سرطان سر چیست؟ تشخیص و درمان انواع سرطان سر

زمان مطالعه این مطلب: 5 دقیقه

سرطان سر و سرطان گردن یک نوع سرطان نسبتاً نادر است ⁽¹⁾ که در کشورهای مختلف مشاهده شده است. سالانه حدود ۱۲۴۰۰ بیمار مبتلا به سرطان سر در بریتانیا شناسایی می‌شود. منظور از سرطان سر، سرطان‌هایی است که ممکن است در بخش‌های مختلف سر ایجاد شود. تا انتها همراه ما باشید تا در این مقاله از مجله سلامت کیوان به بررسی انواع سرطان در ناحیه سر و گردن می‌پردازیم.

انواع سرطان در سر

 بیش از 30 ناحیه در سر و گردن وجود دارد که می‌توانند تولید سلول سرطانی کنند. از جمله:

• دهان و لب
• جعبه صدا (حنجره)
• گلو (حنجره)
• غدد بزاقی
• بینی و سینوس‌ها
• ناحیه پشت بینی و دهان (نازوفارنکس)

لازم به ذکر است که سرطان مری (گولت)، سرطان تیروئید، تومورهای مغزی و سرطان چشم به عنوان سرطان سر و گردن محسوب نمی‌شود.

سرطان دهان

سرطان دهان شایع‌ترین نوع سرطان سر است. سرطان دهان می‌تواند تعدادی از نواحی داخل و اطراف دهان را تحت تأثیر قرار دهد، از جمله:

• لب
• زبان
• داخل گونه‌ها
• کف یا سقف دهان
• لثه‌ها

 علائم سرطان دهان می‌تواند شامل زخم‌های دهان و توده‌های غیرقابل توضیح و پایدار در این ناحیه باشد. این زخم‌ها می‌توانند همراه با درد نیز باشند.

سرطان حنجره

سرطان حنجره در بافت حنجره ایجاد می‌شود. سرطان حنجره از زیرشاخه‌های سرطان سر است. علائم سرطان حنجره شامل موارد زیر است:

• تغییر در صدا، مانند گرفتگی مداوم صدا
• مشکل یا درد هنگام بلع
• تنفس پر سر و صدا
• تنگی نفس
• سرفه مداوم
• ایجاد یک توده یا تورم در گردن

سرطان های گلو

 پزشکان معمولاً تمایلی به استفاده از کلمه “سرطان گلو” ندارند، زیرا گلو (حلق) شامل بخش‌های مختلفی است که می‌توانند به طور مستقل سلول سرطانی ایجاد کنند.

 مناطق اصلی که می‌توانند تحت تأثیر سرطان قرار بگیرند عبارتند از:

• اوروفارنکس – بخشی از گلو در پشت دهان
• هیپوفارنکس – قسمتی از گلو که اوروفارنکس را به مجرای تنفسی و نای متصل می‌کند.
• نازوفارنکس – قسمتی از گلو که پشت بینی را به پشت دهان وصل می‌کند.

 شایع‌ترین علائم سرطان در اوروفارنکس یا هیپوفارنکس شامل ایجاد توده در گردن، گلودرد مداوم و مشکل در بلع است.

سرطان غدد بزاقی

 غدد بزاقی همانطور که از نام آنها مشخص است به تولید بزاق می‌پردازند. بزاق دهان شما را مرطوب نگه می‌دارد و به بلع و هضم غذا کمک می‌کند.

 در بدن انسان 3 جفت اصلی غدد بزاقی وجود دارد. این غدد عبارتند از:

• غدد پاروتید – بین گونه و گوش‌های شما قرار دارند.
• غدد زیر زبانی – در زیر زبان شما قرار دارند.
• غدد زیر فکی – در زیر هر طرف استخوان فک شما قرار دارند.
• سرطان غدد بزاقی اغلب غدد پاروتید را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

علامت اصلی سرطان غدد بزاقی، ایجاد یک توده یا تورم روی فک یا نزدیک آن، دهان یا گردن است. البته باید بدانید که بیشتر این توده‌ها غیر سرطانی هستند. علائم دیگر می‌تواند شامل بی حسی در بخشی از صورت و افتادگی در یک طرف آن باشد.

سرطان بینی و سینوس

سرطان بینی و سینوس، سلول‌های حفره بینی که بالای سقف دهان قرار دارد و سینوس‌ها که حفره‌های کوچک پر از هوا در داخل استخوان‌های بینی و داخل استخوان گونه و پیشانی هستند را تحت تأثیر قرار می‌دهد. علائم سرطان بینی و سینوس مشابه عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی مانند سرماخوردگی یا سینوزیت بوده و شامل موارد زیر است:

• انسداد دائمی بینی که معمولاً فقط یک طرف را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
• خونریزی بینی
• کاهش حس بویایی
• ترشحات مخاطی از بینی یا پایین گلو

سرطان نازوفارنکس

 سرطان نازوفارنکس، قسمتی از گلو که پشت بینی را به پشت دهان متصل می‌کند، تحت تأثیر قرار می‌دهد. این یکی از نادرترین انواع سرطان سر و گردن است.

