علل اضطراب جنسی چیست؟ (علائم و راه های غلبه)

زمان مطالعه این مطلب: 10 دقیقه

اختلالات عملکرد جنسی مانند اضطراب جنسی در میان زنان و مردان شیوع قابل‌توجهی دارد و می‌تواند تأثیرات منفی بر کیفیت زندگی و روابط عاطفی افراد داشته باشد. بر اساس پژوهشی در سال ۲۰۰۰، حدود ۴۳٪ از زنان و ۳۱٪ از مردان در طول زندگی خود نوعی از این اختلالات را تجربه می‌کنند. در ایران، مطالعات نشان می‌دهند که شیوع مشکلات جنسی در زنان حدود ۳۰ تا ۴۵ درصد است.

اضطراب جنسی یکی از مشکلات رایج در میان افراد است که می‌تواند تأثیر مستقیمی بر کیفیت روابط عاطفی و زناشویی داشته باشد. بسیاری از افراد در موقعیت‌های مختلف، به دلایل گوناگون، دچار اضطراب رابطه جنسی می‌شوند که این موضوع می‌ تواند بر صمیمیت و لذت آنها از رابطه تأثیر منفی بگذارد. در ادامه این مقاله از آزمایشگاه کیوان، به بررسی علل اضطراب جنسی، نشانه‌های آن و راهکارهای مؤثر برای مدیریت و کاهش این اضطراب خواهیم پرداخت.

کوپر-لاوت، درمانگر جنسی دارای مجوز مستقر در آتلانتا، توصیه می‌کند که زوج‌ها برای درمان اضطراب جنسی خود از لمس‌های غیرجنسی مانند در آغوش گرفتن، گرفتن دست یا مالش پشت و پا استفاده کنند، زیرا این اقدامات می‌توانند به ایجاد احساس امنیت و نزدیکی عاطفی کمک کنند.

 اضطراب جنسی چیست؟

اضطراب جنسی که گاهی اضطراب عملکرد جنسی نیز نامیده می‌شود، به ترس، نگرانی یا استرس مرتبط با فعالیت جنسی ارتباط دارد. این احساسات ممکن است ناشی از تجربیات منفی گذشته، اختلالات جنسی، استرس، یا سایر عوامل روانی و جسمی باشند.

اضطراب عملکرد جنسی یکی از شایع‌ترین مشکلاتی است که افراد در روابط جنسی خود تجربه می‌کنند. تحقیقات نشان می‌دهند که ۲۵٪ از مردان و ۱۶٪ از زنان با این مشکل مواجه هستند (Pyke RE, 2020). این اضطراب می‌تواند احساس فشار روانی شدیدی ایجاد کند و در برخی موارد حتی باعث اجتناب از رابطه جنسی شود.

بااین‌حال، یکی از مهم‌ترین راه‌ های مدیریت اضطراب رابطه جنسی، برقراری ارتباط صادقانه و باز با شریک عاطفی است. گفت‌وگوی شفاف نه‌تنها به کاهش استرس کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به شناسایی ریشه اضطراب و ایجاد یک رابطه جنسی سالم و رضایت‌بخش منجر شود. ارتباط مؤثر، احساس امنیت و درک متقابل را تقویت کرده و به زوجین کمک می‌کند تا بر چالش‌های مربوط به اضطراب جنسی غلبه کنند.

