زونا چیست؟ علائم، علت و روش‌های درمان خانگی زونا

24 97,572
زمان مطالعه این مطلب: 5 دقیقه

بیماری زونا (Shingles) یک نوع بیماری ویروسی است که باعث ایجاد زخم و جوش‌های قرمز و دردناک در نواحی مختلف بدن می‌شود. زخم و جوش های زونا در هر ناحیه‌ای از بدن پدیدار می‌شوند اما معمولا به شکل خطی از جوش های مختلف در اطراف سمت چپ یا راست قفسه سینه هستند. در این مقاله از مجله سلامت کیوان همراه ما باشید تا به علت بروز زونا و بهترین روش‌های درمان آن بپردازیم.

زونا چیست؟

زونا یک بیماری ویروسی است که خودش را با بروز ضایعات پوستی و تاول نشان می‌دهد. زونا در هر قسمتی از بدن می‌تواند ظاهر شود اما معمولا بیماری زونا به صورت تاول‌هایی در یک ردیف خطی در یک سمت بدن ایجاد می‌شود.

عامل ویروسی زونا،هرپیس یا واریسلا زوستر، همان ویروس عامل بیماری آبله مرغان، است. بعد از اینکه به آبله مرغان مبتلا می‌شوید و به طور کامل بهبود پیدا کردید، این ویروس در اطراف طناب نخاعی و مغز غیر فعال می‌ماند اما ممکن است چند سال بعد به شکل بیماری زونا فعال شود. در ادامه بیشتر با این بیماری، علائم و روش‌های درمانی آن آشنا خواهید شد.

علائم بیماری زونا

طبق اعلام سازمان CDC، اولین علائم زونا معمولا ایجاد درد و سوزش، معمولا در یک سمت بدن و در نواحی خاصی از پوست به نام درماتوم است. پس از آن جوش های قرمز رنگ ظاهر می‌شوند. با این حال بسته به رنگ پوست ممکن است جوش های زونا به رنگ صورتی تیره، قهوه‌ای تیره یا بنفش رنگ باشد.

طبق گفته مؤسسه ملی پیری آمریکا (NIA)، ویژگی‌های علائم ظاهری جوش های زونا عبارتند از:

  • جوش‌هایی هستند که در یک سمت بدن معمولا قفسه سینه، شکم، کمر یا صورت تشکیل می‌شوند؛
  • جوش هایی که خارش شدیدی دارند؛
  • معمولا پر از مایع چرکی هستند و به راحتی پاره می‌شوند؛
  • احساس سوزش شدید ایجاد می‌کنند
عکس زونا
عکس زونا

بیماری زونا در برخی افراد علائمی فراتر از بروز درد و جوش دارد. طبق اعلام آکادمی درماتولوژی آمریکا این علائم شامل:

هستند. در برخی مواقع نیز عوارض نادر بیماری زونا عبارتند از:

  • درد یا جوش هایی که یکی از چشم‌ها را نیز درگیر می‌کند و برای جلوگیری از آسیب دائمی به چشم باید فورا درمان شود؛
  • از دست دادن شنوایی یا بروز درد شدید در یکی از گوش‌ها، سرگیجه یا از دست حس چشایی زبان که از علائم سندرم رامسی هانت نیز هست؛
  • بروز عفونت باکتریایی شدید پوست که همراه با قرمز شدن، تورم و گرمی زیاد پوست در ناحیه مدنظر است.

