علت بی اختیاری ادرار و 7 روش درمان قطعی

زمان مطالعه این مطلب: 5 دقیقه

بی اختیاری ادرار یعنی فرد نتواند کنترلی در نشت ادرار خود داشته باشد. به این معنی که نشت ادرار به‌ صورت غیر ارادی اتفاق بی‌افتد. از مهم ترین دلایل ایجاد اختلال بی اختیاری ادرار ضعیف شدن عضلات کف لگن است. بی اختیاری ادرار چیست؟ درمان بی اختیاری ادرار چگونه است؟ در این مقاله از مجله سلامت کیوان، به پاسخ سؤالات شما درباره بی اختیاری ادرار می‌پردازیم.

بی اختیاری ادرار چیست؟

بی اختیاری ادرار زمانی اتفاق می‌افتد که کنترل اسفنکتر ادراری که وظیفه آن کنترل مجرای ادراری است از بین می‌رود یا ضعیف می‌شود. علاوه بر این ممکن است پس از بارداری و در اغلب مواقع در افراد چاق نیز‌‌ چنین شرایطی مشاهده ‌شود.

احتمال بروز بی اختیاری ادراری با افزایش سن به دلیل ضعیف شدن عضلات کف لگن بیشتر خواهد شد، همچنین ممکن است فردی به طور موقت دچار بی اختیاری ادرار شود؛ نوشیدن بیش از حد کافئین یا الکل و عفونت ادراری یا یبوست، می‌توانند از جمله دلایل آن باشند⁽¹⁾. داروها نیز یکی دیگر از عوامل احتمالی هستند. از جمله  داروهایی که حاوی آنتی هیستامین یا دکونژستانت باشند‌ و یا داروهای ادرار‌آور که برای درمان فشار خون بالا استفاده ‌می‌شود می‌تواند موجب بی‌اختیاری در کنترل ادرار شود.

آیا بی اختیاری ادرار بیماری شایعی است؟

بی اختیاری ادرار از بیماری های شایعی است که بسیاری از افراد را درگیر می‌کند اما طبق بررسی‌هایی که در این خصوص انجام شده بی اختیاری ادرار در خانم‌ ها بیشتراز آقایان است. بی اختیاری ادرار در آقایان با افزایش سن بیشتر می‌شود، این مسئله می‌تواند به علت مشکلات پروستات، بیماری‌هایی که بر سیستم عصبی تاثیر می‌گذارند، و همچنین برخی آسیب دیدگی‌ها و یا عمل های جراحی نیز ایجاد شود.

علت بی اختیاری کنترل ادرار در مردان

مشکلات غده پروستات یکی از شایع ترین علت بی ‌اختیاری ادرار در مردان است. این غده، که به طور معمول به اندازه یک بادام است، در ورودی مثانه قرار دارد. کارکرد پروستات به این شکل است که مایع شیری رنگی در هنگامی انزال به منی اضافه می‌کند.

با افزایش سن، این غده نیز بزرگتر شده و باعث می‌شود که سرعت خروج جریان ادرار از مثانه کاهش یابد. یکی دیگر از علل های شایع بی اختیاری کنترل ادرار در مردان خود ارضایی، و مشکلات عصبی و عضلانی هستند. در ابتدای مثانه عضله‌ای به نام اسفنکتر ادراری وجود دارد. این عضله به فرد اجازه می دهد که مثانه را باز کند و ببندد.⁽³⁾ هرچیزی که بتواند بر عملکرد عصبی و عضلانی اسفنکتر تاثیر بگذارد، می‌تواند باعث بی اختیاری ادرار شود.

