بیماری زونا چیست؟ علائم، علت و درمان زونا

زمان مطالعه این مطلب: 5 دقیقه

بیماری زونا چیست؟ زونا (Shingles) یک نوع بیماری ویروسی است که باعث ایجاد زخم و جوش‌های قرمز و دردناک در نواحی مختلف بدن می‌شود. زخم و جوش های زونا در هر ناحیه‌ای از بدن پدیدار می‌شوند اما معمولا به شکل خطی از جوش های مختلف در اطراف سمت چپ یا راست قفسه سینه هستند. عامل ویروسی زونا،هرپیس یا واریسلا زوستر، همان ویروس عامل بیماری آبله مرغان، است. بعد از اینکه به آبله مرغان مبتلا می‌شوید و به طور کامل بهبود پیدا کردید، این ویروس در اطراف طناب نخاعی و مغز غیر فعال می‌ماند اما ممکن است چند سال بعد به شکل بیماری زونا فعال شود. در ادامه بیشتر با این بیماری، علائم و روش‌های درمانی آن آشنا خواهید شد.

علائم بیماری زونا

طبق اعلام سازمان CDC، اولین علائم زونا معمولا ایجاد درد و سوزش، معمولا در یک سمت بدن و در نواحی خاصی از پوست به نام درماتوم است. پس از آن جوش های قرمز رنگ ظاهر می‌شوند. با این حال بسته به رنگ پوست ممکن است جوش های زونا به رنگ صورتی تیره، قهوه‌ای تیره یا بنفش رنگ باشد.

طبق گفته مؤسسه ملی پیری آمریکا (NIA)، ویژگی‌های علائم ظاهری جوش های زونا عبارتند از:

• جوش‌هایی هستند که در یک سمت بدن معمولا قفسه سینه، شکم، کمر یا صورت تشکیل می‌شوند؛
• جوش هایی که خارش شدیدی دارند؛
• معمولا پر از مایع چرکی هستند و به راحتی پاره می‌شوند؛
• احساس سوزش شدید ایجاد می‌کنند

بیماری زونا در برخی افراد علائمی فراتر از بروز درد و جوش دارد. طبق اعلام آکادمی درماتولوژی آمریکا این علائم شامل:

• تب
• لرز
• سردرد
• خستگی
• ضعف عضلانی

هستند. در برخی مواقع نیز عوارض نادر بیماری زونا عبارتند از:

• درد یا جوش هایی که یکی از چشم‌ها را نیز درگیر می‌کند و برای جلوگیری از آسیب دائمی به چشم باید فورا درمان شود؛
• از دست دادن شنوایی یا بروز درد شدید در یکی از گوش‌ها، سرگیجه یا از دست حس چشایی زبان که از علائم سندرم رامسی هانت نیز هست؛
• بروز عفونت باکتریایی شدید پوست که همراه با قرمز شدن، تورم و گرمی زیاد پوست در ناحیه مدنظر است.

عوارض بیماری زونا در نواحی مختلف بدن

بیماری زونا معمولا در یک سمت کمر یا سینه بروز پیدا می‌کند اما ممکن است جوش هایی در یک سمت صورت هم بروز پیدا کنند که با علائم و عوارض زیر در هر بخش همراه هستند:

صورت

در صورتی که جوش‌های زونا نزدیک گوش شما باشند، منجر به عفونت شده و همراه با علائمی مثل از دست دادن شنوایی، تعادل نداشتن هنگام راه رفتن و ضعیف شدن عضلات صورت خواهد بود. اگر جوش های زونا درون دهان باشد بسیار دردناک بوده و غذا خوردن را با مشکل زیادی همراه می‌کند و حس چشایی هم شاید از دست برود. اگر این جوش‌ها روی پوست سر ایجاد شود، حساسیت و درد زیاد موقع شستن و شانه کشیدن خواهید داشت. اگر درمان نشود، موجب کچلی سکه‌ای دائمی خواهد شد. التهاب مغز یا انسفالیت نیز از دیگر عوارض این بیماری است.

چشم

در برخی افراد بیماری زونا چشم را درگیر می‌کند که معمولا روی پلک، پیشانی و گاهی اوقات در نوک یا کنار بینی ظاهر می‌شود. در این حالت علائمی مثل سوزش یا ضربان در چشم، قرمزی و آبریزش چشم شدید، تورم و تاری دید پیدا خواهید کرد. حتی پس از بهبود نیز درد چشم بخاطر آسیب به اعصاب آن ادامه پیدا می‌کند که در اکثر مواقع رفع می‌گردد. در صورت عدم درمان بیماری زونا در چشم، قدرت دید تا زمان طولانی کاهش پیدا خواهد کرد.

