علت و درمان سردی دست و پا چیست؟

زمان مطالعه این مطلب: 7 دقیقه

سردی دست و پا یکی از مشکلات شایعی است که، بسیاری از زنان و مردان از آن رنج می‌برند. بیماری‌های مختلفی مانند؛ کم‌خونی و دیابت باعث بروز سردی دست‌ یا حتی سردی پا می‌شود. در بیشتر موارد، سرد بودن دست و پا، یک واکنش طبیعی بدن برای تنظیم حرارت است و جای نگرانی ندارد. اما اگر سردی دست شما همیشگی است و یا با تغییر رنگ پوست دست شما همراه است می‌تواند خطرناک باشد. حتما تا انتها با ما همراه باشید تا در این مقاله از مجله سلامت کیوان، به علل و درمان سردی دستان و پا خواهیم پرداخت.

سردی دست و سردی پا چه زمانی رخ می‌دهد؟

بدن قابلیت‌هایی برای تنظیم دمای خود دارد. هنگامی که هوا سرد است، جریان خون به سمت اندام‌های حیاتی به درستی صورت می‌گیرد تا به این شکل اندام‌ها گرم بمانند. این موضوع می‌تواند میزان جریان خون در دست‌ها و پاها را تغییر دهد و باعث شود، این اندام‌ها احساس سرما کنند.

رگ‌های خونی دست‌ها و پاها وقتی سرد هستند، منقبض می‌شوند و این اسپاسم از اتلاف گرما از اندام‌های بدن جلوگیری می‌کند. در همین شرایط، برخی از افراد به طور طبیعی و بدون هیچ‌گونه بیماری زمینه‌ای، پاها و دست‌های سردتری دارند. اما اگر سردی پاها و دست‌ها آزاردهنده است یا اگر فرد متوجه علائم اضافی مانند؛ تغییر رنگ در انگشتان شود، باید اقدامات دیگری انجام دهند.

علت سردی دست و سردی پا

گاهی اوقات بیماری‌های مختلف باعث سرد شدن دست‌ها و پاها می‌شوند. در واقع این عوامل باعث کاهش سرعت جریان خون در دست و پا یا آسیب به بافت‌های عصبی محیطی این اندام‌ها می‌شوند. در ادامه به بررسی علل ایجاد این بیماری می‌پردازیم.

کم‌خونی – علت سردی دست و پا

کم‌خونی یا فقر آهن در افراد مختلف مخصوصاً بانوان و افرادی که به تالاسمی مینور و ماژور مبتلا هستند، رخ می‌دهد. کاهش گلبول‌های قرمز و میزان هموگلوبین باعث کاهش میزان اکسیژن منتقل شده از ریه به سایر اندام‌های بدن می‌شوند. به همین دلیل افراد مبتلا به کم خونی، ضعف دست و پا و سردی آن‌ها را تجربه خواهند کرد.

برای از بین بردن ضعف دست و پا که در اثر کم خونی به وجود می‌آید، باید ذخیره آهن بدن خود را با خوردن گوشت، سبزیجات، قرص آهن و خوراکی‌های دارای آهن افزایش دهید.

همچنین محدود شدن جریان خون به ویژه اندام‌هایی مانند انگشتان پا و یا دست، منجر به احساس سردی سردی دست و پا می‌شود. مشکلات گردش خون ناشی از عوارض قلبی بوده و بیشتر در افراد بالای ۵۰ سال شایع است.

بیماری‌های شریانی – علت سردی دست و پا

عروق خونی برای انتقال گلبول‌‌های قرمز و اکسیژن در سراسر بدن کاربرد دارند. افرادی که با مشکلاتی مانند بیماری‌های قلبی و عروقی، فشار خون یا ایسکمی مواجه هستند، از سردی دست و پا نیز رنج خواهند برد. همچنین می‌توانید درباره فشار خون بالا بیشتر بخوانید.

درد در پاها هنگام ورزش، بی‌حسی یا لمس شدن پاها و زخم‌هایی روی دست و پا از علائم بیماری‌های شریانی هستند که، در کنار سردی دست و پا تجربه می‌شوند.

افرادی که با این نوع بیماری روبه‌رو می‌شوند، با مراجعه به پزشک می‌توانند، روش درمانی مناسب را مورد استفاده قرار دهند. در این حالت علائم بیماری‌ نارسایی شریانی از جمله سردی دست و سردی پا نیز برطرف خواهند شد.

دیابت – علت سردی دست و پا

بیماران دیابتی گروه دیگری از افراد هستند که، با سردی دست یا سردی پا و یا هر دوی آن‌ها مواجه خواهند شد. دیابت احتمال ابتلا به بیماری‌ قلبی و عروقی، ضعف در جریان خون و آسیب بافت‌های عصبی را افزایش می‌دهد. به همین دلیل افراد دیابتی با سردی دست و پا نیز مواجه خواهند شد.

بررسی و کنترل سطح قند خون، انسولین و مصرف داروهایی مانند؛ متفورمین یا تزریق تعداد واحد انسولین با توجه به تجویز پزشک، به درمان این بیماری و نیز درمان دیابت کمک می‌کند.

