دیسک کمر | علت، علائم، پیشگیری + بهترین درمان
سلامتی مهره‌ها و دیسک‌های ستون فقرات نقش بسیار مهمی در توانایی حرکتی بدن انسان ایفا می‌کند. گرچه این نواحی ممکن است بر اثر عوامل گوناگون از جمله بالا رفتن سن دچار آسیب شوند، اما می‌توان با سبک زندگی سالم و ایمن از آنها محافظت کرد. حتما تا به حال با افرادی که از دیسک کمر رنج می‌برند مواجه شده‌اید و شاید بخواهید بدانید دیسک کمر دقیقا چیست و چه علتی دارد؟ پارگی یا مشکل دیسک کمر چه علائم و عوارضی دارد؟ چطور می‌شود این عارضه را تشخیص داد؟ چه درمانی برای این عارضه وجود دارد؟ آیا می‌شود از بروز آن پیشگیری کرد؟
در این نوشته از مجله سلامت کیوان قصد داریم درباره این عارضه صحبت کنیم، مشکلی که تعداد زیادی از افراد کم و بیش درگیر آن می‌شوند. اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری درباره آن کسب کنید حتما تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
دیسک کمر چیست؟
ستون مهره‌ها یا ستون فقرات از 33 مهره تشکیل شده‌است که توسط دیسک‌های اسفنجی از هم جدا شده‌اند. ستون فقرات به 4 ناحیه تقسیم می‌شود:
- ستون فقرات گردنی: 7 مهره اول که در گردن قرار دارند.
- ستون فقرات سینه‌ای: 12 مهره بعدی که در ناحیه قفسه سینه قرار دارند.
- ستون فقرات کمری: 5 مهره بعدی که در قسمت پایین کمر قرار دارند.
- ستون فقرات خاجی: پایین‌ترین 5 مهره، که در زیر کمر قرار دارد، همچنین شامل 4 مهره است که استخوان دنبالچه (دنباله) را تشکیل می‌دهند.
ستون فقرات کمری از 5 بخش استخوانی در ناحیه کمر تشکیل شده است که بیماری دیسک کمر در آن رخ می‌دهد.
- دیسک برآمده: با افزایش سن، دیسک بین مهره‌ای ممکن است مایع خود را از دست داده و خشک شود. با این اتفاق، دیسک اسفنجی (که بین قسمت‌های استخوانی ستون فقرات قرار دارد و به عنوان یک ضربه گیر عمل می‌کند) فشرده می‌شود. این ممکن است منجر به شکستگی حلقه بیرونی سخت شود. این به هسته یا داخل حلقه اجازه می‌دهد تا بیرون بزند، به این عارضه دیسک برآمده می‌گویند.
- پارگی یا فتق دیسک: همانطور که دیسک به شکستن ادامه می‌دهد، یا فشار مداوم بر ستون فقرات وجود دارد، هسته پالپوس داخلی ممکن است در واقع از حلقه پاره شود. این اتفاق را پارگی یا فتق دیسک می‌گویند. سپس تکه‌های مواد دیسک می‌توانند روی ریشه‌های عصبی واقع در پشت فضای دیسک فشار بیاورند. این می‌تواند باعث درد، ضعف، بی حسی یا تغییر در حس شود.
بیشتر فتق‌های دیسک در قسمت تحتانی ستون فقرات کمری، به‌ویژه بین مهره‌های چهارم و پنجم کمری و بین مهره پنجم کمری و مهره اول خاجی (سطوح L4-5 و L5-S1) اتفاق می‌افتد.
علت دیسک کمر چیست؟
علت دیسک کمر، تغییر در ساختار دیسک نرمال است که بیشتر اوقات، در نتیجه افزایش سن و شکسته شدن طبیعی دیسک رخ می‌دهد. گاهی اوقات، آسیب شدید می‌تواند باعث فتق دیسک طبیعی شود که این آسیب ممکن است باعث بدتر شدن فتق دیسک شود.
