کم آبی بدن چیست؟ + عوارض و درمان سریع کم آبی بدن در خانه

زمان مطالعه این مطلب: 6 دقیقه

کم آبی بدن یا دهیدراسیون زمانی اتفاق می‌افتد که بدن شما بیش از آنچه می‌نوشید مایعات از دست بدهد. بدن شما مرتباً از طریق تعریق و ادرار، آب خود را از دست می‌دهد. اگر آب بدن شما به موقع تامین نشود، شما دچار کم آبی می‌شوید. کم آبی چگونه ایجاد می‌شود؟ علائم کم آبی بدن چیست؟ عوارض کم آبی بدن چیست؟ کم آبی باعث چه مشکلاتی می‌شود؟ درمان کم آبی بدن چگونه است؟ برای ایفتن پاسخ این سوالات حتما تا انتهای این مقاله از مجله سلامت کیوان همراه ما باشید.

کم آبی بدن چیست؟

همانطور که گفته شد، کمبود آب بدن هنگامی اتفاق می‌افتد که مایعات بیشتری نسبت به میزان مصرف خود استفاده یا از دست دهید و بدن شما دیگر آب و مایعات برای انجام عملکردهای طبیعی خود ندارد. اگر مایعات از دست رفته را جایگزین نکنید، دچار کم آبی بدن می شوید. پزشکان توصیه می‌کنند که زنان به طور روزانه 92 اونس مایعات (11 فنجان) و مردان به طور روزانه 124 اونس مایعات (15 فنجان) بنوشند. همچنین افرادی که مدام در حال حرکت هستند، مانند ورزشکاران و افرادی که در معرض دمای بالا هستند باید مصرف آب خود را افزایش دهند تا از کم آبی بدن جلوگیری کنند.

عوامل شایع کم آبی بدن عبارتند از:

• تعریق بیش از حد
• استفراغ
• اسهال

هنگامی که بدن شما آب زیادی را از دست می‌دهد، اندام‌ها، سلول‌ها و بافت‌های بدن آن‌طور که باید عمل نمی‌کنند، این فرایند می‌تواند منجر به عوارض خطرناکی برای سلامت جسمی شما شود. همچنین اگر کم آبی بلافاصله درمان نشود، ممکن است باعث شوک شود. کم آبی بدن می‌تواند خفیف یا شدید باشد. معمولاً می‌توانید کم آبی خفیف را در خانه درمان کنید. کم آبی شدید باید در بیمارستان یا محیط‌های مراقبت‌های اورژانسی درمان شود.

برخی از افراد نسبت به دیگران خطر بیشتری برای ابتلا به کم آبی دارند، از جمله:

• افرادی که در معرض گرمای بیش از حد هستند
• بزرگسالان و افراد مسن
• افراد مبتلا به بیماری های مزمن
• ورزشکاران
• نوزادان و کودکان خردسال
• افرادی که در ارتفاعات زندگی می‌کنند

علت کم آبی بدن

همانطور که قبلا به آن اشاره کردیم، اگر میزان آب مصرفی بدن بیشتر از میزان ورودی آن به بدن باشد، فرد دچار کم آبی می‌شود. کم آبی بدن می‌تواند به دلایل مختلفی اتفاق بی‌افتد. گاهی این دلایل بسیار ساده هستند، و گاهی دلیل کم آبی بدن می‌تواند ناشی از عوامل جدی تری باشد. به طور کلی هر موقعیت یا شرایطی که باعث شود بدن بیش از حد معمول آب از دست بدهد، منجر به کم آبی بدن می‌شود. برخی از عواملی که می‌توانند موجب کم آبی شوند به شرح زیر می‌باشند.

تعریق – علت کم آبی بدن

عرق کردن بخشی از فرآیند خنک سازی طبیعی بدن شما است. وقتی دمای بدنتان افزایش می‌یابد، غداد عرق فعال می‌شوند تا رطوبت را از بدنتان خارج کرده و آن را خنک کنند. روش کار بدن برای خنک کردن بدن تبخیر عرق است. همانطور که یک قطره عرق از پوست شما تبخیر می‌شود، مقدار کمی گرما را با خود می‌گیرد. هرچه عرق بیشتری تولید کنید، تبخیر بیشتر می‌شود و بیشتر خنک می‌شوید. همچنین عرق کردن، پوست شما را آبرسانی می‌کند و تعادل الکترولیت‌ها را در بدن شما حفظ می‌کند.

