علائم بیماری مالاریا چیست؟ (بهترین راه‌های درمان و پیشگیری)
حتما تا به حال درباره بیماری مالاریا شنیده‌اید. مالاریا (Malaria) توسط انگل‌هایی ایجاد شده که از طریق نیش پشه آلوده وارد بدن فرد می‌شوند. این بیماری که گاهی کشنده است، معمولاً در مکان‌های گرم و مرطوب مثل آفریقا اتفاق می‌افتد. طبق گزارشی که سازمان جهانی بهداشت (WHO) درباره مالاریا داده، امکان دارد 247 میلیون مورد مالاریا در سراسر جهان وجود داشته باشد. بیماری مالاریا باعث مرگ حدود 619000 نفر شده، که بیشتر تلفات آن در جنوب صحرای آفریقا اتفاق افتاد.
اما مالاریا چیست؟ علائم بیماری مالاریا چگونه است؟ به چه علتی ایجاد می‌شود؟ چه کسانی در معرض ابتلا قرار دارند؟ چطور می‌شود این بیماری را تشخیص داد و درمان کرد؟ در این نوشته از مجله سلامت کیوان درباره این بیماری صحبت می‌کنیم.
مالاریا چیست؟
مالاریا یک بیماری جدی است که وقتی فرد توسط پشه آلوده (پشه مالاریا) به انگل‌های کوچک گزیده شد، مبتلا می‌شود. وقتی پشه نیش می‌زند، انگل‌های مالاریا را به جریان خون شما تزریق می‌کند. عامل اصلی شکل گیری مالاریا انگل‌ها هستند، نه یک ویروس یا یک نوع باکتری.
مالاریا اگر درمان نشود، می‌تواند مشکلات سلامتی شدید مثل تشنج، آسیب مغزی، مشکلات تنفسی، نارسایی اندام‌ها و مرگ را به همراه داشته باشد.
اگر به منطقه‌ای سفر می‌کنید که مالاریا در آن شایع است، با پزشک خود در مورد راه‌هایی جلوگیری از ابتلا صحبت داشته باشید. اگر پشه افرادی که آلوده هستند را نیش بزند و سپس شخص دیگری را نیش بزند، می‌تواند این بیماری را گسترش دهد.
مالاریا معمولا در کجا رخ می‌دهد؟
شیوع مالاریا در سراسر جهان وجود دارد، و اغلب در کشورهای در حال توسعه و مناطقی با دمای گرم و رطوبت بالا رخ می‌دهد، از جمله:
- آفریقا
- آمریکای مرکزی و جنوبی.
- جمهوری دومینیکن، هائیتی و سایر مناطق در دریای کارائیب.
- اروپای شرقی.
- جنوب و جنوب شرق آسیا.
- جزایر در اقیانوس آرام مرکزی و جنوبی (اقیانوسیه).
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به مالاریا قرار دارند؟
هر کسی ممکن است به مالاریا مبتلا شود، اما افرادی که در آفریقا زندگی می‌کنند در معرض خطر بیشتری نسبت به سایرین هستند. کودکان خردسال، افراد مسن و زنان باردار در معرض خطر مرگ ناشی از مالاریا خواهند بود. افرادی که در فقر زندگی می‌کنند و به مراقبت‌های بهداشتی دسترسی ندارند، بیشتر در معرض عوارض این بیماری هستند.
بیش از 90 درصد مرگ و میر ناشی از مالاریا در آفریقا رخ می‌دهد، و تقریباً تمام افرادی که می‌میرند کودکان خردسال هستند. بیش از 80 درصد از مرگ و میر ناشی از مالاریا در این منطقه، در سال 2020 مربوط به کودکان زیر 5 سال بود.
علت ابتلا به مالاریا چیست؟
وقتی پشه فردی را که مالاریا دارد نیش می‌زند، پشه آلوده می‌شود. وقتی آن پشه شخص دیگری را نیش می‌زند، انگل را به جریان خون فرد دیگر منتقل خواهد کرد. در آنجا انگل‌ها رشد می‌کنند. پنج نوع انگل مالاریا وجود دارد که می‌تواند انسان را آلوده کند.
در موارد نادر، افراد باردار مبتلا به مالاریا، می‌توانند این بیماری را قبل یا در حین تولد به فرزندان خود منتقل کنند. انتقال مالاریا از طریق انتقال خون، اهدای عضو و سوزن‌های زیرپوستی نیز اگرچه بعید است اما امکان‌پذیر می‌باشد.
