علت کمر درد و پا درد در افراد؛ بررسی دلایل پزشکی و راه درمان

بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، کمر درد و پا درد یکی از شایع‌ترین دلایل ناتوانی در سراسر جهان است و حدود ۵۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان از این مشکل رنج می‌برند. ابتلا به کمر درد و پا درد نه تنها باعث دردهای جسمی می‌شود، بلکه  بر توانایی‌های کاری و اجتماعی افراد نیز تأثیرات منفی بسیاری می گذارند. دکتر نیکلاس فلیس متخصص درد در بیمارستان راچستر در این باره می گوید:” درد همزمان در ناحیه کمر و پاها اغلب نشانه‌ای از یک مشکل کلی‌تر است که نیاز به یک رویکرد چند جانبه در درمان دارد.”

درمان کمر درد و پا درد بسته به علت آن متفاوت است. روش‌های درمانی شامل فیزیوتراپی، داروهای مسکن، و در برخی موارد جراحی است. همچنین، تغییرات در سبک زندگی مانند ورزش منظم و حفظ وزن سالم نیز می‌تواند به کاهش درد کمک کند.  در نهایت، درد کمر و پا از مشکلاتی هستند که به توجه و درمان مناسب نیاز دارند. با آگاهی از علت کمر درد و پا درد و محدودیت‌های ناشی از آن، می‌توان اقداماتی مؤثر برای مدیریت و کاهش آن‌ها انجام داد.

چرا کمر درد و پا درد همزمان ظاهر می شوند؟

ارتباط نزدیک بین ساختارهای آناتومیک و سیستم‌های عصبی بدن، اصلی ترین علت کمر درد و پا درد همزمان در بیماران محسوب می شود. ناحیه کمر و پاها به یکدیگر متصل هستند، در نتیجه هرگونه فشار یا التهاب در ناحیه کمر به عصب‌ها و بافت‌های اطراف آسیب می رساند و درد را به پاها منتقل می کند. این وضعیت معمولاً به دلیل مشکلاتی مانند دیسک‌های بین‌ مهره‌ای، انقباضات عضلانی یا آسیب‌های ورزشی رخ می دهد.

به‌علاوه، فعالیت‌های روزمره مانند نشستن طولانی‌مدت، بلند کردن اشیاء سنگین و یا حرکات ناگهانی نیز در بروز کمر درد ناگهانی و پا درد تاثیرگذار هستند. به‌طور کلی، هرگونه اختلال در توازن و استحکام ساختارهای کمر منجر به انتقال درد به ناحیه پاها می شود و احساس ناراحتی در این دو ناحیه را تشدید می کند.

رایج ترین علت کمر درد و پا درد از نظر متخصصین!

درد کمر و پا به دلایل مختلفی از جمله آسیب‌های ورزشی، نشستن های طولانی‌مدت، اضافه‌وزن و ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند آرتروز مانند آرتروز گردن رخ می دهد. افراد مبتلا به کمر درد نمی توانند به راحتی خم شوند یا حتی راه بروند. درد کمر و پا در فعالیت‌هایی مانند دویدن یا حتی ایستادن اختلال ایجاد می کند. عوامل مختلفی هستند که می توانند باعث ایجاد درد کمر و پا در افراد شوند. رایج ترین علت کمر درد و پا درد عبارتند از:

• فتق دیسک (دیسک کمر)
• تنگی کانال نخاعی
• اسکولیوز (انحراف ستون فقرات)
• آرتروز ستون فقرات
• کشیدگی عضلات کمر و پا
• گرفتگی عضلات ناشی از کمبود مواد معدنی
• التهاب تاندون ها و رباط ها
• درد سیاتیک (التهاب عصب سیاتیک)
• فشار عصبی و استرس
• نوروپاتی محیطی ( آسیب به اعصاب محیطی)
• سنگ کلیه
• عفونت ادراری UTI
• مشکلات گوارشی
• بیماری های التهابی لگن PID
• ضعف عضلات نگهدارنده کمر
• افزایش احتمال ابتلا به آرتروز
• پوکی استخوان

در برخی موارد، علت درد ناشی از بیماری‌های جدی‌تری مانند دیسک‌های بین‌مهره‌ای یا التهابات مفصلی است. در این وضعیت استرس‌، اضطراب و عدم فعالیت بدنی نیز به تشدید این مشکلات دامن می زنند. ابتلا به درد کمر و پا محدودیت‌های بسیاری در فعالیت‌های روزمره ایجاد می کند. اما مهمترین عوامل در بروز درد کمر و پا درد به طور همزمان را در ادامه بررسی خواهیم کرد.

