راهنمای جامع ناتوانی یا مشکلات جنسی زنان (علائم+درمان سریع)
مشکلات جنسی زنان (FSD) شامل مسائل مختلفی است که بر سلامت جنسی زنان تأثیر می‌گذارد؛ از جمله اختلالات مربوط به میل جنسی، برانگیختگی، ارگاسم و درد هنگام دخول می‌باشد. طبق تحقیقات انجام گرفته، شیوع ناتوانی جنسی زنان با افزایش سن رخ می‌دهد. به عنوان مثال، یک مطالعه نشان داد که 27.2 درصد از زنان 18 تا 44 ساله، 44.6 درصد از زنان 45 تا 64 ساله و 80.1 درصد از زنان بالای 65 سال اختلال عملکرد جنسی را گزارش کردند.
عوامل متعددی نظیر تغییرات هورمونی، سبک زندگی، استرس‌های روانی، بیماری‌های پزشکی یا حتی باورهای فرهنگی و اجتماعی در بروز اختلالات جنسی زنان نقش دارند. در این پست از مجله سلامت کیوان، به علل اصلی مشکلات جنسی زنان، تأثیر آنها بر زندگی و روابط زناشویی و همچنین راه‌حل‌ها و توصیه‌های کاربردی می‌پردازیم.
درک مشکلات جنسی زنان؛ چرا این موضوع مهم است؟
ناتوانی جنسی زنان تأثیر مستقیمی بر اعتمادبه‌نفس، روابط و کیفیت زندگی دارد. مشکلات جنسی مانند کاهش میل جنسی یا درد هنگام رابطه جنسی اغلب به دلایلی مانند تغییرات هورمونی، استرس یا مشکلات عاطفی ایجاد می‌شوند.
آگاهی‌بخشی و صحبت آزادانه درباره این مسائل به زنان کمک می‌کند بدون شرم به دنبال درمان باشند. همچنین آموزش سکس و حمایت متخصصان می‌تواند با ارائه مشاوره یا سکس تراپیست و درمان، بهبود کیفیت زندگی و روابط زناشویی سالم‌تر را به همراه داشته باشد.
مشکلات جنسی زنان به‌طور قابل‌توجهی تحت تأثیر عوامل جسمی و روانی قرار دارند؛ شناسایی و درمان به‌موقع این اختلالات نه تنها کیفیت زندگی را بهبود می‌بخشد، بلکه به حفظ ارتباط عاطفی قوی‌تر در روابط زناشویی کمک می‌کند.
دکتر هلن کپلمن، متخصص زنان و مشاور اختلالات جنسی
ناتوانی جنسی زنان چه علائمی دارد؟ (انواع دسته بندی‌های رایج)
ناتوانی جنسی در زنان می‌تواند به شکل‌های مختلفی بروز کند و معمولاً بر جنبه‌های مختلف رابطه جنسی تأثیر می‌گذارد. برخی از رایج‌ترین اختلالات جنسی زنان عبارتند از:
- کاهش میل جنسی
- اختلال در تحریک جنسی
- درد هنگام رابطه جنسی
- اختلال ارگاسم
کاهش میل جنسی؛ برجسته‌ترین علائم اختلال
یکی از رایج‌ترین علائم، کاهش میل جنسی یا عدم تمایل به برقراری رابطه جنسی است، که ممکن است در برخی دوره‌ها از زندگی به دلایل مختلفی مانند استرس، خستگی، تغییرات هورمونی یا مشکلات عاطفی ایجاد شود.
اختلال در تحریک و لذت جنسی از مشکلات مهم زنان
از دیگر علائم اختلال جنسی در شروع سکس می‌توان به دشواری در تحریک جنسی اشاره کرد؛ مثلاً زن ممکن است با وجود تمایل نسبت به شریک زندگی خود، نتواند حس لذت یا تحریک کافی برای ورود به رابطه را تجربه کند.
این مشکلات می‌توانند باعث سردرگمی و ناراحتی در شخص شوند و روی کیفیت رابطه زناشویی تأثیر بگذارند. دلایل جسمی مانند آتروفی واژن، خشکی واژن، یا اختلالات عروقی می‌تواند سبب بروز ناتوانی جنسی شوند.
