علت زانو درد چیست؟ + بهترین روش‌های درمان

زمان مطالعه این مطلب: 6 دقیقه

بارها افرادی را دیده‌ایم که از زانو درد شکایت می‌کنند. درد زانو مشکل نسبتا رایجی است که می‌تواند در اثر عوامل گوناگونی مثل بالا رفتن سن، استفاده زیاد از پلکان، آسیب‌های مختلف به زانو، سبک زندگی ناسالم یا مشکلات زمینه‌ای دیگر به وجود بیاید.

در این نوشته از مجله سلامت کیوان همراه ما باشید تا درباره علت و علائم زانودرد، عوامل افزایش زانو درد و روش‌های درمانی آن صحبت کنیم و به سوالات مطرح شده پاسخ می‌دهیم.

منظور از زانو درد چیست؟

زانو درد یکی از رایج‌ترین مشکلاتی است که می‌تواند در هر سنی افراد را تحت تاثیر قرار دهد. بروز زانودرد ممکن است در نتیجه یک آسیب، مثل پارگی رباط یا پارگی غضروف باشد، همچنین شرایط پزشکی از جمله آرتریت، نقرس و عفونت نیز می‌توانند باعث زانودرد شوند.

بسیاری از انواع دردهای جزئی زانو قابل درمان هستند. فیزیوتراپی و زانوبندها نیز می‌توانند به تسکین درد کمک کنند. با این‌حال، در برخی موارد، زانوی شما ممکن است به روش‌های درمانی دیگری مثل جراحی نیاز داشته باشد.

علت زانو درد چیست؟

زانو درد می‌تواند ناشی از برخی صدمات مثل مشکلات مفصلی، مشکلات مکانیکی زانو، انواع آرتریت و مسائل دیگر باشد. در ادامه به دیگر عوامل بروز زانو درداشاره می‌کنیم:

جراحت و آسیب

آسیب دیدن زانو می‌تواند بر هر یک از رباط‌ها، تاندون‌ها یا کیسه‌های پر از مایع (بورسا) که مفصل زانو شما را احاطه کرده‌اند و همچنین استخوان‌ها، غضروف‌ها و رباط‌هایی که خود مفصل را تشکیل می‌دهند، تأثیر بگذارد. برخی از آسیب‌های شایع زانو عبارتند از:

• آسیب ACL: آسیب ACL پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL) است؛ یکی از چهار رباطی که استخوان ساق پا شما را به استخوان ران شما متصل می‌کند. آسیب ACL به ویژه در افرادی که بسکتبال، فوتبال یا سایر ورزش‌هایی که نیاز به تغییر جهت ناگهانی در حرکات دارند را بازی می‌کنند، رایج است.
• شکستگی: استخوان‌های زانو، از جمله کشکک زانو، ممکن است در هنگام سقوط یا تصادفات رانندگی شکسته شوند. همچنین، افرادی که استخوان‌هایشان در اثر پوکی استخوان ضعیف شده است، گاهی اوقات می‌توانند به سادگی با راه رفتن اشتباه، دچار شکستگی زانو شوند.
• منیسک پاره شده: مینیسک غضروف سخت و لاستیکی است که به عنوان ضربه گیر بین استخوان ساق پا و ران شما عمل می‌کند. اگر زانوی خود را به طور ناگهانی بچرخانید در حالی که وزنتان روی آن باشد، ممکن است پاره شود.
• بورسیت زانو: برخی از آسیب‌های زانو باعث التهاب در بورس‌ها می‌شوند، کیسه‌های کوچکی از مایع که قسمت خارجی مفصل زانو را تحت فشار قرار می‌دهند تا تاندون‌ها و رباط‌ها به آرامی روی مفصل سر بخورند.
• تاندونیت کشکک: تاندونیت باعث تحریک و التهاب یک یا چند تاندون می‌شود که بافت‌های ضخیم و فیبری که ماهیچه‌ها را به استخوان‌ها متصل می‌کنند. این التهاب می‌تواند زمانی اتفاق بیفتد که تاندون کشکک آسیب دیده باشد، که از کشکک زانو تا استخوان ساق پا کشیده شده و به شما اجازه می‌دهد لگد بزنید، بدوید و بپرید. دوندگان، اسکی بازان، دوچرخه سواران و کسانی که در ورزش‌ها و فعالیت‌های پرش‌دار فعالیت می‌کنند ممکن است دچار تاندونیت کشکک شوند.

