خطر پشه آئدس! بیماری تب دنگی 1403 در ایران

زمان مطالعه این مطلب: 6 دقیقه

وزارت بهداشت از حضور پشه‌های آئدس در چهار استان کشور خبر داد و تاکید کرد که این پشه‌ها منتقل‌کننده بیماری تب دنگی می‌باشند. موارد پشه‌های ناقل تب دنگی، در استان‌های گیلان، سیستان و بلوچستان، بوشهر و هرمزگان مشاهده شده است.

ورود این پشه کشنده به ایران پیامدهای خطرناکی خواهد داشت. اما مسلم این است که لارو پشه (تخم یا نوزاد) از طریق محموله‌های باری وارد سواحل جنوب کشور شده است. این پشه می‌تواند باعث بروز بیماری تب خونریزی دهنده دنگی، زیکا و چیکونگونیا در افراد شود.

در پی گزش این پشه، فرد بیمار خواهد شد و با عدم مدیریت صحیح، با علائم شدید بیماری تب دنگی مواجه خواهد شد و در نهایت می‌میرد. در مقاله دیگری از «مجله سلامت كيوان» به طور مفصل در مورد بیماری تب دنگی و خطرات آن صحبت می‌کنیم.

درباره پشه آئدس

پشه آئدس (Aedes) حشره‌ای تهاجمی سیاه و سفیدی است که در شهرهای بندری و نزدیک به سواحل رشد و گسترش پیدا می‌کند. به دلیل رفتارش در گاز گرفتن پای افراد، به این نوع پشه‌ لقب «گزنده پا» داده شده است. آئدس‌ها خون انسان‌ها را دوست دارند و بعد از گزش انسان به دنبال آب راکد می‌گردند تا تخم گذاری کنند. خانه‌های شهری منابع تولید مثل خوبی برای این پشه‌ها هستند. پشه آئدس می‌تواند از آب راکد در گلدان‌ها و گیاهان آبی اطراف خانه‌های مردم برای تولید لارو استفاده کند.

در شرایط بهینه، لارو پشه آئدس می‌تواند در کمتر از یک روز به لارو تبدیل شود. پس از آن لارو حدود چهار روز طول می‌کشد تا به شفیره تبدیل شود. سپس از دو روز یک پشه بالغ از آن خارج می‌شود. سه روز بعد از اینکه پشه فردی را گزید و خونش را خورد، تخم می‌گذارد و این چرخه مدام تکرار می‌شود.

در ادامه به برخی از دانستی‌های جالب در مورد این پشه کشنده اشاره می‌کنیم:

1. فقط پشه ماده آئدس نیش می‌زند زیرا برای رشد تخم‌هایش به پروتئین موجود در خون نیاز دارد.
2. پشه تقریباً هفت روز پس از گزش فرد ناقل ویروس، عفونی می‌شود. این دوره نهفتگی بیرونی است که طی آن ویروس در پشه تکثیر می‌شود و به غدد بزاقی می‌رسد.
3. اوج گزش پشه در سحر و غروب است.
4. متوسط ​​عمر پشه آئدس در طبیعت دو هفته است.
5. پشه در طول عمر خود می‌تواند حدود سه بار تخم بگذارد و هر بار حدود 100 تخم تولید می‌شوند.
6. تخم‌ها می‌توانند تا حدود 9 ماه در شرایط خشک بخوابند و پس از آن در صورت قرار گرفتن در شرایط مساعد مانند آب و غذا از تخم خارج شوند.

لارو پشه آئدس و شیوع تب دنگی در ایران

سخنگوی وزارت بهداشت درباره شیوع تب دنگی در ایران در تاریخ 19 تیر 1403 گفت، کارشناسان وزارت بهداشت، در هفته‌های گذشته لاروهای پشه آئدس را در نقاط مختلفی در استان‌های گیلان، سیستان و بلوچستان، بوشهر و هرمزگان مشاهده کرده‌اند. وی اضافه کرد که مناطق ساحلی جنوب کشور، بندرها، جزایر و اسکله‌ها از مناطق پرخطر هستند. کارشناسان معتقدند احتمال می‌رود این پشه از طریق واردات کالا از کشورهای آلوده (مناطق استوایی جهان مخصوصاً آسیای جنوب شرقی) وارد کشور شده باشد.

خطرات ناشی از گزش پشه آئدس

لارو پشه بعد از رشد کامل می‌تواند در انتقال و گسترش چندین آربوویروس کشنده انسانی (گروهی از ویروس‌ها که در بدن بندپایان) از جمله چیکونگونیا، تب دنگی، تب زرد و زیکا بسیار کارآمد عمل کند. در تاریخ اخیر ایالات متحده، پشه‌های آئدس مسئول شیوع زیکا در فلوریدا، تگزاس،‌ هاوایی و پورتوریکو بودند. اما این بیماری‌ها در مناطق دیگر جهان اعم از آفریقا، آسیا و آمریکای جنوبی نیز به وفور دیده شده‌اند.

بیشتر این بیماری‌ها از جمله تب دنگی علائمی مشابه با آنفولانزا را دارند و در صورت عدم درمان، منجر به مرگ بیمار می‌شوند. همچنین علائم و میزان خطر بستگی به نوع بیماری دارد که توسط پشه به فرد منتقل می‌شود. به همین دلیل ما در ادامه به دو نوع از بیماری‌های قابل انتقال از طریق این پشه کشنده اشاره می‌کنیم.

بیماری تب دنگی – قابل انتقال از لارو پشه

تب دنگی یک بیماری شبیه به آنفولانزا است که توسط نیش پشه‌های آلوده منتقل می‌شود. تب خونریزی‌دهنده دنگی یک عارضه شدید و بطور عمده کشنده از تب دنگی است. تب دنگی معمولاً به طور ناگهانی با تب بالا، بثورات پوستی، سردرد شدید، درد پشت چشم، درد مفاصل و ماهیچه‌ها شروع می‌شود.