علت بی اختیاری کنترل ادرار در زنان

به‌ طور اساسی میتوان دو دلیل محکم برای ابتلای خانم ها اختلال بی اختیاری ادراری معرفی کرد. از دلایل ابتلا به بی ‌اختیاری ادرار در زنان افزایش وزن، چاقی و زایمان‌های متعدد است. در واقع بعد از زایمان به دلیل فشارهایی که به نواحی عضلات کف لگن وارد می‌شود‌ منجر به شل شدن عضلات می‌شوند و برخی از فعالیت های مربوط به این ناحیه را مختل می‌کنند، که مهم‌ترین آن اختیار کنترل ادرار است.⁽⁴⁾

سه نوع اساسی در بی اختیاری ادرار

به طور کلی سه نوع اساسی بی اختیاری ادرار وجود دارد که به شرح زیر می‌باشد: ⁽⁵⁾

بی اختیاری ادرار استرسی

زمانی اتفاق می‌افتد که فشار داخل مثانه در اثر انجام فعالیت‌هایی مانند بلند کردن اشیا سنگین، یا عطسه افزایش یابد. افزایش فشار در داخل مجرای ادراری ممکن است باعث نشت ادرار شود.

بی اختیاری ادرار فوریتی یا اضطراری

زمانی اتفاق می‌افتد که فرد تمایل شدیدی به ادرار کردن دارد و توانایی نگه داشتن ادرار خود را ندارد، بلافاصله بعد از آن نشت ادرار اتفاق می‌افتد.

بی اختیاری ادرار سرریز شده

زمانی که ادرار در مقادیر کوچکی چکه یا نشت می‌کند اتفاق می‌افتد. به طوری که حتی ممکن است متوجه نشت ادرار نشوید اما در لباس زیر خود لکه های کوچک ادرار را مشاهده کنید.

مطالب مرتبط:

• کم آبی بدن چیست؟ هر آنچه در مورد کم آبی باید بدانید
• علت تغییر رنگ ادرار چیست؟ هر رنگ ادرار نشانه چیست؟
• علائم آنفولانزا جدید چیست؟ + درمان سریع آنفولانزا در منزل
• عوارض خود ارضایی چیست؟ بهترین راهکارهای ترک خودارضایی
• علت سوزش ادرار چیست؟ تشخیص و درمان فوری سوزش ادرار
• علت تکرر ادرار چیست؟ راه های درمان تکرر ادرار یا ادرار زیاد
• چیکار کنم پریود بشم؟ سریع ترین روش باز شدن قاعدگی

درمان قطعی بی اختیاری ادرار

برنامه درمانی پیشنهادی اورولوژیست شما به علت بی اختیاری ما بستگی دارد. یک بیماری پزشکی زمینه ای ممکن است نیاز به دارو ، جراحی یا سایر روش های درمانی داشته باشد.

راه‌های مختلفی برای درمان قطعی بی اختیاری ادرار در مردان و زنان وجود دارد، اما برنامه درمانی به علت بی اختیاری شما بستگی دارد. در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:

اصلاحات رفتار برای درمان بی اختیاری ادرار

ایجاد برخی تغییرات در سبک زندگی موجب کاهش علائم بی‌اختیاری ادرار عصبی می‌شوند.⁽⁶⁾

• کاهش مصرف کافئین
• کاهش مصرف الکل
• اجتناب از مواد تحریک کننده‌، مانند غذاهای تند
• کاهش وزن (بیمارانی که چاق هستند)
• پرهیز از انجام فعالیت‌های فیزیکی سنگین

درمان بی اختیاری ادرار با ورزش کگل

تمرینات کگل، تمرینات ساده‌ای هستند که می‌توانید برای قوی‌تر کردن عضلات کف لگن انجام دهید. این تمرینات به شما کمک میکنند تا بدون نیاز به مصرف داروها یا جراحی های سخت مشکل اختلال بی اختیاری ادرار خود را درمان کنید. روش انجام این ورزش، انقباض و رها کردن عضلات کف لگن است. در ابتدا باید عضلات کف لگن خود را پیدا کنید. برای اینکار، زمانی که درحال ادرار کردن هستید، سعی کنید جریان ادرار را متوقف کنید؛ عضلاتی که برای توقف جریان ادرار استفاده می‌کنید همان عضلات کف لگن شما هستند. در روز چندبار این عمل انقباض و رها کردن را تکرار کنید.