درد هنگام رابطه جنسی یا دخول
علامت دیگری که در ناتوانی جنسی زنان دیده می‌شود، درد یا ناراحتی هنگام برقراری رابطه جنسی است. این مشکل که ممکن است به علت مشکلات جسمی مانند خشکی واژن، عفونت یا بیماری‌های لگنی باشد، معمولاً نه‌تنها به سطح لذت بردن از رابطه آسیب می‌زند بلکه ممکن است زن را از ادامه تلاش برای برقراری رابطه منصرف کند.
اختلال ارگاسم؛ مشکل جنسی زنان
همچنین، برخی زنان ممکن است با دشواری در رسیدن به ارگاسم مواجه شوند، اختلال ارگاسم یا آنورگاسمی (Anorgasmia) حتی زمانی که تحریک جنسی به نظر کافی برسد رخ می‌دهد. این علائم گاهی تحت تأثیر عوامل روانی مانند اضطراب، استرس یا تجربیات ناخوشایند گذشته تشدید می‌شوند.
اگر این نشانه‌ها مداوم و نگران‌کننده باشند، مهم است که فرد به پزشک متخصص یا مشاور مراجعه کند تا علت دقیق مشکل و روش‌های درمان مناسب شناسایی شود.
مطالعات مختلف در ایران نشان‌دهنده شیوع بالای اختلالات جنسی در میان زنان است. بر اساس یک مطالعه مروری ساختاریافته و متاآنالیز، شیوع کلی اختلالات عملکرد جنسی در زنان ایرانی 43.9 درصد برآورد شده است. این مطالعه نشان می‌دهد که اختلالات در ابعاد مختلفی مانند میل جنسی، تحریک روانی، رطوبت جنسی، ارگاسم، رضایت جنسی و درد هنگام رابطه جنسی وجود دارد.
چه عواملی باعث ایجاد مشکلات جنسی در زنان می‌شوند؟
مشکلات جنسی زنان ناشی از ترکیبی از عوامل فیزیکی، روانی و اجتماعی است. تحقیقات نشان می‌دهد که این مسائل بسیار شایع است، به طوری که تقریباً 41 درصد از زنان پیش از یائسگی در سراسر جهان نوعی اختلال عملکرد جنسی را تجربه می‌کنند. در زیر برخی از عوامل کلیدی آورده شده است:
- علل فیزیکی
- عوامل روانی و اجتماعی
- تاثیر اختلالات درد یا رابطه جنسی دردناک
علل فیزیکی از عوامل مشکلات جنسی زنان
- تغییرات هورمونی: کاهش سطح استروژن در دوران یائسگی می‌تواند منجر به آتروفی و خشکی واژن شود، که به طور قابل توجهی بر راحتی و میل جنسی تأثیر می‌گذارد. مطالعات نشان می‌دهد که تا 50 درصد از زنان یائسه این علائم را تجربه می‌کنند.
- بیماری‌های مزمن: بیماری‌هایی مانند دیابت و اختلالات تیروئید با میزان بالاتری از اختلال عملکرد جنسی مرتبط هستند که بر روان‌کاری، برانگیختگی جنسی و ارگاسم تأثیر می‌گذارند. به عنوان مثال، گزارش شده است که دیابت احتمال تجربه چنین مشکلاتی را دو برابر می‌کند.
- داروها: داروهای ضد افسردگی، به ویژه مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)، می‌توانند میل جنسی را کاهش داده و ارگاسم را به تاخیر بیندازند. تا 70 درصد از افرادی که از داروهای ضد افسردگی استفاده می‌کنند عوارض جانبی جنسی را گزارش می‌دهند.
عوامل روانی و اجتماعی در ناتوانی جنسی
- استرس و اضطراب: چالش‌های سلامت روان مانند افسردگی و اضطراب می‌توانند میل جنسی و رضایت کلی جنسی را کاهش دهند. یک نظرسنجی جهانی نشان داد که 33 درصد از زنان با سطح استرس بالا، کاهش میل جنسی را گزارش کردند.
- مسائل مربوط به رابطه: قطع ارتباط عاطفی و ارتباط ضعیف عوامل مهمی در اختلال عملکرد جنسی هستند، که اغلب علل فیزیکی یا روانی را ترکیب می‌کنند.
