آپاندیس و بیماری آپاندیسیت را بیشتر بشناسید!

زمان مطالعه این مطلب: 7 دقیقه

آپاندیس شما یک عضو کوچک لوله‌ای شکل است که به روده بزرگ شما متصل است. دقیقا مشخص نیست که هدف وجود آپاندیس چیست اما این را می‌دانیم که بروز “آپاندیسیت” جدی است. آپاندیسیت زمانی رخ می‌دهد که آپاندیس شما مسدود، عفونی و ملتهب شود. درمان استاندارد، جراحی برای برداشتن آپاندیس شماست.

در این نوشته از مجله سلامت کیوان قصد داریم درباره آپاندیس و آپاندیسیت صحبت کنیم، اینکه این بیماری چطور تشخیص داده و درمان می‌شود. با ما همراه باشید.

آپاندیسیت چیست؟

به نقل از متخصصان مجله سلامت کیوان آپاندیسیت به معنی یک آپاندیس ملتهب است. آپاندیسیت می‌تواند باعث درد حاد در قسمت تحتانی شکم شما شود. اما ممکن است بپرسید آپاندیس کجای بدن است؟ آپاندیس شما یک کیسه کوچک لوله‌ای شکل به اندازه یک انگشت است که از انتهای سمت راست پایین روده بزرگ بیرون زده است. مدفوع که در روده بزرگ شما حرکت می‌کند می‌تواند آپاندیس شما را مسدود یا عفونی کند و منجر به التهاب شود. التهاب باعث تورم آپاندیس شما می‌شود و زمانی که متورم می‌شود، می‌تواند بترکد.

ترکیدن آپاندیس یک مورد اورژانس پزشکی است. این اتفاق باکتری‌ها را از داخل روده شما در سراسر حفره شکمی پخش می‌کند. این عفونت (پریتونیت) سپس می‌تواند به جریان خون شما سرایت کند و منجر به عوارض مرگبار شود. به دلیل این خطر، درمان استاندارد آپاندیسیت برداشتن آپاندیس شما (آپاندکتومی) است. آپاندیس شما عضوی ضروری نیست و امکان برداشتن آن وجود دارد.

آپاندیسیت حاد و آپاندیسیت مزمن چه فرقی دارند؟

آپاندیسیت تقریباً همیشه یک بیماری حاد است، به این معنی که به طور ناگهانی شروع می‌شود و به سرعت بدتر می‌شود. بیشتر آنچه در مورد آپاندیسیت می‌دانیم به آپاندیسیت حاد اشاره دارد که بسیار شایع است. آپاندیسیت مزمن یک بیماری نادر است که ما اطلاعات زیادی درباره آن نداریم. به نظر می‌رسد زمانی اتفاق می‌افتد که چیزی آپاندیس شما را گهگاه در مدت طولانی تحریک کند، اما هرگز بدتر نمی‌شود.

آپاندیسیت مزمن ممکن است ناشناخته بماند، زیرا علائم در آپاندیسیت حاد تشدید نمی‌شوند. اما هر نوع آپاندیسیت جدی است. اگر درد مزمن شکم دارید و نمی‌دانید علت آن چیست، باید حتما به یک پزشک مراجعه کنید. آپاندیسیت مزمن ممکن است در هر زمانی بدتر شود یا حاد شود. به همین دلیل پزشکان همان شیوه را در برخورد با آن به کار می‌گیرند.

آپاندیسیت چقدر شایع است؟

آپاندیسیت حاد به ویژه در سنین 10 تا 30 سالگی شایع است. همچنین آپاندیسیت در کودکان و در سنین نوجوانی شایع‌تر است، اما کودکان کوچک‌تر نیز به آن مبتلا می‌شوند. آپاندیسیت علت اصلی درد شکم است که منجر به جراحی اورژانسی شکم می‌شود. آپاندیسیت مزمن تقریباً در 1٪ از جمعیت رخ می‌دهد.

