انسداد روده چیست؟ + علل و بهترین روش‌های درمان

زمان مطالعه این مطلب: 5 دقیقه

انسداد روده نوعی اختلال در عملکرد ماهیچه‌ها و اعصاب روده است که باعث مختل شدن جریان معمولی روده و یا مسدود شدن آن می‌شود. این وضعیت ممکن است در هر بخشی از روده از جمله روده بزرگ و کوچک رخ دهد. در این مقاله از مجله سلامت کیوان همراه ما باشید تا به عواملی که باعث بروز این بیماری می‌شوند بپردازیم.

انسداد روده چیست؟

انسداد روده زمانی اتفاق می‌افتد که انقباضات ماهیچه‌ای که غذا را در روده‌های شما حرکت می‌دهند، نتواند محتوای داخل روده را از آن عبور دهند. در برخی موارد انسداد روده می‌تواند یک مشکل عملکردی در ماهیچه‌ها و اعصاب باشد که انسداد روده را تقلید می‌کند، حتی زمانی که هیچ چیز مانع عبور محتوای داخل روده نمی‌شود. در این شرایط غذا در روده گیر می‌کند و منجر به یبوست و نفخ می‌شود.

علائم انسداد روده چیست؟

مشکلات گوارشی از شایع ترین علائم انسداد روده هستند. هنگامی که معده و روده شما شروع به پر شدن از گازی می‌شوند که نمی‌تواند آن را از رکتوم خارج کند، باعث می‌شود که شکم ظاهری سفت و متورم به خود بگیرد. اگر این علائم را به خصوص پس از جراحی تجربه کردید، بسیار مهم است که فوراً به پزشک مراجعه کنید.⁽¹⁾

• نفخ شکم
• اتساع شکم
• خروج مداوم گاز
• یبوست
• تهوع و استفراغ
• کم آبی بدن

چه چیزی باعث انسداد روده می‌شود؟

عوامل و شرایط مختلفتی می‌توانند جریان معمولی روده را مختل و یا مسدود کنند. انسداد روده یا ایلئوس پارالیتیک یک اختلال عملکردی است و گاهی اوقات این عارضه می‌تواند کل دستگاه گوارشی شما را تحت تأثیر قرار دهد.

انسداد روده معمولاً یک واکنش موقتی بدن به یک تروما، مانند جراحی یا بروز عفونت است. با این‌حال، برخی عوامل دیگر، از جمله مصرف برخی داروها، اختلالات متابولیک و عدم تعادل الکترولیت نیز می‌توانند در ایجاد این عارضه نقش داشته باشند. برخی شرایطی که می‌توانند باعث ایجاد انسداد روده و یا ایلئوس موقت شوند، عبارتند از:

عمل جراحی

جراحی شایع ترین علت بروز انسداد روده در افراد مبتلا به این بیماری است. در اغلب موارد جراحان پس از انجام عمل‌های شکمی باری وقوع انسداد روده برنامه ریزی می‌کنند اما جراحی‌های دیگر نیز می‌توانند زوده‌ها را تحریک کنند و باعث انسداد روده شوند.

التهاب

بروز التهاب در حفره‌های شکمی می‌تواند عملکرد روده را مختل کند و باعث انسداد روده شوند. التهاب حفره‌های شکمی ممکن است در اثر تحریک موضعی یا یک عفونت ایجاد شوند، مانند:

• آپاندیسیت
• پانکراتیت
• التهاب صفاق و یا پریتونیت
• التهاب معده‌
• التهاب کیسه صفرا
• دیورتیکولیت
• انتروکولیت نکروزان نوزاد
• بیماری‌های التهابی روده
• بوتولیسم
• مصرف برخی داروهای ضد افسردگی مانند آمی تریپتیلین و ایمی پرامین (توفرانیل)

با این‌حال، چندین علت احتمالی دیگر برای انسداد روده وجود دارد. برخی این عوامل احتمالی شامل:

• سرطان روده
• دیورتیکولیت
• بیماری پارکینسون که بر عضلات و اعصاب روده تأثیر می‌گذارد
• بیماری کرون که به ندرت باعث انسداد روده می‌شود اما ممکن است به دلیل التهاب خود ایمنی باعث ضخیم شدن دیواره‌های روده شود.

عوامل گفته شده، شایع ترین علل بروز انسداد روده در بزرگسالان هستند. همچنین کودکان نیز می‌توانند به بیماری انسداد روده مبتلا شوند. درهم‌روی روده که به آن انواژیناسیون نیز گفته می‌شود از شایع ترین عوامل انسداد روده در کودکان است.

