تخلیه چشم؛ هر آنچه باید درباره تخلیه چشم بدانید

زمان مطالعه این مطلب: 4 دقیقه

هرگز نباید آسیب‌های چشمی را نادیده گرفت؛ چشم‌ها عضو کارآمد و حساسی هستند و گسترش بیماری و یا تأخیر در درمان می‌تواند عملکرد آنها را از بین ببرد. اگر به آسیب‌های چشمی توجه نکنیم، مسائلی مانند تخلیه چشم ممکن است رخ دهد و در نتیجه، بخشی از چشم یا کل چشم باید برداشته شود. در این مقاله از مجله سلامت کیوان همراه ما باشید تا به علت انجام این جراحی و جگونگی انجام آن بپردازیم.

تخلیه چشم چیست؟

تخلیه چشم، یک روش جراحی است که شامل تخلیه محتویات کره چشم شامل (عنبیه، قرنیه و شبکیه) می‌شود.⁽¹⁾ در این روش، صلبی یا غشای فیبری سفید، مات و فیبری که بیرونی‌ترین لایه چشم است و ماهیچه‌هایی که به چشم اجازه حرکت می‌دهند، حفظ می‌شوند.

نگهداری از این ساختارها بسیار مهم است، زیرا باعث می‌شود پروتزی که معمولاً پس از جراحی کاشته می‌شود، تحرک بیشتری پیدا کند و نتیجه زیبایی را به دست آورد. در این روش، اغلب پس از جراحی یک ایمپلنت درون چشم قرار داده می‌شود و سپس یک پروتز خارجی برای بازگرداندن حجم چشم استفاده می‌شود. همچنین به طور کلی دو روش برای جراحی تخلیه چشم وجود دارد که به شرح زیر است:

• هسته زایی: در روش هسته‌زایی، کل چشم برداشته می‌شود، اما ماهیچه‌هایی که حرکت چشم را کنترل می‌کنند، دست نخورده باقی می‌مانند و دوباره به ایمپلنت کروی (کره چشم مصنوعی) فرستاده می‌شوند.
• بیرون زدگی: در حین تخلیه، قرنیه و محتویات چشم برداشته می‌شود که موجب ایجاد بیرون زدگی می‌شود. سپس، قسمت سفید چشم (پوسته صلبیه) و ماهیچه‌های چشم دست نخورده باقی می‌مانند و ایمپلنت در پوسته صلبیه قرار می‌گیرد که ماهیچه‌ها هنوز به آن متصل هستند.

تخلیه چشم چه زمانی انجام می‌شود؟

معمولا تخلیه چشم در مواردی انجام می‌شود که چشم به شدت آسیب دیده و روش‌های درمانی دیگر قادر به بهبودی آن نباشند. به عنوان مثال، در برخی موارد از جمله آسیب‌های شدید ناشی از سوختگی، آسیب به چشم ناشی از ضربه، آسیب به شبکیه یا عنبیه، عفونت شدید و… تخلیه چشم ممکن است لازم باشد. اما تصمیم نهایی در مورد انجام تخلیه چشم توسط پزشک مربوطه گرفته می‌شود و بسته به شرایط و وضعیت بیمار، ممکن است متفاوت باشد.

چه عواملی باعث حذف کره چشم می‌شود؟

حذف کره چشم ممکن است به دلیل و یا عوامل مختلفی اتفاق بیافتد، از جمله:

• آسیب‌های تروماتیک: آسیب به چشم ناشی از ضربه، خراشی، بریدگی و… ممکن است باعث ایجاد صدمه در کره چشم شده و در نتیجه موجب حذف آن شود.
• بیماری‌های شبکیه چشم: بیماری‌هایی مانند نوروپاتی و بیماری ماکولای خشک می‌توانند باعث افتادن وضعیت کره چشم و حذف آن شوند.
• بیماری‌های چشمی: بیماری‌هایی مانند کاتاراکت و آسیب به عدسی می‌توانند باعث ایجاد مشکل در ساختار چشم شوند و در نتیجه منجر به حذف کره چشم شوند.
• عفونت‌های چشمی: عفونت‌هایی مانند عفونت‌های باکتریایی، ویروسی، قارچی و پارازیتی می‌توانند باعث ایجاد آسیب در کره چشم و در نتیجه موجب حذف آن شوند.
• بیماری‌های وراثتی: بعضی از بیماری‌های وراثتی مانند بیماری‌های کراتوکونوس و فیکوکروستالینی می‌توانند باعث ایجاد صدمه در کره چشم شوند و در نتیجه منجر به حذف آن شوند.
• بیماری‌های قرنیه: بیماری‌هایی مانند کراتیت، آب مروارید و بیماری‌های التهابی می‌توانند باعث ایجاد آسیب در قرنیه شوند که در نتیجه ممکن است منجر به حذف کره چشم شوند.

