علت و درمان درد سمت چپ شکم چیست؟

زمان مطالعه این مطلب: 8 دقیقه

دلایل متعددی می‌تواند برای درد سمت چپ شکم وجود داشته باشد. در حالی که درد شکم سمت چپ اغلب نشانه نفخ است، همچنین گاهی می‌تواند نشانه یک بیماری جدی‌تر مانند دیورتیکولیت، آپاندیسیت یا زخم معده باشد که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. برای تشخیص تفاوت و تعیین اینکه آیا نیاز به مراقبت اورژانسی دارید، باید به علائم دیگرتان توجه کنید. برای یافتن پاسخ این سوالات حتما تا پایان این مقاله از مجله سلامت کیوان با ما همراه باشید.

چه اندام‌هایی در سمت چپ شکم قرار دارند؟

تشخیص دقیق درد سمت چپ شکم مستلزم شناخت اندام‌های خاص در این ناحیه است، زیرا به شناسایی منابع بالقوه ناراحتی کمک می‌کند. سمت چپ شکم شامل اندام‌های مختلفی است که به شرح زیر قرار دارند:

• سمت چپ بالای شکم: این ناحیه معده، پانکراس، طحال، لوب چپ کبد و سمت چپ روده بزرگ را در بر می‌گیرد.
• سمت چپ پایین شکم: در قسمت پایین سمت چپ شکم می‌توان تخمدان چپ (در خانم‌ها)، حالب، رحم (در خانم‌ها) و روده‌های کوچک و بزرگ را پیدا کرد.

به دلیل قرار گرفتن اندام‌های داخلی متعدد در سمت چپ، علل بالقوه درد متنوع است و می‌تواند در مکان‌های مشخصی در شکم چپ ظاهر شود. بنابراین مراجعه به پزشک متخصص برای تشخیص جامع و دقیق ضروری است. ⁽¹⁾

علت درد سمت چپ شکم چیست؟

در این بخش از مقاله، علت درد در قسمت‌های مختلف سمت چپ شکم را بررسی می‌کنیم.

اگر درد شما در سمت چپ پایین شکم ادامه دارد، ممکن است از این علت‌ها ناشی شود:

آپاندیسیت

آیا در حدود دو سانت سمت چپ ناف خود احساس درد می‌کنید؟ در حالی که درد آپاندیسیت معمولاً با سمت راست بدن شما همراه است، درد اولیه اغلب نزدیک ناف شروع می‌شود و می‌تواند به اشتباه از سمت چپ تعبیر شود. عفونت آپاندیسیت در صورت عدم درمان می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند. مراقب درد در سمت راست شکم باشید و فوراً به دنبال درمان باشید.

سایر علائم آپاندیسیت عبارتند از:

• درد مبهم در نزدیکی ناف یا بالای شکم که با حرکت به سمت راست پایین شکم تیز می‌شود
• از دست دادن اشتها
• تهوع یا استفراغ بلافاصله پس از شروع درد شکم
• تورم در شکم
• عدم توانایی در عبور گاز
• تب 37.7-38.8 درجه سانتیگراد
• اسهال یا یبوست

دیورتیکولیت

اگر شما یا یکی از عزیزان بالای 40 سال خود دچار درد شکم، تب ویا حالت تهوع هستید، از پزشک خود در مورد دیورتیکولیت سوال کنید. دیورتیکولیت التهاب کیسه‌های دیورتیکول در روده بزرگ است و یکی از شایع‌ترین علل درد سمت چپ شکم است .

سایر علائم دیورتیکولیت عبارتند از:

• نفخ و تورم شکم
• گرفتگی یا حساسیت معده
• حرکات دردناک روده ویا تغییر در عادات معمول روده شما
• از دست دادن اشتها

در حالی که دیورتیکولیت همیشه یک بیماری جدی نیست و اغلب با استراحت و آنتی بیوتیک قابل درمان است، ممکن است برای بیماران مبتلا به عفونت‌های شدید، جراحی لازم باشد.