عوارض بیماری زونا در نواحی مختلف بدن

بیماری زونا معمولا در یک سمت کمر یا سینه بروز پیدا می‌کند اما ممکن است جوش هایی در یک سمت صورت هم بروز پیدا کنند که با علائم و عوارض زیر در هر بخش همراه هستند:

صورت

در صورتی که جوش‌های زونا نزدیک گوش شما باشند، منجر به عفونت شده و همراه با علائمی مثل از دست دادن شنوایی، تعادل نداشتن هنگام راه رفتن و ضعیف شدن عضلات صورت خواهد بود. اگر جوش های زونا درون دهان باشد بسیار دردناک بوده و غذا خوردن را با مشکل زیادی همراه می‌کند و حس چشایی هم شاید از دست برود. اگر این جوش‌ها روی پوست سر ایجاد شود، حساسیت و درد زیاد موقع شستن و شانه کشیدن خواهید داشت. اگر درمان نشود، موجب کچلی سکه‌ای دائمی خواهد شد. التهاب مغز یا انسفالیت نیز از دیگر عوارض این بیماری است.

چشم

در برخی افراد بیماری زونا چشم را درگیر می‌کند که معمولا روی پلک، پیشانی و گاهی اوقات در نوک یا کنار بینی ظاهر می‌شود. در این حالت علائمی مثل سوزش یا ضربان در چشم، قرمزی و آبریزش چشم شدید، تورم و تاری دید پیدا خواهید کرد. حتی پس از بهبود نیز درد چشم بخاطر آسیب به اعصاب آن ادامه پیدا می‌کند که در اکثر مواقع رفع می‌گردد. در صورت عدم درمان بیماری زونا در چشم، قدرت دید تا زمان طولانی کاهش پیدا خواهد کرد.

کمر

بیماری زونا معمولا در یک سمت دور کمر ایجاد می‌شود اما ممکن است به طور کلی یک سمت کمر یا بخش پایینی آن را هم درگیر کند.

باسن

با توجه به اینکه زخم‌های زونا در یک سمت بدن ظاهر می‌شوند بنابراین احتمال اینکه فقط یک سمت باسن درگیر شود زیاد است. بروز جوش‌ها در این نواحی با علائمی مثل سوزن سوزن شدن، خارش یا درد همراه است. پس از چند روز ممکن است تعداد این جوش‌ها زیادتر شود ولی درد بیشتری حس نکنید و یا برعکس.

بیماری زونا
بیماری زونا

دلایل ابتلا به بیماری زونا

یکی از دلایل بروز این بیماری، فعال شدن دوباره ویروس واریسلا زوستری است که در سنین کودکی یا بزرگسالی باعث بروز آبله مرغان در شما شده بود. دلیل فعال شدن این ویروس در سنین بالاتر هنوز مشخص نیست اما متوجه شده‌اند که با افزایش سن به دلیل کاهش پیدا کردن قدرت ایمنی بدن، احتمال بروز آن بیشتر می‌شود.(2)

از دیگری دلایل بروز بیماری زونا می‌توان به استرس عاطفی، تضعیف سیستم ایمنی بدن و بیماری‌هایی که ایمنی بدن را ضعیف می‌کنند، روش‌های درمانی سرطان و یا جراحی‌های پر ریسک اشاره کرد.

روش تشخیص بیماری زونا

تشخیص دقیق بیماری زونا با معاینه نزدیک و دقیق جوش‌ها و تاول‌های پوستی و همچنین بررسی سابقه بیماری و پزشکی شما انجام می‌گیرد. در برخی مواقع، پزشک با نمونه برداری از پوست یا مایع درون زخم و جوش‌ها تشخیص قطعی خود را اعلام می‌کند.

درمان زونا

درمان اختصاصی یا مشخصی برای بیماری زونا وجود ندارد اما به کمک دارو و مداخلات پزشکی می‌توان از بروز عوارض شدید و همچنین پخش شدن آن جلوگیری کرد تا سریع‌تر بهبود پیدا کند. توصیه می‌کنیم در طی 72 ساعت اولیه به پزشک مراجعه کنید تا به کمک داروهای مختلف بتوانید بدنتان را برای مبارزه با بیماری تقویت کنید. همچنین واکسن‌های خاصی هم برای پیشگیری و کاهش نرخ ابتلا وجود دارند و افراد باید حتما دو دوز از واکسن آبله مرغان هم بزنند.

