کولونوسکوپی چیست و چه تفاوتی با کولپوسکوپی دارد؟

زمان مطالعه این مطلب: 5 دقیقه

کولونوسکوپی یکی از روش‌های مهمی است که برای بررسی سلامتی روده بزرگ و مقعد مورد استفاده قرار می‌گیرد. این در حالی است که کولپوسکوپی نوعی معاینه برای بررسی سلامتی دهانه رحم محسوب می‌شود و به پزشک اجازه می‌دهد که دید دقیق‌تری نسبت به شرایط دهانه رحم، واژن و فرج داشته باشد. شاید شما هم بخواهید بدانید که کولونوسکوپی چیست، کولپوسکوپی چیست و چه تفاوتی با یکدیگر دارند.

در این مقاله از مجله سلامت کیوان پاسخ این سؤالات را به شما ارائه خواهیم داد. در ادامه همراه ما باشید.

کولونوسکوپی چیست؟

کولونوسکوپی معاینه‌ای است که برای بررسی تغییراتی مانند بافت‌های متورم، تحریک‌شده، پولیپ یا سرطان روده بزرگ (کولون) و سرطان مقعد استفاده می‌شود ⁽¹⁾. در طول فرآیند یک لوله بلند و انعطاف‌پذیر (کولونوسکوپ) وارد راست روده می‌شود. یک دوربین کوچک در نوک لوله قرار دارد که به پزشک اجازه می‌دهد تا داخل تمام روده بزرگ را مشاهده کند. در صورت لزوم می‌توان هنگام معاینه پولیپ‌ها و سایر انواع بافت‌های غیرطبیعی را با اسکوپ برداشت. گاهی پزشک تصمیم می‌گیرد که بیوپسی را هم هنگام معاینه انجام دهد.

چه اتفاقی هنگام کولونوسکوپی روی می‌دهد؟

پزشک روند معاینه را در مدت زمان 30 تا 60 دقیقه انجام می‌دهد. او برای این منظور داروهایی در رگ بیمار تزریق می‌کند تا احساس آرامش و خواب‌آلودگی داشته باشد. از بیمار خواسته می‌شود که روی میز معاینه به پهلوی چپ خود دراز بکشد. در این هنگام پزشک از یک کولونوسکوپ استفاده می‌کند. کولونسکوپ ابزاری بلند و انعطاف‌پذیر با لوله‌ای به قطر حدود 1.3 سانتی‌متر است که تصویری را از پوشش روده بزرگ ارسال می‌کند. به این‌ترتیب پزشک می‌تواند هر گونه ناهنجاری را بررسی کند.

مراحل کولونوسکوپی

1. کولونوسکوپ از طریق راست‌روده وارد می‌شود و به انتهای دیگر روده بزرگ می‌رود.
2. دامنه خم می‌شود، بنابراین پزشک می‌تواند آن را در اطراف منحنی‌های روده بزرگ حرکت دهد.
3. شاید از بیمار خواسته شود که گاهی موقعیت خود را تغییر دهد. به این شکل به پزشک کمک می‌کند تا محدوده را جابه‌جا کند.
4. اسکوپ همچنین هوا را به داخل روده بزرگ می‌دمد تا روده بزرگ را کمی باز کند. بنابراین به پزشک کمک می‌کند که دید واضح‌تری داشته باشد.

نکات مهم درباره کولونوسکوپی

بیمار باید قبل از شروع معاینه، پزشک را از سلامت جسمانی خود مطلع کند. پزشک باید از مواردی مطلع باشد، از جمله:

• بارداری
• شرایط ریوی
• بیماری‌های قلبی
• آلرژی به هر دارویی
• دیابت

مطلع ساختن پزشک احتمال رخ دادن آمبولی ریه و سایر عوارض را کاهش می‌دهد. در ضمن، بیمار هرگز نباید مصرف هیچ دارویی را بدون مشورت با پزشک خود قطع کند. زیرا این تغییرات شاید باعث بروز عوارض جبران‌ناپذیر می‌شوند. شاید لازم باشد بیماری که دریچه قلب مصنوعی دارد، قبل از شروع معاینه آنتی‌بیوتیک مصرف کند. بیمار این مسائل را باید با پزشک در میان بگذارد.

بیمار احتمالاً در طول عمل، گرفتگی خفیفی احساس کند. او در این شرایط می‌تواند با چند نفس آهسته و عمیق در طول عمل، گرفتگی را کاهش دهد. پس از اتمام معاینه پزشک کولونوسکوپ را به آرامی بیرون می‌کشد.

در طول معاینه، اگر پزشک موردی غیرطبیعی ببیند، می‌تواند مقادیر کمی از بافت را برای تجزیه‌وتحلیل بردارد. از طرفی رشد غیرطبیعی یا پولیپ نیز قابل شناسایی و برداشت است. در بسیاری از موارد، کولونوسکوپی امکان تشخیص و درمان دقیق را بدون نیاز به عمل جراحی بزرگ فراهم می‎کند. به همین دلیل یک راهکار مطلوب برای پزشکان به حساب می‌آید.

