سرطان کلیه چیست و چه علائمی دارد؟ + روش‌های درمان

زمان مطالعه این مطلب: 6 دقیقه

سرطان کلیه یکی از انواع سرطان‌ است که، به خاطر رشد بی‌رویه سلول‌ها در کلیه‌ها شکل می‌گیرد. افرادی که از سرطان کلیه رنج می‌برند، با علائم مختلفی مانند: درد پهلو، کنترل نشدن فشار خون و وجود خون در ادرار مواجه می‌شوند.

اما به طور کلی سرطان کلیه چه علائمی دارد؟ انواع آن چیست؟ و راه‌های درمان سرطان کلیه چگونه است؟ تا انتها با ما همراه باشید تا در این مقاله از مجله سلامت کیوان به سؤالات شما درباره سرطان کلیه، علائم و راه‌های درمان آن بپردازیم.

سرطان کلیه چیست؟

همانطور که گفته شد، سرطان کلیه به علت رشد نامعمول سلول‌های اندام‌های لوبیایی شکل کلیه که، در پشت ناحیه شکم و اطراف ستون فقرات قرار دارند، به وجود می‌آید. اگرچه در مراحل اولیه یک توده سلولی کوچک در کلیه‌ها مشاهده می‌شود، اما فرد در صورت عدم پیگیری درمان با رشد تومور و متاستاز سرطان در اندام‌های دیگر مواجه خواهد شد.⁽¹⁾

انواع سرطان کلیه

در ادامه به بررسی انواع سرطان کلیه می‌پردازیم که شامل موارد ذیل می‌باشد:

کارسینوم سلول کلیه (RCC)

این نوع از سرطان شایع‌ترین شکل سرطان کلیه در بزرگسالان است و 85 درصد از کل سرطان‌های کلیه را تشکیل می‌دهد. کارسینوم سلول کلیه معمولاً به صورت یک تومور منفرد در یک کلیه ایجاد می‌شود، اما می‌تواند هر دو کلیه را تحت تأثیر قرار دهد. این نوع از سرطان در سلول‌هایی که لوله‌های کلیه را پوشانده‌اند، شروع می‌شود.

سرطان سلول انتقالی

کارسینوم سلول انتقالی 6 تا 7 درصد از کل سرطان‌های کلیه را تشکیل می‌دهد. این سرطان معمولاً در ناحیه‌ای شروع می‌شود که به قسمت اصلی کلیه متصل می‌شود.

سارکوم کلیه

سارکوم کلیه کمترین نوع سرطان و تنها 1 درصد از موارد سرطان کلیه را به خود اختصاص داده است. این بیماری در بافت‌های هم‌بند کلیه شروع می‌شود و در صورت عدم درمان، می‌تواند به اندام‌ها و استخوان‌های مجاور گسترش یابد.

تومور ویلمز

این نوع از سرطان به عنوان شایع‌ترین نوع سرطان در ناحیه کلیه در کودکان شناخته می‌شود و حدود 5 درصد از سرطان‌های کلیه را تشکیل می‌دهد.

بیشتر بخوانید: با علل سرطان کودکان و شایع‌ترین انواع و علائم آن آشنا شوید

علت ابتلا به سرطان کلیه

پزشکان هنوز به طور دقیق علت ابتلای یه نفر به سرطان کلیه را کشف نکردند. اما آنها می‌دانند که سرطان کلیه از زمانی شروع می‌شود که برخی سلول‌های کلیوی با تغییر یا جهشی که در DNA خود ایجاد کرده‌اند منجر به سرطان کلیه می‌شوند. اما عواملی که می‌تواند ریسک و خطر ابتلا به این سرطان را افزایش دهند در ادامه توضیح خواهیم داد.

عوامل افزایش خطر سرطان کلیه

شاید برای شما هم این سؤال وجود داشته باشد که، چه عواملی احتمالا ابتلا به این سرطان را افزایش می‌دهند؟ در پاسخ می‌توانیم به عوامل زیر اشاره کنیم:

• سیگار کشیدن: فردی که سیگار می‌کشد، دو برابر سایر افراد در خطر ابتلا به سرطان کلیه قرار دارد.

• جنسیت: مردان حدود دو برابر زنان در معرض ابتلا به سرطان کلیه هستند.

• چاقی: اضافه وزن ممکن است باعث تغییراتی در هورمون‌ها شود که خطر ابتلا را افزایش می‌دهد.

