چرا احساس خواب آلودگی می‌کنم؟ چیکار کنم خوابم بپره؟

زمان مطالعه این مطلب: 6 دقیقه

ممکن است به دلیل شرایطی که کیفیت خواب شما را کاهش می‌دهد، مانند اختلال بی خوابی یا عوارض جانبی دارو برخی داروها، همیشه احساس خواب آلودگی داشته باشید. اما علت خواب آلودگی چیست؟ چگونه خواب آلودگی بر روابط و عملکرد روزانه‌ ما تاثیر می‌گذارد؟ در این مقاله از مجله سلامت آزمایشگاه کیوان همراه ما باشید تا به پاسخ این سوالات بپردازیم.

اختلال خواب آلودگی چیست؟

منظور از خواب آلودگی بیش از حد احساس خستگی یا خواب آلودگی در طول روز است. برخلاف خستگی، که بیشتر مربوط به کمبود انرژی است، خواب‌آلودگی بیش از حد می‌تواند آنقدر احساس خستگی در شما ایجاد کند که در مدرسه، کار و احتمالاً حتی روابط و عملکرد روزانه‌تان اختلال ایجاد کند.

چه چیزی باعث خواب آلودگی بیش از حد می‌شود؟

هر شرایطی که شما را از داشتن کمی و کیفی خواب خوب در شب باز دارد، می‌تواند باعث خواب آلودگی بیش از حد در طول روز شود. خواب‌آلودگی در طول روز، ممکن است تنها علامتی از این اختلال باشد که می‌شناسید، اما این اختلال می‌تواند علائم دیگری مانند خروپف یا سندرم پای بیقرار نیز داشته باشد که ممکن است در هنگام خواب رخ دهند.

برای بسیاری از افراد مبتلا به اختلالات خواب، این شریک شما در رخت‌خواب است که سایر علائم کلیدی اختلال را مشاهده می‌کند. صرف نظر از علت آن، اگر خواب‌آلودگی در طول روز شما را از استفاده حداکثری از روزتان باز می‌دارد، مهم است که وضعیت خواب خود را ارزیابی کنید.⁽¹⁾

علت خواب آلودگی چیست؟

عوامل بسیاری وجود دارند که می‌توانند باعث خواب آلودگی در طول روز شوند. با این‌حال برخی از شایع‌ترین علل خواب‌آلودگی مفرط می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

بیماری آپنه خواب

آپنه خواب یک وضعیت بالقوه جدی است که در آن به طور مکرر فرد در هنگام خواب دچار وقفه تنفسی می‌شود. آپنه خواب شاید به تنهایی مشکل بزرگی محسوب نشود، اما یکی از عوامل احتمالی خواب آلودگی در طول روز است.

آپنه خواب چند علامت دیگر نیز دارد. برخی از آنها عبارتند از:

• خروپف بلند و نفس نفس زدن در هنگام خواب
• گلو درد و سردرد پس از بیدار شدن از خواب
• مشکلات تمرکز
• تحریک پذیری

آپنه خواب همچنین می تواند به فشار خون بالا و سایر مشکلات قلبی و همچنین دیابت نوع 2 و چاقی کمک کند.

در واقع دو نوع اصلی آپنه خواب وجود دارد. هر دوی آنها می‌توانند باعث خواب آلودگی بیش از حد شوند زیرا مانع از خواب عمیق کافی در طول شب می‌شوند. این نوع آپنه خواب عبارتند از:

• آپنه انسدادی خواب (OSA): این نوع از آپنه زمانی اتفاق می‌افتد که بافت پشت گلوی شما شل می‌شود و در حین خواب، راه‌هوایی شما را می پوشانند.

• آپنه خواب مرکزی (CSA): این نوع از آپنه زمانی اتفاق می‌افتد که مغز پیام عصبی مناسبی و سیگنال‌هایی به ماهیچه‌هایی که تنفس شما را در هنگام خواب کنترل می کنند ارسال نمی‌کند.

