هر چیزی که باید درباره واکسن آنفولانزا بدانید

زمان مطالعه این مطلب: 7 دقیقه

بسیاری از ما به فصل سرما که نزدیک می‌شویم، برای محافظت از بدن خود و اینکه کمتر دچار سرماخوردگی‌های سخت شویم، اقدام به تزریق واکسن آنفولانزا می‌کنیم. البته اغلب ما هم اطلاعات درستی درباره این واکسن نداریم و حتی نمی‌دانیم که واکسن پیش گیرنده آنفولانزا انواع گوناگونی دارد. اما اگر شما هم در دسته افرادی قرار دارید که به طور مکرر این واکسن را تزریق می‌کنید، حتماً باید اطلاعات کافی در مورد آن داشته باشید. در اینجا قرار است درباره انواع واکسن بیماری آنفولانزا با شما صحبت کنیم و حقایقی را درباره این واکسن با شما به اشتراک بگذاریم.

واکسن آنفولانزا چیست؟

واکسن آنفولانزا، واکسنی است که به جهت پیشگیری از انفولانزا تزریق می‌شود و هرساله نوع جدیدی از این واکسن ساخته می‌شود؛ چراکه آنفولانزا هرساله درحال جهش و تغییر است و واکسن‌های ساخته شده در سالهای قبل برای شال جاری مناسب نخواهند بود. به گفته متخصصان، افراد در معرض خطر و حساس باید سالانه دو مرتبه واکسن انفولانزا را تزریق نمایند.

واکسن آنفولانزا از چه چیزی تشکیل شده است؟

واکسن پیشگیری از آنفولانزا به دو شکل تولید می‌شود. اول نمونه‌هایی هستند که از ویروس غیر فعال شده و کشته شده تهیه می‌شوند. دومین گروه این واکسن متشکل از شکل زنده اما ضعیف شده ویروس هستند.⁽¹⁾ اما بسته به برند سازنده این واکسن، مواد تشکیل دهنده آن هم می‌تواند متفاوت باشد. در ادامه به معرفی برخی از این مواد می‌پردازیم.

• پروتئین تخم مرغ: بسیاری از واکسن‌های آنفولانزا از طریق تخم مرغ و رشد ویروس‌ها در داخل آن تولید می‌شوند. به همین دلیل این واکسن حاوی مقادیری پروتئین تخم مرغ است.
• مواد نگهدارنده: واکسن‌های آنفولانزا چند دوزی حاوی ماده ای به نام تیمروسال هستند که اگرچه حاوی جیوه است، اما در مقادیر کم می‌تواند از رشد ویروس‌ها و باکتری‌ها در ماده واکسن جلوگیری کند.
• آنتی بیوتیک‌ها: برخی از آنتی بیوتیک‌ها برای پیشگیری از آلوده شدن مواد واکسن به باکتری در تولید این واکسن استفاده می‌شوند. از جمله این آنتی بیوتیک‌ها می‌توانیم به جنتامایسین و نئومایسین اشاره کنیم.
• تثبیت کننده‌ها: این سری از مواد برای پایدار نگه داشتن واکسن مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مواد باعث می‌شوند که واکسن قدرت خود را حتی زمانی که در معرض نور یا گرماست، از دست ندهد. از جمله تثبیت کننده‌های واکسن آنفولانزا می‌توانیم به مونوسدیم گلوتامات، سوربیتول و ساکارز اشاره کنیم.
• پلی سوربات 80: این ماده به صورت ناچیز در واکسن‌های آنفولانزا مورد استفاده قرار می‌گیرد. علت استفاده از پلی سوربات 80 توزیع مواد واکسن به صورت یکنواخت است. البته ناگفته نماند استفاده زیاد از این ماده ممکن است باعث بروز واکنش‌های آلرژیک در افراد شود.
• فرمالدئید: این ماده که البته در سایر صنایع هم کاربرد زیادی دارد، به منظور غیر فعال کردن ویروس آنفولانزا در واکسن استفاده می‌شود. زمانی که افراد به صورت زیاد این ماده را مصرف کنند، ممکن است دچار مشکلات تنفسی یا افزایش خطر ابتلا به سرطان شوند.

انواع واکسن آنفولانزا

در بخش‌های بالا گفتیم که واکسن‌های آنفولانزا به دو شکل تولید می‌شوند. این واکسن‌ها پس از تزریق به دو هفته زمان نیاز دارند تا آنتی بادی لازم را در بدن فرد تولید کنند. آنتی بادی‌ها هم که مانع مبتلا شدن فرد به ویروس آنفولانزا می‌شوند. سالانه چندین نوع واکسن مخصوص آنفولانزا تولید می‌شود. آنها برای افراد در سنین مختلف و با شرایط سلامتی متفاوت کار می‌کنند. این واکسن‌ها بسته به شیوه ساخت و کاربرد به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که در ادامه به برخی از این موارد اشاره می‌کنیم.