یبوست

یکی دیگر از دلایل درد سمت چپ شکم، یبوست است. یبوست معمولاً به دلیل عدم ورزش، کم آبی یا رژیم غذایی کم فیبر ایجاد می‌شود. این نوع معده درد باعث ناراحتی زیادی می‌شود و می‌تواند دردناک باشد.

علائم یبوست عبارتند از:

• مدفوع سفت و خشک
• زور زدن برای اجابت مزاج
• درد یا گرفتگی شکم
• ناتوانی در تخلیه کامل روده‌ها

اکثر موارد یبوست نیازی به مراجعه به اورژانس ندارند و به راحتی می‌توان با تحرک روزانه و نوشیدن آب کافی آن را کاهش داد، اما در برخی موارد، درد شدید در قسمت پایین سمت چپ شکم ممکن است نیاز به مراجعه داشته باشد. اگر پس از استفاده از داروهای بدون نسخه یا ایجاد تغییرات در شیوه زندگی، درد بهبود نیافت، به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.

سنگ کلیه

سنگ کلیه یا نفرولیتیاز، رسوبات کوچکی از کلسیم یا اسید اوریک هستند که در کلیه‌ها تجمع می‌کنند. آنها هنگام عبور از مجاری ادراری بسیار دردناک هستند.

علائم شایع سنگ کلیه عبارتند از:

• درد سمت چپ شکم یا کمر درد
• درد کشاله ران
• تکرر ادرار
• خون در ادرار شما
• تهوع و استفراغ
• تب 38.3 درجه سانتیگراد یا بالاتر

اگر درد غیرقابل تحمل است، متوجه وجود خون در ادرار خود می‌شوید، یا هر یک از علائم درد سنگ کلیه را تجربه می‌کنید ، به اورژانس نزدیک خود مراجعه کنید.

زخم معده

زخم معده که به نام گاستریت یا التهاب معده نیز شناخته می‌شود، زخم‌هایی در پوشش معده شما هستند که اغلب در اثر عفونت یا استفاده بیش از حد از داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) ایجاد می‌شوند. آنها می‌توانند باعث درد سمت چپ فوقانی شوند و ممکن است با علائمی مانند موارد زیر همراه باشند:

• سوء هاضمه
• تهوع و استفراغ
• از دست دادن اشتها
• درد، خارش یا سوزش در شکم
• احساس سیری
• کاهش وزن

زخم معده به خودی خود بهبود می‌یابد اما اگر به درستی درمان نشود اغلب عود می‌کند. زخم معده درمان نشده می‌تواند منجر به عوارضی مانند کم خونی، خونریزی داخلی یا سوراخ شدن دیواره معده شود. اگر هر یک از علائم بالا را تجربه کردید، به پزشک مراجعه کنید.

 گاستروانتریت

گاستروانتریت، همچنین به عنوان آنفولانزای معده شناخته می‌شود، که عفونت معده، روده یا هر دو است. گاستروانتریت می‌تواند توسط باکتری، ویروس یا انگل ایجاد شود و بسیار مسری است.

علائم شایع گاستروانتریت عبارتند از:

• گرفتگی شکم و درد در سمت چپ
• اسهال (اغلب خونی)
• تهوع و استفراغ
• از دست دادن اشتها
• درد و درد عضلانی
• خستگی

اگر پس از قرار گرفتن در معرض فرد مبتلا به آنفولانزای معده، هر یک از این علائم را تجربه کردید (یا اگر علائم بیش از 48 ساعت طول کشید)، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید زیرا ممکن است برای بهبودی نیاز به درمان دارویی داشته باشید. علاوه بر این، برای جلوگیری از کم آبی که می‌تواند منجر به عوارض دیگری شود، مایعات زیادی بنوشید.

 بیماری‌های التهابی روده (IBD)

بیماری‌های التهابی روده مانند کولیت اولسراتیو و کرون می‌توانند باعث درد در سمت چپ شکم قسمت پایین شوند. اینها شرایط مزمنی هستند که باعث ایجاد لکه‌های قرمز و متورم در پوشش داخلی دستگاه گوارش شما می‌شوند که منجر به درد شدید، خستگی و علائم جدی‌تری مانند اسهال خونی و کاهش وزن ناخواسته می‌شود.

