اختلال فتیشیستی چیست؟ + انواع و تأثیرات آن بر روابط افراد
اختلال فتیشیستی با استفاده مداوم از اعضای غیرجنسی بدن یا اشیاء بی جان برای رسیدن به برانگیختگی جنسی تعریف می‌شود. قسمت‌های بدن که معمولاً فتیش می‌شوند شامل پاها یا موها هستند و اشیایی که معمولاً فتیش می‌شوند شامل لباس‌هایی مانند کفش یا زیرپوش است. فتیش‌ها تنها زمانی به یک اختلال روانی تبدیل می‌شوند که باعث ناراحتی، تعارض یا آسیب قابل توجه به خود یا دیگران شوند.
اما در این مقاله از مجله سلامت کیوان به طور کامل و جامع درباره فتیش و فتیشیسم حرف می‌زنیم. اگر شما هم دوست دارید بیشتر در این باره بدانید، حتما تا پایان این نوشته با ما همراه باشید.
فتیش چیست؟
فتیش شامل استفاده مکرر یا وابستگی به یک شی (مثل کفش، چرم) ویا یک عضو غیرجنسی بدن (مثل پا، مو) به منظور دستیابی به رضایت جنسی است. فتیش های جنسی اغلب شامل اشیاء بی جان و اعضای بدن (پاها در لاتکس، پاها در چکمه) می شود. شیء فتیش ممکن است از طریق یک یا همه حواس، برانگیختگی جنسی ایجاد کند. با گذشت زمان، افراد ممکن است مجموعه‌های گسترده ای از اشیاء فتیش را به دست آورند.
اختلال فتیشیستی اغلب از طریق گزارش علائم به یک متخصص سلامت روان، مانند روانپزشک، روانشناس، یا روان درمانگر تشخیص داده می‌شود. درمان از طریق مکالمه با شریک زندگی و حمایت یک متخصص سلامت روان امکان پذیر است.
فتیش‌های مربوط به اشیای بی جان به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
- فتیش‌های فرم
- فتیش‌های رسانه‌ای.
فتیش های فرم بر روی اندازه، شکل و ظاهر یک شی متمرکز هستند، در حالی که فتیش‌های رسانه‌ای بر بافت یا احساس یک شی تمرکز می‌کنند. یک شی ممکن است در هر دو دسته قرار گیرد، همانطور که در مورد فتیش لاتکس وجود دارد – لاتکس هم ظاهر خاص و هم بافت منحصر به فرد دارد. فتیش یک فرد ممکن است به منظور دستیابی به ارضای جنسی، بر شکل یا جنبه‌های رسانه‌ای یک شی به شدت متمرکز شود.
اختلال فتیشیستی چیست؟
اختلال فتیشیستی زیرمجموعه‌ای از اختلالات پارافیلیک است که زمانی رخ می‌دهد که پارافیلیا باعث ناراحتی قابل توجه، اختلال عملکردی و یا آسیب به خود یا دیگران شود. در طول خودارضایی، شیء فتیش ممکن است نگه داشته شود، چشیده شود، بو شود یا برای تحریک اندام تناسلی استفاده شود.
برخی از افراد مبتلا به اختلال فتیشیسم ممکن است فعالیت جنسی انفرادی را ترجیح دهند حتی زمانی که در یک رابطه متقابل با شریک زندگی هستند. برخی دیگر ممکن است شیء فتیش را در فعالیت جنسی مشترک بگنجانند، اغلب با درخواست از شریک زندگی برای دستیابی به برانگیختگی، که شیء را بپوشد یا لمس کند.
آیا فتیش طبیعی است؟
بله، فتیش‌های جنسی کاملاً طبیعی هستند و بسیاری از مردم آن را دارند. هیچ چیز ذاتاً اشتباه یا بدی در مورد داشتن فتیش وجود ندارد و می‌توان از آنها در یک رابطه جنسی توافقی لذت برد. فتیش‌ها ممکن است در هر برهه‌ای از زمان ظاهر شوند، اما بسیاری از مردم ابتدا در دوران بلوغ یا اواخر نوجوانی متوجه آن می شوند. آنها ممکن است در طول بزرگسالی تکامل یابند.
