لاپاراسکوپی چیست؟ + عوارض و چگونگی انجام لاپاراسکوپی رحم

زمان مطالعه این مطلب: 6 دقیقه

لاپاراسکوپی یا به انگلیسی laparoscopy، یک روش جراحی است که از آن برای بررسی اندام‌های داخلی شکم مانند رحم و تخمدان بانوان و دیگر فضاهای بسته مانند زانوها استفاده می‌شود. اما لاپاراسکوپی چیست؟ لاپاراسکوپی چگونه انجام می‌شود؟ خطرات و عوارض لاپاراسکوپی چیست؟ چگونه برای لاپاراسکوپی آماده شویم؟ تا انتهای این مقاله از مجله سلامت کیوان همراه ما باشید تا به پاسخ این سوالات و بیشتر بپردازیم.

لاپاراسکوپی چیست؟

هنگامی که لاپاراسکوپی شکمی انجام می‌شود، پزشک از ابزاری به نام لاپاراسکوپ برای بررسی اندام‌های شکمی استفاده می‌کند. لاپاراسکوپ شامل یک لوله بلند و نازک همراه با یک چراغ‌قوه کوچک و یک دوربین با وضوح بالا است. این ابزار از طریق یک برش در دیواره شکم وارد بدن شما می‌شود. با حرکت آن، دوربین تصاویر را به یک نمایشگر ویدیویی می‌فرستد. لاپاراسکوپی به پزشک شما این امکان را می‌دهد که درون بدن شما را لحظه‌ای و به طور زنده، بدون نیاز به برش‌های بزرگ ببیند. پزشک شما همچنین می‌تواند نمونه‌های بیوپسی را در طول این عمل به دست آورد و یا عمل جراحی انجام دهد.

بیشتر بخوانید:

• بیماری اندومتریوز چیست؟ + علائم و 6 درمان اندومتریوزیس
• ورم رحم چیست؟ + پیشگیری و بهترین درمان ورم دهانه رحم
• فیبروم رحم چیست؟ + علائم و بهترین روش های درمان فيبروم رحم
• واژینیسم، واژینیسموس یا دخول دردناک چیست؟ + درمان فوری

چرا لاپاراسکوپی انجام می‌شود؟

لاپاراسکوپی اغلب برای شناسایی و تشخیص منشاء دردهای لگنی یا شکمی استفاده می‌شود. در بسیاری از موارد، مشکلات شکمی را می‌توان با تکنیک‌های تصویربرداری مانند اولتراسوند، سی تی اسکن و MRI انجام داد. لاپاراسکوپی زمانی انجام می‌شود که این آزمایش‌ها اطلاعات یا بینش کافی برای تشخیص بیماری را ارائه نکنند. پزشک شما ممکن است لاپاراسکوپی را برای بررسی و یا جراحی‌های زیر توصیه کند:

• حذف اندام‌هایی مانند کیسه صفرا یا آپاندیس.
• حذف یا ترمیم قسمت‌هایی از سیستم گوارشی.
• حذف یا ترمیم بافت‌های آسیب دیده در مثانه و یا سیستم ادراری.
• حذف یا ترمیم اندام‌های تولید مثل زنان.
• روشهای کاهش وزن مانند اسلیو یا بای پس.
• بررسی کبد و پانکراس به منظور وجود تومورهای سرطانی.
• بررسی اندام‌های شکمی.
• حذف یا ترمیم بافت اسکارهای شکمی.
• بررسی منبع خونریزی داخلی یا خون مردگی.

با مشاهده این نواحی با لاپاراسکوپ، پزشک شما می‌تواند علائم زیر را تشخیص داده و اقدام به درمان آن‌ها کند:

• توده شکمی یا تومور
• مایعی در حفره شکمی
• بیماری کبدی
• اثربخشی برخی درمان‌ها
• میزان پیشرفت یک سرطان خاص

همچنین ممکن است پزشک شما بتواند بلافاصله پس از تشخیص، مداخله‌ای را برای درمان وضعیت شما انجام دهد.