اگرچه علائم بسته به نوع IBD متفاوت خواهد بود، برخی از علائم رایج عبارتند از:

• درد شکم سمت چپ
• گرفتگی یا نفخ
• اسهال (اغلب خونی)
• تهوع و استفراغ
• از دست دادن اشتها
• احساس بی حالی
• کاهش وزن ناخواسته
• خون در مدفوع
• تب و لرز

اگر هر یک از علائم مرتبط با بیماری‌های التهابی روده را تجربه می‌کنید، برای تشخیص و درمان با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید. درمان اغلب شامل تغییرات رژیم غذایی، داروها برای کاهش التهاب و در برخی موارد جراحی است.

علل درد سمت چپ شکم در زنان

علت درد شکم سمت چپ در زنان معمولا شامل موارد زیر است:

دردهای قاعدگی (دیسمنوره)

گرفتگی قاعدگی همچنین می‌تواند باعث درد سمت چپ پایین، قبل و در طول قاعدگی شود. این درد به دلیل انقباضات در رحم است که می‌تواند باعث درد و ناراحتی خفیف تا شدید شود.

• علائم شایع دردهای قاعدگی عبارتند از:
• درد یا گرفتگی در سمت چپ پایین شکم
• درد در قسمت پایین کمر
• نفخ و تورم
• حالت تهوع، استفراغ یا اسهال
• خستگی
• سردرد

اگر دردهای قاعدگی مکرر را تجربه می‌کنید که در زندگی شما اختلال ایجاد می‌کند، از پزشک خود بخواهید تا داروهایی مانند ایبوپروفن یا کنترل بارداری هورمونی را برای کاهش علائم توصیه کند.

اندومتریوز

اندومتریوز یکی از علل شایع درد سمت چپ شکم است، به ویژه در زنان جوان و کسانی که در دوران یائسگی قرار دارند. این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های پوشش داخلی رحم در خارج از رحم رشد می‌کنند و می‌توانند باعث درد شدید در قسمت پایین سمت چپ شکم شوند.

علائم شایع اندومتریوز عبارتند از:

• پریودهای دردناک
• کمردرد در سمت چپ
• گرفتگی شکم
• خونریزی غیر طبیعی یا لکه بینی بین قاعدگی
• درد هنگام مقاربت
• اسهال
• یبوست
• ادرار دردناک
• ناباروری

درمان آندومتریوز می‌تواند شامل داروهایی مانند کنترل بارداری هورمونی یا داروهای مسکن یا جراحی برای برداشتن بافت آندومتر باشد.

 کیست تخمدان

کیست‌های تخمدان کیسه‌های پر از مایع در تخمدان‌ها هستند که می‌توانند باعث ناراحتی و درد در سمت چپ شکم شوند. اکثر کیست‌های تخمدان نیازی به درمان ندارند، اما اگر پاره شوند یا به اندازه‌ای بزرگ شوند که علائم ایجاد کنند، باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.

علائم شایع کیست تخمدان عبارتند از:

• درد سمت چپ شکم
• درد هنگام مقاربت
• نفخ و تورم شکم
• درد یا فشار لگن
• مشکل در ادرار کردن
• تغییر در چرخه قاعدگی (لکه بینی، پریودهای سنگین‌تر)
• تهوع و استفراغ
• درد در هنگام اجابت مزاج

اگر هر یک از علائم مرتبط با کیست تخمدان را تجربه می‌کنید، مهم است که برای تشخیص و درمان از پزشک خود کمک بگیرید. درمان اغلب شامل داروهایی برای کوچک کردن یا حل کردن کیست و همچنین جراحی در صورت لزوم است.

علل شایع درد سمت چپ شکم در مردان

علت درد شکم سمت چپ در مردان معمولا شامل موارد زیر است:

فتق

فتق بیرون زدگی یا برآمدگی یک اندام داخلی مانند روده از طریق بافت یا دیواره ماهیچه‌ای است که معمولاً حاوی آن است. این عارضه می‌تواند باعث درد و ناراحتی در سمت چپ شکم شما شود. فتق در مردان (و زنان) که به طور منظم فعالیت‌هایی را انجام می‌دهند که دیواره شکم را تحت فشار قرار می‌دهند، مانند بلند کردن اجسام سنگین یا کار فیزیکی، شایع‌تر است.