- هنجارهای فرهنگی و انگ: فشارهای اجتماعی و فقدان آموزش جنسی، بحث آزاد را دلسرد می‌کند و بسیاری از زنان را از شایع و قابل درمان بودن این شرایط ناآگاه می‌گذارد.
تاثیر اختلالات درد یا رابطه جنسی دردناک
شرایطی مانند دیسپارونی (رابطه جنسی دردناک) و واژینیسموس 3 تا 18 درصد از زنان در جمعیت عمومی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اینها می‌توانند توسط عوامل فیزیکی (مانند عفونت) و روانی ایجاد شوند، و تجربه صمیمیت جنسی را پیچیده‌تر کنند.
از دیگر اختلالات جنسی زنان را بشناسید
امروزه اختلالات مختلف جنسی در زنان رخ می‌دهد که هر کدام دلایل منحصر به فردی دارند که باید رعایت شود. یکسری از مهم‌ترین آنها را برای شما معرفی کرده‌ایم؛ اما از دیگر اختلالات جنسی زنان، عبارتند از:
- واژینیسموس
- آتروفی واژن
- شل شدن واژن
- اختلالات جنسی پس از زایمان
اختلال جنسی زنان؛ واژینیسموس
یکی از مهم‌ترین مشکلات جنسی زنان، واژینیسموس (Vaginismus) است که با گرفتگی و انقباض غیرارادی عضلات واژن هنگام نزدیکی همراه می‌شود. این اختلال که باعث سکس دردناک و مشکل در آمیزش می‌شود، معمولاً به دلایل روانی مثل استرس، افسردگی یا تجربیات آسیب جنسی گذشته ایجاد می‌گردد.
واژینیسموس می‌تواند باعث مشکل زناشویی زنان شود و تمایل به رابطه جنسی را در دو طرف کاهش دهد. تمرینات ذهنی، یوگا و درمان با کمک سکس تراپی راهکارهایی مؤثر در تسکین این مشکل هستند. حتی می‌توانید برای آرامش و ریلکس شدن در رابطه، از ماساژ سکسی استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: راهنمای جامع انواع سکس یا رابطه جنسی برای رسیدن به ارگاسم
آتروفی واژن؛ اختلال جنسی رایج
این وضعیت بیشتر در دوران یائسگی یا پس از زایمان رخ می‌دهد. آتروفی واژن یا سندرم تناسلی زنان به دلیل کاهش استروژن، خشکی واژن و نازک شدن دیواره‌های واژن باعث سکس دردناک و اختلال در آمیزش می‌شود. درمان‌های هورمونی، استفاده از روان‌کننده‌ها و تمرینات تقویتی مانند کگل می‌توانند به رفع این مشکل کمک کنند.
شل شدن واژن؛ اختلال جنسی بانوان
شل شدن واژن معمولاً پس از زایمان یا به دلیل افزایش سن رخ می‌دهد و می‌تواند به کاهش کیفیت روابط جنسی منجر شود. این اختلال باعث کم شدن حساسیت و کاهش لذت از دخول در آمیزش می‌شود. یوگا و تمرینات کف لگن، همراه با جراحی‌های ترمیمی در صورت لزوم، می‌توانند به رفع این مشکل کمک کنند.
اختلالات جنسی پس از زایمان
پس از زایمان، بسیاری از خانم‌ها ممکن است با مشکلات جنسی خانم‌ها مثل خشکی واژن، درد هنگام آمیزش و کاهش میل جنسی مواجه شوند. تغییرات هورمونی، خستگی ناشی از مراقبت از نوزاد و نگرانی‌های روانی از جمله علل اصلی این اختلالات جنسی زنان هستند.
ماساژ، تمرینات عضلات لگن و مراجعه به متخصص زنان از جمله روش‌های مفید برای رفع این مشکلات هستند.
اختلالات جنسی زنان چطور تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص اختلالات جنسی زنان نیازمند بررسی دقیق و همه‌جانبه از سوی پزشک یا مشاور متخصص است. این فرآیند معمولاً با یک گفت‌وگوی صمیمانه و محرمانه آغاز می‌شود که در آن پزشک اطلاعاتی درباره سابقه پزشکی، شرایط روحی و روانی و شکایات مربوط به مشکلات جنسی زنان را جمع‌آوری می‌کند.