• استفاده طولانی مدت از داروهای ضددرد: این داروها عموماً شامل داروهای بدون نسخه‌ای هستند که، علاوه بر داروهای تجویزی مصرف می‌شوند.

• داشتن بیماری کلیوی: افراد مبتلا به بیماری‌های پیشرفته کلیوی یا آنهایی که تحت دیالیز طولانی مدت قرار دارند، در خطر ابتلا به سرطان کلیه هستند.

• ژنتیک: داشتن شرایط ژنتیکی خاص، مانند: بیماری فون هیپل-لیندو (VHL) یا کارسینوم سلول پاپیلاری ارثی از دیگر عوامل به وجود آورنده سرطان کلیه محسوب می‌شود.

• سابقه خانوادگی سرطان کلیه: این عامل خطر به ویژه در خواهر و برادرها زیاد است.

• برخورد طولانی‌مدت با مواد شیمیایی: قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی مانند آزبست، کادمیوم، بنزین، حلال‌های آلی یا علف‌کش‌های خاص باعث ابتلا به سرطان کلیه می‌شود.

• فشار خون بالا: این احتمال وجود دارد که، فشار خون بالا و داروهایی که برای درمان آن استفاده می‌شوند، منبع افزایش خطر باشند.

• نژاد سیاه‌پوست: با وجود نامشخص بودن دلایل تأثیر نژاد در ابتلا به سرطان کلیه، این خطر در سیاه‌پوستان کمی بیشتر از سفیدپوستان است.

• داشتن لنفوم به دلیل ناشناخته: خطر ابتلا به سرطان کلیه در بیماران مبتلا به لنفوم افزایش می‌یابد.

بیشتر بخوانید:

• راه‌های درمان عفونت کلیه
• سنگ کلیه و علائم آن

علائم سرطان کلیه

در بسیاری از موارد، افراد ممکن است علائم اولیه را نداشته باشند. اما با بزرگتر شدن تومور، علائم ظاهر می‌شوند. بر اساس مطالعات، بیماران یک یا چند مورد از این علائم سرطان کلیه را دارند:

وقتی سرطان کلیه به سایر قسمت‌های بدن بیمار گسترش می‌یابد ممکن است، علائم دیگری مانند: تنگی نفس، درد استخوانی و سرفه کردن خونی را ایجاد کند.

روش تشخیص سرطان کلیه

اگر فردی علائم سرطان کلیه را داشته باشد، پزشک پرونده پزشکی و سوابق خانوادگی او را به طور کامل بررسی می‌کند. پس از آن نیز معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. پزشک شاید آزمایش‌های خاصی را تجویز کند که، می‌توانند به تشخیص و ارزیابی سرطان کمک کنند. این آزمایش‌ها شامل موارد زیر هستند:

آزمایش ادرار

نمونه‌ای از ادرار فرد برای بررسی وجود خون، مورد آزمایش قرار می‌گیرد. حتی می‌توان آثار بسیار کوچکی از خون را که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیستند، در آزمایش ادرار تشخیص داد.

تست CBC

در تست CBC تعداد هر یک از انواع مختلف سلول‌های خونی را می‌شمارد و همچنین الکترولیت‌های مختلف بدن بیمار را بررسی می‌کند.

سی‌تی اسکن

در سی‌تی اسکن از اشعه ایکس ویژه‌ای استفاده می‌شود تا پزشک با کمک مانیتور و کامپیوتر یک‌سری تصاویر از داخل بدن را مشاهده کند.

ام آر آی (MRI)

پزشک در MRI از یک آهنربای بزرگ، امواج رادیویی و کامپیوتر استفاده می‌کند تا تصاویری از داخل بدن بیمار به پزشک نشان دهد.

بیوپسی توده کلیوی

در بیوپسی، یک سوزن نازک به داخل تومور وارد شده و نمونه کوچکی از بافت توده سلولی بیمار برداشته می‌شود. آسیب‌شناس، بافت را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند تا ببیند آیا سلول‌های سرطانی وجود دارند یا خیر.

راه‌های درمان سرطان کلیه

پس از تشخیص و آگاهی از مرحله سرطان، بیمار و پزشک برای درمان، برنامه‌ریزی می‌کنند. ممکن است پزشک، بیمار را برای درمان به یک متخصص ارجاع دهد. در این صورت تیمی از اورولوژیست‌ها، انکولوژیست‌ها یا پرتوشناس‌ها و جراحان به بیمار، مشاوره خواهند داد.

