سندرم دست بی قرار چیست؟ + علت و درمان سندروم دست بی قرار

زمان مطالعه این مطلب: 5 دقیقه

یکی از عجیب‌ترین اختلالات عصبی بدن که باعث حرکات ناگهانی دست‌ها و یا پاها و بروز احساسات غیرطبیعی می‌شود، سندرم دست بی‌قرار است. این عارضه رفتارهای غیرارادی و غیر قابل کنترلی را ایجاد می‌کند که باعث حرکات ناگهانی دست‌ها می‌شود. اما سندروم دست بی قرار چیست؟ چه چیزی باعث سندرم دست بی قرار می‌شود؟ همراه ما باشید تا در این مقاله از مجله سلامت کیوان به پاسخ این سوالات و بیشتر بپردازیم.

سندرم دست بی قرار چیست؟

اختلال سندرم دست بیقرار یا به انگلیسی (restless arm syndrome) نوعی اختلال در سیستم عصبی بدن است که باعث حرکت و احساسات غیر طبیعی در دست و بازوها می‌شود. مبتلایان به بیماری سندرم دست بیقرار اغلب از احساس سوزن سوزن شدن، حرکات غیر ارادی و سریع در بازوهای خود و یا حرکت ناگهانی بازوها در خواب شکایت دارند.⁽¹⁾

علائم بیماری سندرم دست بی قرار ممکن است تنها به بازوها محدود نشود و در سایر قسمت‌های بدن هم دیده شود. این مشکل اغلب با سندرم پای بی قرار ارتباط دارد که معمولا بر روی پاها، بازوها، آرنج و دست تاثیر میگذارد.

علائم سندروم دست بیقرار ممکن است به تدریج و با مرور زمان بدتر شوند، علائم این بیماری اغلب در نوسان بوده و ممکن است تا چند ماه یا چند هفته کاملا از بین بروند و دوباره تشدید شوند. در موارد نادر سندروم دست بیقرار می‌تواند موجب ایجاد درد شدیدی در دست و بازوها شود.

علت سندرم دست بی قرار

در بسیاری از موارد علت مشخصی برای بروز سندرم دست بی قرار شناخته نشده است. برخی پزشکان موارد زیر را علت سندرم دست بی قرار دانسته‌اند:

• ژنتیک: علت بیش از ۵۰ درصد مبتلایان سندرم دست بیقرار، عواملی ژنتیکی است. بیماری سندرم دست بیقرار اغلب یک اتوزومال است به این معنی که اگر شما به آن مبتلا باشید به احتمالا ۵۰ درصد، آن را به فرزندان خود نیز منتقل خواهید کرد.

• عدم تعادل دوپامین: دوپامین نوعی انتقال دهنده عصبی شیمیایی در بدن است که پیام‌هایی را بین مغز و سیستم عصبی منتقل می‌کند. اگر سطح دوپامین بدن کاهش یابد ممکن است باعث ایجاد اسپاسم عضلات شده که به طور ناخودآگاه باعث حرکات ناگهانی در دست و بازوها می‌شود.

• مشکلات زمینه‌ای: برخی بیماری‌ها با سندرم دست بیقرار همراه هستند از جمله بیماری پارکینسون.

• کم خونی و یا فقر آهن: سطح پایین گلبول‌های قرمز خون می‌تواند باعث کاهش سطح آهن خون و افت سطح دوپامین شود که ممکن است منجر به اسپاسم عضلات و حرکات ناگهانی در دست و بازوها می‌شود.

• بارداری: حدود ۴۰ درصد از زنان باردار علائم سندرم پای بیقرار را در طول دوره بارداری خود تجربه می‌کنند که در برخی موارد می‌تواند باعث ایجاد علائم این بیماری در بازوها شود.

• کافئین: مصرف بیش از اندازه کافئین می‌تواند علائم سندرم دست بی قرار را وخیم‌تر کند. اغلب افراد مبتلا به این عارضه متوجه می‌شوند که مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند، قهوه یا کوکاکولا باعث می‌شود تا علائم آن‌ها بدتر یا تکرار آن‌ها بیشتر شود.

• داروها: مصرف برخی داروها مانند داروهای ضد افسردگی، آنتی هیستامین‌ها، داروهای ضد فشار خون می‌توانند باعث ایجاد حرکات ناگهانی در دست و بازوها شوند.

• استرس: استرس و اضطراب بالا می‌تواند باعث بروز و یا تشدید علائم سندرم دست بی قرار شود.

علائم سندرم دست بی قرار

علائم سندرم دست بی قرار می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. مبتلایان علائم آن را از خفیف تا غیر قابل تحمل یا از گهگاه تا روزانه اعلام می‌کنند. علائم سندرم دست بی قرار می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• حرکات غیر ارادی در بازوها: ایجاد حرکت ناگهانی و غیر قابل کنترل در بازوها و در برخی موارد سایر قسمتهای بدن مثل مانند پا (سندرم پای بی قرار)

• احساسات غیر طبیعی در بازوها: احساسات غیر طبیعی مانند سوزن سوزن شدن، و بی حسی پوست است. این احساسات در اندام‌ها میتواند باعث ایجاد انگیزه جدی برای حرکت ناگهانی شود.

انواع سندرم دست بی قرار

به طور کلی پزشکان سندرم دست بی قرار را به دو نوع مختلف طبقه بندی می‌کنند:

• سندرم دست بیقرار اولیه: این بیماری معمولا به آرامی و قبل از ۴۰ تا ۴۵ سالگی آغاز می‌شود. معمولا بروز سندرم دست بی قرار اولیه عامل ژنتیکی دارد، همچنین علائم این بیماری تمایل به آمدن و رفتن دارند با این‌حال علائم آن ممکن است تا چندین ماه دوام بیاورند و با افزایش سن به تدریج بدتر شوند.