اضطراب عملکرد جنسی در یک نگاه

علل اضطراب جنسی	علائم اضطراب جنسی	عوارض اضطراب جنسی
سابقه ترومای جنسی	نگرانی شدید قبل از یا حین رابطه جنسی	کاهش رضایت جنسی و لذت در رابطه جنسی
نگرانی‌های سلامت روان	اضطراب و تنش عضلانی در طول رابطه جنسی	اختلالات روانی مانند افسردگی و اضطراب عمومی
انزال زودرس	عدم توانایی در حفظ نعوظ یا احساس نگرانی از آن	اجتناب از فعالیت جنسی و کاهش اعتماد به نفس
تصور از شکل بدن	ترس از عدم رضایت شریک جنسی	مشکلات ارتباطی و تداخل در زندگی زناشویی
مصرف الکل و مواد مخدر	مشکلات در برقراری ارتباط جنسی	افزایش استرس و نگرانی در رابطه با عملکرد جنسی
استرس ناشی از مشکلات زندگی و شغلی	کاهش میل جنسی	بحران‌های عاطفی و مشکلات طولانی‌مدت در رابطه‌ها
اختلال نعوظ در مردان	اضطراب در مورد عملکرد جنسی	تأثیرات منفی بر روابط عاطفی و جنسی
مقاربت دردناک در زنان	درد یا ناراحتی در حین رابطه جنسی	ایجاد ترس از روابط جنسی و کاهش تعامل جنسی
ترس از نارضایتی شریک جنسی	احساس ناتوانی یا بی‌ارزشی در برابر شریک جنسی	کاهش روابط عاطفی و اعتماد در رابطه زناشویی
اختلالات هورمونی	کاهش انرژی و کاهش میل جنسی	مشکلات هورمونی مزمن و تاثیرات منفی بر سلامت روان

اضطراب رابطه جنسی چه علائمی دارد؟

علائم اضطراب جنسی ممکن است در ابتدا واضح به نظر برسند، اما تشخیص اینکه آیا با اضطراب جنسی مواجه هستید یا نه، می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. این اضطراب ممکن است به‌صورت احساس نگرانی شدید قبل از یا در حین رابطه جنسی، ترس از عملکرد بد، یا اجتناب از فعالیت‌های جنسی ظاهر شود.

در برخی موارد، ممکن است افراد احساس کنند که در پوزیشن های جنسی نمی‌توانند کنترل لازم را داشته باشند یا نتوانند از رابطه جنسی لذت ببرند. برخی از مهمترین علائم اضطراب عملکرد جنسی، عبارتند از:

• افکار منفی قبل یا حین رابطه جنسی
• افکار یا احساسات منفی مرتبط با رابطه جنسی
• نگرانی یا ترس قبل یا در حین رابطه جنسی
• هنگام فکر کردن به رابطه جنسی نگران یا ترس باشید
• ناتوانی در رسیدن به اوج یا ارگاسم در طول رابطه جنسی
• انزال زودرس (مردان)
• تاخیر در انزال (مردان)
• اختلال نعوظ (مردان)
• خشکی واژن (زنان)
• درد هنگام رابطه جنسی (زنان)
• کاهش علاقه به رابطه جنسی
• افزایش ضربان قلب
• عرق کردن
• مشکلات گوارشی

این علائم می‌توانند به‌طور فیزیکی نیز بروز پیدا کنند، مانند تعریق زیاد، تپش قلب، یا تنش عضلانی. همچنین، افکار منفی یا اضطراب دائمی در مورد برآورده کردن انتظارات جنسی می‌تواند به فشار روانی بیشتری منجر شود. بنابراین، گاهی اوقات این علائم ممکن است نادیده گرفته شوند یا به اشتباه به دلایل دیگر نسبت داده شوند.

بیشتر بخوانید:

• پوزیشن میشنری در سکس چیست؟ (انواع پوزیشن میسیونری + فواید)
• آیا پوزیشن 69 برای شما مناسب است؟ (مزایا و نکات سکس 69)

اضطراب چگونه بر کیفیت رابطه جنسی تاثیر می‌گذارد؟

اضطراب جنسی می‌تواند تاثیرات عمیق و منفی بر کیفیت رابطه جنسی بگذارد. افرادی که دچار اضطراب جنسی هستند، معمولاً با ترس از عملکرد ضعیف یا نگرانی از عدم توانایی در راضی کردن شریک خود مواجه می‌شوند. این نگرانی‌ها می‌توانند به‌طور فیزیکی خود را نشان دهند، مثل کاهش میل جنسی، انقباضات عضلانی و یا مشکل در حفظ نعوظ، که موجب ایجاد دایره‌ای معیوب می‌شود که در آن اضطراب بیشتر شده و کیفیت رابطه جنسی هر بار بدتر می‌شود.