تعریق بدن شما عمدتاً شامل نمک و آب است. تعریق بیش از حد می‌تواند باعث کم آبی بدن شود زیرا مقدار زیادی آب از دست می‌دهید. اصطلاح فنی برای تعریق بیش از حد، هایپرهیدروزیس است.

بیماری – علت کم آبی بدن

بیماری‌هایی که باعث استفراغ مداوم یا اسهال می‌شوند می‌توانند منجر به کم آبی در بدن شوند. کم آبی ناشی از بیماری به این دلیل است که اسهال و استفراغ می‌توانند باعث دفع بیش از حد آب از بدن شما شود. الکترولیت‌های مهم نیز از طریق این فرایندها از بین می‌روند. الکترولیت‌ها، مواد معدنی هستند که توسط بدن برای کنترل ماهیچه‌ها، استفاده می‌شود. الکترولیت‌ها در خون، ادرار و سایر مایعات بدن یافت می‌شوند. استفراغ یا اسهال می‌تواند این عملکردها را مختل کند و باعث عوارض شدید مانند سکته مغزی و کما شود.

تب – علت کم آبی بدن

اگر تب دارید، بدن شما مایعات را از طریق سطح پوستتان در تلاش برای کاهش دمای بدنتان از دست می‌دهد. اغلب، تب می‌تواند باعث تعریق شما شود، به طوری که اگر برای جبران آن مایعات ننوشید، ممکن است دچار کم آبی شوید.

ادرار کردن – علت کم آبی بدن

ادرار کردن راه طبیعی بدن برای دفع سموم بدن است. برخی شرایط می‌توانند باعث عدم تعادل شیمیایی شوند که می‌توانند تعداد دفعات ادرار شما را افزایش دهند. اگر مایعات از دست رفته در اثر ادرار بیش از حد را جایگزین نکنید، در معرض خطر کم آبی بدن قرار خواهید گرفت. بیشتر بخوانید: علت تکرر ادرار

علائم کم آبی بدن

علائم کم آبی بسته به خفیف یا شدید بودن وضعیت متفاوت است. علائم کم آبی ممکن است قبل از کم آبی کامل ظاهر شوند.

علائم کم آبی خفیف تا متوسط عبارتند از:

• ضعف و خستگی
• افزایش تشنگی
• کاهش ادرار
• خشکی چشم‌ها
• خشکی پوست
• یبوست
• سرگیجه
• سبکی سر
• سردرد

علاوه بر علائم کم آبی خفیف، کم آبی شدید احتمالاً باعث ایجاد موارد زیر نیز می‌شود:

• تشنگی بیش از حد
• عدم تعریق
• فشار خون پایین
• ضربان قلب سریع
• تنفس سریع و پی در پی
• چشم‌های گود رفته
• پوست چروکیده
• ادرار تیره

کم آبی شدید یک شرایط اورژانسی است. اگر هر یک از این علائم و نشانه‌ها را دارید، باید هرچه سریع‌تر به اورژانس مراجعه کنید. کودکان و بزرگسالان بزرگتر باید فوراً تحت درمان قرار گیرند، حتی اگر علائم کم آبی خفیف را تجربه کنند.

اگر فردی در هر گروه سنی علائم زیر را داشت، به دنبال مراقبت های اورژانسی باشید:

• اسهال شدید
• خون در مدفوع
• اسهال به مدت 3 روز یا بیشتر

تشخیص کم آبی بدن

قبل از شروع هر آزمایش، پزشک شما علائمی را که برای رد سایر بیماری‌ها دارید بررسی می‌کند. پس از گرفتن سابقه پزشکی، علائم حیاتی شما از جمله ضربان قلب و فشار خون را بررسی می‌کنند. فشار خون پایین و ضربان قلب سریع می‌تواند نشان دهنده کم آبی بدن باشد. جهت تشخیص کم ابی بدن، پزشک شما ممکن است از آزمایش خون برای بررسی سطح الکترولیت‌های شما استفاده کند، همچنین آزمایش خون می‌تواند سطح کراتینین بدن شما را بررسی کند. این ازمایش به پزشک شما کمک می‌کند تا مشخص شود که کلیه‌ها چقدر خوب کار می‌کنند، که نشان‌دهنده درجه کم‌آبی بدن است.

یکی دیگر ار روش‌های تشخیص کم ابی آزمایش ادرار است؛ آزمایشی که از نمونه ادرار برای بررسی وجود باکتری و از دست دادن الکترولیت‌ها استفاده می‌شود. رنگ ادرار شما همچنین می‌تواند نشان دهنده کم آبی بدن در صورت ترکیب با علائم دیگر باشد. ادرار تیره به تنهایی نمی‌تواند نشاندهنده کم آبی باشد.