سندرم پاهای بی قرار

سندرم پاهای بیقرار (RLS) باعث می‌شود که پاهای خود را در طول استراحت و یا در حین خوابیدن به طور ناگهانی به حرکت درآورید. این عارضه اغلب در زمانی که احساس تپش یا خارش در پاهای خود می‌کنید و یا آرام دراز کشیده اید و یا زمانی که بلند می‌شوید و راه می روید بهتر می‌شود. RLS به خواب رفتن را دشوار می‌کند و در نتیجه باعث خواب آلودگی مفرط می‌شود.

مشخص نیست که چه عواملی باعث RLS می‌شوند، اگرچه ممکن است یک جزء ژنتیکی وجود داشته باشد که باعث بروز این اختلال شود، در حالی که برخی تحقیقات دیگر نیز نشان می‌دهد که کمبود آهن ممکن است در ایجاد این عارضه مقصر باشد. بسیاری از دانشمندان همچنین بر این باورند که مشکلات مربوط به عقده‌های پایه مغز، ناحیه‌ای که مسئول حرکت عضلات بدن است، ریشه بروز اختلال RLS هستند.

اختلال نارکولپسی

نارکولپسی نوعی مشکل خواب است که اغلب به اشتباه تشخیص داده می‌شود. مانند RLS، اختلال نارکولپسی نیز نوعی اختلال عصبی است. درصورت ابتلا به اختلال نارکولپسی، مغز شما چرخه خواب و بیداری را به درستی تنظیم نمی‌کند.

به همین دلیل در طول شب، فرد مبتلا به اختلال نارکولپسی چندین بار از خواب بیدار می‌شود. سپس در طول روز، دوره‌هایی از خواب‌آلودگی بیش از حد خواهند داشت. افراد مبتلا به نارکولپسی حتی ممکن است در میانه گفتگو یا در حین غذا به خواب بروند.

افسردگی علت خواب آلودگی

اگر شب ها خوب نمی‌خوابید، احتمالاً در طول روز دچار خواب آلودگی مفرط می‌شوید. گاهی اوقات تغییرات خواب نشانه اولیه افسردگی است. برای سایر افراد، تغییر قابل توجه در برنامه خواب یکی از شایع ترین علائم افسردگی است. وقتی دچار افسردگی می‌شوید، ممکن است خیلی بیشتر یا خیلی کمتر از قبل بخوابید.

افسردگی دلایل بالقوه زیادی دارد، از جمله سطوح غیرمعمول برخی از مواد شیمیایی مغز، مشکلات مربوط به مناطقی از مغز که خلق و خو را مدیریت می‌کنند و رویدادهای آسیب‌زا.

عوارض دارویی

برخی از داروها به عنوان یک عارضه جانبی باعث خواب آلودگی می‌شوند. داروهایی که معمولاً باعث خواب آلودگی مفرط می‌شوند عبارتند از:

• برخی از داروهایی که برای فشار خون بالا تجویز می‌شوند.
• داروهای ضد افسردگی
• داروهای درمان کننده احتقان بینی (آنتی هیستامین‌ها)
• داروهایی که برای حالت تهوع و استفراغ تجویز می‌شوند (داروهای ضدتهوع)
• داروهای ضد روان پریشی
• داروهایی که برای درمان صرع تجویز می‌شوند
• داروهایی که برای درمان استرس و اضطراب تجویز می‌شوند.

اگر فکر می‌کنید داروهای تجویزی شما باعث خواب آلودگی شما می‌شود، قبل از قطع مصرف با پزشک خود صحبت کنید.

سالخوردگی و افزایش سن

با افزایش سن، زمان کمتری را به خواب می‌رویم و بیشتر در نیمه شب از خواب بیدار می‌شویم که می‌تواند باعث خواب آلودگی در طول روز شود.