درخواست مشاوره و تست HPV
درخواست مشاوره و تست HPV

درمان خانگی زونا

علاوه بر داروهایی که پزشکان تجویز می‌کنند یکسری روش‌های درمانی خانگی هم هستند که در کنار داروها کمک زیادی خواهند کرد. طبق اعلام سازمان NIA بهترین روش‌های درمانی خانگی عبارتند از:

  • حمام آب سرد یا دوش گرفتن برای پاکسازی و تسکین پوست
  • گذاشتن کمپرس آب سرد روی جوش‌ها برای کاهش شدت درد و خارش
  • استفاده از لوسیون کالامین یا ساخت خمیر با ترکیب آب و جوش شیرین یا نشاسته ذرت برای کاهش خارش پوستی
  • خوردن غذاهایی که سرشار از ویتامین A، ویتامین B12، ویتامین C و E هستند
  • مصرف مکمل‌های لیزین برای تقویت سیستم ایمنی تحت نظر پزشک

کلام اخر

زونا (Shingles) نوعی بیماری ویروسی است که باعث ایجاد زخم و جوش‌های قرمز و دردناک در نواحی مختلف بدن می‌شود. طبق اعلام سازمان CDC، اولین علائم زونا معمولا ایجاد درد و سوزش، معمولا در یک سمت بدن و در نواحی خاصی از پوست به نام درماتوم است. پس از آن جوش های قرمز رنگ ظاهر می‌شوند. با این حال بسته به رنگ پوست ممکن است جوش های زونا به رنگ صورتی تیره، قهوه‌ای تیره یا بنفش رنگ باشد.

همچنین درمان خاص و یا مشخصی برای بیماری زونا وجود ندارد اما به کمک دارو و مداخلات پزشکی می‌توان از بروز عوارض شدید و همچنین پخش شدن آن جلوگیری کرد تا سریع‌تر بهبود پیدا کند.

بیماری زونا چیست؟

زونا یک بیماری ویروسی است که خودش را با بروز زخم و جوش‌های قرمز و دردناک نشان می‌دهد. زونا می‌تواند در هر قسمتی از بدن ظاهر شود اما معمولا به صورت تاول‌هایی در یک ردیف خطی در یک سمت بدن ایجاد می‌شود.

آیا بیماری زونا مسری است؟ از چه راهی سرایت می‌کند؟

بیماری زونا از راه هوا منتقل نمی‌شود اما ویروس آن از طریق سرفه یا عطسه کسی که زونا دارد یا از طریق نوشیدن از لیوان یا پوشیدن لباس کسی مبتلا به زونا باشد، منتقل می‌گردد. تنها راه سرایت مستقیم و واگیردار بودن بیماری زونا، تماس مستقیم افراد با ترشحات جوش و تاول‌های فرد آلوده است. اگر واکسن آبله مرغان نزده باشید یا اصلا نگرفته باشید، احتمالا آبله مرغان بگیرید و مبتلا به زونا نخواهید شد.

آیا بیماری زونا بازگشت پذیر است؟

بندرت چنین اتفاقی رخ می‌دهد. اما اگر این بیماری بیشتر از 30 روز طول بکشد یا بین 51 تا 70 سال سن داشته باشید یا احیانا در هر دوره‌ای از زندگی مبتلا به سرطان خون، یکی از بیماری‌های خودایمنی، فشار خون بالا یا دیس لیپیدمی (افزایش LDL) شوید، احتمال بازگشت یا عود بیماری زونا بالا می‌رود.

بیماری زونا چقدر طول می‌کشد؟

از زمان بروز علائم زونا تا رفع کامل جوش‌ها بین 3 تا 5 هفته طول می‌کشد.