اگرچه سن شایع‌ترین خطر است، اما عدم تحرک بدنی می‌تواند باعث ضعیف شدن عضلات پشت و شکم شود که ممکن است به درستی از ستون فقرات حمایت نکنند. صدمات کمر که منجر به دیسک کمر می‌شوند نیز زمانی افزایش می‌یابد که افرادی که معمولاً فعالیت بدنی ندارند به یکباره فعالیت شدید و سختی انجام دهند. کارهایی که نیاز به بلند کردن اجسام سنگین و پیچاندن ستون فقرات دارند نیز می‌توانند باعث آسیب به کمر شوند.
فتق دیسک، که می‌تواند در هر قسمت از ستون فقرات رخ دهد، اغلب در قسمت پایین کمر رخ می‌دهد. بسته به اینکه فتق دیسک در کجا باشد، می‌تواند منجر به درد، بی حسی یا ضعف در بازو یا پا شود.
بسیاری از مردم هیچ علامتی از فتق دیسک ندارند. برای افرادی که دارای علائم هستند، علائم به مرور زمان بهبود می‌یابند. معمولاً برای رفع مشکل نیازی به جراحی نیست.
علائم دیسک کمر چیست؟
علائم بیماری دیسک کمر بسته به محل فتق دیسک و اینکه چه ریشه عصبی به آن فشار می‌آورد متفاوت است. اینها شایع‌ترین علائم بیماری دیسک کمر هستند:
- کمر درد متناوب یا مداوم که ممکن است با حرکت، سرفه، عطسه یا ایستادن برای مدت طولانی بدتر شود
- اسپاسم عضلات پشت
- سیاتیک (دردی که از پشت یا باسن شروع می شود و از پائین پا به ساق پا یا داخل پا می‌رسد)
- ضعف عضلانی در پاها
- بی حسی در پاها
- کاهش محدوده حرکتی زانو یا مچ پا
- تغییرات در عملکرد مثانه یا روده
علائم بیماری دیسک کمر ممکن است شبیه سایر شرایط یا مشکلات پزشکی باشد. همیشه برای تشخیص قطعی بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید. اما همین حالا که درحال مطالعه این مقاله هستید و امکان معاینه توسط پزشک را ندارید، می‌توانید با وارد کردن شماره موبایل و مشکل خود در فرم زیر از خدمات مشاوره رایگان با برترین متخصصان ما در خصوص مشکل خود بهره‌مند شوید. همین حالا اقدام کنید و سپس به مطالعه ادامه مقاله بپردازید.
بیشتر بخوانید:
دیسک کمر چه خطراتی دارد؟
بیماری دیسک کمر می‌تواند باعث ایجاد درد در کمر و پا شود که در فعالیت‌های روزانه اختلال ایجاد می‌کند. این می‌تواند منجر به ضعف یا بی حسی پا و مشکل در کنترل روده و مثانه شود.
دیسک کمر چطور تشخیص داده می‌شود؟
علاوه بر ارائه تاریخچه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است برای تشخیص دیسک کمر از شما بخواهد یک یا چند آزمایش زیر را انجام دهید:
اشعه ایکس
آزمایشی که از پرتوهای انرژی الکترومغناطیسی نامرئی برای تولید تصاویری از بافت‌های داخلی، استخوان‌ها و اندام‌ها بر روی فیلم استفاده می‌کند.
MRI
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) روشی که از ترکیبی از آهنرباهای بزرگ، فرکانس‌های رادیویی و کامپیوتر برای تولید تصاویر دقیق از اندام‌ها و ساختارهای بدن استفاده می‌کند.
میلوگرام
روشی که از رنگ تزریق شده به کانال نخاعی استفاده می‌کند تا ساختار به وضوح در اشعه ایکس قابل مشاهده باشد.
سی تی اسکن
اسکن توموگرافی کامپیوتری (که سی تی اسکن نیز نامیده می‌شود) یک روش تصویربرداری که از اشعه ایکس و فناوری کامپیوتری برای تولید تصاویر افقی یا محوری از بدن استفاده می‌کند. سی تی اسکن، تصاویر دقیقی از هر قسمت از بدن، از جمله استخوان‌ها، ماهیچه‌ها، چربی‌ها و اندام‌ها را نشان می‌دهد. سی تی اسکن جزئیات بیشتری نسبت به اشعه ایکس عمومی دارد.
EMG
الکترومیوگرافی (EMG) آزمایشی است که پاسخ عضلانی یا فعالیت الکتریکی را در پاسخ به تحریک عصب عضله اندازه گیری می‌کند.