 علائم این سرطان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• ایجاد یک توده در گردن، به دلیل گسترش سرطان به غدد لنفاوی
• مسدود شدن یا گرفتگی بینی
• خونریزی بینی
• کاهش شنوایی (معمولاً فقط در یک گوش)

دلیل ابتلا به سرطان سر و گردن

 الکل و تنباکو جزو مهم‌ترین عوامل ابتلا به سرطان سر و گردن هستند. همه محصولات تنباکو، از جمله سیگار، سیگار برگ، پیپ و تنباکوی بدون دود (تنباکوی جویدنی، انفیه یا نوعی تنباکوی جویدنی به نام فوفل کید) با سرطان سر و گردن (به جز سرطان غدد بزاقی) مرتبط هستند. نوشیدن هر نوع الکل، مانند آبجو، شراب یا مشروبات الکلی، خطر ابتلا به سرطان‌های دهان، گلو و حنجره را افزایش می‌دهد. حدود 70 درصد از سرطان‌های اوروفارنکس (شامل لوزه‌ها، کام نرم و پایه زبان) با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، یک ویروس رایج مقاربتی مرتبط هستند.

 قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) مانند قرار گرفتن در معرض نور خورشید یا اشعه ماوراء بنفش مصنوعی مانند تخت‌های برنزه کننده، یکی از دلایل اصلی سرطان لب است. قرار گرفتن در معرض مواد سمی در حین کار، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان در نازوفارنکس را افزایش دهد. کار در ساخت و ساز، نساجی، سرامیک، چوب‌بری و صنایع فرآوری مواد غذایی می‌تواند باعث شود افراد در معرض موادی مانند گردوغبار چوب، فرمالدئید، آزبست، نیکل و سایر مواد شیمیایی قرار بگیرند.

پرتودرمانی ناحیه سر و گردن می‌تواند باعث سرطان سر شود. مردان حدود دو برابر زنان به سرطان سر و گردن مبتلا می‌شوند. این نوع سرطان بیشتر در افراد بالای 50 سال تشخیص داده می‌شود.

روش‌های پیشگیری از ابتلا به سرطان سر

 شما می‌توانید خطر ابتلا به سرطان سر را به روش‌های مختلفی کاهش دهید:

• سیگار نکشید. اگر سیگار می‌کشید، آن را ترک کنید. ترک سیگار خطر ابتلا به سرطان را کاهش می‌دهد.
• از محصولات تنباکوی بدون دود استفاده نکنید.
• از نوشیدن الکل خودداری کنید.
• با پزشک خود در مورد واکسن HPV صحبت کنید. واکسن HPV می‌تواند از عفونت‌های جدید با انواع ویروس HPV که اغلب باعث ایجاد سرطان دهان و حلق و سایر سرطان‌ها می‌شوند، جلوگیری کند.
• در طول رابطه جنسی دهانی به طور مداوم و صحیح از کاندوم استفاده کنید. این کار به کاهش شانس ابتلا به HPV کمک می‌کند.
• از بالم لب حاوی کرم ضد آفتاب استفاده کنید. در بیرون از منزل از کلاه لبه پهن استفاده کنید و از برنزه کردن داخل خانه خودداری کنید.
• به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید. چکاپ‌ها اغلب می‌توانند سرطان‌های سر و گردن را در مراحل اولیه پیدا کنند، یعنی زمانی که درمان آنها آسان‌تر است.

بیشتر بخوانید:

• علائم سرطان پوست چیست؟
• روش‌های درمان سرطان
• مراکز نمونه برداری HPV در تهران + هزینه
• روش تشخیص ویروس HPV
• انواع داروی درمان HPV و پماد زگیل تناسلی

جمع‌بندی

• سرطان سر شامل سرطان بخش‌های مختلف سر شامل لب، غدد بزاقی، گلو، حنجره و چند مورد دیگر می‌شود.
• برای تشخیص این نوع سرطان‌ها بهتر است به صورت ماهیانه چکاپ کامل انجام شود. در صورت تشخیص زودهنگام می‌توان راحت‌تر بیماری را درمان کرد.
• سرطان امروزه دیگر یک بیماری لاعلاج نیست. بسیار از انواع سرطان را می‌توان با استفاده از دارودرمانی و پرتودرمانی، درمان کرد.
• روش‌های مختلفی برای پیشگیری از ابتلا به سرطان سر وجود دارد که مراجعه به پزشک و چکاپ سالیانه یکی از مهم‌ترین آنهاست.