بیماری زونا تا چه مدت واگیردار است؟

افرادی که به زونا مبتلا می‌شوند، تا زمانی که زخم و تاول‌ها خشک نشده باشند و کاملا از بین نروند، بیماری را منتقل خواهید کرد.

منبع CDC clevelandclinic
24 نظر
  1. رصا زینعلی گفت

    با سلام و عرص ارادت خدمت دوستان و پزشکان محترم بتده حدود یکهفته هست که مبتلا به بیماری زونا در ناحیه پهلو و سمت چپ کمر شده ام و به علت سابقه سنگ کلیه و شباهت درد در این ناحیه از بدنم به خود درمانی و خوردن داروهای سنگ شکن نمودم که علاوه بر درد بیشتر حاصلی نداشت و خلاصه مطلب الان که متوجه بیماری زونا شده‌ام در پهلوی سمت چپم احساس میکنم ی غده که خیلی هم سفت هستش بوجود آمده اونم با درد شدید فی الحال میخواستم از دکتر محترم بپرسم آیا این عوارض طبیعی میباشد یا مجددا باید به پزشک مراجعه نمایم ممنون از لطف شما .

  2. رضا زمانی گفت

    باسلام ضمن تشکر از مطالب مفیدتون من مبتلا به زونا شدم وبا مطالعه کامنتها وسوالاتی که بیماران مطرح میکردند ورعایت دستوراتی که پزشکان برای آنها در نظر میگرفتند حالم خوب واز شما ممنون وسپاسگزارم

    1. علی شاملو (کارشناس) گفت

      سلام جناب زمانی عزیز
      از حسن نظر شما بسیار ممنونیم.
      خداروشکر می‌کنیم بابت این اتفاق.
      انشاءلله همیشه سلامت باشین.

  3. ثنایی گفت

    فوق العاده مطالب مفیدی بود. ممنون از زحمات شما

    1. علی شاملو (کارشناس) گفت

      سلام وقت بخیر
      از حسن نظر شما بسیار ممنونیم.
      با آرزوی سلامتی برای شما…

  4. رضا گفت

    سلام
    وقتتون بخیر
    من 31سال سن دارم و سه روزه که به بیماری زونا مبتلا شدم
    البته در کودکی ابله مرغان گرفته بودم
    به پزشک مراجعه کردم گفتن که علائم زونا هست
    و به شدت بی اشتها شدم اسهال و استفراغ شدید دارم و بدنم به شدت ضعیف شده
    هرچیزی که میخورم بعد نیم ساعت بر میگردونم
    اگر یه راهنمایی بهم بدین ممنون میشم تمام داخل دهانم زخم شده پیش پزشک عمومی رفتم فقط یه سرم زدن و یه نصفه روزی حالم خوب بود ولی دوباره به حالت اول برگشتم

    1. دکتر سعاد غابشی (کارشناس) گفت

      سلام وقت بخیر
      درمان اختصاصی برای بیماری زونا وجود ندارد. توصیه می شود استراحت و دریافت مایعات فراوان را داشته باشید. استرس را از خود دور کنید و نگران نباشید این علائم برطرف خواهد شد. اگر اسهال و استفراغ شما ادامه دار بود برای دریافت دارو و سرم به پزشک مراجعه کنید‌.

