علائم، درمان و واکسن سرخک در کودکان
سرخک عفونت ویروسی مخصوص دوران خردسالی و کودکی است که به آن سرخجه هم می‌گویند (متفاوت با سرخک است که گاهی اوقات به آن سرخک سه روزه گفته می‌شود). این بیماری به سرعت قابل سرایت بوده و حتی در کودکان با سنین پایین کشنده است. با اینکه واکسن سرخک کودکان، نرخ مرگ و میر آن را تا حد زیادی کاهش داده اما هنوز هم سالانه جان بیش از 200 هزار نفر که اکثرا کودک هستند را می‌گیرد. به دلیل اهمیت بالای این بیماری و شناختی که خانواده‌ها باید نسبت به آن داشته باشند، در این مقاله اطلاعات کامل در خصوص سرخک کودکان ارائه کرده‌ایم.
علائم سرخک
علائم سرخک 10 تا 14 روز پس از مواجهه با ویروس خودشان را نشان می‌دهند. این علائم و نشانه‌ها عبارتند از:
- تب
- سرفه خشک
- آبریزش بینی
- سوزش گلو
- التهاب چشم‌ها
- ایجاد لکه‌های کوچک سفید همراه با مرکزی آبی رنگ و زمینه قرمز در دهان روی سطح داخلی گونه‌ها که به آن لکه‌های کوپلیک هم می‌گویند
- جوش های پوستی بزرگ همراه با تاول‌های پهن
مراحل مختلف بیماری سرخک
بیماری سرخک در طی 2 تا 3 هفته، مراحل مختلفی را طی می‌کند که عبارتند از:
- عفونت و دوره کمون: این حالت برای 10 تا 14 روز ابتدایی پس از ابتلا به بیماری است که عامل ویروسی سرخک در کل بدن پخش شده و هنوز هیچ علامتی بروز نکرده است.
- علائم و نشانه‌های نامشخص: سرخک در ابتدا با تب خفیف تا متوسط شروع شده و عموما همراه با سرفه‌های پشت سر هم، آبریزش بینی و التهاب چشمان و سوزش گلو است که بین 2 تا 3 روز ادامه دارد.
- حالت حاد بیماری و جوش: جوش‌های سرخک لکه‌های قرمز رنگ کوچک پوستی هستند که برخی از آنها حالت برآمده هم دارند و ظاهر پوست خال خالی می‌شود. جوش ها ابتدا در صورت بروز پیدا می‌کنند و بعد از چند روز به سمت دست‌ها، سینه و کمر و سپس دور ران، قسمت پایینی پا و کف پاها می‌رسند. در طی این مدت دمای بدن هم تا 41 درجه هم می‌رسد.
- بهبودی: جوش های سرخک بعد از 7 روز بهتر شده و کم کم از همان قسمتی که در ابتدا ظاهر شده بودند از همان قسمت یعنی صورت شروع به محو شدن می‌کنند. با این حال سرفه، سیاه شدگی و پوست پوست شدن بدن مخصوصا در جایی که جوش ها ظاهر شده بودند، حدود 10 روز ادامه دارند.
سرخک چه زمانی قابل سرایت است؟
فردی که مبتلا به سرخک باشد، تا 8 روز ناقل است که 4 روز آن مربوط به قبل از ظاهر شدن جوش‌ها و 4 روز بعدی هم مربوط به زمانی است که جوش‌ها ظاهر شده‌اند.
سرخک از چه راهی منتقل می‌شود؟
راه انتقال سرخک از طریق هوا، تماس مستقیم و یا غیرمستقیم است. به عبارت دیگر فردی که مبتلا به بیماری سرخک است، اگر سرفه یا عطسه کند یا با فرد سالم صحبت کند، ذرات عفونی که در بینی و حلق او هستند در هوا پخش شده و با نفس کشیدن فرد مقابل وارد بدن او شده و باعث بیماری می‌شود. ضمنا اگر افراد سالم دست به سطوح یا وسایلی بزنند که قبلا فرد آلوده با آن تماس داشته، به این بیماری مبتلا خواهد شد.
