سرطان خون چیست؟ + علائم و بهترین روش‌های درمان سرطان خون

زمان مطالعه این مطلب: 5 دقیقه

سرطان خون مربوط به سرطانی شدن گلبول‌های سفید است که از مغز استخوان آغاز می‌شود. سرطان خون حاد به صورت ناگهانی ظاهر شده و بدتر می‌شود اما سرطان خون مزمن به تدریج ظاهر شده و طی ماه‌ها به تدریج پیشرفت می‌کند. درمان سرطان خون تاکنون به صورت قطعی پیدا نشده است اما 65 درصد افراد مبتلا شانس ادامه زندگی دارند.

در این کقاله از مجله سلامت کیوان همراه ما باشید تا به علل ابتلا به سرطان خون و روش‌های درمان آن بپردازیم

علت ابتلا سرطان خون چیست؟

برای توضیح علت سرطان خون به زبان ساده باید ابتدا ساختار خون را بررسی کنیم. خون به طور کلی از سه بخش اصلی گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت تشکیل شده است. این سلول‌ها به میزان مورد نیاز و در اندازه ای محدود در بدن تولید و به انجام وظیفه می‌پردازند. همه انواع سرطان‌های خون به دلیل جهش در ماده ژنتیکی (DNA) سلول‌های خونی ایجاد می‌گردد. سایر عواملی که موجب این بیماری می‌شوند بر اساس نوع خاص سرطان خون متفاوت است.⁽²⁾

اگر روند تکثیر سلول‌های خون دچار اختلال گردد باعث افزایش مقدار تولید و تکثیر این سلول‌ها خواهد شد. در یک بدن سالم، گلبول‌های سفید جدید به طور مرتب تولید می‌شوند تا جایگزین گلبول‌های قدیمی و در حال مرگ شوند. تولید بیش از حد گلبول‌های سفید خون در مغز استخوان منجر به سرطان خون می‌شود. علت سرطان خون حاد ناشناخته است، اما عواملی که برخی از افراد را بیشتر در معرض خطر قرار می‌دهند، عبارتند از:

1. قرار گرفتن در معرض تشعشعات شدید
2. قرار گرفتن در معرض برخی از مواد شیمیایی مانند بنزن
3. ویروس‌هایی مانند ویروس لوسمی سلول T و اچ‌آی‌وی

جالب است بدانید که اکثر افراد مبتلا به سرطان خون مزمن دارای یک کروموزوم غیرطبیعی به نام کروموزوم فیلادلفیا⁽³⁾ هستند. اما عامل سرطان خون همچنان به طور کامل شناخته نشده است. اگرچه اعتقاد بر این است که سرطان خون از ترکیب عوامل ژنتیکی و محیطی ایجاد می‌شود. سیگار کشیدن، قرار گرفتن در معرض تشعشعات و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مانند بنزن (یک ماده شیمیایی صنعتی پر مصرف) همگی با افزایش خطر ابتلا به برخی از انواع سرطان خون مرتبط هستند.

مطالب مرتبط:

• سرطان دهانه رحم چیست؟
• سرطان پروستات، علت، علائم و درمان آن
• درمان سرطان خون، علت و نشانه آن
• علائم سرطان دهان چیست؟
• علائم سرطان سینه و روش درمان آن

علائم سرطان خون

بسیاری از افراد که به این بیماری مبتلا هستند هیچ علامتی ندارند، به همین دلیل به دنبال درمان سرطان خون نمی‌روند. اما برخی از علائم و نشانه‌های این بیماری از این قرار است:

• خستگی و یا کم خونی (رنگ پریدگی، ضعف و تنگی نفس)
• عفونت‌های مکرر (زخم دهان، گلودرد، تب، لرز، تعریق، سرفه، دفع مکرر ادرار همراه با سوزش، بریدگی‌ها و خراش‌های عفونی و جای جوش)
• افزایش کبودی و خونریزی
• کاهش وزن

برخی از نشانه‌های سرطان خون کمتر رایج هستند:

• درد استخوان
• لثه‌های متورم و حساس
• سردرد
• مشکلات بینایی
• استفراغ
• غدد لنفاوی بزرگ شده
• طحال بزرگ شده که ممکن است باعث درد یا ناراحتی شود
• درد قفسه سینه

انواع سرطان خون

درمان سرطان خون پس از تشخیص نوع آن امکان پذیر است. سه نوع اصلی سرطان خون عبارتند از:⁽⁴⁾

1. لوسمی: یکی از انواع سرطان است که به علت تکثیر غیرعادی و بیش از حد گلبول‌های سفید خون ایجاد می‌گردد. لوسمی به معنای خون سفید هم بوده و در کودکان بیشتر است. لوسمی در روند کار گلبول‌های سفید که مبارزه با عفونت است، اخلال ایجاد می‌کند. همچنین روند تولید گلبول‌های قرمز و پلاکت خون دچار مشکل می‌شود.
2. لنفومی: مایعات اضافی بدن توسط سیستم لنفاوی دفع می‌شوند که در صورت بروز سرطان خون ممکن است دچار مشکل شوند. در این نوع لوسمی رشد بی رویه سلول‌های لنفاوی (لنفوسیت‌ها) عملکرد آن‌ها را مختل می‌کند و در نتیجه بدن نمی‌تواند در برابر عفونت‌ها مقاومت کند.
3. میلوما: این نوع سرطان از پلاسمای خون آغاز می‌شود. به این ترتیب که کار پلاسما مختل شده و دیگر در بدن آنتی بادی تولید نمی‌شود. تا جایی که در نهایت، بدن انسان در برابر مواد عفونی و مضر قدرت مقابله نخواهد داشت.