علائم آپاندیسیت چیست؟

شایع ترین علائم آپاندیسیت درد شکم، حالت تهوع و بی اشتهایی است. روشی معمولی وجود دارد که این علائم ممکن است ظاهر شوند که تشخیص آپاندیسیت را آسان‌تر می‌کند. اما متأسفانه فقط نیمی از افراد مبتلا به آپاندیسیت علائم کلاسیک را دارند. آپاندیسیت در کودکان، افراد مسن و افراد باردار ممکن است کمتر با علائم معمول ظاهر شود. نشانه‌های آپاندیس در همه شبیه هم است. علائم آپاندیس در زنان و علائم آپاندیس در مردان شامل همین موارد می‌شود.

علائم اولیه آپاندیسیت

در موارد معمولی، علائم آپاندیس با درد شکم از وسط شکم و اطراف ناف شما شروع می‌شود. ممکن است شناور باشد یا ممکن است چندین ساعت بیاید و برود. در نهایت، درد آپاندیس تشدید می‌شود و حالت تهوع و استفراغ ایجاد می‌شود. چند ساعت بعد، حالت تهوع از بین می‌رود و درد به سمت راست پایین شکم، جایی که آپاندیس شما قرار دارد، منتقل می‌شود. درد متمرکزتر می‌شود و همچنان بدتر می‌شود.

سایر علائم احتمالی آپاندیسیت

سایر علائم اپاندیس ممکن است بعداً در برخی افراد ایجاد شود. این موارد می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• تب: تا 40 درصد افراد دچار تب می‌شوند. این بدان معناست که سیستم ایمنی بدن شما در حال فعالیت است. همچنین ممکن است به معنای افزایش التهاب یا گسترش عفونت باشد.
• بدحالی: ممکن است متوجه شوید که به طور کلی احساس ناخوشایندی دارید. ممکن است کمبود انرژی یا انگیزه داشته باشید و مانند زمانی که مریض هستید، تمایل داشته باشید در رختخواب بمانید.
• شکم متورم: ممکن است شکم شما متورم به نظر برسد یا احساس نفخ کنید. این معمولاً یک علامت پیشرفته است و ممکن است از علائم ترکیدن آپاندیس باشد.
• علائم ادراری: ممکن است احساس کنید که مجبور هستید دفعات بیشتری یا به صورت فوری ادرار کنید. اگر آپاندیسیت اعصاب متصل به مثانه را تحریک کند، ممکن است این اتفاق بیفتد.
• فلج روده: زمانی که بدن جریان خون را از روده به آپاندیس هدایت می‌کند، روده‌ها می‌توانند به طور موقت از حرکت بازایستند. برخی افراد دچار یبوست می‌شوند و احساس می‌کنند که نمی‌توانند گاز را دفع کنند. ممکن است این احساس را داشته باشید که حرکت روده علائم شما را تسکین می‌دهد.
• اسهال: برخی از افراد ممکن است روده‌های بیش فعال و مدفوع مکرر داشته باشند. حالت اسهال ممکن است به این دلیل باشد که التهاب آپاندیس شما قسمت انتهایی روده بزرگ در کنار آن را تحریک می کند. ⁽¹⁾

چطور آپاندیس را در خانه بررسی کنم؟

اگر به آپاندیسیت مشکوک هستید، همیشه باید برای چک کردن آن به یک پزشک مراجعه کنید. اما اگر به دنبال نشانه‌ای هستید، تعدادی از آنها وجود دارد که پزشکان از آنها برای بررسی آپاندیسیت استفاده می‌کنند. محل درد آپاندیس می‌تواند یک سرنخ مفید باشد، به خصوص اگر از اطراف ناف شما شروع شود و سپس به شکل معمولی به سمت راست پایین شکم شما حرکت کند. اما برخی افراد درد را در جای دیگری احساس می‌کنند. پزشکان ممکن است به دنبال موارد زیر باشند:

