سرطان پوست چیست؟ پیشگیری، درمان و علائم سرطان پوست
رشد غیرطبیعی سلولهای پوست را سرطان پوست مینامند. سرطان پوست از شایعترین انواع سرطان است. این نوع سرطان اغلب در پوستی که در معرض نور خورشید قرار گرفته است، ایجاد میشود، اما میتواند در قسمتهایی از پوست که معمولاً در معرض نور نیستند نیز رخ دهد. اما این سوال مطرح است که سرطان پوست چه نوع عارضهای است؟ علائم آن چیست؟ چگونه درمان میشود؟
ما در این مطلب قصد داریم درباره شایعترین سرطانهای پوست و علائم هرکدام صحبت کنیم. با ما در ادامه این مطلب همراه باشید.
سرطان پوست
همانطور که در ابتدا اشاره شد، سرطان پوست شایعترین نوع سرطان است. این سرطان مسری نیست و نوعی از این بیماری که فرد به آن مبتلا میشود، با توجه به محل شیوع آن مشخص میگردد. تغییر در پوست از شایعترین علائم سرطان پوست است. تقریباً تمام انواع این سرطان در صورت تشخیص به موقع، میتوانند به طور مؤثر درمان شوند.
انواع رایج سرطان پوست
انواع مختلفی از سرطان پوست وجود دارند، که هر کدام میتوانند روی پوست، علائم متفاوتی ایجاد کنند. برخی از انواع سرطان پوست شایعتر و بعضی دیگر از آنها چندان شایع نیستند که میتوانند تومورهای پوستی و گاهی غیر سرطانی باشند. سه نوع از شایعترین سرطانهای پوست عبارتند از:
- کارسینوم سلول بازال (BCC)
- کارسینوم سلول سنگفرشی (SCC)
- ملانوما (Melanoma)
بیشتر بخوانید:
- علائم تومور و انواع آن
- روش های درمان سرطان و انواع آن
- سرطان استخوان چیست و چه علائمی دارد؟
- مصرف ویتامین دی و عوارض کمبود ویتامین D را جدی بگیرید!!
- علت زردی ناخن چیست؟ + بهترین روش درمان ناخن زرد شده در منزل
کارسینوم سلول بازال
اگر سرطان از سلولهای پوستی به نام سلولهای بازال شروع شود، فرد به کارسینوم سلول بازال (BCC) مبتلا شده میشود. کارسینوم سلول بازال از شایعترین نوع سرطانهای پوست است. این نوع سرطان پوست اغلب در افرادی که پوست روشنی دارند ایجاد میشود، اما این به معنی نیست که، افراد دارای پوست تیره یا رنگی به این نوع از سرطان پوست دچار نمیشوند.
این عارضه اغلب خود را با علائمی شبیه به برآمدگی مرواریدی یا مومی شکل، ضایعهای مسطح و با رنگی قهوهای نشان میدهد. این ضایعه با خونریزی یا زخم دلمهای همراه است که بهبود مییابد، اما گاهی مجدداً عود میکند.
این نوع سرطان پوست معمولاً پس از سالها قرار گرفتن مکرر در معرض نور آفتاب یا برنزه شدن به وسیله سولاریم ایجاد میشود که، در نواحی چون سر، گردن و بازوها رایج است اما با این حال میتواند در هر نقطهای از بدن از جمله قفسه سینه، شکم و پاها ظاهر شود.
تشخیص زودهنگام و درمان به موقع این نوع از سرطان پوست بسیار مهم است، چراکه میتواند با گذشت زمان عمیقتر شود و با رشد و پیشرفت در بدن به اعصاب و استخوانها نیز نفوذ کند و موجب آسیب گردد.
کارسینوم سلول سنگفرشی
کارسینوم سلول سنگفرشی (SCC) دومین نوع شایع سرطان پوست است. افرادی که دارای پوست تیره هستند، بیشتر در معرض ابتلا به این نوع سرطان پوست قرار دارند. البته این عبارت بدین معنا نیست که افراد دارای پوست روشن، از آن مصون هستند.