بیشتر بخوانید:

• علت خون در مدفوع چیست؟ آیا مدفوع خونی خطرناک است؟
• علت حساسیت فصلی یا آلرژی چیست و 6 روش درمان آن
• آندوسکوپی چیست و چه نقشی در تشخیص بیماری ها دارد؟
• علت درد زیر شکم زنان چیست؟ آیا درد زیر شکم زنان خطرناک است؟
• علائم ذات الریه و راه‌های درمان آن
• علائم سرطان ریه و درمان آن | کشنده‌ترین نوع سرطان

کولپوسکوپی چیست؟

کولپوسکوپی (²)روشی برای بررسی دقیق سلامت دهانه رحم، واژن و فرج بیمار است. در طول فرآیند، پزشک از ابزار خاصی به نام کولپوسکوپ استفاده می‌کند. پزشک شاید در صورت غیرطبیعی بودن نتیجه تست پاپ‌ اسمیر، انجام این معاینه را توصیه کند. اگر پزشک ناحیه‌ای غیرعادی از سلول‌ها را در طول معاینه پیدا کند، بیوپسی انجام می‌دهد تا آزمایشگاهی معتبر آن را بررسی کرده و نتایج را به پزشک ارائه دهد تا مشخص شود فرد به سرطان دهانه رحم و یا بیماری های دیگر مبتلا شده است یا خیر.

نکاتی مهم برای آماده شدن هنگام کولپوسکوپی

• از برنامه‌ریزی معاینه خود در طول دوره قاعدگی خودداری کنید.
• یک یا دو روز قبل از معاینه از رابطه واژینال بپرهیزید.
• یک یا دو روز قبل ازمعاینه از تامپون استفاده نکنید.
• دو روز قبل از معاینه از مصرف داروهای واژینال خودداری کنید.
• قبل از شروع فرآیند از مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کنید.

هنگام انجام فرآیند ممکن است استرس داشته باشید، بهتر است با مطالعه مقالات مفید یا بروشورها درباره این فرآیند اطلاعات کامل به‌دست آورید. در صورت لزوم، از پزشک خود سؤالاتی را بپرسید تا ابهام و نگرانی شما کاهش یابند.

اگر پزشک هنگام معاینه بیوپسی انجام دهد، احتمال خون‌ریزی خفیف، خروج ترشحات تیره از واژن، لکه‌بینی و حس کردن درد واژن یا فرج نیز وجود دارند. اگرچه بدون بیوپسی نیز این علائم به مقدار خفیف‌تر نیز بروز می‌کنند.

بیشتر بخوانید:

• چیکار کنم پریود بشم؟ سریع ترین روش باز شدن قاعدگی
• سرطان واژن چیست و چه علائمی دارد؟
• علت خونریزی واژن و درمان آن چیست؟
• آندوسکوپی چیست و چه نقشی در تشخیص بیماری ها دارد؟
• علت درد زیر شکم مردان چیست؟ + درمان درد زیر شکم آقایان
• علت درد زیر شکم زنان چیست؟ آیا درد زیر شکم زنان خطرناک است؟

فرآیند کولپوسکوپی چگونه است؟

مدت زمان این فرآیند 10 تا 20 دقیقه است که در مطب پزشک هم انجام می‌شود. بیمار به پشت روی میز دراز می‌کشد و پاها را مانند حالتی که برای تست پاپ‌اسمیر یا معاینه لگن، تکیه‌گاه می‌کند. اکنون نوبت به آن می‌رسد که پزشک با قرار دادن یک اسپوکولوم فلزی دیواره‌های واژن را باز نگه‌دارد. دستگاه کولپوسکوپ که در فاصله‌ای کم نسبت به فرج بیمار قرار می‌گیرد، امکان مشاهده دهانه رحم، واژن و فرج بیمار را برای پزشک میسر می‌سازد.

جالب است بدانید که پزشک با کمک محلولی دهانه رحم و واژن بیمار را با پنبه پاک می‌کند. احساس سوزشی که حس می‌شود، به پزشک این امکان را می‌دهد که توده‌های سلولی غیرطبیعی را مشاهده کند.

کولونوسکوپی و کولپوسکوپی چه تفاوتی دارند؟

همانطور که پیش از این توضیح دادیم، کولونوسکوپی برای بررسی سلامت روده‌ها و مقعد کاربرد دارد و برای هر دو جنسیت (زن و مرد) کاربرد دارد. اما کولپوسکوپی تنها برای بررسی سلامت خانم‌هاست، زیرا تنها سلامت واژن، فرج و دهانه رحم را بررسی می‌کند. در نتیجه عملکرد دو دستگاه و فرآیندهای آنها نیز با هم متفاوت است.

افرادی که در خطر ابتلا به سرطان روده، سرطان مقعد، فیستول، بواسیر، شقاق، کیست مویی، زگیل تناسلی و زگیل مقعد قرار دارند، از کولونوسکوپی استفاده می‌کنند. این در حالی است که برای بررسی زگیل تناسلی اندام‌های تناسلی زنان، بررسی رشد غیرطبیعی سلول‌ها در دهانه رحم و واژن و اطمینان از نبود هر گونه زخمی در دهانه رحم می‌توان از کولپوسکوپی استفاده کرد.

جمع‌بندی

• کولونوسکوپی معاینه‌ای دقیق برای بررسی تغییراتی مانند بافت‌های متورم، تحریک‌شده، پولیپ یا سرطان در روده بزرگ (کولون) و مقعد است.
• کولپوسکوپی روشی برای بررسی دقیق سلامت دهانه رحم، واژن و فرج بیمار است. در طول فرآیند، پزشک از ابزار خاصی به نام کولپوسکوپ استفاده می‌کند.
• کولونوسکوپی برای بررسی سلامت روده‌ها و مقعد کاربرد داشته و ربطی به جنسیت بیماران ندارد. اما کولپوسکوپی تنها برای بررسی سلامت خانم‌هاست، زیرا سلامت واژن، فرج و دهانه رحم را بررسی می‌کند.
• توجه به نکات مهم پیش و پس از کولونوسکوپی و کولپوسکوپی به آرامش بیمار کمک بسیاری می‌کند.