    2. کوروش گفت

      رضاجان سلام. مطلبت رو امروزخوندم،امیدوارم که بعدازاین چندماه بهبودپیداکرده باشی. من هم مشکل شماروداشتم والان هم گاه گاهی شل کن سفت کن درمیاره ولی نه به اون شدت. برای من اینطور بودکه چندین مشکل روی هم تلنبارشده بودومتاسفانه سرسری گرفتم واین باعث شدخیلی عذاب بکشم. اولا سالهاقبل مشروب زیادمصرف میکردم واین باعث چرب شدن کبدم شده بود،دوما تااحساس میکردم که جایی دربدنم عفونت کرده باخوددرمانی قوی ترین آنتی بیوتیک رومصرف میکردم که این هم باعث ضعف شدید درسیستم دفاعی بدنم شده بود،سوما به دلیل چرب شدن کبدم وپرشدن کیسه صفرا وعدم رسیدگی آروم آروم میزبان ویروس هلیکوباکترپیلوری شدم وزخمی که در مری ظاهرشده بود برای بلعیدن غذا به مشکل خوردم و وزنم به سرعت کم میشد وتوان مقابله ازم سلب شد.دراون زمان برای کشیدن دندان وهزینه ی زیادپزشکان تصمیم گرفتم بروم نزد دندان پزشک تجربی که خرج کمی داشت،امابخاطراستریل نبودن وسایلش بعدازگذشت زمان کمی دچارعفونت وتورم درلثه ی پیشین وبالایی دردهانم زخمهایی شبیه به آفت معمولی ظاهرشد که اصلا تحمل درد در جویدن غذارا نداشتم و حتی هرغذای نرمی هم که میخوردم داخل دهانم وزیر وروی زبانم به شدت شروع به سوختن میکرد وتقریبا راهی نداشتم غیراز خوردن آب خنک پشت هرلقمه !!!!! والان دقیقا برای خوددرمانی وعدم درمان نزدپزشک متخصص ناچارا تابحال سه برابر قبل هزینه کردم!!! که تازه اواسط درمانم قراردارم …امیدوارم تجربه ام، هرچند تلخ و طولانی مورد استفاده حتی یک نفر قراربگیرد. ازمدیریت سایت بینهایت ممنونم بابت این فرصت طلایی که دراختیارخوانندگان قرارداده اند.وهمچنین از آقارضای گل که بامطلبش یه جوری منوبیدارکرد. موفق باشید وتندرست

      1. علی شاملو (کارشناس) گفت

        سلام وقت بخیر
        از بیان تجربه مفیدتون بسیار سپاسگزاریم.
        امیدواریم که هرچه سریعتر بهبودی کامل شما و همه عزیزان مبتلا حاصل بشه.
        با آرزوی سلامتی

  5. AJ گفت

    سلام وقتتون بخیر
    من ۱۷ سالمه و ۳ هفته ای هست که زونا گرفتم تمام تاول ها خشک شده بودن و داروها رو کاملا مصرف کردم دکتر گفت که خوب شدی ولی امروز یکسری برآمدگی های صورتی رنگ دیدم ممکنه دوباره فعال شده باشه؟؟؟

    (به تجویز پزشک کالامین مصرف کردم برای کاهش سوزش جای تاول ها)

    1. دکتر سعاد غابشی گفت

      سلام وقت بخیر
      جای نگرانی نیست بثورات تا هفته پنجم بیماری دیده می شود. بهترین راه مقابله با این ویروس استراحت و دریافت مایعات کافی است.

  6. سلیمان گفت

    تاریخ ۱۴۰۱/۱۱/۱۶،سپاس و آرزوی سلامتی بیماران ،پدر ۷۶ ساله من با علائم شبیه موارد موصوف مورد معاینه جناب دکتر شوشتری در همدان قرار گرفتند و تشخیص بیماری زونا داده شد . نمک و ادویه جات پرهیز ، استراحت و ویتامین د۳ تجویز و چند دارو دیگر …امیدوارم با نشر علم و دانش و راهنمایی های صحیح همه بیماران بهبود یابند .

  7. جهانگیری 🇮🇷 گفت

    باعرض سلام وخداقوت و باسپاس فروان از مطالب بسیار ارزشمند شما موفق وموئید باشید ان شاء الله🤲🤲

    1. علی شاملو گفت

      سلام وقت بخیر
      ممنون از حسن نظر شما.
      با آرزوی سلامتی برای تمام مردم عزیز ایران.