فتق دیسک (دیسک کمر) از علل کمردرد و پادرد

در این بیماری یکی از دیسک‌ های بین مهره‌ای در ناحیه کمر دچار آسیب می شود و ماده ژل‌ مانند درون آن به سمت بیرون فشار می‌آورد. این فشار به عصب‌های مجاور آسیب می رساند و باعث درد شدید، بی‌حسی یا ضعف در کمر و پاها می شود.

تنگی کانال نخاعی (Lumbar Spinal Stenosis)

باریک شدن کانال نخاعی یا تنگی کانال به عصب‌ها فشار وارد می کند. این وضعیت معمولاً به دلیل افزایش سن، آرتروز یا آسیب‌های قبلی رخ می‌دهد و منجر به درد، بی‌حسی و ضعف در ناحیه کمر و پاها می شود.

اسکولیوز (انحراف ستون فقرات)

انحراف غیرطبیعی در ستون فقرات باعث کج شدن و چرخش مهره‌ها می شود. این وضعیت اغلب با درد مزمن در ناحیه کمر و پاها و حتی ابتلا به مشکلات تنفسی و قلبی همراه است.

آرتروز ستون فقرات؛ علت درد کمر و پا

این بیماری نوعی التهاب مفاصل است که معمولاً با افزایش سن رخ می دهد. آرتروز با تخریب غضروف بین مهره‌ها و درد مزمن در ناحیه کمر همراه است و بیمار را به شدت دچار محدودیت حرکتی می کند.

کشیدگی عضلات کمر و پا و بروز درد

این مشکل در اثر حرکات ناگهانی، بلند کردن اشیاء سنگین یا فعالیت‌های ورزشی بدون گرم‌کردن مناسب رخ می دهد. ابتلا به این وضعیت با درد شدید و محدودیت حرکتی همراه است و اغلب به التهاب و ورم منجر می شود.

گرفتگی عضلات ناشی از کمبود مواد معدنی

این وضعیت در اثر کمبود مواد معدنی مانند منیزیوم و پتاسیم که برای عملکرد صحیح عضلات ضروری هستند، رخ می دهد. کمبود این مواد مغذی  به انقباض‌های غیرارادی و دردناک در ناحیه کمر و پاها منجر می شود.

التهاب تاندون ها و رباط ها

آسیب‌های ورزشی یا شرایط التهابی مانند آرتریت از مهمترین علت های التهاب تاندون ها و رباط ها محسوب می شوند. این التهاب‌ها اغلب احساس درد و سفتی در ناحیه کمر و پاها را به دنبال دارند.

درد سیاتیک (التهاب عصب سیاتیک)

این وضعیت ناخوشایند در اثر فشار یا التهاب عصب سیاتیک ایجاد می‌شود که بزرگترین عصب بدن است و از ناحیه کمر به پاها کشیده می‌شود. درد سیاتیک به صورت تیر کشیدن، بی‌حسی یا ضعف در کمر و پاها احساس می شود.

بیشتر بخوانید: درد سیاتیک زانو چه علائمی دارد؟ (راهنمای کامل برای بیماران)

فشار عصبی و استرس

هرگونه اضطراب و استرس به افزایش تنش عضلانی و درد در ناحیه کمر و پاها منجر می شود. در شرایط استرس‌زا، بدن هورمون‌های استرس مانند کورتیزول را آزاد می‌کند و باعث انقباض دردناک عضلات و درد مزمن در ناحیه کمر و پاها می شود. این خود در بروز کمر درد عصبی هم نقش مهمی دارد.

نوروپاتی محیطی (آسیب به اعصاب محیطی)

آسیب به اعصاب محیطی به دلیل دیابت، عفونت‌ها یا شرایط متابولیک رخ می دهد. این آسیب‌ها  باعث درد، بی‌حسی و ضعف در ناحیه کمر و پاها می شوند.