آگاهی‌رسانی به بیمار به این دلیل است که، سرطان کلیه یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها است، به طوری که تقریباً 0.5 درصد بیماران شاهد برگشت شرایط سرطان کلیه از یک مرحله به مرحله قبلی خواهند بود.⁽²⁾ با این حال چندین نوع درمان استاندارد برای سرطان کلیه وجود دارند که در بیشتر موارد، جراحی اولین قدم است. حتی اگر جراحی کل تومور را از بین ببرد، پزشک ممکن است درمان اضافی را برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده که قابل مشاهده نیستند، پیشنهاد کند.

جراحی – درمان سرطان کلیه

جراحی برای سرطان کلیه با توجه به مرحله‌ای از سرطان که بیمار در آن قرار دارد، انجام می‌شود. جراحی، نفرکتومی رادیکال کلیه، غده فوق کلیوی و بافت اطراف یا غدد لنفاوی مجاور را از بین می‌برد. این روش شایع‌ترین نوع جراحی برای سرطان کلیه است و اکنون می‌توان آن را از طریق یک برش کوچک با لاپاراسکوپ انجام داد. نفرکتومی ساده نوعی جراحی است که فقط کلیه را خارج می‌کند. نفرکتومی جزئی، سرطان را به همراه برخی از بافت‌های اطراف آن حذف می‌کند. این روش برای بیمارانی با تومورهای کوچک (کمتر از 4 سانتی متر) یا در بیمارانی که نفرکتومی رادیکال به کلیه دیگر آسیب می‌رساند استفاده می‌شود.

اگر جراحی نتواند سرطان را از بین ببرد، پزشک ممکن است گزینه دیگری را برای کمک به از بین بردن تومور پیشنهاد کند.

فرسایش – درمان سرطان کلیه

گاهی اوقات گرما و سرما می‌توانند، سلول‌های سرطانی را از بین ببرند. افرادی که گزینه عمل جراحی برای آنها مناسب نیست، ممکن است به توصیه پزشک از کرایوآبلیشن یا فرسایش فرکانس رادیویی (Ablation) استفاده کنند.

• کرایوآبلیشن (Cryoablation): در طی این روش، پزشک یک سوزن را از طریق پوست بیمار وارد تومور کلیه می‌کند. سپس سلول‌های سرطانی با گاز سرد منجمد می‌شوند.
• فرسایش با فرکانس رادیویی: پزشک یک سوزن را از طریق پوست وارد تومور کلیه می‌کند. سپس یک جریان الکتریکی از سلول‌های سرطانی عبور می‌دهد تا آن‌ها را از بین ببرد.

پرتو درمانی – درمان سرطان کلیه

اگر فرد فقط یک کلیه داشته یا اگر شرایط لازم برای جراحی نداشته باشد، ممکن است پزشک پرتو درمانی را توصیه کند. زیرا پرتو درمانی اغلب برای کاهش علائم سرطان کلیه مانند درد، کاربرد دارد.

درمان دارویی هدفمند برای سرطان کلیه

درمان دارویی هدفمند اغلب زمانی استفاده می‌شود که جراحی گزینه مناسبی نباشد. همچنین در برخی موارد، این داروها ممکن است پس از جراحی، برای کاهش خطر عود سرطان تجویز شوند.

ایمنی درمانی – درمان سرطان کلیه

ایمنی درمانی از داروهای خاصی برای تقویت سیستم ایمنی بدن بیمار استفاده می‌کند. این روش به بدن بیمار کمک می‌کند تا سلول‌های سرطانی به طور مؤثرتری شناسایی شده و از بین بروند.

شیمی درمانی – درمان سرطان کلیه

شیمی درمانی یک درمان استاندارد برای سرطان کلیه نیست اما، در برخی موارد می‌تواند مفید باشد.

جمع‌بندی

• سرطان کلیه به علت رشد نامعمول سلول‌های اندام‌های لوبیایی شکل کلیه که، در پشت ناحیه شکم و اطراف ستون فقرات قرار دارد، به وجود می‌آید.
• علائم سرطان کلیه شامل: درد پهلو، خون در ادرار، خستگی مفرط، کم‌خونی و ورم پا می‌شوند.
• جراحی، پرتودرمانی، شیمی‌درمانی، ایمنی‌درمانی و درمان دارویی هدفمند برای درمان سرطان کلیه کاربرد دارند.

مطالب مرتبط:

• شرایط و عوارض پیوند کلیه
• علائم نارسایی کلیه و 3 راه درمان آن
• سرطان استخوان چیست و چه علائمی دارد؟