در واقع، تحقیقات نشان می‌دهند که اضطراب عملکرد جنسی می‌تواند منجر به کاهش برانگیختگی جنسی، مشکلات در رسیدن به ارگاسم و حتی در برخی موارد، ناتوانی در برقراری رابطه جنسی و دخول ناقص شود. این مسئله به تدریج می‌تواند به افت اعتماد به نفس، افزایش استرس روانی و حتی تاثیرات منفی بر روابط عاطفی و خانوادگی منجر شود.

به‌طور کلی، اضطراب جنسی نه تنها بر لذت جنسی تاثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند روابط بین زوجین را به شدت تحت تاثیر قرار دهد و حتی منجر به بحران‌های جدی در زندگی زناشویی شود.

بدون مداخله و درمان مناسب، این اضطراب می‌تواند به اختلالات مزمن تبدیل شود که زندگی جنسی فرد و شریکش را به شدت تحت تاثیر قرار داده و ممکن است به شکاف‌های عاطفی و دوری بیشتر میان زوجین منجر شود.

دلیل ایجاد اضطراب جنسی چیست؟

اضطراب جنسی ممکن است به دلایل مختلفی بروز پیدا کند که تاثیرات منفی بر زندگی جنسی فرد دارند. این دلایل می‌توانند به مسائل جسمی، روانی، یا حتی تجربیات منفی گذشته مرتبط باشند. درک و شناسایی ریشه‌های اضطراب جنسی می‌تواند اولین قدم در حل این مشکل باشد و در نهایت به ایجاد یک زندگی جنسی سالم‌تر کمک کند. برخی از مهمترین علل بروز اضطراب عملکرد جنسی، عبارتند از:

• سابقه ترومای جنسی
• نگرانی‌های سلامت روان
• انزال زودرس
• تصور از شکل بدن
• مصرف الکل و مواد مخدر
• استرس ناشی از مشکلات زندگی و شغلی
• اختلال نعوظ در مردان
• مقاربت دردناک در زنان
• ترس از نارضایتی شریک جنسی (نگرانی از اینکه عملکرد جنسی رضایت‌بخش نباشد)
• اختلالات هورمونی (عدم تعادل تستوسترون، استروژن یا پرولاکتین)

این عوامل به تنهایی یا در ترکیب با یکدیگر می‌توانند اضطراب سکس را تشدید کنند و در نهایت به مشکلات جدی‌تری در زندگی جنسی فرد منجر شوند. بنابراین، تشخیص صحیح و درمان مؤثر می‌تواند راهگشای بهبود وضعیت جنسی و روحی فرد باشد.

مفیدترین راه ها برای غلبه بر اضطراب جنسی (درمان اضطراب جنسی)

عدم درمان اضطراب می تواند منجر به بروز مشکلاتی مانند کاهش میل جنسی، اختلالات نعوظ، یا مقاربت دردناک شود. این مشکلات به تدریج می‌توانند به فاصله عاطفی و کاهش رضایت جنسی میان زوجین منجر شوند.

تحقیقات نشان می‌دهند که با درمان اضطراب جنسی، می‌توان ۵۰% تا ۷۰% از افرادی که با این مشکل روبرو هستند، به بهبود محسوس در کیفیت روابط جنسی خود دست یابند. برخی از مهمترین راهکارهای درمان اضطراب عملکرد جنسی، عبارتند از:

تمرینات تنفسی و روش‌های کاهش استرس

انجام هر یک از تمرینات تنفسی عمیق و تکنیک‌های کاهش استرس می‌توانند نقش مهمی در درمان اضطراب جنسی ایفا کنند. این روش‌ها به فرد کمک می‌کنند تا استرس را کاهش داده و ذهن خود را از افکار منفی و اضطراب عملکرد جنسی پاک کنند.

تمرکز بر تنفس عمیق و تکنیک‌های آرام‌سازی عضلات می‌تواند به افراد کمک کند تا از اضطراب ناشی از اضطراب رابطه جنسی رهایی یابند و تجربه جنسی رضایت‌بخشی داشته باشند.