مشکلات مکانیکی

برخی از نمونه‌هایی از مشکلات مکانیکی که می‌توانند باعث درد زانو شوند عبارتند از:

• تخریب استخوان یا غضروف: گاهی اوقات آسیب یا تخریب استخوان یا غضروف می‌تواند باعث شکسته شدن تکه‌ای از استخوان یا غضروف و شناور شدن آن در فضای مفصل شود.
• سندرم Iliotibial band: این سندرم زمانی اتفاق می‌افتد که نوار سفت بافتی که از قسمت بیرونی باسن تا بیرون زانو امتداد می‌یابد (بند ایلیوتیبیال) آنقدر سفت می‌شود که به قسمت خارجی استخوان ران شما ساییده می‌شود. دوندگان مسافت و دوچرخه سواران به ویژه مستعد ابتلا به سندرم باند ایلیوتیبیال هستند.
• دررفتگی کاسه زانو: این مشکل زمانی اتفاق می‌افتد که استخوان مثلثی شکلی که جلوی زانوی شما را می‌پوشاند (کشکک) از جای خود خارج می‌شود، و معمولاً به سمت بیرون زانوی شما می‌چرخد. در برخی موارد، کاسه زانو ممکن است جابجاشده بماند و شما بتوانید دررفتگی را ببینید.
• درد لگن یا پا: اگر درد لگن یا پا دارید، ممکن است راه رفتن خود را تغییر دهید تا از مفصل دردناک خود خلاص شوید. اما این تغییر راه رفتن می‌تواند فشار بیشتری بر مفصل زانو شما وارد کند و باعث درد زانو شود.

علائم زانو درد چیست؟

محل و شدت زانو درد بسته به علت مشکل ممکن است متفاوت باشد. علائم و نشانه‌هایی که گاهی اوقات با زانو درد همراه است عبارتند از:

• تورم و سفتی
• قرمزی
• گرمی زانو هنگام لمس
• ضعف یا بی ثباتی
• صداهایی مثل ترکیدن یا خرخر کردن
• ناتوانی در صاف کردن کامل زانو.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر موارد زیر را تجربه کردید به پزشک مراجعه کنید:

• نمی‌توانید وزن را روی زانوی خود تحمل کنید 
• احساس می‌کنید که زانوی شما ناپایدار است یا می‌افتید
• تورم مشخص زانو داشته باشید
• نمی توانید زانوی خود را به طور کامل دراز کنید یا خم کنید
• تغییر شکل آشکاری را در پا یا زانوی خود مشاهده کنید
• علاوه بر قرمزی، درد و تورم در زانوی خود، تب داشته باشید
• زانو درد شدیدی داشته باشید که با آسیب همراه است.

چه عواملی احتمال ابتلا به زانو درد را افزایش می‌دهند؟

تعدادی از عوامل می‌توانند خطر ابتلا به مشکلات زانو را افزایش دهند، از جمله:

• اضافه وزن. اضافه وزن یا چاقی باعث افزایش فشار روی مفاصل زانو می‌شود، حتی در حین فعالیت‌های معمولی مانند راه رفتن یا بالا و پایین رفتن از پله‌ها. همچنین اضافه وزن با تسریع تجزیه غضروف مفاصل، شما را در معرض افزایش خطر ابتلا به آرتروز زانو قرار می‌دهد.
• عدم انعطاف یا قدرت عضلانی. کمبود قدرت و انعطاف پذیری می‌تواند خطر آسیب دیدگی زانو را افزایش دهد. عضلات قوی به تثبیت و محافظت از مفاصل کمک می‌کنند و انعطاف پذیری عضلات می‌تواند به شما در دستیابی به دامنه کامل حرکت کمک کند.
• ورزش یا مشاغل خاص. برخی از ورزش‌ها نسبت به سایر ورزش‌ها فشار بیشتری بر زانوهای شما وارد می‌کنند. اسکی آلپاین، پرش‌های مداوم و ضربات مکرر زانو در هنگام دویدن یا پریدن، همگی خطر آسیب دیدگی زانو را افزایش می‌دهند. مشاغلی که به فشارهای مکرر روی زانوها نیاز دارند مثل ساخت و ساز یا کشاورزی نیز می‌توانند خطر ابتلا به این مشکل را افزایش دهند.
• مصدومیت قبلی. آسیب دیدگی قبلی زانو احتمال آسیب مجدد به زانو را افزایش می‌دهد.

درمان زانو درد چگونه است؟

برای تسکین درد زانو می‌توان از درمان خانگی و پزشکی بهره برد.