علائم خطر لاپاراسکوپی

شایع‌ترین خطرات مرتبط با لاپاراسکوپی، خونریزی داخلی، عفونت و آسیب به اندام‌های شکم شما است. با این‌حال، این موارد در حین انجام لاپاراسکوپی بسیار نادر هستند. پس از عمل جراحی، مهم است که مراقب هر گونه علائم بروز عفونت در خود باشید. در صورت تجربه علائم زیر بهتر است با پزشک خود صحبت کنید:

• تب یا لرز
• درد شکمی که به مرور زمان شدیدتر می‌شود
• قرمزی یا تغییر رنگ، تورم، خونریزی در برش‌های جراحی
• تهوع یا استفراغ مداوم
• سرفه مداوم
• تنگی نفس
• ناتوانی در ادرار کردن

در هنگام لاپاراسکوپی، خطر کمی برای آسیب به اندام‌های مورد بررسی وجود دارد. در صورت سوراخ شدن یک عضو در حین انجام عمل لاپاراسکوپی، ممکن است خون و سایر مایعات به بدن شما نشت کند. در این صورت، شما به جراحی دیگری برای ترمیم عضو آسیب دیده نیاز خواهید داشت.

خطرات کم‌تر شایع عبارتند از:

• عوارض بی‌هوشی عمومی
• التهاب دیواره شکمی

در برخی شرایط، پزشک شما ممکن است بر این باور باشد که خطر لاپاراسکوپی برای تضمین مزایای استفاده از یک تکنیک کم تهاجمی، بسیار بالا است. این وضعیت اغلب برای افرا‌دی رخ می‌دهد که جراحی‌های شکمی را قبلا تجربه کرده‌اند، که خطر ایجاد چسبندگی بین ساختارهای درون دیواره شکم را افزایش می‌دهند. انجام لاپاراسکوپی در صورت وجود چسبندگی دیواره شکمی می‌تواند بیشتر از حد معمول طول بکشد و خطر آسیب به اندام‌های داخلی را افزایش دهد.⁽¹⁾

آمادگی قبل از لاپاراسکوپی شکمی

شما باید با پزشک خود در مورد هرگونه شرایط خاص، قرص و داروهایی که مصرف می‌کنید صحبت کنید. پزشک به شما خواهد گفت که چگونه باید قبل و بعد از عمل از داروهایی که مصرف می‌کنید استفاده کرد. همچنین پزشک شما ممکن است دوز هر دارویی که می‌تواند بر نتیجه لاپاراسکوپی تاثیر بگذارد را تغییر دهد. داروهایی که ممکن است بر لاپاراسکوپی تاثیرگذار باشند عبارتند از:

• داروهای ضد انعقاد و رقیق کننده خون
• داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی از جمله آسپرین یا ایبوپروفن
• داروهای دیگری که بر لخته شدن خون تاثیر می‌گذارند
• مکمل‌های گیاهی یا غذایی
• ویتامین K

همچنین اگر باردار هستید یا فکر می‌کنید ممکن است باردار باشید، باید به پزشک خود اطلاع دهید تا خطر آسیب به جنین در حال رشد در حین لاپاراسکوپی را کاهش دهید. شما باید حداقل ۸ ساعت قبل از لاپاراسکوپی از خوردن و نوشیدن پرهیز کنید. همچنین باید ترتیبی دهید که یکی از اعضای خانواده یا نزدیکان پس از عمل شما را به خانه ببرد. لاپاراسکوپی اغلب با استفاده از بی‌هوشی انجام می‌شود که می‌تواند باعث خواب آلودگی و گیجی شما شود و احتمالا پس از عمل لاپاراسکوپی نتوانید تا چندین ساعت رانندگی کنید.

بیشتر بخوانید:

• چکاپ زنان در منزل؛ لیست آزمایشات چکاپ کامل زنان
• تشخیص زگیل تناسلی و انواع تست زگیل تناسلی
• انواع معاینه لگن زنان چه زمانی انجام می شود؟

لاپاراسکوپی چگونه انجام می‌شود؟

لاپاراسکوپی معمولا به صورت سرپایی انجام می‌شود. این بدان معنی است که شما می‌توانید همان روز جراحی، خود را مرخص کرده و به خانه بروید. به احتمال زیاد برای این نوع جراحی از بی‌هوشی عمومی استفاده خواهد شد. این بدان معنی است که شما در طول عمل بی‌هوش هستید و عملاً دردی را احساس نخواهید کرد. برای رسیدن به بی‌هوشی عمومی، یک لوله داخل وریدی در یکی از رگ‌های شما قرار داده می‌شود. و از طریق IV، متخصص بی‌هوشی شما می‌تواند آب بدن و داروهایی که در طور عمل ممکن است لازم داشته باشید را با آن تامین کند.