افزایش اعتمادبه‌نفس و پذیرش بدن خود

افرادی که دچار اضطراب آمیزش هستند، ممکن است مشکلاتی در پذیرش بدن خود و اعتماد به نفس داشته باشند. افزایش اعتماد به نفس و پذیرش بدن به افراد کمک می‌کند تا ترس از قضاوت یا عدم رضایت شریک جنسی را کاهش دهند و با اعتماد بیشتری وارد فعالیت جنسی شوند. پذیرش بدن خود می‌تواند به درمان اضطراب عملکرد جنسی کمک کند و باعث رضایت بیشتر در روابط جنسی شود.

بهبود ارتباط و گفت‌وگو با شریک جنسی

یکی از عوامل کلیدی در کاهش اضطراب رابطه جنسی، بهبود ارتباط با شریک جنسی است. گفت‌وگوهای صادقانه درباره احساسات، نگرانی‌ها و انتظارات می‌تواند احساس امنیت و حمایت ایجاد کند. این ارتباط باز و حمایتی به کاهش اضطراب عملکرد جنسی کمک کرده و موجب تجربه جنسی و سکس بهتر می‌شود.

تغییر سبک زندگی و داشتن تغذیه مناسب

راهکارهای موثری مانند تغییر سبک زندگی و رعایت یک رژیم غذایی سالم می‌تواند بر کاهش اضطراب جنسی تاثیرگذار باشد. مصرف غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی به بهبود عملکرد بدنی و روانی کمک می‌کند. تغذیه مناسب همچنین می‌تواند به تنظیم هورمون‌ها کمک کند و از اضطراب عملکرد جنسی بکاهد.

 استفاده از تمرینات آرام ‌سازی و مدیتیشن

تکرار و انجام تمرینات مدیتیشن و آرام ‌سازی ذهن می‌توانند به افراد کمک کنند تا از استرس و اضطراب روزمره رهایی یابند. این تکنیک‌ها نه تنها به کاهش اضطراب جنسی کمک می‌کنند، بلکه به افراد می‌آموزند چگونه ذهن خود را از افکار منفی پاک کنند و در لحظات جنسی به طور کامل حضور داشته باشند.

آموزش درباره عملکرد جنسی

آگاهی و دانش در مورد عملکرد جنسی می‌تواند به درمان اضطراب جنسی کمک کند. بسیاری از افراد ممکن است نگرانی‌هایی در مورد عملکرد جنسی خود داشته باشند. آموزش در مورد بدن، عملکرد جنسی و آنچه که برای رضایت جنسی لازم است، می‌تواند این نگرانی‌ها را کاهش و به فرد اعتماد به نفس بیشتری بدهد. همچنین، به درمان ترس از دخول کمک می کند.

تمرکز بر مناطق اروژن

در هنگام فعالیت جنسی، تمرکز بر مناطق اروژن بدن می‌تواند به کاهش اضطراب و افزایش لذت جنسی کمک کند. با توجه به این مناطق، افراد می‌توانند احساسات مثبت‌تری را تجربه کنند و استرس کمتری داشته باشند. این تمرکز به درمان اضطراب عملکرد جنسی کمک کرده و باعث کاهش نگرانی‌ها در حین رابطه جنسی می‌شود.

درمان مشکلات هورمونی مرتبط با اضطراب عملکرد جنسی

اختلالات هورمونی می‌توانند یکی از دلایل اضطراب جنسی باشند. عدم تعادل هورمونی مانند کمبود تستوسترون در مردان یا استروژن در زنان ممکن است عملکرد جنسی را تحت تاثیر قرار دهد. درمان مشکلات هورمونی می‌تواند به کاهش اضطراب عملکرد جنسی کمک کند و باعث بازگشت به وضعیت جنسی سالم‌تر شود.