درمان دیسک کمر
درمان محافظه کارانه اولین درمان برای مدیریت بیماری دیسک کمر است که شامل ترکیبی از موارد زیر است:
- استراحت مطلق
- آموزش ساختار مناسب بدن (برای کمک به کاهش احتمال بدتر شدن درد یا آسیب به دیسک)
- فیزیوتراپی، که ممکن است شامل اولتراسوند، ماساژ، تهویه و برنامه‌های ورزشی باشد
- کنترل وزن
- استفاده از تکیه گاه کمری ساکرال
- دارویی برای کنترل درد و شل کردن عضلات
اگر این اقدامات با شکست مواجه شد، ممکن است برای برداشتن فتق دیسک به جراحی نیاز داشته باشید. جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود. جراح شما برشی در ناحیه کمر شما بر روی ناحیه‌ای که دیسک، پارگی دارد ایجاد می‌کند. ممکن است مقداری از استخوان پشت ستون فقرات برای دسترسی به دیسک برداشته شود. جراح شما قسمت فتق دیسک و هر قطعه شل اضافی را از فضای دیسک خارج می‌کند.
پس از جراحی، ممکن است برای جلوگیری از فتق دیسک دیگر، برای چند هفته در حین بهبودی از فعالیت محدود شوید. جراح شما در مورد هرگونه محدودیت با شما صحبت خواهد کرد.
پیشگیری از دیسک کمر
حفظ وزن مناسب، شرکت در ورزش منظم و داشتن وضعیت بدنی خوب می‌تواند خطر ابتلا به بیماری دیسک کمر را کاهش دهد. (1)
جمع بندی
در این نوشته از مجله سلامت کیوان درباره دیسک کمر صحبت کردیم و علل، علائم، درمان و راه پیشگیری از آن را بررسی کردیم. فراموش نکنید که در صورت مشاهده علائم در بدن خود حتما به پزشک مراجعه کنید. بی توجهی به این عارضه می‌تواند منجر به وخیم‌تر شدن آن شود.
پارگی دیسک کمر بیشتر در چه سنی اتفاق می‌افتد؟
مشکل دیسک کمر، بیشتر مربوط به افراد میانسال است، یعنی شایع‌ترین سن ابتلا به دیسک کمر دهه چهارم و پنجم (بین 30 تا 50 سالگی) است.
چه ورزشی برای دیسک کمر خوبه؟
ورزش‌های کششی و یوگا، حالت زانو به سینه، ژست سگ و پرنده، ژست مار کبرا، حالت گرفتن شست پا با دست، پیاده روی، دوچرخه سواری و شنا کردن ورزش‌های مفیدی برای دیسک کمر هستند.
مواد غذایی مضر برای دیسک کمر چه هستند؟
غذاهای کربوهیدرات‌دار یا قندی مانند برنج سفید، ماکارونی، سیب زمینی و نوشابه‌ها از مضرترین غذاها برای دیسک کمر هستند. مصرف مواد حاوی قند برای کسانی که دیسک کمر دارند مضر است.
سلام، من کمرم بصورت درد ناگهانی و یا حتی موضعی درد نمیکنه
ولی وقتی کمی جابجا میشوم انگار یک درد نهانی داخل مهره های کمرم‌هست حالت کوفتگی
یک‌سال هست که از موتور خیلی استفاده میکنم و‌حدود ۴۰ سالم هست
میشه داهنمایی کنید!؟ فیزیوتراپی لازم دارم؟ ماساژ؟ چطور؟ و به کجا مراجعه کنم؟
پاسخ دکتر وحید اکبری:
سلام وقت بخیر
ابتدا باید معاینه حضوری کامل ستون فقرات در مرکز ارتوپدی و فیزیوتراپی انجام شود تا تشخیص درستی ارائه شود.
به دلیل استفاده مکرر از موتور و انتقال ضربه مستقیم به کمر، جابه جایی پایه مهره ها و بیرون زدگی دیسک متصور است.
لطفا برای ویزیت حضوری با رزرو نوبت به آدرس زیر مراجعه نمائید.
نیاوران پایین تر از سه راه یاسر روبروی مسجد امام سجاد . پلاک ۲۵۰ . طبقه اول واحد ۱۲