عزت نفس چیست؟ + بهترین راه های افزایش عزت نفس

زمان مطالعه این مطلب: 5 دقیقه

عزت نفس پایین می‌تواند تقریباً همه جنبه‌های زندگی را تحت تأثیر قرار دهد از جمله بر روابط، شغل و سلامت فرد. اما می‌توانید با استفاده از راهکارهای این مقاله یا راهنمایی‌های مشاوره سلامت روان، عزت نفس خود را افزایش دهید. عزت نفس پایین به خودی خود یک مشکل سلامت روان نیست اما سلامت روان و عزت نفس می توانند ارتباط نزدیکی با هم داشته باشند. برخی از نشانه های عزت نفس پایین می تواند نشانه ای از یک مشکل سلامت روان باشد. مخصوصا اگر برای مدت طولانی دوام داشته باشند یا بر زندگی روزمره شما تأثیر بگذارند. اما به طور کلی عزت نفس چیست؟ تفاوت عزت نفس با اعتماد به نفس چیست؟ چگونه می‌توانیم عزت نفس بالا داشته باشیم؟ اگر با عزت نفس خود مشکل دارید و می‌خواهید بیشتر درباره آن بدانید تا انتهای این مقاله از مجله سلامت کیوان همراه ما باشید تا بیشتر به این موضوع بپردازیم.

عزت نفس چیست؟

عزت نفس یا به انگلیسی self esteem نحوه ارزش گذاری و درک ما از خود است. اعتماد به ارزش خود به عنوان یک انسان یک منبع روانشناختی ارزشمند و به طور کلی یک عامل بسیار مثبت در زندگی است. عزت نفس می‌تواند باعث بالا بردن سطح موفقیت، روابط و رضایت از زندگی شود.

در سوی دیگر عزت نفس پایین می تواند افراد به سمت افسردگی سوق دهد یا در ارتباطات آنهارا دچار مشکل کند. به طور مثال شخص بدون عزت نفس، رفتارهای توهین آمیز در یک رابطه را تحمل می‌کند یا می تواند باعث شود فرد از توانایی‌های بالقوه خود کوتاه بیاید. عزت نفس می تواند در بسیاری از جنبه های زندگی از موفقیت تحصیلی تا روابط و سلامت روان تحت تاثیر قرار دهد. با این حال باید بدانید عزت نفس یه ویژگی تغییر‌ناپذیر در فرد نیست.

علت کاهش عزت نفس چیست؟

احساس عزت نفس بالا یا پایین اغلب از دوران کودکی شروع می‌شود. به عنوان مثال زندگی فردی که در یک خانواده‌ای که مملو از عدم تایید فرزندان است، می‌تواند در بزرگسالی روی آن فرد تاثیرگذار باشد. همچنین محیط زندگی فرد می‌تواند روی این موضوع تاثیرگذار باشد. مثلا فردی که در یک مدرسه ناکارامد و ضعیف تربیت شده است طبیعتا در آینده دچار مشکل خواهد شد. یا تجربه یک رابطه ناخوشایند نیز می تواند روی سطح اعتماد به نفس شخص تاثیر بگذارد.

فردی که عزت نفس ندارد نیاز به تایید و کسب اطمینان از اطرافیان خود دارد. حتی ممکن است دیگران به جای این فرد تصمیم گیری کنند. انتخاب اختیار شخصی، اولین قدم به سمت احساس امنیت بیشتر و احساس عزت نفس سالم است. اینکه فرد اختیارش دست خودش باشد اولین قدم به سمت احساس عزت نفس بالاتر است.

بیشتر بخوانید

• اختلال شخصیت چیست؟ + انواع اختلالات شخصیتی و درمان
• علت استرس و اضطراب چیست؟ + علائم و راه درمان استرس
• پانیک اتک چیست؟ چه چیزی باعث حمله پانیک می شود؟
• اختلال شخصیت وابسته چیست؟ + علائم و درمان شخصیت وابسته

چگونه عزت نفس خود را افزایش دهیم؟

بسیار مهم است که بدانید هیچ انسانی از دیگران کمتر و کم ارزش‌تر نیست و هیچ کس با ارزش‌تر و مهم‌تر از دیگری به حساب نمی‌آید. اینکه این نکته را بدانید و به آن اطمینان داشته باشید به افزایش عزت نفس شما کمک می‌کند. می‌توانید از قدرت افکار و باورهای خود استفاده کنید تا عزت نفس خود را بالا ببرید. با این مراحل شروع کنید:

1. موقعیت هایی را که بر عزت نفس شما اثر می‌گذارد بشناسید

به موقعیت‌هایی فکر کنید که به نظر می رسد عزت نفس شما را کاهش می‌دهند. محرک‌های رایج ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• ارائه یک مطلب در مدرسه یا محل کار
• بحران در محل کار یا خانه
• تغییر در نقش‌ها یا رویدادهای زندگی، مانند از دست دادن شغل
• چالشی با همسر، یکی از عزیزان، همکار یا دیگر افراد نزدیک

2. از افکار و باورها آگاه باشید

هنگامی که یاد گرفتید کدام موقعیت‌ها بر عزت نفس شما تأثیر می‌گذارد، به افکار خود در مورد آنها توجه کنید. این شامل آنچه به خود می گویید (صحبت با خود) و نحوه مشاهده موقعیت‌ها را شامل می شود.