اشاره به علایق و موارد ناپسند با شریک جنسی

گفتن آنچه که برای فرد جذاب است و چه چیزی او را اذیت می‌کند، یکی از راهکارهای موثر در کاهش اضطراب جنسی است. این گفت‌وگوها باعث می‌شود که افراد بتوانند به طور واضح و راحت‌تر از علاقه‌ها و مرزهای خود با شریک جنسی صحبت کنند و به این ترتیب اضطراب جنسی کاهش یابد.

زوج درمانی برای کاهش اضطراب عملکرد جنسی

این درمان نه تنها به بهبود کیفیت ارتباط بین زوجین می‌انجامد، بلکه به رفع تنش‌ها و نارضایتی‌های جنسی کمک کرده و به کاهش اضطراب رابطه جنسی منجر می‌شود. با این روش، زوج‌ها یاد می‌گیرند که چطور به طور مؤثر و بدون قضاوت با یکدیگر صحبت کنند و مشکلات خود را درک کرده و حل کنند.

سکس درمانی

این نوع درمان به ویژه برای کسانی که دچار اضطراب عملکرد جنسی هستند، بسیار مفید است. درمانگر با ارائه ابزارهایی برای افزایش اعتماد به نفس و آگاهی جنسی، به افراد کمک می‌کند تا رابطه جنسی لذت‌بخش‌تر و بدون اضطراب بیشتری را تجربه کنند.

سکس درمانی به افراد یا زوج‌ها این امکان را می‌دهد که مشکلات جنسی خود را به‌طور عمیق‌تری شناسایی کنند و با استفاده از روش‌ها و تکنیک‌های خاص، نگرانی‌ها و اضطراب‌های جنسی را کاهش دهند.

روان‌ درمانی شناختی-رفتاری

روان ‌درمانی شناختی-رفتاری یکی از کارآمدترین و شناخته‌شده‌ترین روش‌های درمانی برای اضطراب جنسی است. این درمان به افراد کمک می‌کند تا افکار منفی و غیرمنطقی درباره عملکرد جنسی خود را شناسایی و به روش‌های عملی تغییر دهند.

با تغییر این افکار و تمرکز بر حل مسائل جنسی به صورت منطقی و مثبت، افراد می‌توانند اضطراب رابطه خود را کاهش دهند و زندگی جنسی سالم‌تری را تجربه کنند. این روش به طور گسترده در درمان مشکلاتی مانند اضطراب عملکرد جنسی استفاده می‌شود و اثربخشی آن در بهبود کیفیت زندگی جنسی اثبات شده است.

درمان های دارویی استرس جنسی

برخی از داروهای تجویزی می‌توانند به عنوان بخشی از درمان جامع برای افرادی که دچار اضطراب جنسی هستند، به ویژه در مواقعی که سایر روش‌های درمانی مانند مشاوره یا روان‌درمانی کافی نباشند، مؤثر باشند. این داروها معمولاً به کاهش اضطراب و استرس کمک کرده و به بهبود عملکرد جنسی می‌پردازند.

برخی از مهم‌ترین داروهای مورد استفاده برای درمان اضطراب جنسی، عبارتند از:

• داروهای ضد افسردگی SSRI (مهارکننده‌های بازجذب سروتونین)
• بنزودیازپین‌ها (داروهای آرام‌بخش)
• داروهای تقویت‌کننده میل جنسی
• بتا بلاکرها (برای کاهش علائم فیزیکی اضطراب)
• هورمون درمانی

دارو برای اضطراب جنسی	عوارض جانبی احتمالی
داروهای ضد افسردگی SSRI (مثل فلوکستین، سرترالین)	کاهش میل جنسیاختلال در ارگاسمبی‌خوابی یا خواب‌آلودگیافزایش وزنخشکی دهانسردردمشکلات گوارشی (تهوع، اسهال، یبوست)
بنزودیازپین‌ها (مثل دیازپام، آلپرازولام)	وابستگی و اعتیادخواب‌آلودگیسرگیجه و گیجیمشکلات حافظهضعف عضلانیافسردگیمشکلات تنفسی در صورت مصرف بیش از حد
داروهای تقویت‌کننده میل جنسی (مثل آلدروسترون)	حالت تهوع و سردردخواب‌آلودگیسرگیجهافزایش فشار خونمشکلات در دستگاه گوارش (یبوست یا اسهال)تغییرات خلقی و اضطراب بیشتر
بتا بلاکرها (مثل پروپرانولول)	خستگی و خواب‌آلودگیسرگیجهاختلال در ضربان قلب (کاهش ضربان قلب بیش از حد)کاهش فشار خونمشکلات گوارشی (تهوع، یبوست)
هورمون درمانی (تستوسترون، استروژن)	تغییرات در خلق و خو (افسردگی، اضطراب)افزایش وزنمشکلات پوستی (آکنه یا خشکی پوست)احتباس مایعاتمشکلات در پریود در زنانکاهش تولید اسپرم در مردان