مطالب مرتبط:

• با علل سرطان کودکان و شایع‌ترین انواع و علائم آن آشنا شوید
• سرطان روده بزرگ، علت ، علائم و درمان آن
• علائم و روش های درمان سرطان کبد را بشناسید
• تفسیر آزمایش ایدز
• همه چیز درباره سرطان مغز
• سرطان گردن چیست و چه علائمی دارد؟
• سرطان واژن چیست و چه علائمی دارد؟

درمان سرطان خون

درمان سرطان خون بستگی به نوع سرطان و مزمن یا حاد بودنش دارد. اما به طور کلی درمان سرطان خون چند مرحله دارد که با توجه به صلاح دید پزشک معمولاً 24 ساعت پس از تشخیص آغاز می‌شود. مرحله بیماری فرد در انتخاب درمان بسیار تأثیرگذار است:⁽⁵⁾

اشعه ایکس از قفسه سینه و سی‌تی‌اسکن مشخص می‌کند که آیا سرطان خون گسترش یافته است یا خیر. همچنین ممکن است برخی از آزمایشات برای بررسی تغییرات کروموزومی انجام شود. در برخی از موارد برای اطمینان از بیوپسی⁽⁶⁾ استفاده می‌شود تا بتوان نمونه‌هایی از سلول‌ها را جمع آوری و آزمایش کرد. متأسفانه برای لوسمی حاد درمانی وجود ندارد و به همین علت در تقسیم بندی مراحل درمان سرطان خون لحاظ نمی‌گردد.

مرحله A: تعداد گلبول‌های سفید زیاد شده اما کمتر از سه ناحیه در بافت لنفاوی بدن متورم شده است.

مرحله B: تعداد گلبول‌های سفید زیاد شده اما سه و یا بیش از سه ناحیه در بافت لنفاوی بدن متورم شده است.

مرحله C: تعداد گلبول‌های سفید زیاد شده و گلبول‌های قرمز و یا پلاکت خون کاهش یافته است. همچنین طحال یا غدد لنفاوی بزرگ شده اند.

پس از تشخیص مرحلۀ بیماری، پزشک یکی از روش‌های رایج زیر را برای درمان سرطان خون انتخاب می‌کند:

• شیمی درمانی: شیمی درمانی استفاده از داروهای ضد سرطان است که بتوان با کمک آن تمام سلول‌های سرطانی را از بین برد و همزمان کمترین آسیب ممکن را به سلول‌های طبیعی بدن زد. این داروها با جلوگیری از رشد و تولید مثل سلول‌های سرطانی کار می‌کنند.

• رادیو تراپی یا پرتو درمانی: در پرتو درمانی سرطان خون با هدف از بین بردن گلبول‌های سفید غیرطبیعی است. رادیوتراپی با تخریب ماده ژنتیکی داخل سلول‏های سرطانی آن‌ها را تخریب کرده و از تکثیر این سلول‏ها جلوگیری می‏کند.
• پیوند سلول‌های بنیادین و مغز استخوان: برای برخی از بیماران جوان مبتلا به سرطان خون حاد، این روش می‌تواند شانس درمان سرطان خون را در طولانی مدت بسیار افزایش دهد.

• درمان ترکیبی: این درمان شامل شیمی درمانی با دوز بالا و پیوند سلول‌های بنیادین می‌شود.

• جراحی: ممکن است در برخی از موارد از جراحی برای برداشتن طحال یا بافت لنفاوی سرطانی کمک گرفته شود.

• ایمونوتراپی: این روش درمان سرطان خون، باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود. در واقع در این روش فرد با استفاده از داروها، قدرت طبیعی بدن را در برابر سرطان خون بهبود می‌بخشد.

بیشتر بخوانید:

• سرطان پوست چیست؟ پیشگیری، درمان و علائم سرطان پوست
• علت تغییر رنگ ادرار چیست؟ هر رنگ ادرار نشانه چیست؟
• روش های درمانی انواع سرطان
• تست CBC چیست و چه اهمیتی دارد؟
• علت تغییر رنگ ادرار چیست؟ هر رنگ ادرار نشانه چیست؟

نتیجه گیری

سرطان خون انواع و اقسامی دارد و فرد با توجه به پیشرفتی که این بیماری در بدنش داشته درمان را آغاز می‌کند. درمان سرطان خون شامل روش‌هایی مانند رادیوتراپی، پیوند سلول‌های بنیادین و شیمی درمانی است. بسته به زمان تشخیص و نوع سرطان خون، فرد مبتلا یک یا چند مورد از روش‌های درمانی ذکر شده را برای کنترل سرطان در پیش خواهد گرفت.