انسداد روده چگونه تشخیص داده می‌شود؟

سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی اغلب برای تشخیص انسداد روده کافی است. با این‌حال سونوگرافی شکم نیز می‌تواند با نشان دادن بخش‌های متورم و متسع شده روده بدون هیچ گونه انسداد فیزیکی برای توضیح این وضعیت آن را تأیید کند.

انواع انسداد روده

یکی دیگر از نکاتی که باید برای درمان انسداد روده مورد بررسی قرار بگیرد، شدت انسداد روده در بیمار است. شدت این عارضه می‌تواند به این بستگی داشته باشد که آیا انسداد روده شما جزئی یا کامل است و یا اینکه ایلئوس فلجی است.

انسداد جزئی روده

گاهی اوقات شرایطی مانند بیماری کرون یا دیورتیکولیت به این معنی است که بخشی از روده حرکت نمی‌کند. با این‌حال، برخی از مواد داخل روده می‌توانند از آن عبور کنند.

در این صورت پزشک ممکن است رژیم غذایی کم فیبر را برای درمان انسداد روده جزئی شما توصیه کند. رژیم غذایی می‌تواند دفع مدفوع را راحت تر کند. با این‌حال، اگر این کار موثر نبود، ممکن است برای ترمیم بخش مسدود شده به جراحی نیاز داشته باشید.

انسداد کامل روده

انسداد کامل زوده یک وضعیت اورژانس پزشکی است که باید هرچه سریع‌تر برای درمان آن اقدام کرد. روش‌های درمانی انسداد کامل روده به سلامت کلی شما بستگی دارد. به عنوان مثال، جراحی گسترده شکم برای برخی افراد ممکن است مناسب نباشد. این شرایط شامل افراد مسن و مبتلایان به سرطان روده بزرگ نیز می‌باشد.

ایلئوس فلجی

اگر علت انسداد روده فلجی شما ناشی از برخی داروها باشد، پزشک ممکن است بتواند داروی دیگری را برای تحریک حرکات دستگاه گوارش و حرکت روده شما تجویز کند. یکی از داروهایی که پزشک‌تان ممکن است تجویز کند متوکلوپرامید (Reglan) است.

در صورت امکان، قطع داروهایی که باعث ایجاد انسداد روده فلجی شده‌اند نیز می‌تواند کمک کننده باشد. با این‌حال، نباید بدون تأیید پزشک، مصرف یک دارو، به ویژه یک داروی ضد افسردگی را قطع کنید.

انسداد روده چگونه درمان می‌شود؟

اگر علت انسداد روده شما ناشناخته باشد، ابتدا به آن رسیدگی می‌شود. در برخی موراد علت بروز انسداد روده در شما ممکن است به دلیل بروز عفونت یا بیماری‌های زمینه‌ای که به آن مبتلا هستید بستگی داشته باشد که برای درمان انسداد روده ناشی از آن، ابتدا باید عفونت یا بیماری‌های زمینه‌ای را درمان کرد.

در این شرایط ممکن است از آزمایش‌های تصویربرداری نیز برای جستجوی علت و تشخیص انسداد روده نیز استفاده شود، در صورتی که از قبل مشخص نشده باشد که علت انسداد روده شما چیست، پزشکان ممکن است برای بررسی سطح الکترولیت و مواد معدنی شما از آزمایش خون استفاده کنند.

همچنین اگر انسداد روده به عنوان یک عارضه جانبی از جراحی رخ داده باشد، تیم مراقبت‌های پزشکی از قبل یک برنامه درمانی را برای آن در نظر گرفته‌اند. برخی از این روش‌های درمانی شامل موارد زیر است:

• استراحت روده: تا زمانی که عملکرد روده شما به حالت طبیعی خود برگردد از خوردن غذا خودداری می‌کنید.
• تغذیه تزریقی: ممکن است لازم باشد مایعات، الکترولیت‌ها و مواد مغذی خود را از طریق IV جایگزین کنید.
• پروکینتیک: اگر عملکرد روده شما به خودی خود بهبود نیابد، داروهایی برای تقویت پریستالسیس ممکن است به راه اندازی مجدد عملکرد روده شما کمک کنند.
• لوله گذاری از بینی و شکم به معده: در موارد شدید، ممکن است یک لوله نازک از طریق بینی وارد معده شما شود تا هوا و مایعات داخل آن را تخلیه کند.

کلام آخر

انسداد روده، و یا انسداد جزئی یا کامل روده به شرایطی گفته می‌شود که محتوای روده نمی‌تواند از آن عبور کند این عارضه معمولاً یک واکنش موقتی بدن به یک تروما، مانند جراحی یا بروز عفونت است. انسداد روده می‌تواند بنا به دلایل مختلفی در افراد ایجاد شود، همچنین مشکلات گوارشی از شایع ترین علائم انسداد روده هستند.