کم‌کاری تیروئید – علت سردی دست و پا

تیروئید کم کار بیماری دیگری است که باعث می‌شود، فرد احساس سردی پا یا دست را تجربه کند. هرچند این بیماری با علائم دیگری مانند خستگی، درد و سفتی مفاصل، خشکی پوست، نازک شدن مو و افسردگی همراه خواهد بود.

پزشک با انجام آزمایش خون و تعیین سطح (T3)، (T4) و (TSH) می‌تواند درباره کم‌کاری تیروئید بیمار مطمئن شود.

کمبود ویتامین B12 – علت سردی دست و پا

کمبود ویتامین B12 می‌تواند علائم عصبی مانند؛ احساس سردی پا و دست، بی‌حسی یا گزگز این اندام‌ها در مبتلایان را به وجود آورد. ویتامین B12 به طور طبیعی در گوشت و لبنیات یافت می‌شود و برای حفظ سلامت گلبول‌های قرمز مهم است. بدن ما ویتامین B12 نمی‌سازد، بنابراین باید آن را از غذاهایی حاوی این ویتامین هستند، دریافت کرد.

بیماری لوپوس – علت سردی پا و دست

لوپوس، یک بیماری خودایمنی است که باعث ایجاد التهاب در بدن می‌شود. این بیماری می‌تواند علتی برای سردی پا و دست ها باشد. با ابتلا به لوتوس، سیستم ایمنی بدن به سایر بافت‌ها و اعضای بدن حمله می‌کند.

بیماری رینود – علت سردی پا و دست

رینود، یک بیماری است که باعث می‌شود عروق خونی موجود در انگشتان دست و یا پا در واکنش به سرما یا استرس تنگ شوند. اگر انگشتان دست یا پای شما سفید و یا آبی می‌شوند به دلیل کمبود یا نبود خون در آن ناحیه از بدن شماست. اگر به این بیماری مبتلا هستید، از برخورد محرک‌های سرد با دستان خود و یا عوامل استرسی دوری کنید و همچنین از مصرف نیکوتین و کافئین نیز پرهیز نمائید که باعث شدت این بیماری می‌شوند.

برخی داروها – علت سردی پا و دست

مصرف برخی از داروها می‌تواند باعث ایجاد سردی در دست و پای شما شود. داروهایی وجود دارند که سلول‌ها و عروق خونی شما را منقبض می‌کنند که باعث این مشکل می‌شود. برخی از این دارو‌هایی که منجر به سردی دست و پا می‌شوند شامل داروی تنظیم فشارخون، داروی سرطان، داروی درمان میگرن و برخی داروهای مسکن می‌باشند. اگر از این مشکل رنج می‌برید قبل از دریافت دارو با پزشک داروساز مشورت نمائید.

مصرف سیگار – علت سردی پا و دست

استعمال سیگار می‌تواند بر جریان خون تاثیر بگذارد و موجب سردی دست و پا شود. نیکوتین موجود در سیگار، باعث انقباض سلول‌های خونی و ایجاد پلاک در عروق خونی می‌شود؛ این عمل جریان خون به اندام‌های بدن را کاسته و باعث احساس سردی در اندام شما می‌شود.

استرس – علت سردی پا و دست

شاید برایتان اتفاق افتاده باشد زمانی که استرس و اضطراب زیادی را تجربه می‌کنید دستان شما سرد می‌شود و عرق می‌کند. زمانی که استرس مزمنی را تجربه می‌کنید، بدن شما در حالت ستیز قرار گرفته و آدرنالین خون به حد بالایی می‌رسد. این روند باعث انقباض سلول‌های خونی عضلات و در نهایت سردی دست و پا شود.

بیشتر بخوانید:

• سرماخوردگی؛ علائم، درمان و پیشگیری
• علائم آنفولانزا جدید چیست؟ + درمان سریع آنفولانزا در منزل
• عطسه چیست؟ چه چیزی باعث عطسه می‌شود؟
• هوای سرد می‌تواند ویروس کرونا را از بین ببرد؟

حضور در محیط سرد – علت سردی پا و دست

بسیاری از افراد در محیطی با دمای پایین کار یا زندگی می‌کنند. افرادی که مسئولیت بسته‌بندی و فریز کردن گوشت را بر عهده دارند، کوهنوردان، نظامیان، امدادگران و شکارچیان، افرادی هستند که، به خاطر کار و زندگی خود، مدت زمان زیادی را در محیط سرد می‌گذرانند. این افراد به خاطر سرمای زیاد محیط با سرمازدگی و آسیب‌های شدید مواجه می‌شوند و در این حالت درمان آن‌ها با تجهیزات اورژانسی دشوار خواهد بود.