در این مرحله، مواردی مانند کاهش میل جنسی، ناتوانی جنسی زنان، درد هنگام نزدیکی و مشکل در رسیدن به ارگاسم بررسی می‌شود. عوامل جسمی مثل تغییرات هورمونی، عفونت‌ها، بیماری‌های مزمن یا عوارض ناشی از داروها نیز در نظر گرفته می‌شوند.
همچنین، پزشک ممکن است در مورد روابط زناشویی، میزان نزدیکی و وجود هرگونه مشکل عاطفی با شریک زندگی نیز سوالاتی مطرح کند.
درمان پزشکی مشکلات جنسی زنان؛ بهترین راهکارهای مؤثر
در صورتی که با مشکلات جنسی روبه‌رو باشید، با مراجعه به پزشک راه‌های درمانی و پزشکی شروع می‌شود. برخی از درمان‌های پزشکی عبارتند از:
- استروژن واژن
- اوسپمیفن
- تستوسترون درمانی
- فلیبانسرین
- برملانوتید
روش درمان استروژن واژن
- راهکار: افزایش سطح استروژن در بافت‌های واژن برای کاهش خشکی و تحریک‌پذیری.
- روش مصرف: به‌صورت کرم، حلقه یا قرص واژنی.
- موارد استفاده: خشکی واژن، درد حین رابطه جنسی، آتروفی واژن در دوره یائسگی.
روش درمان اوسپمیفن
- راهکار: تحریک گیرنده‌های استروژن برای مدیریت آتروفی واژن و درد هنگام رابطه جنسی.
- روش مصرف: به‌صورت قرص خوراکی روزانه.
- موارد استفاده: دیسپارونی (درد هنگام رابطه جنسی) و مشکلات واژنی مرتبط با یائسگی.
روش تستوسترون درمانی
- راهکار: افزایش سطح تستوسترون برای بهبود میل جنسی و انرژی.
- روش مصرف: تزریق، ژل موضعی، یا قرص.
- موارد استفاده: کاهش میل جنسی ناشی از کمبود هورمونی.
روش درمان فلیبانسرین (Flibanserin)
- راهکار: تأثیر بر انتقال‌دهنده‌های عصبی برای بهبود میل جنسی در زنان پیش از یائسگی.
- روش مصرف: روزانه به‌صورت قرص خوراکی مصرف می‌شود.
- موارد استفاده: میل جنسی پایین در زنان یا اختلال کم‌کاری جنسی.
روش درمان برملانوتید (Bremelanotide)
- راهکار: تحریک گیرنده‌های هورمون‌های ملانوکورتین در مغز برای افزایش میل جنسی.
- روش مصرف: تزریق زیرجلدی پیش از رابطه جنسی.
- موارد استفاده: کاهش میل جنسی در زنان پیش از یائسگی.
چگونه به درمان ناتوانی جنسی در خانه کمک کنیم؟
شما می‌توانید با استفاده از روش‌های خانگی، اقدام به درمان برخی از مشکلات جنسی نمایید. برخی از مهم‌ترین راهکارهای درمان این مشکلات در خانه، عبارت است از:
- الکل زیاد مصرف نکنید: مصرف بیش از حد الکل می‌تواند جریان خون و عملکرد هورمونی را مختل کند، و به ناتوانی جنسی زنان و کاهش میل جنسی منجر شود.
- افزایش فعالیت‌های بدنی: ورزش منظم باعث بهبود جریان خون، افزایش انرژی و کاهش مشکلات جنسی زنان مانند بی‌میلی جنسی می‌شود.
- مدیریت استرس و اضطراب: کنترل استرس و اضطراب با تکنیک‌هایی مثل تمرین‌های تنفسی می‌تواند به بهبود اختلالات جنسی زنان کمک کند، همچنین کیفیت روابط جنسی را افزایش دهد.
- حفظ وزن سالم: کاهش وزن اضافی موجب تعادل هورمونی، بهبود میل و عملکرد جنسی می‌شود؛ و از کاهش اعتمادبه‌نفس در ناتوانی جنسی زنان جلوگیری می‌کند.