چه زمانی فتیش یک “اختلال” است؟
اکثر افرادی که دارای علایق فتیشیستی هستند، پریشانی قابل توجهی را تجربه نمی‌کنند یا باعث آسیب نمی‌شوند و بنابراین به عنوان فرد دارای اختلال طبقه بندی نمی‌شوند. در اختلال فتیشیستی، اشیاء فتیش برای برانگیختگی مورد نیاز هستند یا به شدت ترجیح داده می‌شوند.
هر چه انگیختگی فرد منحصراً روی یک شی یا قسمت خاص از بدن متمرکز باشد، احتمال اینکه فتیشیسم باعث ایجاد ناراحتی در قالب اضطراب جنسی یا مشکل در رابطه شود بیشتر است. یک اختلال رایج مرتبط با اختلال فتیشیستی، اختلال عملکرد جنسی در زمانی است که جسم یا قسمت مورد نظر بدن وجود نداشته باشد.
انواع فتیش
انواع بی شماری از فتیش وجود دارد. پا، لباس زیر و کفش از جمله رایج‌ترین انواع آن هستند. سایر قسمت‌های بدن، از جمله مو، استفاده از انواع خاصی از آرایش، سوراخ کردن بدن، ناف، بینی، بازوها و پاها نیز می‌توانند بت‌سازی شوند.
نمونه‌هایی از فتیش های رایج عبارتند از:
- لباس زیر زنانه
- چرم
- رنگ یا جنس خاص لباس
- لباس
- مایعات بدن
- اشیاء غیر جنسی که مورد استفاده جنسی قرار می‌گیرند.
علائم فتیش چیست؟
علامت اصلی اختلال فتیشیسم، تحریک جنسی مکرر و شدید ناشی از استفاده از اشیاء بیجان یا تمرکز بسیار خاص بر روی اعضای غیر تناسلی بدن است که به صورت تخیلات، اصرار یا رفتار ظاهر می‌شود. یک فرد مبتلا به اختلال فتیشیستی ممکن است در کانون غیر معمول میل جنسی خود احساس شرم و ناراحتی جنسی کند.
علائم اختلال فتیشیستی عبارتند از :
- تحریک جنسی مکرر و شدید از اشیاء بی جان یا اعضای غیر تناسلی بدن که حداقل به مدت شش ماه ادامه دارد.
- این احساسات باعث ناراحتی یا اختلال قابل توجه بالینی در عملکرد اجتماعی، شغلی یا سایر زمینه‌های مهم می‌شود.
- اشیاء فتیش محدود به اشیاء یا وسایلی نیستند که به طور خاص برای تحریک دستگاه تناسلی طراحی شده‌اند (اسباب بازی‌های جنسی مانند ویبراتور یا دیلدو).
- بزرگسالان فعال جنسی ممکن است گهگاه با اشیا یا اعضای غیرجنسی بدن برانگیخته شوند، اما اگر ناراحتی روانی به وجود نیاید، این جذابیت به عنوان اختلال فتیشیستی طبقه بندی نمی‌شود.
علت فتیش چیست؟
فتیش ها معمولاً با شروع بلوغ ایجاد می‌شوند. برخی از نظریه پردازان بر این باورند که علایق فتیشیستی به دلیل ارتباط یک شی یا قسمتی از بدن با اولین تجربیات یک فرد از برانگیختگی جنسی یا خودارضایی به وجود می‌آید. هیچ شواهد قطعی در مورد اینکه چه چیزی باعث اختلال فتیشیستی می‌شود وجود ندارد.
تأثیرات اختلال فتیشیسم بر افراد و روابط آنها
اختلال فتیشیستی معمولاً در افرادی که این نوع برانگیختگی را تجربه می‌کنند منجر به شرم و ناراحتی عاطفی می‌شود. تضاد درونی و ترس از قضاوت می‌تواند منجر به انزوا و مشکل در یافتن یا برقراری ارتباط صادقانه در روابط جنسی شود. علاوه بر این، شرکای افراد مبتلا به اختلال فتیشیستی ممکن است احساس ناکافی و غیرجذاب بودن داشته و یا نگران پیامدهای یک علاقه فتیشستی شوند.