افکار و باورهای شما ممکن است مثبت، منفی یا خنثی باشند. آنها ممکن است منطقی و مبتنی بر دلیل یا حقایق باشند. یا ممکن است غیرمنطقی و مبتنی بر ایده های نادرست باشند. از خود بپرسید که آیا این باورها درست هستند؟ آیا آنها را به یک دوست می گویید؟ اگر آنها را به دیگری نمی‌گویید، آنها را به خودتان نگویید.

3. تفکرات منفی را به چالش بکشید

افکار اولیه شما ممکن است تنها راه برای مشاهده یک موقعیت نباشد. از خود بپرسید که آیا دیدگاه شما با واقعیت‌ها و منطق مطابقت دارد یا خیر و یا توضیح اضافه‌تری دارد؟ توجه داشته باشید که آیا الگوهای فکری زیر دارید که عزت نفس را از بین می‌برند؟

• فکر کردن به این که همه چیز یا کامل خوب است یا کامل بد. مثلا ممکن است زمانی که در یک کار موفق نشوید به معنای این است که همیشه ناموفق هستید.
• تبدیل نکات مثبت به نکات منفی که شامل رد تجربیات مثبت و دستاوردها با اصرار بر اینکه آن‌ها به حساب نمی‌آیند. مثلا من فقط در آن آزمون خوب عمل کردم چون بسیار آسان بود.
• عجله برای گرفتن نتیجه گیری‌های منفی. شما ممکن است تمایل داشته باشید که با شواهد کم یا بدون شواهد به یک نتیجه منفی برسید. به عنوان مثال، دوست من به پیام من پاسخ نداده است، پس من حتما کاری کرده‌ام تا او عصبانی شود.

اگر موارد بالا در شما صدق می‌کند بهتر است در این تفکرات بازنگری داشته باشید و جور دیگری فکر کنید. مورد بعدی را مطالعه کنید تا بگوییم چگونه!

4. افکار و باورهای خود را تنظیم کنید

• افکار منفی یا نادرست را با افکار مثبت و دقیق جایگزین کنید. این استراتژی ها را امتحان کنید: از جملات امیدوارکننده استفاده کنید. با خودتان مهربان باشید. به جای اینکه فکر کنید شرایط خوب پیش نمی‌رود، روی چیزهای مثبت تمرکز کنید. به خودتان بگویید: با وجودی که سخت است، من می‌توانم از عهده این کار بر بیایم.
• خوت را ببخش! هر انسانی ممکن است اشتباهاتی در زندگی خود داشته باشد. پس فکر نکنید همیشه باید بهترین باشید. به خودتان بگویید: من اشتباه کردم، اما این باعث نمی‌شود که من آدم بدی باشم.
• از جملات همراه «باید» اجتناب کنید. اگر متوجه شدید که افکار شما مملو از این کلمات است، ممکن است خواسته‌های زیادی از خود داشته باشید. سعی کنید این کلمات را از افکار خود حذف کنید. در این صورت ممکن است به دید سالم‌تری نسبت به آنچه از خود انتظار دارید منجر شود.
• روی نکات مثبت تمرکز کنید. به بخش‌هایی از زندگی خود فکر کنید که به خوبی کار می‌کنند. مهارت‌هایی را که برای رویارویی با چالش‌ها استفاده کرده‌اید به خاطر بسپارید.
• خودتان را تشویق کنید. برای ایجاد تغییرات مثبت به خودتان اعتبار بدهید. برای هرکار درستی که کردید خودتان را تشویق کنید؛ مثلا برای خود چیزی بخرید یا خودتان را به یک رستوران دعوت کنید. ⁽¹⁾

نشانه‌های عزت نفس قوی

چند نشانه وجود دارد که نشان می‌دهد فرد از عزت نفس کافی برخوردار است:

• تفاوت بین عزت نفس و تکبر را می‌داند.
• از بازخورد دیگران نمی‌ترسد.
• به دنبال تایید دیگران نیست.
• قادر به تعیین حد و مرز هاست.
• قادر به بیان نیازها، احساسات و نظرات خود است.
• قاطع است.
• از شکست نمی ترسد.

جمع‌بندی

در مطلب، فهمیدیم عزت نفس نحوه ارزش‌گذاری و درک ما از خودمان است. اعتماد به نفس با عزت نفس متفاوت است. عللی وجود دارد که منجر به کاهش عزت نفس می‌شوند و بیشتر آنها ریشه در کودکی دارند. راهکارهای افزایش عزت نفس اعم از شناخت بیشتر از خود، آگاهی از موقعیت‌های اثرگذار، شناختن تفکرات منفی و کنترل این تفکرات است. امیدواریم این مطلب برای شما مفید واقع شده باشد و در پایان خوشحال می‌شویم سوالات و تجربیات خود را در پایان این مطلب با ما به اشتراک بگذارید.