هرچند داروهای دارویی می‌توانند در کاهش اضطراب جنسی مؤثر باشند، اما برای دستیابی به بهترین نتیجه، این درمان‌ها باید تحت نظارت پزشک متخصص و به همراه درمان‌های روان‌درمانی و مشاوره انجام شوند.

راهکارهای تشخیص اضطراب رابطه جنسی

برای تشخیص اضطراب رابطه جنسی، به ویژه برای افرادی که تجربیات آسیب‌زا و جنسی را پشت سر گذاشته‌اند، راهکارهای مختلفی وجود دارد که می‌تواند به شناسایی این اضطراب و بهبود وضعیت کمک کند:

شناسایی محرک‌های ذهنی و فیزیکی

افرادی که ممکن است دچار اضطراب جنسی شوند، باید به تغییرات ذهنی و فیزیکی خود توجه کنند. گاهی اوقات، حتی یک تغییر کوچک در حالت ذهنی، مانند روز استرس‌زای کاری یا شکست در برنامه‌ریزی، می‌تواند بر احساسات جنسی تأثیر بگذارد. توجه به این تغییرات، حتی اگر مربوط به رابطه جنسی نباشند، به شناسایی علائم اضطراب کمک می‌کند.

یادداشت‌برداری از تجربیات و احساسات

نگه داشتن یادداشت‌های ذهنی یا فیزیکی از لحظاتی که احساس اضطراب یا تغییرات ذهنی کرده‌اید می‌تواند مفید باشد. این یادداشت‌ها می‌توانند به شناسایی الگوهای خاصی در رفتار ی افکار شما کمک کرده و نشان دهند که چه عواملی باعث اضطراب رابطه جنسی شما می‌شود.

بررسی تأثیر رفتار شریک جنسی

اگر احساس اضطراب جنسی شما به رفتار یا گفته‌های شریک زندگی‌تان مرتبط است، باید به این نکته توجه کنید و آن را به شیوه‌ای غیر اتهامی با شریک خود در میان بگذارید. این ارتباط می‌تواند به درک بهتر و حل مشکلات کمک کند

با پیروی از این راهکارها، افراد می‌توانند استرس جنسی خود را از اولین سکس شناسایی کرده و با استفاده از درمان‌های مناسب، به سمت یک زندگی جنسی سالم‌تر و بدون اضطراب پیش بروند.

آیا اضطراب جنسی دارم یا نه؟

در نهایت، برای تعیین اینکه آیا دچار اضطراب جنسی هستید یا خیر، اولین قدم آگاهی و پذیرش است. طبق آمار، تنها ۱۱٪ از افرادی که به اضطراب جنسی مبتلا هستند به دنبال درمان می‌روند، که این امر نشان‌دهنده نیاز مبرم به افزایش آگاهی و بهره‌گیری از مداخلات درمانی است. اضطراب جنسی می‌تواند به‌ویژه در زمینه اضطراب عملکرد جنسی، تأثیرات منفی زیادی بر روابط و سلامت روانی فرد بگذارد.

با توجه به اهمیت درمان اضطراب رابطه جنسی، توجه به علائم و شروع درمان به موقع، می‌تواند کیفیت زندگی جنسی و زناشویی شما را به‌طور چشمگیری بهبود بخشد و استرس‌ها و نگرانی‌های ناشی از این مشکلات را کاهش دهد.