اختلال عملکرد جنسی اغلب زمانی رخ می دهد که شیء فتیشیستی وجود نداشته باشد. اختلال نعوظ یا تاخیر در انزال ممکن است افراد یا زوج‌ها را به دنبال درمان سوق دهد.
اختلال فتیشیسم چگونه تشخیص داده می‌شود؟
برخی از افراد ابتدا از طریق گزارش دهی یا تشخیص خود با اختلال فتیشیستی خود کنار می‌آیند. این افراد به راحتی می‌توانند ناراحتی‌های مرتبط با داشتن فتیش خود را شناسایی کنند و احتمالاً برخی از تحقیقات خود را انجام داده‌اند. یک متخصص بهداشت روان، مانند یک روانشناس یا درمانگر، می‌تواند با استفاده از معیارهای ذکر شده در DSM-5، اختلال فتیشیسم را به دقت تشخیص دهد.
درمان اختلال فتیشیسم
سکس‌درمانی با یک درمانگر خبره که در پارافیلیا تخصص دارد بهترین شکل درمان برای اختلال فتیشیستی است. یک درمانگر جنسی معتبر ممکن است از درمان شناختی رفتاری (CBT) برای شناسایی و تغییر رفتارهای فتیشیستی استفاده کند. ثابت شده است که CBT برای درمان اختلال فتیشیسم در ترکیب با دارو موثر است.
سکس درمانی
رابطه جنسی با یک درمانگر جنسی معتبر که در زمینه پارافیلیا تخصص دارد، یک رویکرد آگاهانه و بدون قضاوت را به روان درمانی تضمین می‌کند. درمانگر جنسی تاریخچه جنسی و روانی اجتماعی مفصل می‌گیرد تا عواملی را که به علاقه فتیشیستی و بیان آن از طریق اصرار، خیال پردازی‌ها و رفتارها کمک می کنند، ارزیابی کند.
درمانگر شروع و زمینه علائم تجربه شده را بررسی می کند، به ویژه هرگونه تغییر در موقعیت‌ها یا نشانه‌هایی که باعث تشدید افکار یا تمایلات فتیشیستی شده است. آنها احتمالاً در مورد تکنیک‌های ذهن‌آگاهی و رفتاری که یک فرد یا یک زوج می‌توانند آنها را کشف کنند، کار را انجام می‌دهند. شرایط روانشناختی همزمان، مانند اختلالات خلقی یا بیش‌جنس‌گرایی نیز مورد ارزیابی و درمان قرار خواهند گرفت.
درمان شناختی رفتاری (CBT)
درمانگران جنسی با آموزش CBT از تکنیک‌های بازسازی شناختی برای شناسایی و تغییر افکار و رفتارها استفاده می‌کنند. آنها ممکن است از درمان بیزاری یا تصاویر هدایت شده برای کاهش علاقه به اشیاء فتیشیستی استفاده کنند. مطالعات نشان داده اند که CBT هنگامی که همراه با دارو استفاده می‌شود، یک درمان موثر برای اختلال فتیشیسم است.
SSRI ها
مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) مانند پروزاک (فلوکستین) می‌توانند به اختلالات خلقی همزمان مانند افسردگی یا اضطراب و کاهش میل جنسی کمک کنند. بسیاری از افرادی که از SSRI استفاده می‌کنند عوارض جانبی جنسی را تجربه می کنند، که اغلب شامل کاهش علاقه به رابطه جنسی می شود. کاهش میل جنسی می تواند به تکانشگری مرتبط با افکار و رفتارهای فتیشیستی کمک کند، با این حال، بدون درمان به طور مستقیم به میل فتیشیستی پاسخ نمی‌دهد.