سنگ کلیه؛ علتی برای درد همزمان کمر و پا

ابتلا به این بیماری در اثر تجمع مواد معدنی و نمک‌ها در کلیه‌ها رخ می دهد. سنگ کلیه به صورت درد تیرکشنده در ناحیه کمر و شکم احساس می شود. این درد معمولا به سمت پاها یا ناحیه کشاله ران انتشار می یابد.  

عفونت ادراری UTI

این عفونت‌ها معمولاً به دلیل رشد باکتری‌ها رخ می دهند. در صورتی که عفونت به کلیه‌ها گسترش یابد، باعث درد شدید در ناحیه کمر و پاها می شود.

مشکلات گوارشی و هضم غذا

یبوست مزمن از مهمترین مشکلات گوارشی است که به دلیل تغذیه نامناسب، کمبود فیبر و عدم فعالیت بدنی رخ می‌دهد. علائم معمولاً شامل دردهای شکمی، نفخ و ناراحتی در ناحیه کمر است.

بیماری های التهابی لگن PID

ابتلا به این بیماری مهم ترین علت کمر درد و پا درد در زنان است. بیماری‌های التهابی لگن (PID) ناشی از آلودگی به عفونت‌های باکتریایی است و به درد در ناحیه کمر و شکم منجر می شود.

ضعف عضلات نگهدارنده کمر

این ضعف عضلانی اغلب به دلیل عدم فعالیت بدنی یا آسیب‌های قبلی رخ می دهد. عضلات ضعیف نمی‌توانند به خوبی از ستون فقرات حمایت کنند و باعث آسیب و درد در ناحیه کمر می شوند که به پاها گسترش می یابد.

پوکی استخوان یا اُستئوپروز (Osteoporosis)

کاهش تراکم استخوانی خطر شکستگی‌ها را افزایش می‌دهد. این وضعیت معمولاً با افزایش سن و تغییرات هورمونی مرتبط است، و می‌تواند درد استخوان را به همراه داشته باشد و در نهایت، درد مزمن در ناحیه کمر و پاها منجر شود.

علت کمردرد و پادرد در زنان که باید بدانید

مطالعات نشان می دهد که مشکلات مربوط به دستگاه تناسلی و هورمونی اصلی ترین علت کمر درد زنان و همچنین پادرد محسوب می شود. این مشکلات اغلب ناشی از تغییرات هورمونی طبیعی مانند قاعدگی، بارداری یا یائسگی هستند و در برخی موارد نیز ابتلا به بیماری های تناسلی علت درد پا از کمر به پایین در زنان است.

جدول زیر برخی از مهمترین علل دردکمر و پا در زنان را به شما نشان می دهد:

علل	توضیحات	علائم
آندومتریوز	رشد بافت مشابه آندومتر در خارج از رحم	درد مزمن کمر و پا، خونریزی غیرمعمول
فیبروم رحمی	رشد تومورهای غیرسرطانی در رحم	خونریزی شدید، فشار در ناحیه کمر
کیست تخمدان	تجمع مایع در تخمدان	درد در ناحیه شکم و کمر، نفخ
دیسمنوره (درد قاعدگی)	دردهای شدید قاعدگی	درد شدید در ناحیه شکم، کمر و پاها
سندرم پیش از قائدگی (PMS)	علائم جسمی و روانی قبل از قاعدگی	درد کمر، نفخ، تغییرات خلقی

بر اساس آنچه این جدول نشان می دهد، شناسایی و درمان مشکلات مربوط به دستگاه تناسلی و هورمونی می تواند به بهبود وضعیت کمردرد و پادرد زنان کمک کند و کیفیت زندگی آنها را افزایش دهد. همچنین مشاوره پزشکی و پیگیری منظم نیز در این زمینه بسیار موثر است.