درد مفاصل، حالت تهوع و استفراغ و از دست دادن اشتها در این بیماری شایع است. بثورات پوستی معمولاً 3 تا 4 روز پس از شروع تب ظاهر می‌شوند. این بیماری ممکن است تا 10 روز طول بکشد، اما بهبودی کامل ممکن است تا یک ماه طول بکشد. بیشتر عفونت‌های دنگی منجر به بیماری نسبتاً خفیفی می‌شوند، اما برخی از آنها ممکن است به تب خونریزی دنگی تبدیل شوند.

در صورت ابتلا به تب دنگی، رگ‌های خونی شروع به نشت می‌کنند و باعث خونریزی از بینی، دهان و لثه می‌شوند. کبودی می‌تواند نشانه‌ای از خونریزی داخلی باشد. بدون درمان سریع، رگ‌های خونی ممکن است بریزند و منجر به ایجاد شوک (سندرم شوک دنگی) شوند.

تب خونریزی دنگی در حدود 5 درصد موارد ممکن است مرگبار باشد، که بیشتر در بین کودکان و بزرگسالان جوان رخ می‌دهد. فاصله زمانی بین نیش پشه حامل ویروس دنگی تا شروع علائم معمولاً به طور متوسط 4 تا 6 روز است، با دامنه‌ای بین 3 تا 14 روز. یک فرد آلوده نمی‌تواند عفونت را به افراد دیگر منتقل کند، اما می‌تواند برای حدود 6 روز منبع ویروس دنگی برای پشه‌ها باشد. هیچ درمان خاصی برای تب دانگ وجود ندارد، اما با تجویز داروها و مراقبت‌های بالینی، بیماری قابل بهبودی است.

بیماری تب زرد – قابل انتقال از لارو پشه

تب زرد یک بیماری گرمسیری است که توسط پشه‌های آلوده به انسان منتقل می‌شود. بسیاری از عفونت‌های تب زرد خفیف هستند اما این بیماری می‌تواند شدید و تهدید کننده زندگی شود (خطر مرگ دارد). تب زرد با ایمن سازی قابل پیشگیری است. مسافران کشورهای مبتلا به تب زرد باید واکسن تب زرد را دریافت کنند.علائم عفونت شدید تب بالا شامل لرز، سردرد، درد عضلانی، استفراغ و کمردرد هستند.پس از یک دوره بهبودی کوتاه، عفونت می‌تواند منجر به شوک، خونریزی و نارسایی کلیه و کبد شود. نارسایی کبد باعث یرقان (زرد شدن پوست و چشم‌ها) می‌شود، از این رو آن را تب زرد می‌نامند. علائم 3 تا 6 روز پس از گزش توسط پشه آلوده شروع می‌شود.

نحوه تشخیص وجود پشه آئدس چگونه است؟

برای که بفهمید آیا این پشه در محیط زندگی شما وجود دارد یا خیر، باید سه مورد را در نظر بگیرید:

• شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان در طول روز گزیده شده‌ باشید.
• توجه کنید که پشه‌ها در داخل خانه (دفتر، خانه، پارکینگ و انباری) نیش می‌زنند.
• پشه‌های بالغ سیاه و سفید به اندازه یک سر مداد در محیط زندگی خود ببینید.

نحوه تشخیص تب دنگی چگونه است؟

تست تب دنگی برای تشخیص این بیماری از طریق تست خون انجام می‌شود. این تست معمولاً شامل تست PCR ویروس دنگی است. در صورتی که شما فکر می‌کنید که ممکن است دچار علائم تب دنگی شده‌اید، بهتر است به پزشک مراجعه کرده و تست مناسب آن را در آزمایشگاه تخصصی ویروس کیوان انجام دهید.

هزینه تست تب دنگی به روش PCR با جوابدهی 12 ساعته در آزمایشگاه کیوان در سال 1403 با قیمت آزاد 1.200.000 تومان می‌باشد. جهت درخواست تست و مشاوره رایگان همین حالا فرم زیر را تکمیل نمائید.

پیشگیری از گزش پشه آئدس و ابتلا به تب دنگی

آب راکد را بیرون بریزید و ظروف استفاده نشده را از خانه خارج کنید. همه پشه‌ها برای تخم گذاری و رشد به آب راکد نیاز دارند. از بین بردن آب راکد در خانه در وهله اول از رشد لارو پشه جلوگیری می‌کند. اگر این کار به صورت هفتگی انجام شود، از بین بردن پشه‌ها بسیار موثرتر از آفت کشی است.

خالی کردن گلدان‌ها، نگهداری مناسب از استخرها و حذف لاستیک‌ها و وسایل استفاده نشده، می‌توانند تعداد مکان‌هایی که پشه‌ها برای تخم گذاری انتخاب می‌کند را تا حد زیادی کاهش دهد. همچنین کاسه آب حیوانات خانگی را هر روز تمیز کنید. مهم است که کاهش منبع پشه را به بخشی از برنامه هفتگی خود تبدیل کنید.

کلام آخر:

پشه کشنده آئدس در سواحلی جنوبی کشور دیده شده است. این پشه باعث بروز بیماری تب خونریزی دهنده دِنگی، زیکا و چیکونگونیا می‌شود. در صورت عدم رسیدگی و درمان، گزش پشه باعث مرگ می‌شود. بهترین راه پیشگیری از لارو پشه، تعویض آب گلدان‌ها، استخرها و دیگر منابع آب راکد است.