علائم کارسینوم سلول سنگفرشی اغلب شبیه به یک نوع برآمدگی مخروطی، سفت و قرمز رنگ یا لکه دارای سطح پوسته پوسته هستند، البته به صورت زخم نیز دیده میشوند. خبر خوب این است که این نوع سرطان قابل بهبودی است.
این عارضه در افراد دارای پوست روشن، بیشتر در نواحی چون گوشها، صورت، لبها، گردن، بازوها، قفسه سینه و پشت ایجاد میشود، علت آن هم این است که تمایل دارد بیشتر در نواحی دیده شود که، در معرض نور آفتاب قرار دارند اما در مورد افرادی که دارای پوست تیره هستند، این عارضه در مناطقی از بدن آنها دیده میشود که در معرض نور خورشید قرار ندارند.
از آنجایی که کارسینوم سلول سنگفرشی میتواند در عمق پوست رشد کند و باعث آسیب و تغییر شکل پوست شود، تشخیص و درمان به موقع این عارضه مهم تلقی شده و میتواند از گسترش آن به سایر نواحی بدن جلوگیری نماید.
ملانوما
ملانوما (Melanoma) سومین نوع شایع سرطان پوست است که از ملانوسیتها شروع میشود. در واقع وقتی سلولها به پوست رنگ میدهند، سرطانی میشوند و باعث ایجاد سرطان ملانوما میشوند. این نوع سرطان غالباً جدیترین نوع سرطان پوست نامیده میشود، زیرا تمایل به گسترش در بدن دارد و میتواند در هر جایی از پوست ایجاد شود.
جالب توجه است که ملانوما اغلب در صورت و بالاتنه مردان ظاهر میشود، در حالی که در زنان این نوع سرطان پوست در قسمت پایین ساق پاهای آنان شکل میگیرد. این بیماری هم در مردان و هم در زنان نیز میتواند بر روی نواحی ظاهر شود که در معرض نور آفتاب قرار نگرفتهاند. ملانوما میتواند هر فرد با هر رنگ پوستی را تحت تأثیر قرار دهد. ناگفته نماند که در افراد دارای پوست تیره، این عارضه ممکن است در نواحی چون کف دستها، کف پاها و یا ناخنهای دست و پا بروز پیدا کند.
ملانوما میتواند در داخل خالهایی که فرد از قبل بر روی پوست خود داشته است، ایجاد شود. پس میتوان گفت خالی که تغییر رنگ یا تغییر اندازه دهد نیز ممکن است از علائم این بیماری باشد. این عارضه حتی میتواند خود را به طور ناگهانی به شکل لکهای بزرگ و قهوهای رنگ یا لکههای تیره روی پوست بروز دهد، که البته متفاوت از بقیه لکهها به نظر میرسد.
این نوع سرطان را نیز میتوان با یک ضایعه کوچک دارای حاشیه نامنظم و قسمتهای حاوی رنگهای قرمز، صورتی، سفید، آبی و آبی-سیاه شناسایی کرد. این ضایعه میتواند با درد، خارش یا سوزش همراه باشد و بر روی کف دستها، کف پاها، نوک انگشتان پا و یا غشای مخاطی پوشاننده دهان، بینی، واژن و مقعد به وجود بیاید.
دانستن علائم هشداردهنده ملانوما میتواند به فرد در پیدا کردن ملانوم اولیه کمک کند. بنابراین، تشخیص زودهنگام و درمان به موقع در این عارضه بسیار مهم تلقی میشود.
نکته مهم
نکتهای که باید درباره تمام سرطانهای پوست، چه رایج و چه غیر رایج بدانید این است که، در صورت وجود هر گونه توده، برجستگی، لکه، زخم یا علائم دیگر روی پوست خود که جدید یا در حال تغییر هستند و یا به هر دلیل دیگری شما را نگران میکنند، به پزشک مراجعه کنید.
افراد در معرض سرطان پوست
برخی از افراد ممکن است به سرطان پوست مبتلا شود اما، افرادی با ویژگیهای خاص ذیل در معرض خطر بیشتری هستند که شامل:
- افرادی که دارای رنگ پوست طبیعی روشن هستند.
- افرادی که پوستشان در آفتاب میسوزد.
- پوست افرادی که در آفتاب دچار کک و مک میشود.