روش انجام جراحی تخلیه چشم 

عمل تخلیه چشم شامل برداشتن کره چشم با بخشی از عصب بینایی است. این عمل پس از جداسازی کره چشم از ملتحمه و ماهیچه‌هایی که حرکت کره چشم را تعیین می‌کنند، انجام می‌شود. برای بیهوشی عمومی، از پرکاربردترین روش‌های بیهوشی استفاده می‌شود. اگرچه، بی‌حسی موضعی همراه با آرام‌بخش، در بزرگسالان، در صورت منع مصرف بیهوشی نوع اول، قابل استفاده است.

در حین جراحی، کره چشم با یک ایمپلنت (اندو پروتز) جایگزین می‌شود. اندازه این ایمپلنت باید با چشم هسته‌ای مطابقت داشته باشد تا انطباق پروتز خارجی چشم را جلوگیری کند. این ایمپلنت می‌تواند از مواد زیست‌سازگار (هیدروکسی آپاتیت یا سیلیکون) یا پیوندی ساخته شود.

به طور کلی مراحل انجام جراحی تخلیه به شرح زیر است:

1. بیهوشی: بیمار از طریق تزریق داروهای بیهوشی در خالت بیهوشی قرار می‌گیرد.
2. دسترسی به کره چشم: پس از بیهوشی، پزشک با استفاده از ابزارهای خاصی دسترسی به کره چشم را فراهم می‌کند.
3. برداشتن محتویات کره چشم: در این مرحله، پزشک با استفاده از ابزارهای خاصی مانند میکروسکوپ و ابزارهای جراحی، محتویات کره چشم شامل شبکیه، عنبیه، قرنیه و لنز چشم را حذف می‌کند.
4. کاشتن ایمپلنت: پس از حذف محتویات کره چشم، پزشک یک ایمپلنت را درون چشم برای جایگزینی کره چشم کاشته و آن را به مکان مناسبی در چشم قرار می‌دهد.
5. بستن زخم: پس از کاشت ایمپلنت، پزشک با استفاده از روش‌های بخیه به بستن زخم می‌پردازد.
6. پایان عمل: پس از اتمام جراحی، چشم بیمار با الیاف بسته می‌شود و به منظور بهبود و روند بهبودی، بیمار باید مراقبت‌های خاص بعد از عمل را رعایت شود.

عوارض جراحی تخلیه چشم

همانطور که در هر جراحی دیگری، جراحی تخلیه چشم هم با خطرات و عوارضی همراه است. برخی از این عوارض و خطرات عبارتند از:

• خون ریزی
• افتادگی پلک
• عفونت کردن محل جراحی
• دشواری در بستن چشم‌ها
• خارج شدن ایمپلنت‌ها
• نیاز به جراحی‌های تکمیلی
• افسردگی

عمل تخلیه چشم چقدر طول میکشد؟

مدت زمان انجام عمل تخلیه چشم ممکن است بسته به نوع عمل، پیچیدگی بیماری و تجربه جراح، متفاوت باشد. در حالت کلی، عمل تخلیه چشم حدود ۳۰ تا ۹۰ دقیقه زمان می‌برد. اما در برخی موارد، در صورتی که جراح با بیماری‌هایی که پیچیدگی بیشتری دارند مواجه شود، ممکن است مدت زمان بیشتری برای عمل لازم باشد. همچنین، بعضی از بیماران ممکن است برای بازگشت به حالت عادی پس از بیهوشی، نیاز به مراقبت‌های خاص داشته باشند. لازم به ذکر است که هر چه عمل پیچیده‌تر باشد، زمان و مراحل بیشتری برای بازگشت به حالت عادی نیاز است.

کلام آخر

پس از انجام عمل تخلیه چشم، شما باید به دقت به دستورات پزشک خود عمل کنید و مراحلی را که پزشک‌تان توصیه می‌کند را به درستی دنبال کنید. همچنین، برای داشتن نتایج بهتر، بهتر است که عمل تخلیه چشم توسط پزشکان متخصص و با تجربه انجام دهید. اگر علائم ناراحتی و یا عوارضی پس از عمل تخلیه چشم تجربه کردید، باید به سرعت با پزشک خود تماس بگیرید. در نهایت، با توجه به نکاتی که پزشک به شما می‌دهد و پیگیری دقیق و مستمر، می‌توانید شرایط خود را پس از عمل بهبود بخشید.