عوارض و خطرات بیماری سرخک در کودکان چیست؟
عوارض و خطرات بیماری سرخک در کودکان به دلیل پایین‌تر بودن قدرت سیستم ایمنی با شدت بیشتری همراه است. این عوارض عبارتند از:
- اسهال و استفراغ: منجر به از دست دادن شدید آب بدن (دهیدراتاسیون) می‌شود؛
- عفونت چشم
- برونشیت، لارنژیت (التهاب حنجره) یا خروسک
- ذات الریه: عفونت سرخک می‌تواند باعث بروز عفونت ریوی یا ذات الریه هم بشود که اگر کودکان و بزرگسالان سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشند، منجر به بروز نوع حاد بیماری و حتی مرگ خواهد شد
- مشکلات بارداری: زنانی که باردار هستند باید بسیار مراقب باشند چون سرخک باعث زایمان زودرس، وزن پایین نوزاد و حتی مرگ جنین خواهد شد.
درمان سرخک؛ چگونه سرخک را درمان کنیم؟
در صورتی که کودک شما به سرخک مبتلا شود و علائم بروز پیدا کنند درمان خاصی وجود ندارد. باید به کمک دارو و آنتی بیوتیک‌هایی که دکتر تجویز خواهد کرد در کنار خوردن مواد غذایی سرشار از ویتامین A، استراحت زیاد و خوردن مایعات و مرطوب کردن هوای اطراف به روند بهبودی بیماری و سیستم ایمنی کمک کنید. ضمنا جالب است بدانید که به دلیل شباهت سرخک با برخی دیگر از بیماری‌ها، بهترین راه تشخیص توسط پزشک، انجام آزمایش است. با این حال توسط علائمی که توضیح داده شدند امکان تشخیص وجود دارد.
بهترین راه پیشگیری از بروز بیماری سرخک در کودکان، واکسن سرخک است. بهترین بازه زمانی برای واکسن سرخک که احتمالا ترکیبی از واکسن آبله مرغان و اوریون است (MMR Vaccine)، در سنین 12 تا 15 ماهگی است. دوز دوم واکسن هم باید در سنین بین 4 تا 6 سالگی و قبل از ورود به مدرسه زده شود.
در طی دوران یک سالگی، نوزاد و کودک شما می‌تواند با دریافت سلول‌های ایمنی مادر از طریق جفت و از راه شیر دادن، ایمنی غیر فعال (Passive) در برابر بیماری سرخک داشته باشد.
مطلب مرتبط:
- تشخیص کم شنوایی + انواع تست شنوایی سنجی در منزل
- اوریون چیست؟ + علائم و روش‌های درمان آن
- انواع واکسن ها چه تفاوتی باهم دارند؟
- بررسی بیماری عفونی از علل بروز تا راه درمان
- بیماری مننژیت، علائم، پیشگیری و درمان
- ویروس روزئولا در کودکان و بزرگسالان
بیماری سرخک تا چند روز واگیر دارد؟
این بیماری تا 8 روز (4 روز قبل از بروز علائم و 4 روز از زمانی که جوش ها ظاهر می‌شوند) قابل سرایت است.
سرخک در کودکان و بزرگسالان چند روز طول می‌کشد؟
این بیماری بین 2 تا 3 هفته طول می‌کشد.
راه‌های انتقال بیماری سرخک چیست؟
از طریق سرفه، عطسه، حرف زدن با فرد بیمار و حتی دست زدن به سطوح و وسایلی که فرد بیمار با آنها تماس داشته است.
بهترین موقع برای تزریق واکسن سرخک چه زمانی است؟
دوز اول بین 12 تا 15 ماهگی و دوز دوم بین 4 تا 6 سالگی (قبل از ورود به مدرسه) است. در صورتی که سفر خارجی داشته باشید می‌توانید در سن 6 ماهگی هم واکسن را با تأیید پزشک، تزریق کنید.
روش‌های درمانی خانگی سرخک چیست؟
روش‌های خانگی درمانی نیستند بلکه با تقویت سیستم ایمنی بدن به روند بهبودی و کاهش شدت علائم کمک می‌کنند. پزشکان توصیه می‌کنند در طی دوران بیماری آب زیاد مصرف کنید، غذاها و نوشیدنی‌های سرشار از ویتامین A میل کنید، استراحت کافی داشته باشید، بینی و دهان خود را همیشه مرطوب نگه دارید و خودتان را قرنطینه کنید.