همچنین شما می‌توانید درباره تمرینات کگل بیشتر در اینجا بخوانید: ورزش کگل چیست؟ کگل چه کاربردی دارد و چگونه انجام می شود؟

مصرف داروها درمان بی اختیاری ادرار

با تجویز پزشک، مصرف برخی داروهای مختلف می‌توانند بی اختیاری ادرار عصبی را درمان کنند. تزریق کلاژن باعث سفت شدن مجرای ادرار می‌شود و از نشت ادرار جلوگیری می‌کند. روش های درمانی وابسته به دارو ممکن است عوارض جانبی به همراه داشته باشد.⁽⁷⁾

درمان بی اختیاری ادرار با جراحی 

یکی از روش های درمان بی اختیاری ادرار استفاده از روش های تهاجمی مانند عمل‌های جراحی می‌باشد. عمل‌های جراحی شاید موثر باشند اما معمولا عوارضی را با خود به همراه دارند. انواع عمل‌های جراحی برای برای درمان بی اختیاری ادرار به شرح زیر است:

• تزریق بوتاکس داخل مثانه

در افرادی که دچار بی اختیاری ادرار فوریتی یا اضطراری هستند از روش تزریق بوتاکس داخل مثانه استفاده می‌شود. تزریق بوتاکس باعث شل شدن و فلج شدن عضلات مثانه (اسفنکتر) شده و تحریک پذیری و تکرر ادرار را کاهش می‌دهد.

• تحریک عصب خاص یا (Sacral Nerve Stimulation)

این روش بیشتربرای درمان مثانه های بیش فعال مقاوم به درمان استفاده می‌شود که به علت جدید بودن آن و نیازمند امکانات تخصصی و هزینه های بالا به عنوان روش درمانی روتین پیشنهاد نمی‌شود.

• بزرگ کردن مثانه با روده یا (Cysto Plasty)

این عمل برای افراد با مثانه کوچک شده و عصبی و پرفشار که به همه راه‌های درمانی ذکر شده جواب نداده‌اند استفاده می‌شود. در این روش، روده کوچک بیمار را بریده و به شکل مثانه در آورده و به مثانه بیمار پیوند زده می‌شود.

جلوگیری از بی اختیاری ادرار

شما نمی‌توانید از تمام عواملی که موجب بی اختیاری ادرار می‌شوند جلوگیری کنید، اما برخی اقدامات برای کاهش خطر ابتلا به این عارضه وجود دارند که با انجام آن‌ها می‌توانید خطر ابتلا به بی اختیاری ادرار را کاهش دهید. این نکته را به خاطر داشته باشید که داشتن یک سبک زندگی سالم از اقدامات اصلی برای جلوگیری از بی اختیاری ادرار است. 

• از سیگار کشیدن اجتناب کنید.
• مصرف کافئین را محدود کنید.
• فعالیت‌های ورزشی داشته باشید.
• وزن و تناسب سالم بدن خود را حفظ کنید.
• از مصرف نوشیدنی‌های الکلی اجتناب کنید.
• یک رژیم غذایی متعادل و سالم داشته باشید.

جمع بندی

• بی اختیاری ادرار یعنی فرد نتواند کنترلی در نشت ادرار خود داشته باشد. به این معنی که نشت ادرار به‌ صورت غیر ارادی اتفاق بیافتد.

• به طور اساسی میتوان دو دلیل محکم برای ابتلای خانم ها اختلال بی اختیاری ادراری معرفی کرد. افزایش وزن و زایمان های متعدد.

• مشکلات غده پروستات یکی از شایع ترین علت بی اختیاری ادرار در مردان است.

• انواع روش‌های درمانی برای بی اختیاری ادرار وجود دارد که شامل: اصلاحات برخی رفتار، ورزش کگل، مصرف دارو و جراحی می‌باشد.