• واکسن‌های چهار ظرفیتی آنفولانزا: این سری از واکسن‌ها بدن را در برابر 4 نوع ویروس مختلف آنفولانزا محافظت می‌کنند.
• واکسن آنفولانزا: این واکسن معمولی نمونه‌ای است که از طریق سوزن در ناحیه بازوی فرد تزریق می‌شود.
• واکسن‌های مبتنی بر سلول: در تولید این واکسن‌ها به جای استفاده از تخم مرغ از سلول‌های کشت شده با منشأ پستانداران استفاده می‌شود.
• واکسن‌های با دوز بالا: این سری از واکسن‌ها از قدرت بهتری برای پیشگیری از بروز بیماری آنفولانزا برخوردار هستند. این نوع واکسن که 4 برابر حالت عادی آنتی ژن دارد، تنها برای استفاده در افراد بالای 65 سال سن مجوز دارد.
• واکسن کمکی: واکسن آنفولانزای کمکی دارای یک ماده اضافی است که باعث ایجاد لایه محافظتی قوی‌تر در برابر بیماری خصوصاً برای افراد بالای سن 65 سال می‌شود.
• اسپری‌های بینی آنفولانزا: این نوع واکسن از ویروس‌های زنده ضعیف شده تولید می‌شود و به صورت اسپری بینی در اختیار افراد قرار می‌گیرد.
• واکسن‌های نوترکیب آنفولانزا: این سری از واکسن‌ها به گونه‌ای ساخته می‌شوند که در تهیه آن‌ها از ویروس واکسن تخم مرغی استفاده نمی‌شود.

عوارض واکسن آنفولانزا چیست؟

هر دارو و واکسن به تبع مزایایی که دارد ممکن است افراد را دچار عوارض خاصی هم بکند. این عوارض در برخی از افراد اصلاً بروز پیدا نمی‌کند، در مقابل در برخی افراد به صورت خفیف و در تعدادی دیگر شدیدتر هستند. هر چند که به طور کلی بیشتر این عوارض خفیف هستند، اما فرد بعد از تزریق واکسن ممکن است دچار سردرد، تب، احساس خستگی، قرمزی، حساسیت و تورم در ناحیه تزریق شود. علائم دیگری نیز ممکن است پس از تزریق تجربه نمائید. به طور کلی عوارض واکسن آنفولانزا به شرح زیر است:

• سردرد
• تب
• احساس خستگی
• قرمزی، حساسیت و تورم در ناحیه تزریق
• درد عضلانی
• کاهش اشتها
• آبریزش بینی
• گلودرد

این علائم پس از مدت کوتاهی از بین خواهند رفت، درصورت ادامه دار بودن یا تشدید علائم پس از چندروز و در صورت بروز علائم زیر حتماً با پزشک خود در تماس باشید. زیرا گزینه‌های زیر نشان دهنده واکنش آلرژیک فرد بوده و ممکن است وی را دچار مشکل کند:

• ایجاد ضعف و سرگیجه
• تورم اطراف لب‌ها و یا چشم‌ها
• مشکل در تنفس یا خس خس کردن سینه
• افزایش ضربان قلب

چه کسانی باید واکسن آنفولانزا تزریق کنند؟

رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری، با اشاره به این مورد که عفونت‌های تنفسی با رسیدن روزهای سرد و فصل پاییز افزایش می‌یابند، تزریق واکسن آنفلوانزا را برای افراد در معرض خطر ضروری دانسته‌اند. اما چه کسانی در معرض خطر هستند؟ طبرسی افزود افراد زیر باید واکسن آنفولانزا را در روزهای ابتدایی مهر 1402 تزریق نمایند: چه کسانی باید واکسن آنفولانزا تزریق کنند؟

• سالمندان بالای 65 سال
• افراد مبتلا به بیماری‌های نقص سیستم ایمنی
• افراد مبتلا به سرطان
• مبتلایان به دیابت
• بیماران قلبی
• بیماران کلیوی
• بیماران ریوی

موارد منع تزریق واکسن انفولانزا

درست است که واکسن آنفولانزا عوارض خاصی ندارد، اما این واکسن برای تمامی افراد هم مناسب نخواهد بود. برای مثال آن دسته از افرادی که به مواد تشکیل دهنده واکسن مثل تخم مرغ آلرژی دارند، نباید از این واکسن استفاده کنند.

از طرفی استعمال این واکسن همچنین برای افرادی که دارای بیماری سندرم گیلن باره (نوعی بیماری که در آن سیستم ایمنی به سلول‌های عصبی حمله می‌کند و باعث ایجاد ضعف و بی حسی می‌شود) هستند، می‌تواند خطرناک باشد. این بیماری ضعف و گزگز شدیدی را به دنبال دارد که ناشی از آسیب به پوشش محافظ اطراف سلول‌های عصبی بدن است. در صورت افزایش خطر گیلن باره حتی ممکن است زندگی فرد تهدید شود.