کمر درد و پا درد در دوران بارداری طبیعی است یا خطرناک؟

در برخی از زنان کمردرد و پادرد از علائم بارداری است. این درد به دلیل تغییرات فیزیکی و هورمونی در بدن مادر رخ می دهد. این تغییرات به بدن مادر کمک می‌کند تا به نیازهای جنین پاسخ دهد و فرآیند رشد و توسعه جنین را تسهیل کند. هورمون‌های بارداری، مانند پروژسترون و استروژن، باعث تغییرات فیزیکی مانند افزایش حجم خون، تغییر در مرکز ثقل و شل شدن رباط‌ها می‌شوند. در نتیجه اصلی ترین علت کمردرد و پادرد در زنان باردار عبارت است از:

• فشار جنین بر ستون فقرات
• افزایش وزن و تغییر مرکز ثقل بدن
• تغیرات هورمونی و شل شدن رباط ها

تمامی این تغییرات بخشی از فرآیند طبیعی بارداری محسوب می‌شوند و نشان‌دهنده سازگاری بدن با شرایط جدید مادر است. با این حال اگرچه این دردها معمولاً طبیعی هستند، اما در صورت شدت یا همراهی با علائم دیگر، مشاوره پزشکی توصیه می‌شود.

نقش سبک زندگی در ایجاد کمردرد و پادرد چیست؟

کاملا بدیهی است که سبک زندگی بر سلامت کلی افراد تأثیر می گذارد. عادت‌های نادرست مانند نشستن های طولانی‌مدت، عدم فعالیت بدنی و عدم رعایت تکنیک‌های صحیح در هنگام جابجایی اشیاء فشار اضافه ای بر ستون فقرات و عضلات وارد می کنند. این فشار باعث ایجاد درد مزمن و ناپایداری در نواحی کمر و پاها می شود. همچنین، سبک زندگی کم‌تحرک اغلب با ضعف عضلات و افزایش خطر ابتلا به مشکلات اسکلتی همراه است.

علاوه بر این، تغذیه نامناسب و کمبود مواد مغذی نیز از عوامل موثر در دردکمر و پا به شمار می روند. عدم مصرف مواد معدنی مانند کلسیم و منیزیوم  به ضعف استخوان‌ها و عضلات منجر می شود. در نتیجه، توجه به سبک زندگی سالم، شامل فعالیت بدنی منظم، تغذیه مناسب و مدیریت استرس، می‌تواند به کاهش کمردرد و پادرد کمک فراوانی کند.

درد کمر و پا چگونه تشخیص داده می شود؟

مطالعات نشان می دهد افرادی که همزمان از کمر درد و پا درد رنج می‌برند، ۲ تا ۳ برابر بیشتر از کسانی که فقط یک نوع درد دارند، با ناتوانی‌های روزمره مواجه می‌شوند. این مساله نشان دهنده اهمیت تشخیص و درمان به موقع علت کمردرد و پادرد در بیماران است. روش های مختلفی برای تشخیص وجود دارد که بسیاری از آنها کاملا تخصصی هستند و به پزشک در تشخیص دقیق علت بیماری کمک می کنند.

جدول زیر برخی از مهمترین آزمایش های تجویزی توسط پزشک برای تشخیص دلایل درد کمر و پا را به شما نشان می دهد:

روش تشخیص	توضیحات
معاینه فیزیکی توسط پزشک	بررسی وضعیت قامت و حالت بدن، ارزیابی دامنه حرکتی کمر و پا، تست قدرت و انعطاف‌پذیری عضلات، بررسی علائم عصبی (بی‌حسی، سوزن سوزن شدن)
بررسی سابقه پزشکی بیمار	سابقه کمردرد یا مشکلات عضلانی، بیماری‌های زمینه‌ای (دیابت، آرتروز)، سبک زندگی (فعالیت بدنی، شغل و …)
تصویربرداری‌های پزشکی	MRI برای بررسی بافت نرم، دیسک و اعصاب؛ سی‌تی‌اسکن برای بررسی ساختار استخوان‌ها و مهره‌ها؛ رادیوگرافی (X-RAY) برای ارزیابی آسیب‌دیدگی؛ سونوگرافی برای بررسی بافت نرم و عضلات
آزمایش‌های تخصصی	آزمایش خون (بررسی التهاب یا عفونت)، آزمایش الکترومیوگرافی (EMG) برای بررسی عملکرد اعصاب و عضلات، تست هدایت عصبی (NCS) برای تشخیص آسیب عصبی
تست‌های عملکردی	تست راه رفتن (Gait Test)، تست تعادل (Balance Test)، تست قدرت عضلانی