• علامت مک برنی: نقطه مک‌بورنی معمولی‌ترین محل آپاندیس است و حساسیت در آنجا اولین چیزی است که پزشک در معاینه فیزیکی آن را بررسی می‌کند. پزشک آن را با کشیدن خطی از ASIS شما (برآمدگی استخوانی نزدیک باسن) به ناف شما و اندازه گیری فاصله پیدا می‌کند. نقطه در حدود دو اینچ در امتداد خط یا یک سوم فاصله است.
• علامت بلومبرگ: فشار وارد شده به ناحیه درد هنگام رها شدن احساس بدتر می‌شود (همچنین به عنوان حساسیت برگشتی شناخته می شود).
• علامت دانفی: سرفه درد را بدتر می کند.
• علامت Rovsing.: فشار روی سمت چپ پایین باعث ایجاد درد در سمت راست پایین شما می‌شود.
• علامت پسواس: اگر آپاندیس شما به جای جلو، پشت روده بزرگ باشد، آپاندیسیت ممکن است عضله پسواس شما را تحریک کند. ممکن است متوجه شوید که باسن راست خود را خم می‌کنید تا عضله را کوتاه کنید، که درد را تسکین می‌دهد. پزشک ممکن است سعی کند لگن راست شما را دراز کند یا آن را به سمت بیرون بچرخاند. اگر درد داشته باشد، به آن علامت پسواس می‌گویند. اگر چرخاندن آن به داخل آسیب می‌رساند، به آن علامت مسدود کننده می‌گویند.

علت آپاندیس چیست؟

اندازه و محل آپاندیس شما باعث می‌شود که آن را به راحتی مسدود و عفونی کنید. روده بزرگ شما محل نگهداری بسیاری از باکتری‌ها است و اگر تعداد زیادی از آنها در آپاندیس گیر بیفتند، بیش از حد رشد کرده و باعث عفونت می‌شوند. گاهی اوقات آپاندیسیت با عفونت شروع می‌شود و گاهی عفونت ثانویه است. تورم در آپاندیس شما می‌تواند دهانه را کاهش داده یا ببندد و باکتری‌های بیشتری را در داخل آن به دام بیاندازد.

علل شایع التهاب، تورم، انسداد و عفونت در آپاندیس شما عبارتند از:

• مدفوع سفت شده (سنگ آپاندیس): رسوبات سخت و کلسیفیه مدفوع معروف به مدفوع، آپاندیکولیت یا سنگ آپاندیس می‌توانند در دهانه آپاندیس شما گیر کنند. آنها باکتری‌ها را حمل می‌کنند و همچنین می‌توانند باکتری‌هایی را که قبلاً در آپاندیس شما وجود داشت به دام بیندازند.
• هیپرپلازی لنفوئید: سیستم لنفاوی شما، که بخشی از سیستم ایمنی شماست، با تولید و آزادسازی گلبول‌های سفید خون در بافت‌ها، به مبارزه با عفونت‌ها کمک می‌کند. این می‌تواند باعث تورم بافت لنفاوی آپاندیس شود، حتی زمانی که عفونت اصلی در جای دیگری از بدن شما باشد. بافت متورم آپاندیس شما می‌تواند آن را مسدود کرده و منجر به عفونت داخل شود.
• کولیت: التهاب روده بزرگ در اثر عفونت یا بیماری التهابی روده می‌تواند آپاندیس شما را تحت تاثیر قرار دهد. عفونت ممکن است گسترش یابد یا خود التهاب ممکن است آن را تحریک کند.

عوامل دیگری که می‌توانند سوراخ آپاندیس شما را مسدود کنند عبارتند از:

• تومو‌رها
• انگل‌ها
• فیبروز سیستیک.

آپاندیسیت چطور تشخیص داده می‌شود؟

پزشک از شما سوالات مفصلی در مورد درد و سایر علائم می‌پرسد. آنها یک معاینه فیزیکی ملایم برای بررسی علائم فیزیکی آپاندیسیت، مانند محافظ، سفت شدن و درد در پاسخ به فشار انجام می‌دهند. اگر مشخصات معمول علائم را دارید، ممکن است بتوانند فوراً مشکل شما را تشخیص دهند. اگر نه، ممکن است لازم باشد آزمایش‌های بیشتری برای تأیید آپاندیسیت درخواست کنند.