- پوست افرادی که در آفتاب به راحتی قرمز یا دردناک میشود.
- افرادی که دارای چشم آبی یا سبز هستند یا موهای بلوند یا قرمز دارند.
- افرادی که از انواع و تعداد زیادی خال برخوردارند.
- افرادی که سابقه خانوادگی سرطان پوست دارند.
- افرادی که سابقه شخصی سرطان پوست دارند.
- افرادی که از سن بالا برخوردارند.
پیشگیری از سرطان پوست
- قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) و رعایت تعادل در میزان بهرهمندی از آن، صرف نظر از هر یک از عوامل خطر ذکر شده در مطلب فوق، میتواند به سلامت پوست شما کمک کند و احتمال ابتلا به سرطان پوست را در آینده کاهش دهد.
- اکثر مردم زمانی را در خارج از منزل میگذرانند و در این حین مقداری در معرض نور خورشید قرار میگیرند. قرار گرفتن در برابر آفتاب، اگر با محافظت انجام و به یک عادت روزمره تبدیل شود، میتواند به فرد کمک میکند تا با خیال راحت از فضای باز لذت ببرد، از آفتاب سوختگی خود جلوگیری کند و نهایتاً خطر ابتلا به سرطان پوست را کاهش دهد.
- در حالی که افراد از مزایای نور خورشید لذت میبرند، میتوانند خطر ابتلا به سرطان پوست را با استفاده از محافظت کنندهها در برابر آفتاب کاهش دهند. بدین صورت که با قرار گرفتن در سایه، پوشیدن لباسهای محافظ و استفاده از کرم ضد آفتاب با طیف وسیعی از فاکتورهای محافظت در برابر آفتاب (SPF) میتوانند از خود محافظت کنند.
مطالب مرتبط:
- علائم سیاه زخم چیست و چگونه درمان میشود؟
- سرطان سر چیست؟ تشخیص و درمان انواع سرطان سر
- علائم سرطان سینه و روش درمان آن
- درمان سرطان خون، علت و نشانه آن
کارسینوم سلول سنگفرشی (SCC) میتواند از پیشرفت لکههای پیش سرطانی کراتوزاکتینیک به وجود بیاید؟
برخی افراد ممکن است بر روی پوست خود دارای لکههای خشک و پوسته پوستهای به نام کراتوزاکتینیک (AK) باشند که ناشی از نور آفتاب زیاد است. این لکهها سرطانی نیستند اما یک نوع پیشرفت پیش سرطانی هستند که میتوانند به نوعی از شایعترین سرطان پوست یعنی کارسینوم سلول سنگفرشی تبدیل شوند.
لکههای پیش سرطانی کراتوزاکتینیک معمولاً در کدام نواحی از بدن شکل میگیرند؟
کراتوزاکتینیکها معمولاً روی نواحی مانند سر، گردن، دستها و ساعد که بیشتر در معرض نور خورشید هستند تشکیل میشوند و میتوانند به سرطان پوست تبدیل گردند.
علاوه بر نواحی قرار گرفته در معرض نور آفتاب، سرطان پوست در کدام مناطق از بدن ظاهر میشود؟
سرطان پوست علاوه بر نواحی قرار گرفته در معرض نور آفتاب، میتواند در مناطقی چون کف دست، زیر ناخنهای دست یا پا و ناحیه تناسلی که به ندرت نور خورشید را میبینند نیز ایجاد شود.
علی علیه السلام: لاَ تَسْتَقْبِلُوا اَلشَّمْسَ فَإِنَّهَا مَبْخَرَةٌ تُشْحِبُ اَللَّوْنَ وَ تُبْلِي اَلثَّوْبَ وَ تُظْهِرُ اَلدَّاءَ اَلدَّفِينَ؛
رو به خورشيد قرار نگیرید كه آب بدن را کم و بخار کند و پوست را به طور غیر قابل برگشت تيره كند، و لباس را كهنه، و درد درونى(سرطان) را پديدار كند.»
(الخصال ج۱ ص۹۷
وسائل الشیعة ج۱۲ ص۱۱۰
بحار الأنوار ج۷۳ ص۱۸۳)
عارف اعظم ایران