در طول لاپاراسکوپی، جراح، یک برش زیر ناف شکم شما ایجاد کرده و سپس یک لوله کوچک به نام کانولا را وارد آن می‌کند. کانولا برای باد کردن شکم با گاز کربن دی اکسید استفاده می‌شود. این گاز به پزشک شما اجازه می‌دهد تا اندام‌های شکمی شما را واضح‌تر ببیند. هنگامی که شکم شما باد می‌کند، جراح، لاپاراسکوپ را از طریق برش ایجاد شده وارد بدن شما می‌کند. دوربین متصل به لاپاراسکوپ تصاویر را بر روی یک مانیتور نمایش داده و اجازه می‌دهد اندام‌های شما به طور زنده دیده شوند.

تعداد و اندازه برش‌ها بستگی به این دارد که جراح شما در حال تلاش برای تایید یا رد چه بیماری‌های خاصی است. به طور کلی، در حین انجام عمل لاپاراسکوپی یک تا چهار برش ایجاده می‌شود که هر کدام بین ۱ تا ۲ سانتی متر طول دارند. این برش‌ها به پزشکان اجازه می‌دهند تا از دیگر ابزارهای جراحی که ممکن است برای بررسی عارضه شما نیاز باشد استفاده کنند. به عنوان مثال، جراح شما ممکن است نیاز به استفاده از یک ابزار جراحی دیگر برای انجام بیوپسی داشته باشد. پس از اتمام لاپاراسکوپی برش‌های بدن با بخیه یا نوار جراحی بسته می‌شوند.

زمان ریکاوری بعد از لاپاراسکوپی

هنگامی که عمل جراحی لاپاراسکوپی به پایان برسد، تا چند ساعت قبل از مرخص شدن از بیمارستان تحت نظر خواهید بود. علائم حیاتی شما، مانند تنفس و ضربان قلب، به دقت بررسی می‌شوند. به طور کلی زمان ترخیص شما بستگی به وضعیت جسمی کلی شما و واکنش بدنتان به عمل جراحی دارد. در برخی موارد ممکن است مجبور شوید یک شب را در بیمارستان بمانید. گفته شد که به علت بی‌هوشی عمومی، رانندگی پس از این روش می‌تواند خطرناک باشد. در روزهای بعد از لاپاراسکوپی، ممکن است در نواحی که برش‌ها ایجاد شده است، درد و ضربان متوسطی احساس کنید.

همچنین احساس درد در شانه‌ها پس از عمل لاپاراسکوپی بیسار شایع است. این درد معمولا ناشی از گاز دی اکسید کربنی است که برای باد کردن شکم برای ایجاد فضایی برای ابزارهای جراحی استفاده می‌شود است. این گاز می‌تواند دیافراگم شما را تحریک کند و ممکن است باعث کمی نفخ شود. این ناراحتی باید ظرف چند روز از بین برود. معمولاً شما می‌توانید تمام فعالیت‌های عادی خود را ظرف یک هفته پس از انجام این عمل از سر بگیرید.

کلام آخر

لاپاراسکوپی نوعی جراحی است که با قرار دادن یک لوله نازک و چراغ دار درون یک برش در شکم یا لگن زنان بتوان اندام‌های شکمی و ناهنجاری‌های احتمالی را مشاهده کرد. در اغلب موارد، جراحی لاپاراسکوپی خطرات جدی ایجاد نمی‌کنند اما شایع‌ترین خطرات مرتبط با لاپاراسکوپی ایجاد خونریزی داخلی، عفونت و آسیب به اندام های شکم شما است، هرچند این خطرات بسیار نادر هستند. جراحی لاپاراسکوپی به صورت سرپایی انجام می‌شود، به همین دلیل شما می‌توانید در همان روز جراحی در صورت تشخیص پزشکتان مرخص شوید.