درمان کم آبی بدن

درمان سریع کم آبی شامل روش‌های آبرسانی مجدد، جایگزینی الکترولیت و درمان اسهال یا استفراغ در صورت نیاز است.

بازجذب آب برای درمان کم آبی

آبرسانی مجدد با نوشیدن مایعات ممکن است برای همه افراد امکان پذیر نباشد، مانند افرادی که اسهال یا استفراغ شدید دارند. در این صورت می‌توان مایعات را به صورت داخل وریدی تجویز کرد. برای انجام این کار، یک لوله IV کوچک در رگ بازو وارد می‌شود. برای کسانی که قادر به نوشیدن هستند، نوشیدن آب همراه با یک نوشیدنی حاوی الکترولیت، مانند یک نوشیدنی ورزشی کم قند، ممکن است موثر باشد.

محصول وان لایت شرکت پارس گیتا دارو یکی از گزینه‌های عالی برای درمان سریع کم آبی بدن و تنظیم کننده الکترولیت بدن است. جهت کسب اطلاعات بیشتر روی تصویر زیر کلیک کنید.

اگر نوشیدنی الکترولیتی در دسترس شما نیست، می‌توانید محلول آبرسانی خود را با استفاده از موارد زیر تهیه کنید:

• نصف قاشق چایخوری نمک
• 6 قاشق چایخوری شکر
• 1 لیتر آب

کاملاً مطمئن باشید که به اندازه از مواد گفته شده برای ساخت محلول آبرسانی خود استفاده می‌کنید. استفاده بیش از حد نمک یا شکر می‌تواند برای سلامت جسمی شما خطرناک باشد.

عوارض کم آبی بدن

شاید این سوال برای شما ایجاد شود که کم آبی بدن باعث چه مشکلاتی میشود؟ در صورتی که کم ابی شما درمان نشود، ممکن است دچار عوارض و شرایط اورژانسی شود که در برخی شرایط حتی می‌توانند منجر به مرگ شوند.

برخی از عوارض کم آبی عبارتند از:

• شوک
• سردرد
• گرمازدگی
• بی‌هوشی
• تشنج ناشی از از دست دادن الکترولیت

پیشگیری از کم آبی بدن

در اینجا چند راه برای جلوگیری از کم آبی آورده شده است:

• اگر بیمار هستید، مصرف مایعات خود را افزایش دهید، به خصوص اگر استفراغ یا اسهال دارید. اگر نمی‌توانید مایعات را به راحتی بنوشید، به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.
• اگر قصد انجام فعالیت‌های ورزشی سنگین دارید، قبل از انجام آن آب بنوشید. سعی کنید در طول تمرین، مایعات از دست رفته بدن خود را جایگزین کنید. پس از ورزش نیز حتما آب یا الکترولیت بنوشید.
• در فصل‌های گرم سال، لباس خنک بپوشید و اگر می‌توانید از بیرون رفتن اجتناب کنید.

بیشتر بخوانید:

• علت بی اختیاری ادرار و 7 روش درمان قطعی
• علت تغییر رنگ ادرار چیست؟ هر رنگ ادرار نشانه چیست؟
• علت سوزش ادرار چیست؟ تشخیص و درمان فوری سوزش ادرار
• درمان فوری ویروس جدید اسهال و استفراغ در کودکان و بزرگسالان
• علت خلط گلو چیست؟ + بهترین روش درمان خلط گلو

کلام آخر

کمبود آب بدن هنگامی اتفاق می‌افتد که مایعات بیشتری نسبت به میزان مصرف خود استفاده یا از دست دهید و بدن شما آب و مایعات دیگری برای انجام عملکردهای طبیعی خود ندارد. اگر مایعات از دست رفته را جایگزین نکنید، دچار کمبود آب بدن می شوید. هنگامی که بدن شما آب زیادی را از دست می‌دهد، اندام‌ها، سلول‌ها و بافت‌های بدن آن‌طور که باید عمل نمی‌کنند، این فرایند می‌تواند منجر به عوارض خطرناکی برای سلامت جسمی شما شود. کم آبی بدن می‌تواند خفیف یا شدید باشد. کم آبی شدید یک شرایط اورژانسی است و در صورت بروز کم آبی شدید باید هرچه سریع تر به یک پزشک متخصص مراجعه کنید.