اختلال ایدیوپاتیک (IH)

اگر نمی‌توانید علت ثانویه خواب آلودگی بیش از حد خود را تعیین کنید، ممکن است دچار پرخوابی ایدیوپاتیک (IH) شده باشید که یک اختلال مزمن خواب عصبی است. با وجود خواب کافی یا حتی طولانی مدت، ابتلا به اختلال ایدیوپاتیک (IH) باعث خواب آلودگی مفرط می‌شود.

درمان خواب آلودگی مفرط

بسته به علت خواب آلودگی مفرط شما، گزینه‌های درمانی برای خواب آلودگی بیش از حد بسیار متفاوت هستند. علل و روش درمان هر روش را برای شما ذکر می‌کنیم.

درمان آپنه خواب

یکی از رایج ترین درمان‌ها برای اختلال آپنه خواب، فشار مثبت مداوم راه هوایی (CPAP) است. این روش درمانی از یک دستگاه کوچک کنار تخت استفاده می‌کند که هوا را از طریق یک شیلنگ انعطاف پذیر به ماسکی که روی بینی و دهان شما را می‌پوشند پمپ می‌کند.

درمان سندرم پاهای بی قرار

گاهی اوقات RLS را می‌توان با ایجاد برخی تغییرات در سبک زندگی کنترل کرد. ماساژ پا یا حمام آب گرم قبل از خواب ممکن است به درمان این اختلالکمک کنند. همچنین انجام ورزش در اوایل روز ممکن است به RLS و توانایی شما برای به خواب رفتن را بهبد بخشد.

اگر به نظر می‌رسد که سندرم پاهای بی قرار شما ناشی از کمبود سطح آهن خون شما است، پزشک ممکن است مصرف مکمل‌های آهن را توصیه کند. پزشک شما همچنین ممکن است داروهایی برای کنترل علائم RLS تجویز کند. اگر چنین است، حتماً در مورد عوارض جانبی احتمالی با پزشک خود صحبت کنید.

درمان نارکولپسی

علائم اختلال نارکولپسی ممکن است با برخی اصلاحات سبک زندگی درمان شوند. داشتن استراحت‌های کوتاه و برنامه ریزی شده ممکن است کمک کننده باشد. رعایت یک برنامه منظم خواب و بیداری هر شب و صبح نیز توصیه می‌شود. برخی نکات دیگر برای درمان این اختلال عبارتند از:

• انجام ورزش روزانه
• اجتناب از مصرف بیش از حد کافئین یا الکل
• ترک سیگار
• استراحت قبل از خواب

درمان افسردگی

درمان افسردگی را می‌توان با ترکیبی از روش‌های درمانی، داروها و تغییر سبک زندگی انجام داد. مصرف داروهای ضد افسردگی همیشه ضروری نیستند، اما اگر پزشک شما آنها را توصیه کند، ممکن است به طور موقت به آنها نیاز داشته باشید.

درمان دارویی

متخصصین ایرانی امروزه به داروهایی دست‌یافته‌اند که اختلالات خواب مانند بی‌خوابی و احساس خواب آلودگی را در صورتی که علت آن بیماری خاصی نباشد برطرف کنند. قرص اولتراکاف ساخت شرکت راد بهین دانش، یکی از این داروهای بسیار موثر است. برای دریافت مشاوره جهت دریافت داروهای درمان اختلالات خواب، اطلاعات خود را به صورت رایگان در فرم زیر وارد نمائید.

کلام آخر

عوامل بسیاری وجود دارند که می‌توانند باعث احساس خواب آلودگی و خستگی مداوم در طول روز شوند. برای بسیاری از افراد مبتلا به اختلالات خواب اغلب دچار خواب آلودگی می‌شوند که می‌تواند بر عملکرد روزانه‌تان تاثیر بگذارد. اگر دلیلی برای احساس خواب آلودگی و یا عوارض ناشی از ان پیدا نمی‌کنید، بهتر است به پزشم مراجعه کنید. در برخی موارد خواب آلودگی میتواند به دلیل یک بیماری زمینه‌ای و یا مشکلات صبی و روانی باشد که در صورت عدم درمان و بررسی مناسب می‌تواند تبدیل به یک مشکل جدی شود.