از طرف دیگر چون عوارض این واکسن برای کودکان زیر 6 ماه چندان مشخص نیست، این سری از کودکان هم نباید این واکسن را دریافت کنند. برخی از افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف هم هنگام استفاده از این واکسن نیاز به مشاوره پزشک دارند. در نهایت در صورتی که در بستر بیماری قرار دارید، برای اینکه دچار عوارض این واکسن و بدتر شدن حال خود نشوید، بهتر است بعد از بهبود اقدام به تزریق این واکسن کنید.

درصورتی که هریک از علائم آنفولانزا را دارید، روی تصویر زیر کلیک کنید. در آزمایشگاه تخصصی ویروس شناسی کیوان انجام تست کرونا و تست کرونا-آنفولانزا به صورت همزمان با بالاترین دقت و کیفیت قابل انجام است. برای ثبت درخواست آزمایش در منزل روی تصویر زیر کلیک کنید.

قیمت واکسن آنفولانزا 1402

سازمان غذا و دارو قیمت واکسن آنفولانزا را اعلام کرد: واکسن آنفولانزای خارجی با قیمت 296 هزار تومان و واکسن آنفولانزای ایرانی با قیمت 263 هزار تومان به داروخانه‌های سراسر کشور برای مصرف کنندگان توزیع خواهد شد. در مجموع 2.5 میلیون دوز واکسن آنفولانزای جدید تامین شده است.

حقایق جالب درباره واکسیناسیون آنفولانزا

همیشه ایده خوبی است که با پزشک خود مشورت کنید، به خصوص اگر قبلاً واکسن آنفولانزا را دریافت نکرده اید یا اینکه از زمان استعمال واکسن قبلی تا به امروز وضعیت سلامتی شما تغییر کرده است. اگر آلرژی یا شرایط دیگری دارید که ممکن است واکسن را برای شما خطرناک کند، قبل از واکسن زدن حتماً با پزشک خود مشورت کنید. در ادامه به معرفی برخی از مواردی می‌پردازیم که به عنوان اطلاعات اضافی درباره این واکسن برای شما مفید هستند.

• واکسن آنفولانزا بی خطر در نظر گرفته می‌شود. شما نمی‌توانید از طریق واکسن به ویروس آنفولانزا مبتلا شوید، زیرا ویروس موجود در واکسن از بین رفته یا ضعیف شده است.
• اکثر واکسن‌های آنفولانزا از شما در برابر ویروس‌های آنفولانزای A (H1N1) و  A (H3N2) و دو نوع ویروس آنفولانزای B محافظت می‌کنند.
• در صورت ابتلا به آنفولانزا، واکسیناسیون آنفولانزا باعث کاهش شدت علائم می‌شود.
• واکسن آنفولانزا شانس ابتلا به آنفولانزا را 40 تا 60 درصد کاهش می‌دهد، بنابراین حتی اگر واکسینه شده باشید، امکان ابتلا به آنفولانزا برای شما وجود دارد.
• واکسن آنفولانزا می تواند جان کودکان را نجات دهد.
• واکسیناسیون سالانه بهترین راه محافظت از مبتلا شدن به آنفولانزا است.
• تزریق واکسن را باید قبل از شروع شیوع ویروس آنفولانزا انجام دهید، زیرا همانطور که گفتیم این واکسن به 2 هفته زمان نیاز دارد تا فعالیت محافظتی خود را آغاز کند.
• واکسن‌های آنفولانزا برای محافظت از زنان باردار بسیار توصیه می‌شوند. این باعث می‌شود از جنین هم در برابر این بیماری محافظت شود.

مطاله این مقاله شاید برای شما مفید باشد: توصیه هایی درباره ی تزریق واکسن آنفولانزا در ایام کرونایی

جمع بندی

• در طول نیم قرن گذشته، میلیون‌ها نفر واکسن آنفولانزا دریافت کرده‌اند. تعداد بسیار کمی از مردم مشکلات جدی داشته‌اند. تحقیقات به طور قاطع نشان می‌دهد که این واکسن و مواد شیمیایی موجود در آن بی خطر هستند.
• تمامی افراد می توانند اقدام به واکسیناسیون آنفولانزا کنند. برای کودکان این سن بالاتر از 6 ماهگی خواهد بود. با این حال، افراد مبتلا به آلرژی شدید به مواد تشکیل دهنده واکسن باید قبل از تزریق واکسن با پزشک خود مشورت کنند.
• واکسیناسیون آنفولانزا می تواند تا حد زیادی خطر مرگ کودک بر اثر آنفولانزا را کاهش دهد.
• میزان اثربخشی واکسن می‌تواند سال به سال متفاوت باشد.
• دریافت واکسن آنفولانزا برای اکثر زنان باردار بی خطر است.