انجام این آزمایش ها به تشخیص دقیق‌تر علت درد کمر و پا کمک می‌کنند و در نتیجه اطلاعات ضروری برای انتخاب بهترین روش درمان را فراهم می‌آورند. گاهی رفتن به آزمایشگاه برای بیماران سخت و طاقت فرساست؛ در این راستا، آزمایشگاه کیوان برای رفاه حال بیماران خدمات آزمایش در منزل را فراهم آورده که نیازی به حضور بیمار در آزمایشگاه نمی باشد.

انواع راه های درمان کمردرد و پادرد از نظر پزشکان

روش های مختلفی برای درمان کمردرد و پادرد وجود دارد. نوع درمان پیش از هر چیز به علت کمردرد و پادرد بستگی دارد. پس از تشخیص علت، پزشک با استفاده از روش های مختلف به درمان بیمار می پردازد. جدول زیر برخی از راه های درمان کمردرد و پادرد را به شما نشان می دهد:

نوع درمان	توضیحات
درمان های دارویی	شامل داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)، مسکن‌ها و داروهای شل‌کننده عضلانی
درمان های خانگی	استفاده از کمپرس گرم یا سرد، استراحت، انجام حرکات کششی ملایم
درمان های فیزیوتراپی	تمرینات تقویتی، الکتروتراپی، تکنیک‌های دستی برای کاهش درد و بهبود حرکت
مداخلات پزشکی و جراحی	تزریق استروئید، جراحی دیسک کمر یا سایر جراحی‌های اصلاحی
درمان های طب مکمل و جایگزین	طب سوزنی، ماساژ درمانی، تکنیک‌های مدیتیشن و یوگا

ابتلا به درد کمر و پا همزمان منجر به ناتوانی‌های مزمن و کاهش کیفیت زندگی افراد می شود. بنابراین با استفاده از درمان خانگی کمردرد و پادرد و یا سایر روش های درمانی مانند فیزیوتراپی در منزل، می‌توانید از بروز عوارض جدی‌تر پیشگیری کنید و کیفیت زندگی روزمره خود را افزایش بدهید.

بهترین راه های پیشگیری از درد کمر و پا همزمان

پیشگیری از درد کمر و پا اهمیت زیادی دارد زیرا این دردها تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی افراد دارند. دردهای مزمن اغلب به محدودیت‌های حرکتی، کاهش توانایی در انجام فعالیت‌های روزمره و حتی تأثیر بر سلامت روان منجر می شوند. برخی از مهمترین راه های پیشگیری از درد کمر و پا عبارت است از:

• حفظ وضعیت صحیح بدن
• تقویت عضلات شکم و کمر
• ورزش و فعالیت بدنی منظم
• استفاده از کفش های طبی و مناسب

با رعایت این راهکارها و نکات مفید افراد علاوه بر پیشگیری از درد های مرمن کمر و پا می توانند از زندگی فعال و سالم‌تری برخوردار شوند. پیشگیری از این دردها به معنای کاهش نیاز به درمان‌های پزشکی، داروها و فیزیوتراپی است.

موثرترین تمرینات ورزشی برای کاهش درد کمر و پا

حرکات کششی مخصوص درد کمر و پا از جمله بهترین ورزش هایی هستند که می توانند به کاهش درد در این ناحیه کمک کنند. به یاد داشته باشید که استمرار نکته مهم در انجام این تمرینات است. به طوری که این حرکات کششی باید جزئی از برنامه زندگی روزانه شما را تشکیل دهند. برخی از مهمترین حرکات کششی مخصوص دردکمر و پا عبارتند از:

• کشش پل
• کشش گربه-گاو
• کشش همسترینگ

نحوه انجام این حرکات بسیار ساده است و می تواند به کاهش تنش و بهبود انعطاف‌پذیری کمر و پاها کمک کند. این تمرینات را روزی سه مرتبه و هر بار به مدت ده دقیقه انجام بدهید. با رعایت این نکات پس از گذشت حداقل 3 ماه به بهبود قابل توجهی در وضعیت سلامت خود می رسید.