روش‌های خانگی درمان زانو درد

موارد زیر در درمان خانگی زانودرد موثرند:

• استراحت کافی: به خصوص اگر کار شما به نوعی است که ایستادن یا نشستن زیاد را ایجاب می‌کند، حتما استراحت کافی داشته باشید.
• درمان سرد و گرم: استفاده از یخ  یا کیسه آب گرم می‌تواند در شل شدن عضلات و رفع گرفتگی کمک کننده باشد.
• باند فشاری یا زانوبند: این کار مانع جمع شدن مایعات در بافت‌های آسیب دیده می‌شود و زانو را سفت و ثابت نگه می‌دارد.
• بالا نگه داشتن پاها: هنگام خوابیدن یا نشستن سعی کنید پای خود را روی چیزی بالاتر از سطح زمین بگذارید تا به کاهش تورم زانو کمک کنید.

درمان پزشکی زانو درد

اگر روش‌های اولیه درمانی و درمان زانو درد خانگی باعث تسکین نشوند و اشعه ایکس تخریب مفصل را نشان دهد، متخصص ارتوپد ممکن است جایگزینی کامل مفصل زانو را توصیه کند.

برای بهبود زانو درد چه بخوریم؟

داشتن رژیم غذایی سالم می‌تواند کمک فراوانی به رفع درد زانو شما کند. انواع غذاهای ضد التهابی برای این مشکل بسیار مفیدند مثل ماهی‌های چرب که حاوی اسیدهای چرب امگا-3 هستند، سبزیجات تازه، میوه‌ها، مغزها و تخم‌ها، زنجبیل، زردچوبه و روغن زیتون.

ویتامین برای زانو درد

مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین D و کلسیم مثل محصولات لبنی، سبزیجات و ماهی برای درد زانو توصیه می‌شود. از طرفی، باید از مصرف مواد غذایی آبدار، فرآورده‌های شیرین و چربی‌های اشباع پرهیز کرده و مواد غذایی قندی و پرفراژ را به حداقل برسانید.

پای مرغ برای زانو درد

یکی از مهم‌ترین دلایل زانودرد التهاب و آسیب به مفاصل است. کلاژن می‌تواند باعث استحکام و قوی شدن این بافت‌ها شود. مصرف پای مرغ می‌تواند با تامین کلاژن، استخوان‌ها و غضروف‌ها را قوی کرده و التهاب و تورم زانو را کاهش دهد.

برای پیشگیری از زانو درد چه کنیم؟

اگرچه همیشه نمی توان از زانو درد جلوگیری کرد، توصیه‌های زیر ممکن است به جلوگیری از آسیب‌ها و زوال مفصل کمک کند:

• وزن اضافی را کم کنید حفظ وزن سالم؛ این یکی از بهترین کارهایی است که می‌توانید برای زانوهای خود انجام دهید. هر کیلوی اضافه فشار اضافی به مفاصل شما وارد می‌کند و خطر آسیب دیدگی و آرتروز را افزایش می‌دهد.
• ورزش کنید. اطمینان حاصل کنید که تکنیک ها و الگوهای حرکتی که در ورزش یا فعالیت خود استفاده می‌کنید، بهترین هستند. داشتن مربی حرفه‌ای می تواند بسیار مفید باشد.
• قوی شوید، انعطاف پذیر باشید. عضلات ضعیف عامل اصلی آسیب دیدگی زانو هستند. شما از تقویت عضلات چهارسر ران و همسترینگ، عضلات جلو و پشت ران خود که به حمایت از زانو کمک می‌کنند، سود خواهید برد. تمرینات تعادلی و پایداری به عضلات اطراف زانو ‌می‌کند تا به طور موثرتری با هم کار کنند. و از آنجایی که عضلات سفت نیز می توانند به آسیب کمک کنند، کشش مهم است. سعی کنید تمرینات انعطاف پذیری را در ورزش خود بگنجانید.
• هنگام ورزش مراقب باشید. اگر به آرتروز، زانو درد مزمن یا آسیب‌های مکرر مبتلا هستید، ممکن است لازم باشد شیوه ورزش خود را تغییر دهید. شنا، ایروبیک در آب یا سایر فعالیت‌های کم‌ریسک را به عنوان ورزش برای زانو درد در نظر بگیرید – حداقل برای چند روز در هفته. گاهی اوقات محدود کردن فعالیت‌های شدید باعث تسکین درد می‌شود.
• مصرف ویتامین برای زانو درد. ویتامین‌های لازم برای تقویت مفاصل را از یاد نبرید. ⁽¹⁾

جمع بندی

در این نوشته درباره زانو درد، علت، علائم، عوامل افزایش ریسک زانودرد، درمان زانودرد و پیشگیری از این عارضه صحبت کردیم. عارضه نسبتا شایعی که می‌تواند هر کسی را درگیر کند. فراموش نکنید که همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. بنابراین سبک زندگی سالم با حفظ و رعایت نکاتی که ذکر کردیم می‌تواند از زانوهای شما محافظت کند.