علائم مالاریا چیست؟
علائم و نشانه‌های مالاریا مشابه علائم آنفولانزا است. این علائم عبارتند از:
- تب و تعریق
- لرزش بدن
- سردرد و درد عضلانی
- خستگی
- درد قفسه سینه
- مشکلات تنفسی و سرفه
- اسهال، حالت تهوع و استفراغ
پیشرفت مالاریا، می‌تواند باعث کم خونی و زردی (زردی پوست و چشم) شود. شدیدترین شکل مالاریا که ممکن است به کما برسد، مالاریای مغزی نام دارد. این نوع آماری در حدود 15 درصد از مرگ و میر در کودکان و نزدیک به 20 درصد از مرگ و میر بزرگسالان را شامل می‌شود.
بعد از ابتلا علائم مالاریا چه زمانی شروع می‌شود؟
علائم مالاریا معمولاً 10 روز تا یک ماه پس از آلوده شدن فرد ظاهر می‌شود. بسته به نوع انگل، علائم می‌تواند خفیف باشد. برخی از افراد تا یک سال پس از نیش پشه احساس بیماری نمی‌کنند. گاهی اوقات انگل‌ها می‌توانند چندین سال بدون ایجاد علائم در بدن زندگی کنند.
برخی از انواع مالاریا بسته به نوع انگل ممکن است دوباره بروز کنند. انگل‌ها در کبد شما غیرفعال هستند و پس از سال‌ها وارد جریان خون شما می‌شوند. وقتی که انگل‌ها شروع به گردش کردند، علائم دوباره شروع می‌شوند.
بیشتر بخوانید:
مالاریا چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک شما را معاینه می کند و در مورد علائم و سابقه سفر شما می‌پرسد. مهم است که اطلاعات مربوط به کشورهایی را که اخیراً بازدید کرده‌اید به اشتراک بگذارید، تا پزشک شما بتواند به وضوح احتمال خطر را پیش بینی کند.
پزشک نمونه‌ای از خون شما را می‌گیرد و آن را به آزمایشگاه می‌فرستد تا ببیند آیا انگل مالاریا دارید یا خیر. آزمایش خون همچنین نوع انگلی را که باعث علائم شما می‌شود مشخص می‌کند. پزشک شما از این اطلاعات برای تعیین درمان مناسب استفاده خواهد کرد.
درمان مالاریا چگونه است؟
شروع درمان مالاریا در اسرع وقت بسیار مهم است. پزشک شما داروهایی برای از بین بردن انگل مالاریا تجویز می‌کند. برخی از انگل‌ها به داروهای مالاریا مقاوم هستند.
برخی از داروها همراه با سایر داروها تجویز می‌شوند. نوع انگل تعیین می‌کند که چه نوع دارویی باید مصرف کنید و چه مدت آن را مصرف کرد.
داروهای ضد مالاریا عبارتند از:
- داروهای آرتمیزینین (آرتمتر و آرتسونات)، بهترین درمان برای مالاریا پلاسمودیوم فالسیپاروم، در صورت وجود، درمان ترکیبی آرتمیزینین است.
- اتواکون (Mepron).
- کلروکین. انگل هایی وجود دارند که به این دارو مقاوم هستند.
- داکسی سایکلین (Doxy-100).
- مفلوکین.
- کینین.
- پریماکین.
این داروها می‌توانند مالاریا را درمان کنند. (1)
عوارض جانبی داروها برای درمان مالاریا چیست؟
داروهای ضد مالاریا می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کنند. حتماً به پزشک خود در مورد سایر داروهایی که مصرف می‌کنید اطلاع دهید، چون داروهای ضد مالاریا می‌توانند با آنها تداخل داشته باشند. بسته به نوع دارو، عوارض جانبی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مشکلات گوارشی مثل حالت تهوع و اسهال
- سردرد
- افزایش حساسیت به نور خورشید
- بی خوابی و خواب‌های آزاردهنده
- اختلالات روانی و مشکلات بینایی
- صدای زنگ در گوش (وزوز گوش)
- تشنج
- کم خونی
آیا می‌توانیم از مالاریا پیشگیری کنیم؟
اگر قصد دارید به طور موقت در منطقه‌ای که مالاریا در آن شایع است زندگی کنید یا به آن سفر داشته باشید، با پزشک خود در مورد مصرف داروهایی برای پیشگیری از مالاریا حرف بزنید. شما باید داروها را قبل، در طول و بعد از اقامت خود مصرف کنید. داروها می‌توانند تا حد زیادی احتمال ابتلا به مالاریا را کاهش دهند.