روش های فیزیوتراپی و ماساژ برای درمان کمردرد و پادرد

فیزیوتراپی و ماساژ از جمله درمان های موثر در کاهش درد کمر و پا محسوب می شوند. فیزیوتراپی با تمرینات هدفمند و تکنیک‌های تخصصی، عضلات و بافت‌های آسیب‌دیده را تقویت و بازسازی می‌کند، در حالی که ماساژ با کاهش تنش‌های عضلانی و تحریک اعصاب، احساس آرامش و راحتی را به ارمغان می‌آورد. جدول زیر اثرات مفید فیزیوتراپی و ماساژ در کاهش درد کمر و پا را به شما نشان می دهد:

نوع درمان	توضیحات	تاثیرات
فیزیوتراپی	تمرینات تقویتی و کششی، الکتروتراپی، اولتراسوند	افزایش انعطاف‌پذیری،کاهش التهاب، تسکین درد
ماساژ	ماساژ بافت عمیق، ماساژ سوئدی، ماساژ نقطه‌ای	بهبود گردش خون، آرامش عضلات، کاهش درد

همانگونه که در جدول بالا مشاهده می کنید، فیزیوتراپی و ماساژ از بهترین درمان های غیر تهاجمی برای دردکمر و پا به شمار می روند. ترکیب این دو روش در بهبود کیفیت زندگی و کاهش دردهای مزمن بسیار موثر است.

تاثیر تغذیه بر کاهش التهابات و درد کمر و پا چیست؟

بی تردید تغذیه در کاهش درد کمر و پا نقش مهمی دارد. مصرف مواد غذایی ضد التهاب برای کاهش درد به بهبود وضعیت سلامت کمک می کند و درد را کاهش می دهد. به عنوان مثال، مواد غذایی مانند ماهی سالمون حاوی اسیدهای چرب امگا-۳ هستند که خواص ضد التهابی دارند. همچنین، میوه‌ها و سبزیجاتی مانند توت‌فرنگی، زردچوبه و زنجبیل به دلیل ترکیبات موثر خود در کاهش التهاب موثر هستند.  از سوی دیگر، محدود کردن مصرف شکر و چربی‌های ترانس نیز می‌تواند به کاهش التهاب و بهبود سلامت کلی بدن کمک کند.

در درد کمر و پادرد، چه زمانی باید به پزشک درد مراجعه کنید؟

مراجعه به متخصص درد برای درد کمر و پا هنگامی ضروری است که درد با روش‌های خانگی یا مسکن‌های معمولی تسکین نمی یابد و آن را صورت مداوم و شدید احساس می کنید. همچنین، اگر درد با علائم دیگری مانند بی‌حسی، ضعف در پاها، یا مشکل در کنترل ادرار یا مدفوع همراه است، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. زیرا این علائم نشان‌دهنده مشکلات جدی‌تری مانند فتق دیسک یا فشردگی عصب هستند که به ارزیابی فوری پزشک نیاز دارند.

درد کمر و پا درد همزمان را جدی بگیرید!

کمر درد و پا درد از مشکلات شایع هستند که در اثر عوامل مختلفی مانند آرتروز، آسیب‌های ورزشی و یا مشکلات ساختاری رخ می دهند. بر اساس آمار موجود ابتلا به درد کمر و پا یکی از دلایل اصلی ناتوانی در افراد زیر 45 سال است. به طور کلی، حدود ۴۰% تا ۶۰% از افرادی که دچار درد می شوند، ممکن است به نوعی درد پا (مانند سیاتیک) نیز دچار شوند. طبق گزارش‌ها، تنها حدود ۵% تا ۱۰% از افرادی که درد کمر و پا دارند، به مشکلات جدی‌تر مانند فتق دیسک شدید، تنگی کانال نخاعی یا آسیب‌های عصبی جدی مبتلا می‌شوند که نیاز به درمان فوری دارند.

این مساله اهمیت پیگیری و درمان به موقع درد کمر و پا را نشان می دهد. درمان درد کمر وپا  معمولا فیزیوتراپی و داروهای ضد التهاب است اما در موارد شدیدتر مانند التهاب عصب سیاتیک مداخلات پزشکی یا جراحی ضرورت می یابد.