مرکز بهداشت و ایمنی شغلی کانادا (CCOHS) پژوهشی انجام داده تا بررسی کند که آیا هنگام کار در محیط بسیار سرد، بدن با آن شرایط سازگار می‌شود یا خیر؟ برای مثال ماهی‌گیران کانادایی می‌توانند حتی در آب‌وهوای بسیار سرد که بدن بی‌حس می‌شود، به کار خود ادامه دهند؟ ⁽¹⁾

طبق گزارش این مرکز، زنان در این شرایط، در معرض خطر و آسیب‌دیدگی بیشتری قرار دارند. این در حالی است که راهکارهایی برای رفع این مشکل وجود دارند.

• استفاده از لباس‌های گرم: لباس‌های خود را به گونه‌ای انتخاب کنید که قسمت مرکزی بدنتان گرم بماند. سعی کنید که لباس‌های تنگ نپوشید.
• آموزش حفاظت از بدن در مقابل سرما به کودکان: مطمئن شوید که لباس گرم بر تن دارند و در برابر سرما محافظت می‌شوند. جوراب، دمپایی‌های گرم، لباس‌ و سوییشرت‌های گرم بر تن کودکان خود کنید.
• ورزش کردن: ورزش کردن به گرم شدن بدن کمک می‌کند. حتی همان‌طور که نشسته‌اید، دست و پای خود را تکان دهید تا سردی دست و پاهایتان به حداقل برسد.
• استفاده از دستگاه‌هایی مانند هیتر و بخاری

علت سردی پاها در زنان

علل سردی پا در زنان اغلب از موارد زیر نشات می‌گیرد:

• گردش خون ضعیف
• کم خونی
• فقر آهن
• علل هورمونی مثل عدم تعادل هورمونی و کم خونی مگالوبلاستیک
• کم بودن چربی بدن

راهکارهایی برای گرم نگه داشتن دست و پاها

راهکارهای دیگری که برای گرم کردن خود در مواجه با سرما می‌توانید انجام دهید، عبارتند از:

• استفاده از دستکش‌های گرمی که انگشتان را می‌پوشانند، در اولویت قرار دارد. به این ترتیب سردی دست شما کم‌تر می‌شود.
• استفاده از پارافین؛ ابتدا دست خود را با پارافین چرب کرده و سپس در پاکتی پلاستیکی قرار دهید. در نهایت دستان خود را با حوله بپوشانید. به این شیوه، گرمای دست و پا ماندگارتر خواهد بود.
• استفاده از کیسه نمک یا برنج؛ کیسه نمک و برنج حرارت را به مدت طولانی در خود نگه می‌دارند. بنابراین اگر این کیسه‌ها را با ماکرویو، بخاری یا شوفاژ گرم کنید، امکان استفاده طولانی مدت از این ابزار گرم‌کننده، برای رفع سردی دست و پا وجود خواهد داشت.
• هنگام استفاده از مواد داخل فریزر از دستکش استفاده کنید. با این روش سردی دست شما کنترل خواهد شد.

درمان فوری سردی پا

برای درمان سردی پا می‎‌توانید از روش‌های خانگی زیر استفاده کنید:

• سعی کنید برای مدت طولانی بی تحرک و ساکن نمانید. حرکت و فعالیت، به گردش خون در پاها کمک می‌کند و باعث گرم‌تر شدن پاها می‌گردد.
• اگر کفپوش خانه شما گرم نیست، و به خصوص در فصلهای سرد سال، بهتر است دمپایی روفرشی گرم و یا جوراب گرم با بافت نرم بپوشید تا پاها در وضعیت راحت و گرمی قرار بگیرند.
• یک تشت آب گرم اماده کرده و پاهای خود را در آن قرار دهید. این کار علاوه بر گرم شدن پاها، احساس خیلی خوبی در آنها ایجاد می‌کند. (افراد مبتلا به بیماری دیابت نباید این کار را انجام دهند).
• شب‌ها به هنگام خوابیدن از یک پد حرارتی یا کیسه آب گرم در کنار پاهای خود استفاده کنید. این کار می‌تواند علاوه بر گرم کردن پاها، خستگی عضلانی آنها را نیز کاهش دهد.

برای سردی دست و پا به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

اگر سردی دست و پا برایتان آزار دهنده است و یا نگران آن هستید، توصیه می‌گردد به یک پزشک متخصص داخلی مراجعه نمائید. پزشک شما می‌تواند علت سردی دست، سردی پا یا هردوی آن‌هارا بررسی کند و درمان مناسب شما را پیشنهاد کند.

جمع‌بندی

• بسیاری از افراد در محیطی با دمای پایین کار یا زندگی می‌کنند. به خاطر سرمای زیاد محیط با سرمازدگی و آسیب‌های شدید مواجه می‌شوند و در این حالت کار با تجهیزات اورژانسی دشوار خواهد شد.
• آنمی، دیابت، بیماری‌های نارسایی شریانی، کم‌کاری تیروئید و کمبود ویتامین B12 باعث سردی دست و پا می‌شوند.
• تنظیم هورمون‌ها، کافی بودن سطح آهن خون، گلبول‌ها و هموگلوبین خون و میزان اکسیژنی که به اندام‌ها می‌رسد، در کاهش سردی دست و پا مؤثر هستند.