علائم رایج فتق عبارتند از:

• درد یا ناراحتی در سمت چپ شکم
• برآمدگی یا توده در شکم یا کشاله ران
• مشکل در ادرار کردن، دفع گاز یا اجابت مزاج
• تهوع و استفراغ
• تب و لرز

اگر هر یک از این علائم را دارید، برای تشخیص و درمان با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید. درمان معمولاً شامل جراحی برای ترمیم فتق و همچنین تغییر در شیوه زندگی مانند پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین و انجام ورزش منظم است.

 فتق اینگوینال

این عارضه می‌تواند زنان را نیز درگیر کند اما در مردان بسیار شایع‌تر است. فتق مغبنی ناشی از ضعف ماهیچه‌ای است که به اندام‌ها و بافت‌ها اجازه می‌دهد تا از بین بروند. این مشکل می‌تواند باعث درد سمت چپ شکم و همچنین ناراحتی هنگام سرفه یا در حین فعالیت‌های بدنی مانند وزنه برداری شود.

علائم رایج فتق اینگوینال شبیه به فتق است و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• درد یا ناراحتی در سمت چپ پایین شکم
• برآمدگی یا توده در ناحیه
• مشکل در ادرار کردن، دفع گاز یا اجابت مزاج
• سرفه‌های دردناک
• تهوع و استفراغ

 پیچ خوردگی بیضه

پیچ خوردگی بیضه یک اورژانس پزشکی است که زمانی رخ می‌دهد که طناب اسپرماتیک که بیضه‌ها را در جای خود نگه می‌دارد، پیچ خورده و جریان خون به کیسه بیضه را قطع می‌کند. این عارضه می‌تواند باعث درد شدید در سمت چپ شکم شما شود.

علائم رایج پیچ خوردگی بیضه عبارتند از:

• درد شدید در سمت چپ شکم
• تورم در کیسه بیضه
• تهوع و استفراغ
• تب و لرز

اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، فوراً به پزشک مراجعه کنید زیرا پیچ خوردگی بیضه برای جلوگیری از آسیب دائمی نیاز به درمان فوری دارد. درمان ممکن است شامل جراحی برای باز کردن طناب اسپرماتیک و تغییر موقعیت بیضه‌ها باشد. ⁽²⁾

چطور بفهمیم که درد سمت چپ شکم خطرناک است یا نه؟

به طور کلی، درد متناوب سمت چپ نشانه گاز یا سوء هاضمه است و باید خود به خود از بین برود. اما اگر متوجه درد شدید شکم در سمت چپ بدن خود به همراه هر یک از علائم زیر را دارید، وقت آن است که به دنبال کمک پزشکی باشید:

• تب
• حالت تهوع یا استفراغ
• پوست سرد یا حساس
• تنفس سریع و پی در پی
• سرگیجه یا سبکی سر
• ضعف عضلانی
• مدفوع خونی یا استفراغ
• درد شکمی که بیش از یک هفته طول بکشد

درمان درد سمت چپ شکم

اگر شما یا یکی از عزیزانتان درد شکم سمت چپ یا درد قفسه سینه و معده را تجربه می‌کنید ، به دنبال درمان پزشکی باشید. امکانات اورژانس مجهز به کادر پزشکی و تجهیزات درجه یک بیمارستانی از جمله تصویربرداری ER هستند تا به شناسایی علل احتمالی درد در قسمت چپ شکم شما کمک کنند که می‌تواند در عرض چند دقیقه نتایج را ارائه دهد.

درمان اورژانسی موثر برای درد سمت چپ شکم را بدون زمان انتظار طولانی مدت اورژانس معمولی خود دریافت کنید.

جمع بندی

درد سمت چپ شکم می‌تواند از علل شایع و غیر جدی و در برخی موارد از علتی جدی ناشی شود. مهم است که دقت کنید چه علائم دیگری را همراه این درد دارید و به موقع به پزشک مراجعه کنید.