• سندرم دست بیقرار ثانویه: این نوع از سندرم دست بی قرار به طور ناگهانی ایجاد می‌شود و اغلب ناشی از یک مشکل پزشکی یا مصرف برخی داروها است. علایم این بیماری اغلب در ۴۵ سالگی ظاهر می‌شوند ولی بر خلاف سندرم دست بی قرار اولیه با گذشت زمان بدتر نمی‌شود.

چرا سندرم دست بی قرار در طول شب و یا هنگام استراحت بدتر می‌شود؟

علائم سندرم دست بی قرار اغلب شب‌ها یا هنگام استراحت بدتر می‌شود در نتیجه خوابیدن را تحت تاثیر قرار میدهد و باعث بی خوابی می‌شود. با این‌حال برخی از افراد در طور روز هم مدام دچار علائم سندرم دست بی قرار می‌شوند ولی معمولا صبح‌ها چنین مشکلی ندارند.

همچنین بسیاری از افراد مبتلا به سندرم دست بی قرار، شب‌ها حرکات دوره‌ای اندام‌ها را تجربه می‌کنند که در طول این فرایند اغلب بیماران احساس می‌کنند که انگار بازوهایشان در هم می‌پیچند و چندین بار این حرکات غیرقابل کنترل در آن‌ها تکرار می‌شود. این مشکل بیشتر هنگام خوابیدن در افراد مبتلا به سندرم دست بی قرار اتفاق می‌افتد.

درمان سندرم دست بی قرار

روش‌های درمان بیماری سندرم دست بی قرار به علت و شدت بیماری شما بستگی دارد. همانطور که قبلا به آن اشاره کردیم سندروم دست بی‌قرار می‌تواند ناشی از یک بیماری عضلانی و یا کم خونی باشد. به همین دلیل برای درمان این بیماری ابتدا با تشخیص پزشک از راه‌های درمانی زیر استفاده می‌شود:

• داروهای دوپامینرژیکدوپامین: دوپامینرژیکدوپامین نقش حیاتی در بدن و مغز ما دارد و یک انتقال دهنده عصبی است. این داروها سطح دوپامین را افزایش می‌دهند و باعث بهبود عملکرد طبیعی حرکات و کاهش حرکت دست‌های ناشی از سندرم دست بی قرار می‌شوند.

• داروهای ضد تشنجاین: داروهای ضد تشنجاین ورود و خروج کلسیم به سلو‌لها را مهار می‌کنند و باعث بهبود خون‌رسانی در بدن و شل شدن عضلات، کاهش اسپاسم و اختلالات عصبی و حسی می‌شوند.

• داروهای آرام‌بخش: داروهای آرام‌بخش و خواب‌آور به بهبود خواب عمیق و بهتر شما، همچنین آرامش بیمار کمک می‌کنند، اما علائم بیماری را از بین نمی‌برند.

• داروهای مکمل: برخی مکمل‌ها مانند داروهای مکمل آهن، منیزیم و ویتامین‌ها علائم این بیماری را کاهش می‌دهند.

توجه داشته باشید که مصرف دارو باید تحت نظر پزشک باشد؛ به هیچ وجه خودسرانه دارویی مصرف نکنید.

درمان خانگی سندروم دست بیقرار

برای کنترل علائم بیماری و درمان سندرم دست بی‌قرار روش‌هایی وجود دارد که می‌توانید با انجام آن‌ها در خانه به شرایط بیماری خود کمک کنید و آن را بهبود بخشید.

• سعی کنید یک الگوی خواب منظم داشته باشید.
• قبل از رفتن به تخت خواب از مصرف کافئین، نیکوتین و الکل خودداری کنید.
• از مصرف غذاهای سنگین قبل از به خواب رفتن خودداری کنید.
• سعی کنید قبل از خوابیدن یک دوش آب گرم بگیرید.
• قبل از خواب دست‌های خود را به آرامی ماساژ دهید.
• در رژیم غذایی خود ویتامین‌ها را جای دهید، همچنین می‌توانید قبل از خواب از مکمل‌های ویتامین‌ استفاده کنید.
• روزانه به طور منظم و ملایم فعالیت‌های ورزشی داشته باشید.
• از استرس و نگرانی دور باشید.
• میزان آهن خون خود را هر چند وقت یکبار بررسی کنید.
• از کمپرس گرم موقع شروع علائم سندرم دست بی‌قرار استفاده کنید.

کلام آخر

بیماری سندروم دست بی قرار، نوعی اختلال نادر است که باعث می‌شود دستان بیماران مبتلا به این عارضه دچار بروز احساسات غیرطبیعی و یا حرکات ناگهانی می‌شود. اختلال سندروم دست بی قرار تقریبا مانند اختلال سندروم پای بی قرار است. با این‌حال که این سندروم برای دستان بیشتر شنیده شده اما افراد اغلب به نوع سندروم پای بی قرار آن مبتلا می‌شوند. بسته به نوع اختلال در شما، علت ابتلا به این عارضه می‌تواند متفاوت باشد، به همین دلیل برای درمان این عارضه پزشک ابتدا باید علت زمینه‌ای و نوع سندروم دست بی قرار که باعث ایجاد علائم این عارضه شده است را تشخیص و درمان کند.