همچنین باید اقدامات احتیاطی را برای جلوگیری از نیش پشه انجام دهید. برای کاهش احتمال ابتلا به مالاریا، باید این موارد را رعایت کنید:
- دافع پشه را با DEET (دی اتیل تولوامید) روی پوست قرار دهید.
- پشه بند را روی تخت ببندید.
- روی پنجره‌ها و درها توری قرار دهید.
- لباس‌ها، پشه بندها، چادرها، کیسه خواب و سایر پارچه‌ها را با یک ماده دافع حشرات به نام پرمترین (Permethrin) درمان کنید.
- شلوار بلند و لباس آستین بلند بپوشید تا پوستتان را بپوشاند.
آیا واکسنی برای مالاریا وجود دارد؟
واکسن مالاریا برای کودکان وجود دارد که در غنا، کنیا و مالاوی در یک برنامه آزمایشی ساخته و آزمایش شده است. واکسن RTS، S/AS01 در برابر مالاریا پلاسمودیوم فالسیپاروم که باعث بیماری شدید در کودکان می‌شود، مؤثر خواهد بود.
چه زمانی باید برای مالاریا به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر به کشوری سفر کرده‌اید یا در آن زندگی می‌کنید که مالاریا در آن شایع است و علائم مالاریا را دارید، فوراً به پزشک خود مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام درمان را موثرتر می‌کند. همچنین مهم است که فوراً به دنبال درمان برای جلوگیری از انتشار مالاریا به دیگران باشید.
مراقب بیماری مالاریا باشید
بیماری مالاریا یک بیماری جدی است، اما می‌توانید برای پیشگیری از آن اقدامات لازم را انجام دهید. با محافظت از خود در برابر نیش پشه و مصرف داروهای پیشگیرانه می‌توانید خطر ابتلا به عفونت را کاهش دهید. اگر به جایی سفر می‌کنید که مالاریا شایع است، چند هفته قبل از حرکت با پزشک خود صحبت کنید. به خصوص اگر باردار هستید حتما باید احتیاط‌های لازم را به عمل آورید. اگر شما هم اطلاعات دیگری درباره مالاریا دارید، خوشحال می‌شویم زیر این پست با ما به اشتراک بگذارید.
مالاریا چقدر شایع است؟
مالاریا در مناطق گرمسیری که گرم و مرطوب هستند شایع است. در سال 2020، 241 میلیون مورد مالاریا در سراسر جهان گزارش شده است که 627000 مورد به مرگ منجر شده است. اکثر این موارد در آفریقا و جنوب آسیا رخ می‌دهد.
ارتباط بین مالاریا و سلول داسی شکل چیست؟
در طول سال‌ها، دانشمندان دریافته‌اند که افراد دارای سلول داسی شکل از نوعی محافظت در برابر نوع مالاریا ناشی از پلاسمودیوم فالسیپاروم برخوردار هستند. به نظر می‌رسد شکل داسی شکل گلبول‌های قرمز انگل‌ها را گرفته و به نابودی آنها کمک می‌کند. مطالعات در تلاش برای یافتن چگونگی این فرآیند ادامه دارد. سلول داسی شکل زمانی اتفاق می افتد که یک ژن سلول داسی شکل و یک ژن طبیعی داشته باشید.
اگر مالاریا را درمان نکنیم چه می‌شود؟
اگر مالاریا به درستی درمان نشود، می‌تواند باعث مشکلات سلامتی جدی، از جمله آسیب دائمی اندام و مرگ شود. اگر فکر می‌کنید مبتلا به مالاریا هستید یا از ناحیه‌ای که این بیماری در آن شایع است بازدید کرده‌اید، ضروری است که فوراً به دنبال درمان باشید. درمان زمانی موثر است که زود شروع شود. داروی مناسب و دوز صحیح می‌تواند مالاریا را درمان کرده و عفونت را از بدن شما پاک کند.
