پولیپ بینی؛ علت، علائم و درمان
پولیپ بینی یا به انگلیسی (Nasal polyps) یک توده نرم و غیر سرطانی است که روی بینی یا سینوسها را میپوشانند. این تودهها معمولاً در افراد مبتلا به آسم، آلرژی، عفونتهای مکرر و یا التهاب در مجاری بینی رخ میدهند و بدون درد هستند. در این مقاله از مجله سلامت کوان همراه ما باشید تا به روشهای درمان، و بهبود علام این عارضه بپردازیم.
پولیپ بینی چیست؟
تودههای نرم و غیر سرطانی پولیپ، بینی و سینوسها را میپوشانند و معمولاً در افراد مبتلا به آسم، آلرژی، عفونتهای مکرر و یا التهاب در مجاری بینی رخ میدهند. این تودهها بدون درد هستند و درمان آنها شامل داروهای مختلف و یا جراحی سرپایی است. با کوچک کردن پولیپ و تسکین علائم آن، وضعیت بیمار بهبود مییابد.
پولیپهای بینی بهطور طبیعی نرم هستند و بدون حس خاصی هستند. به همین دلیل، در صورتی که پولیپها کوچک باشند، شاید از وجود آنها اطلاعی نداشته باشید. با اینحال، تودههای بزرگ یا چندین پولیپ میتوانند مجاری بینی و سینوسهای شما را مسدود کنند.
پولیپ بینی میتواند تحریک و متورم شده و به حدی بزرگ شود که مجاری بینی و سینوسها را مسدود کند. این مشکل بیشتر در افراد بالای ۳۰ یا ۴۰ سال سن و بیماران مبتلا به آسم، آلرژی، عفونتهای مکر رخ میدهد. همچنین، پولیپ بینی در کودکان بسیار کمتر دیده میشود و وقوع آن در نوزادان بسیار نادر است.(1)
علت بروز پولیپ بینی چیست؟
پولیپها به دلیل تغییرات در غشاهای مخاطی بینی یا سینوس ها ایجاد میشوند. این تغییرات معمولا با التهاب طولانیمدت یا مکرر غشاها همراه هستند که با تورم، قرمزی و تجمع مایع همراه میشوند. برخی مطالعات نشان میدهند که حساسیت ها و عفونتها میتوانند عامل ایجاد التهاب شوند.
در پژوهشهای داخل بافتی انجام شده بر روی پولیپ بینی، نشان داده شده است که این نوع تودهها حاوی سلولهای ائوزینوفیلی اضافی هستند. سلولهای ائوزینوفیل یک نوع گلبولهای سفید خون هستند که با واکنشهای آلرژیک و عفونتهای مرتبط هستند. شواهد نشان میدهد که التهاب منجر به ایجاد تودههای کوچک پر از مایع میشود که در نهایت باعث تشکیل پولیپ بینی میشود.
به طور کلی چنین عواملی میتوانند باعث بروز پولیپ بینی شوند:
- ابتلا به آسم
- رینیت آلرژیک (تب یونجه) یا سایر نوعهای آلرژی
- رینوسینوزیت مزمن (CRS)
- فیبروز سیستیک
- عفونتهای سینوسی.
علائم پولیپ بینی چیست؟
تحریک و التهاب پوشش مجرای بینی و سینوسها باعث بروز پولیپ بینی میشود که بیش از ۱۲ هفته به طول میانجامد و در این صورت به آن سینوزیت مزمن گفته میشود. با این حال، باید گفت که سینوزیت مزمن ممکن است بدون وجود پولیپ بینی رخ دهد.
همچنین بهتر است بدانید که پولیپ بینی و خونریزی و یا به اصطلاح خون دماغ شدن ارتباط مستقیمی با یکدیگر ندارند. به دلیل اینکه پولیپ بینی معمولا یک توده خوشخیم است، و خونریزی ناشی از آن اتفاق نمیافتد. علائم و نشانههای رایج سینوزیت مزمن همراه با پولیپ بینی شامل مواردی مانند خستگی، ضعف و بیحالی عمومی، سردرد، درد در منطقه چشمها، خس خسی صدا در گوش، عطسه و آبریزش بینی و احساس بوی نامطلوب همراه باشند.
برخی از رایج ترین علائم پولیپ بینی عبارتند از:
- احساس انسداد و سنگینی در بینی
- کاهش حس بویایی و چشایی
- خشکی و آزار در بینی
- عطسه و آبریزش بینی
- سرفه
- خستگی و ضعف عمومی در بعضی افراد
- درد سر و سینه در بعضی افراد
لازم به ذکر است که برخی از افراد ممکن است هیچ علائمی از پولیپ بینی را تجربه نکنند و یا ممکن است تنها علائم خفیفی از آنها را تجربه کنند.