آزمایش آپاندیسیت معمولاً شامل آزمایش خون و آزمایش تصویربرداری است. آزمایش‌های خون می‌توانند نشانه‌های التهاب، مانند تعداد بالای گلبول‌های سفید خون یا تعداد پروتئین واکنش‌گر C را نشان دهند و می‌توانند به شناسایی عفونت کمک کنند. آزمایشات تصویربرداری، مانند سونوگرافی شکم یا سی تی اسکن، می‌تواند نشان دهد که آیا آپاندیس شما متورم شده است یا خیر. یک پزشک ممکن است آزمایش‌های اضافی را برای رد سایر شرایط تجویز کند.

آپاندیسیت چطور درمان می‌شود؟

آپاندیسیت یک اورژانس محسوب می‌شود، بنابراین در اورژانس درمان می‌شود. درمان استاندارد هم شامل دارو و هم جراحی است، اگرچه در تعداد کمی از موارد، دارو ممکن است کافی باشد.

دارو

تقریباً همه برای آپاندیسیت به آنتی بیوتیک نیاز دارند. حتی اگر برای شروع عفونت نداشتید، آپاندیسیت معمولاً منجر به عفونت می‌شود. آنتی بیوتیک‌ها نیز یک درمان پیشگیرانه استاندارد قبل از جراحی هستند.

اگر آپاندیسیت شما خیلی تازه و خفیف است، ممکن است پزشک منتظر بماند تا ببیند آیا وضعیت شما صرفا با آنتی بیوتیک بهبود می‌یابد یا خیر. اگر شرایط خطرناکی دارید که جراحی را برای شما ایمن‌تر می‌کند، ممکن است این روش را ترجیح دهید. با این حال، پزشکان به ندرت آن را توصیه می‌کنند زیرا آپاندیسیت اغلب زمانی عود می‌کند که آپاندیس خود را خارج نکنید.

همچنین ممکن است برای تسکین درد به دارو نیاز داشته باشید. شما می‌توانید این را از طریق IV خود داشته باشید. اگر در حال انجام عمل جراحی هستید، بیهوشی عمومی خواهید داشت، بنابراین در طول عمل هوشیار نخواهید بود.

عمل جراحی

از لحظه‌ای که شما مبتلا به آپاندیسیت تشخیص داده شدید، زمان بسیار مهم است. آپاندیس شما ممکن است در عرض 36 ساعت پس از اولین علائم پاره شود. جراحان معمولا آپاندکتومی شما را ظرف 24 ساعت پس از تشخیص برنامه ریزی می‌کنند. آپاندکتومی یکی از رایج‌ترین عمل‌های جراحی است که در سراسر جهان انجام می‌شود. جراحان اغلب می‌توانند عمل آپاندیس را با استفاده از روش‌های کم تهاجمی مانند جراحی لاپاراسکوپی انجام دهند.

جراح شما همچنین هر گونه عارضه‌ای را که در طول جراحی داشته باشید درمان می‌کند. برای مدیریت عوارض ممکن است نیاز به جراحی باز شکم باشد. پس از جراحی، شکم شما را با محلول استریل شستشو می‌دهند. برداشتن آپاندیس عوارض جانبی ندارد.

جمع بندی

ممکن است هرگز به آپاندیس خود فکر نکنید تا زمانی که یک روز شروع به درد کند. اگر این اتفاق بیفتد، زمانی برای تلف کردن وجود ندارد – این نشانه‌ای برای رفتن به بیمارستان است. آپاندیسیت جدی است، اما شایع است، و اگر برای آن نیاز به جراحی اورژانسی دارید، حتما این کار را انجام دهید. پس از پایان جراحی، دیگر لازم نیست نگران آپاندیسیت باشید.