  8. فاطمه گفت

    سلام خسته نباشید
    مادر من ۲۰سال پیش مبتلا به ویروس زونا شد اما اصلا جوش نزد یکم قرمزی روی کتف سمت چپ و سوزش پوست و تب و لرز و علایم دیگه …
    همون موقع دکتر گفت اگر جوش نزنه ممکنه تو بدنش بمونه و تا آخر عمر اذیتش کنه و هنوزم داره اذیت میشه
    آیا واقعا درمانی نداره و نمیشه کاری براش کرد
    با تشکر

    1. دکتر سعاد غابشی گفت

      سلام وقت بخیر
      زونا بدون راش یا zoster sine herpete (ZSH) یکی از تظاهرات بالینی غیرمعمول و ناشایع است که بعد از فعال شدن ویروس واریسلا-زوستر VZV در برخی افراد مشاهده می شود. از آنجایی که این ویروس قادر به مخفی شدن در سلول های عصبی است مطالعات کافی وجود ندارد که چرا این ویروس فقط در برخی افراد دوباره فعال می شود.
      در این حالت برای تسکین التهاب و درد زیر نظر پزشک معالج و با توجه به سابقه بیماری های زمینه ای برای بیمار اقدامات درمانی انجام می شود.

  9. عباس گفت

    همسرم خانم ۶۶ ساله، ابتدا به درد (کمر شبیه در مسیر عسب سیانیک) شده .وحالا در نواحی مهرهای کمر علایم
    جوش های شبیه مخملک ظاهر شده و دردهای
    شدید کل بدنش را فرا گرفته (سردرد، کمردرد وپادرد تب ولرزو…) آیا ممکن است به زونا ویا
    هرپیس زورسنر مبتلا شده باشد؟ وخطر ناک است؟

    1. علی شاملو گفت

      سلام وقت بخیر
      ضمن آرزوی سلامتی برای همسر گرامیتان، طبق ظاهر علائمی که می‌فرمایین از علائم زوناست. اما به جهت معاینه و تشخیص دقیق‌تر به پزشک متخصص مراجعه نمائید.

      1. مجتبی گفت

        سلام ممنون از شما
        من الان دو روزه مبتلا شدم از بالای گوش سمت چپ شروع شده بعد از دو رز تازه فهمیدن زونا گرفتم دارو داده دکتر متخصص عفونی. میخواست بدونم آیا حمام رفتن ضرر ندارد آیا اگه دست خودم به تاولها بخوره و جای دیگه رو لمس کنم اونجا هم میگیره ممنون میشم راهنمایی کنید

      2. علی شاملو (کارشناس) گفت

        سلام وقت بخیر
        حمام با آب ولرم یا سرد، به تسکین خارش و درد ناشی از راش‌های زونا کمک کننده خواهد بود.
        از خاراندن راشها پرهیز کنید چون باعث گسترش آنها به نواحی دیگر بدن می شود.
        ضمنا تماس مستقیم شخص دیگر با بثورات آلوده احتمال انتقال بیماری را دارد و در این صورت شخص دیگر به آبله مرغان مبتلا خواهد شد و نه زونا.

  10. فاطمه السادات بهشتی گفت

    تشکر فراوان از مطالب مفیدتون

  11. سارا گفت

    سلام با آرزوی سلامتی
    میخواستم بدونم همه افراد مبتلا به آبله مرغان میشن من دو فرزند ۱۵ و ۱۱ ساله دارم که هیچ کدوم مبتلا نشدن پیش بیمار زونا دار ببرم تا مبتلا بشن خوبه ؟؟؟؟؟؟؟

  12. غلامرضا هاشمی گفت

    سلام عرض تشکر وخسته نباشید
    موفقیت روزافزون 🙏

    1. علی شاملو گفت

      سلام و ارادت
      وقت شما بخیر
      خوشحالیم که مطالبمون براتون مفید واقع شده.
      ممنون از شما همچنین.

نظر بگذارید

ایمیل شما منتشر نمی شود.