- سیگار را ترک کنید: مصرف سیگار باعث کاهش جریان خون در ناحیه تناسلی و تشدید مشکلات جنسی زنان می‌شود، بنابراین ترک آن می‌تواند به بهبود روابط جنسی کمک کند.
- خواب کافی داشته باشید: خواب کافی باعث بهبود تعادل هورمونی، کاهش استرس و افزایش انرژی، که در رفع اختلالات جنسی زنان حیاتی هستند، می‌شود.
- یوگا و مدیتیشن: انجام یوگا و مدیتیشن به تنظیم ذهن و جسم کمک می‌کند؛ و از طریق کاهش استرس و افزایش آرامش باعث تقویت میل و عملکرد جنسی در زنان می‌شود.
- از مکمل‌های گیاهی کمک بگیرید: برخی مکمل‌های گیاهی مثل جینسینگ، دامیانا یا ماکا می‌توانند به افزایش میل جنسی و رفع ناتوانی جنسی زنان کمک کنند.
- تاثیر رژیم غذایی بر درمان مشکلات جنسی: مصرف غذاهای غنی از امگا 3، آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌ها می‌تواند به بهبود گردش خون و افزایش سطح انرژی جنسی در زنان کمک کند.
بیشتر بخوانید: مزایای و فواید سکس یا رابطه جنسی تأیید شده (چطور؟ چگونه؟)
مشکلات جنسی را جدی بگیرید
اختلالات و مشکلات جنسی زنان یکی از مسائل مهمی است که تأثیر مستقیم بر کیفیت زندگی فردی و روابط زناشویی دارد. این مشکلات می‌توانند دلایل متعددی داشته باشند که از عوامل فیزیولوژیکی و هورمونی گرفته تا بیماری‌های مزمن یا حتی عوامل روانی متغیر است. برای مدیریت و درمان این اختلالات و ناتوانی جنسی زنان، تشخیص دقیق و علمی بسیار اهمیت دارد. پس برای داشتن رابطه زناشویی جذاب و گرم، پیشگیری و درمان مشکلات جنسی مهم‌ترین قدم شماست.
آیا قرص‌های ضدبارداری باعث بروز اختلال جنسی می‌شوند؟
بله، مصرف برخی از قرص‌های ضدبارداری ممکن است باعث کاهش میل جنسی در زنان شود، زیرا این قرص‌ها می‌توانند بر سطح هورمون استروژن و تستوسترون در بدن تأثیر بگذارند؛ در این صورت مشورت با پزشک برای تغییر دارو ضروری است.
مشکلات جنسی بر زندگی زناشویی و روانی چه تاثیری دارد؟
مشکلات جنسی مانند کاهش میل، خشکی واژن یا سکس دردناک می‌توانند منجر به کاهش ارتباط عاطفی بین زوجین، ایجاد استرس، اضطراب و حتی افسردگی در زنان شوند، که تأثیر قابل‌توجهی بر کیفیت زندگی دارد.
بهترین زمان برای مراجعه به پزشک برای مشکلات جنسی چه زمانی است؟
اگر مشکلات جنسی مانند کاهش میل جنسی، درد هنگام رابطه جنسی، یا دیگر اختلالات بیش از چند هفته ادامه داشت و بر رضایت فرد یا زندگی زناشویی تأثیر گذاشت، باید به پزشک مراجعه کنید.
چطور از ناتوانی جنسی زنان پیشگیری کنیم؟
برای پیشگیری از ناتوانی جنسی در زنان، حفظ وزن مناسب، ترک سیگار، کاهش استرس، خواب کافی، رژیم غذایی سالم و فعالیت‌های منظم بدنی بسیار مؤثر هستند.
آیا تغییر سبک زندگی می‌تواند به درمان مشکلات جنسی زنان کمک کند؟
بله، تغییر سبک زندگی، مانند تغذیه سالم، مدیریت استرس، ورزش منظم، و انجام مدیتیشن می‌تواند به بهبود گردش خون، تعادل هورمونی و کاهش اضطراب کمک کرده و در رفع مشکلات و اختلالات جنسی زنان مؤثر باشد.
