های نامناسب مخابراتی و ضعف در دیگر خدمات شهری، دچار مشکلات فراوانی شوید. بنابراین بهتر است آمادگی‌ لازم برای وقوع این زمین لرزه‌ را داشته باشید.⁽²⁾

فراهم کردن کوله پشتی نجات

یک کوله پشتی نجات، شامل جعبه کمک‌های اولیه مجهز، داروهای مورد نیاز برای شرایط خطرناک، کپی اسناد مهم، پول اضافی، چراغ قوه، میل لنگ دستی یا رادیو خورشیدی، باتری‌های اضافی، پتو، آب آشامیدنی و مواد غذایی فاسد نشدنی فراهم کنید. سپس کیف را در مکانی امن و ضد آب که به راحتی در دسترس باشد، نگهداری کنید.

آمادگی خانواده برای زلزله

بهتر است با خانواده خود در مورد زلزله صحبت کنید. برای مثال محل ملاقات در فضای باز را برای جمع شدن خانواده خود پس از زلزله و انجام وظایف افراد در خانه را تعیین کنید.

ایمنی خانه خود را بررسی کنید

هر گونه سیم کشی معیوب، اتصالات نشتی گاز، و ترک‌های عمیق در سقف یا پی که می‌توانند در هنگام زلزله خطر ایجاد کنند را بررسی کنید. بهتر است برای جلوگیری از نشت گاز و آب، از اتصالات و لوله‌های منعطف و موج‌دار استفاده کنید. اتصالات انعطاف پذیر در برابر شکستگی، مقاومت بیشتری دارند.

از پیچ و مهره یا تسمه برای محکم کردن وسایل سنگینی که ممکن است در حین زلزله واژگون شوند، مانند کتابخانه، کابینت یا آبگرمکن استفاده کنید. مواد سنگین، خطرناک یا قابل اشتعال را در قفسه‌های پایین یا در کابینت‌های امن نگهداری کنید. از قرار دادن اشیاء سنگین، مانند قاب عکس، روی دیوارهایی که ممکن است روی تخت بی‌افتند یا مکان‌هایی که خانواده شما در آنجا نشسته‌اند، خودداری کنید. همچنین شما می‌توانید درهای کابینت‌های آشپرخانه را با چفت، محکم کنید تا از افتادن ظروف حاوی مواد خوراکی، شيشه‌، ظروف چينی و ساير اشيای بزرگ، سنگين و شکستنی در هنگام زلزله جلوگیری کنید.

اقداماتی که باید هنگام وقوع زلزله انجام دهید

همانطور که قبلا اشاره کردیم زلزله تهران و ایران می‌تواند در هر زمانی رخ دهد. برخی اقدامات می‌توانند به شما کمک کنند تا در وقوع زلزله بتوانید از خود حفاظت کنید. این اقدامات عبارتند از:

فرار نکنید و آرامش خود را حفظ کنید

بيشتر افراد هنگام فرار و خروج از محل سکونت خود با ريزش دیوارها و سقف، شکستن شیشه‌ها‌ و سقوط اجسام آسیب می‌­بینند. فقط درصورتیکه در طبقه همکف ساختمان و نزدیک به در خروجی ساختمان بودید اقدام به ترک آن کنید. دست‌ها و بازوهای خود را روی سر و گردن خود قرار دهید و سریع خارج شوید و از دیوار ساختمان‌ها و هر آنچه احتمال ریزش و سقوط دارد دور شوید و سعی کنید خود را به یک فضای باز برسانید.

در هنگام وقوع زلزله به سمت راه‌پله‌ها و درهای خروجی ندوید، بلکه فوراً به نزديک‌ترين محل کم‌خطری که می‌بینید پناه ببرید و تا پایان زمین لرزه در جای خود بمانید. در صورت نبود محل مناسبی برای پناه گیری از اشيای شيشه‌ای، پنجره‌ها‌، درهای خروجی و ديوارهای خارجی و هر چيزی که احتمال سقوط دارد‌ فاصله بگیرید و با کمک دست و بازوها از سر و گردن خود محافظت کنید. اغلب صدمات ناشی از زلزله زمانی اتفاق می‌افتند که مردم به علت ورود و خروج در معرض خطر سقوط اشياء قرار می‌گيرند.

بیشتر بخوانید: بهترین اقدامات هنگام مواجهه با مسمومیت دانش آموزان؛ فوری!!

اقدامات لازم برای زمانی که بیرون از ساختمان هستید

بيشترين خطری که شمارا در بيرون ساختمان‌ها تهدید می‌کند، در خروجی و در كنار ديوارهای خارجی ساختمان‌ها قرار دارند. بيشتر مصدوميت‌های ناشی از زلزله به علت ريزش ديوارها، شكسته شدن شيشه‌ها و سقوط اجسام رخ می‌دهند. همچنین توجه داشته باشید از ‌ورود به داخل ساختمان‌ها و نزديک شدن به ‌تيرک‌های برق و تلفن جدا خودداری كنید.

اقداماتی که باید بعد از وقوع زلزله انجام دهید

بسته به وضعیتی که بعد از وقوع زلزله احتمالی، در آن قرار می‌گیرید لازم است اين توصيه‌ها را رعايت کنید:

• آرامش خود را حفظ کنید. به‌هیچ‌وجه امید و روحیه خود را برای نجات، و پیدا کردن عزیزان خود از دست ندهید و نگذارید ترس و احساسات بر شما غلبه کند.
• با توجه به احتمال نشت گاز ساختمان‌های فروریخته، از كبريت و فندک استفاده نکنید.
• با توجه به احتمال ریزش آوار و پس زدن گردوغبار، سعی کنید بی‌حرکت بمانید و با استفاده از یک دستمال یا لباستان دهان خود را بپوشانید.
• ممكن است محل سکونت شما در اثر زمین لرزه ويران شود يا آنقدر خسارت دیده باشد که براي مدت‌زمان طولانی غیرقابل سکونت باشد، بنابراین لازم است برای مدتی به محل‌هایی که مراکز امدادی برای اسکان اضطراری در نظر گرفته­‌اند مراجعه کنید و در آن مستقر شوید.

کلام آخر

کشور ما از گسل‌های فراوانی تشکیل‌شده است و حرکت این گسل‌ها باعث رها شدن انرژی ذخیره‌شده و زلزله‌های مکرر می‌شود. زلزله به عنوان یک واقعه زیست محیطی طبیعی شناخته می‌شود و کمتر کسی است که وقتی اسم زلزله را می‌شنود به آوارگی، مرگ و میر، آشفتگی و خراب شدن شهرها فکر نکند. اما این نکته را به خاطر داشته باشیم که با رعایت برخی نکات ایمنی می‌توان از بروز صدمات و مرگ و میر ناشی از زلزله جلوگیری کرد.