تشخیص پولیپ بینی
برای تشخیص پولیپ بینی، شما باید به یک متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید. پزشک ابتدا شما را معاینه کرده و سوالاتی درباره علائم، شدت و طول مدت آنها مطرح میکند. همچنین برای تشخیص پولیپ بینی، تاریخچه پزشکی شما بررسی شده و برخی آزمایشهای تشخیصی ممکن است انجام شود، از جمله:
- راینوسکوپی: با استفاده از یک دستگاه که یک لامپ کوچک دارد و توسط پزشک درون بینی شما قرار میگیرد، مجاری بینی و سینوسهای شما بررسی میشوند.
- اندوسکوپی: متخصص گوش، حلق و بینی ممکن است از دستگاهی به نام اندوسکوپ استفاده کند که با استفاده از یک لنز و دوربین، تصاویر داخل بینی شما را ثبت میکند.
- تصویربرداری: در برخی موارد، پزشک ممکن است توصیه به انجام تصویربرداری مانند اسکن CT (تصویربرداری مقطعی) دهد تا بهتر بررسی شود که پولیپ چقدر بزرگ است و چه تاثیری بر روی مجاری بینی و سینوسها دارد.
درمان پولیپ بینی
برای درمان پولیپ بینی، چندین روش درمانی مختلف وجود دارد که استفاده از آنها بسته به وضعیت و شدت بیماری تعیین میشود. در ادامه مطلب، به تعدادی از این روشهای درمانی اشاره خواهیم کرد.
- اسپریهای بینی: اسپریهای بینی میتوانند برای کاهش التهاب و تورم پولیپها و بهبود علائم آنها مفید باشند. این اسپریها معمولاً به صورت خوراکی یا به صورت پماد برای استفاده موضعی تجویز میشوند.
- داروهای خوراکی: بسته به علت بروز پولیپ بینی در شما، پزشک ممکن است برخی داروها را برای درمان پولیپ بینی تجویز کند. این داروها معمولاً برای کاهش التهاب و تورم در مجاری بینی و سینوسها استفاده میشوند.
- جراحی پولیپ: در صورتی که سایر روشهای درمانی بر روی شما موثر نبودند، پزشک شما ممکن است انجام جراحی با استفاده از آندوسکوپی را برای بینی شما پیشنهاد دهد.
- درمان به روشهای سنتی: در طب سنتی نیز برای درمان پولیپ بینی، تجویزهای مختلفی وجود دارد، اما قبل از استفاده از آنها بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
به طور کلی، درمان پلیپ بینی بسته به شدت بیماری و علائم آن، متفاوت است و بهتر است توصیههای پزشک را به دقت رعایت کنید.
کلام اخر
پولیپ بینی عارضه ای شایع است که اغلب افراد ممکن است به آن دچار شوند. هنگامی که پولیپهای بینی در ناحیه بینی یا سینوسها رشد میکنند، میتوانند علائم آزاردهندهای ایجاد کنند و منجر به عفونت شوند. این عارضه علائمی مانند اختلال در تنفس، عفونتهای تنفسی مکرر، سردرد، خستگی و افت بویایی را به دنبال دارد.
اگر از علائم پولیپ بینی رنج میبرید بهتر است به یک پزشک متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کرده و درباره علائم خود و مناسبترین روشهای درمانی شرایط خود با او مشورت کنید.
آیا پولیپ بینی برگشتپذیر است؟
بله، در برخی موارد پولیپ بینی میتواند برگشتپذیر باشد، به خصوص در مواردی که به علت عوامل خارجی مانند آلرژی، عفونت، تحریکات شیمیایی یا تنفس هوای آلوده ایجاد شده باشد. در این موارد، با درمان علت اصلی، پولیپها ممکن است کوچک شده و یا به طور کامل رفع شوند. اما با تشدید عوامل خارجی، علائم پولیپ بینی میتوانند برگشتپذیر باشند.
چگونه از ابتلا به پولیپ بینی جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از ابتلا به پولیپ بینی، رعایت بهداشت بینی و شستشوی منظم با استفاده از آب نمک و اجتناب از عوامل تحریککننده مانند دود سیگار و یا اجتناب از قرار گیری در معرض آلودگی هوا میتواند بسیار مفید باشد.
عوارض پولیپ بینی چیست؟
در برخی موارد، پلیپ بینی میتواند هیچگونه عوارضی را با خود به همراه نداشته باشد اما در موارد شدید آن، عوارض پولیپ بینی شامل ایجاد اختلال در تنفس، بروز عفونتهای تنفسی مکرر، سردرد، خستگی و افت بویایی است.