آنتی آندروژن‌‌ها
مدروکسی پروژسترون استات و سیپروترون استات اعضای دسته‌ای از داروها به نام آنتی آندروژن هستند که می‌توانند برای کاهش موقت سطح تستوسترون به منظور کاهش میل جنسی و امکان درمان موثرتر استفاده شوند. این داروها به کاهش سطح تستوسترون در گردش کمک می‌کنند و گیرنده را برای تکنیک‌های درمانی بازسازی شناختی آماده می‌کنند.
چگونه برای اختلال فتیشیستی کمک بگیریم؟
اکثر افرادی که از اختلال فتیشیسم رنج می برند به دلیل خجالت یا ترس از قضاوت به دنبال درمان نیستند. اگر شما یا شریک زندگی‌تان علاقه‌ای دارید که باعث ناراحتی یا اختلال قابل توجهی می‌شود، جستجوی کمک روانشناختی با یک متخصص آگاه و بدون قضاوت اولین قدم مهم است.
یک درمانگر مطمئن و دارای گواهینامه پیدا کنید
هنگام مشورت با یک درمانگر برای درمان روانشناختی مسائل جنسی، مطمئن شوید که پزشک سلامت روان شما دارای گواهینامه باشد. “سکس درمانگر” و “سکس درمانی” اصطلاحات محافظت شده نیستند، به این معنی که هر کسی می‌تواند خود را یک درمانگر جنسی در بازاریابی خود بخواند.
برای درمان فتیش چه کنیم؟
روش ها و گام‌های زیادی برای مقابله با اختلال فتیشیستی وجود دارد.
اگر از اختلال فتیشیسم رنج می برید، حتماً موارد زیر را رعایت کنید:
- صادقانه با شریک زندگی خود در مورد تمایلات و تخیلات جنسی خود صحبت کنید. زمانی که رفتار شما مخفیانه یا غیر صادقانه نباشد، شرکای شما بیشتر حامی و درک کننده هستند.
- با یک درمانگر جنسی معتبر مشورت کنید تا گزینه‌های خود را برای کاهش رفتارهای اجباری و بیماری‌های روانی همزمان بررسی کنید.
- به دنبال جامعه‌ای متشکل از افراد دیگری باشید که با اختلال فتیشیسم دست و پنجه نرم می‌کنند یا در هدایت امیال، خیال پردازی‌ها و رفتارهای خود در یک انجمن جنسی موفق بوده‌اند.
- به یاد داشته باشید که مانند بسیاری از شرایط سلامت روان، اختلال فتیشیستی هر چه زودتر درمان شود، به طور موثرتری درمان می‌شود.
جمع بندی
در این مقاله درباره فتیش، اختلال فتیشیستی، انواع فتیش، علائم، علت و راه‌های درمان اختلال صحبت کردیم. به یاد داشته باشید که فتیش زمانی به اختلال تبدیل می‌شود که در زندگی فرد و یا در روابطش مشکل و ناراحتی ایجاد کند. در این مواقع مراجعه به روان درمانگر یا سکس تراپیست می‌تواند کمک کننده باشد.
فرق اختلال فتیشیستی با اختلال مازوخیسم جنسی چیست؟
اختلال مازوخیسم جنسی پارافیلیایی است که در آن عنصر سلطه یا تحقیر مرتبط با یک فانتزی یا فعالیت ممکن است عامل اصلی رفتار فتیشیستی باشد. مانند هر پارافیلیایی، مشکل یا ناراحتی قابل توجهی باید وجود داشته باشد تا به عنوان یک اختلال طبقه بندی شود.
اختلال فتیشیستی چقدر شایع است؟
در حالی که بسیاری از افراد فتیش دارند، میزان دقیق افرادی که معیارهای بالینی اختلال فتیشیسم را دارند ناشناخته است. این احتمالاً به دلیل شرم، ننگ، و تابوهای اجتماعی پیرامون پارافیلیاها است. با این حال، تحقیقات نشان می‌دهد که مردان بیشتر از زنان به این عارضه مبتلا می‌شوند.
رایج‌ترین فتیش‌ها چه هستند؟
کفش، لباس زیر، چرم، پا، دست و مو از جمله رایج‌ترین فتیش‌ها هستند.