کمر

بیماری زونا معمولا در یک سمت دور کمر ایجاد می‌شود اما ممکن است به طور کلی یک سمت کمر یا بخش پایینی آن را هم درگیر کند.

باسن

با توجه به اینکه زخم‌های زونا در یک سمت بدن ظاهر می‌شوند بنابراین احتمال اینکه فقط یک سمت باسن درگیر شود زیاد است. بروز جوش‌ها در این نواحی با علائمی مثل سوزن سوزن شدن، خارش یا درد همراه است. پس از چند روز ممکن است تعداد این جوش‌ها زیادتر شود ولی درد بیشتری حس نکنید و یا برعکس.

دلایل ابتلا به بیماری زونا

یکی از دلایل بروز این بیماری، فعال شدن دوباره ویروس واریسلا زوستری است که در سنین کودکی یا بزرگسالی باعث بروز آبله مرغان در شما شده بود. دلیل فعال شدن این ویروس در سنین بالاتر هنوز مشخص نیست اما متوجه شده‌اند که با افزایش سن به دلیل کاهش پیدا کردن قدرت ایمنی بدن، احتمال بروز آن بیشتر می‌شود.⁽²⁾

از دیگری دلایل بروز بیماری زونا می‌توان به استرس عاطفی، تضعیف سیستم ایمنی بدن و بیماری‌هایی که ایمنی بدن را ضعیف می‌کنند، روش‌های درمانی سرطان و یا جراحی‌های پر ریسک اشاره کرد.

مطالب مرتبط:

• بررسی بیماری عفونی از علل بروز تا راه درمان
• عامل بیماری جذام، علائم، پیشگیری و درمان

روش تشخیص بیماری زونا

تشخیص دقیق بیماری زونا با معاینه نزدیک و دقیق جوش‌ها و تاول‌های پوستی و همچنین بررسی سابقه بیماری و پزشکی شما انجام می‌گیرد. در برخی مواقع، پزشک با نمونه برداری از پوست یا مایع درون زخم و جوش‌ها تشخیص قطعی خود را اعلام می‌کند.

درمان زونا

درمان اختصاصی یا مشخصی برای بیماری زونا وجود ندارد اما به کمک دارو و مداخلات پزشکی می‌توان از بروز عوارض شدید و همچنین پخش شدن آن جلوگیری کرد تا سریع‌تر بهبود پیدا کند. توصیه می‌کنیم در طی 72 ساعت اولیه به پزشک مراجعه کنید تا به کمک داروهای مختلف بتوانید بدنتان را برای مبارزه با بیماری تقویت کنید. همچنین واکسن‌های خاصی هم برای پیشگیری و کاهش نرخ ابتلا وجود دارند و افراد باید حتما دو دوز از واکسن آبله مرغان هم بزنند.

درمان خانگی زونا

علاوه بر داروهایی که پزشکان تجویز می‌کنند یکسری روش‌های درمانی خانگی هم هستند که در کنار داروها کمک زیادی خواهند کرد. طبق اعلام سازمان NIA بهترین روش‌های درمانی خانگی عبارتند از:

• حمام آب سرد یا دوش گرفتن برای پاکسازی و تسکین پوست
• گذاشتن کمپرس آب سرد روی جوش‌ها برای کاهش شدت درد و خارش
• استفاده از لوسیون کالامین یا ساخت خمیر با ترکیب آب و جوش شیرین یا نشاسته ذرت برای کاهش خارش پوستی
• خوردن غذاهایی که سرشار از ویتامین A، ویتامین B12، ویتامین C و E هستند
• مصرف مکمل‌های لیزین برای تقویت سیستم ایمنی تحت نظر پزشک

کلام اخر

زونا (Shingles) نوعی بیماری ویروسی است که باعث ایجاد زخم و جوش‌های قرمز و دردناک در نواحی مختلف بدن می‌شود. طبق اعلام سازمان CDC، اولین علائم زونا معمولا ایجاد درد و سوزش، معمولا در یک سمت بدن و در نواحی خاصی از پوست به نام درماتوم است. پس از آن جوش های قرمز رنگ ظاهر می‌شوند. با این حال بسته به رنگ پوست ممکن است جوش های زونا به رنگ صورتی تیره، قهوه‌ای تیره یا بنفش رنگ باشد.

همچنین درمان خاص و یا مشخصی برای بیماری زونا وجود ندارد اما به کمک دارو و مداخلات پزشکی می‌توان از بروز عوارض شدید و همچنین پخش شدن آن جلوگیری کرد تا سریع‌تر بهبود پیدا کند.