خشکی دهان نشانه چیست؟ + درمان خانگی خشکی دهان

زمان مطالعه این مطلب: 6 دقیقه

به خشکی دهان و یا در اصلاح دندانپزشکی زیروستومیا (xerostomia) به زمانی گفته می‌شود که غدد بزاقی دهان به اندازه کافی در دهان شما بزاق تولید و ترشح نمی‌کنند که باعث ایجاد احساس خشکی دهان شما می‌شود. بزاق با خنثی کردن اسیدهای تولید شده توسط باکتری‌ها، از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند. بزاق توانایی چشایی را افزایش می‌دهد و همچنین آنزیم‌های موجود در بزاق، به هضم غذا کمک می‌کنند.

یافتن علت خشکی دهان، درمان آن را آسان‌تر می‌گرداند. در این مقاله از مجله سلامت کیوان، به بررسی علل خشکی دهان و راه‌های درمان آن می‌پردازیم.

علائم خشکی دهان چیست؟

علائم خشکی دهان از خفیف تا متوسط متغیرند و اغلب با چند نشانه همراه هستند که، در موارد ذیل آورده شده است:⁽¹⁾

• سردرد
• بزاق غلیظ
• بوی بد دهان
• سفید شدن زبان
• خشک شدن لب
• گلودرد و گرفتگی صدا
• تشنگی و کم آبی بدن
• سرفه خشک و خشک شدن بینی
• مشکل در جویدن، صحبت کردن و بلعیدن

علت خشکی دهان چیست؟

خشکی دهان زمانی ایجاد می شود که غدد بزاقی در دهان، بزاق کافی برای مرطوب نگه داشتن دهان تولید نکنند. آسیب به غدد بزاقی باعث خشکی دهان می‌شود. در ادامه به بررسی علت آسیب یا کم شدن بزاق دهان می‌پردازیم.⁽²⁾

دارو – علت خشکی دهان

عوارض جانبی بسیاری از داروهای بدون نسخه، خشکی دهان است. برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان افسردگی، فشار خون بالا، اضطراب و همچنین برخی از آنتی هیستامین‌ها، شل کننده‌های عضلانی و داروهای مسکن منجر به خشکی دهان می‌شوند.

دیابت – علت خشکی دهان

در پاسخ به سوال چه بیماری هایی باعث خشکی دهان می‌شوند؟ باید گفت برخی از بیماری‌ها هستند که می‌توانند باعث خشکی دهان شوند. خشکی دهان یکی از علائم رایج دیابت نوع 1 و 2 است. افزایش سطح قند خون بر تولید بزاق تأثیر می‌گذارد که منجر به خشکی دهان می‌شود. افراد مبتلا به دیابت اغلب مستعد کم آبی هستند و نیز داروهایی مصرف می‌کنند که، باعث خشکی دهان می‌شود.

استرس – علت خشکی دهان

استرس و اضطراب یکی دیگر از علل خشکی دهان است.

درمان سرطان – علت خشکی دهان

داروهای شیمی درمانی می‌توانند ماهیت بزاق و مقدار تولید شده را تغییر دهند. پرتو درمانی برای سر و گردن می‌تواند به غدد بزاقی آسیب برساند و باعث کاهش قابل توجه تولید بزاق شود.

آسیب عصبی – علت خشکی دهان

آسیب عصبی، عفونت، جراحی یا سکته مغزی که منجر به آسیب به اعصاب سر یا گردن شما می شود، می‌تواند بر توانایی غدد بزاقی شما برای تولید بزاق تأثیر بگذارد و منجر به خشکی دهان شود.

فیبروز سیستیک – علت خشکی دهان

فیبروز سیستیک یا کیستیک یک بیماری ژنتیکی است که، به دستگاه گوارش و تنفس آسیب می‌رساند. داروهای مورد استفاده برای درمان فیبروز کیستیک نیز خشکی دهان را تشدید می‌کند.

برخی دیگر از بیماری‌ها مانند سکته مغزی، عفونت قارچی (برفک دهان)، آلزایمر، بیماری‌های خود ایمنی مانند سندرم شوگرن و ایدز باعث خشکی دهان می‌شوند. خروپف، استعمال مواد مخدر و الکل و بالا رفتن سن نیز از دیگر علت‌های خشکی دهان هستند. درباره ویروس HIV بیشتر بخوانید.

خشکی دهان در بارداری

بارداری همراه با ترشح هورمون هایی است که، بر روی غدد بزاقی و سیستم بدنی مادر تاثیر می‌گذارد و باعث خشکی دهان می‌شود. دیابت در بارداری نیر از عوامل اصلی خشکی دهان به شمار می‌آید.

درمان خشکی دهان

پزشک احتمالاً داروهایی را که مصرف می‌کنید، بررسی می‌کند تا ببیند آیا ممکن است علت خشکی دهان مصرف این داروها باشد. پزشک علاوه بر کم کردن دوز مصرفی دارو، داروهایی برای افزایش بزاق دهان تجویز می‌کند.

درمان خانگی خشکی دهان

علاوه بر مصرف دارو می‌توانید از مواد خوراکی نیز برای رفع خشکی دهان استفاده کنید که در ادامه به بررسی چند روش برای درمان خانگی خشکی دهان می‌پردازیم.

زنجبیل – درمان خانگی خشکی دهان

زنجبیل دارای خواصی است که، موجب تحریک بزاق دهان شده و می‌تواند دهان را به مدت طولانی مرطوب نگاه دارد. قطعات برش خورده زنجبیل را به آب در حال جوش اضافه کنید و اجازه دهید برای مدت چند دقیقه بماند، سپس مقداری عسل به آن اضافه کرده و میل کنید.

آب آلوئه ورا – درمان خانگی خشکی دهان

آلوئه ورا مزایای زیبایی و درمانی بسیاری دارد که، یکی از آنها افزایش دهنده ی بزاق دهان است. آب آلوئه ورا 2 تا 3 بار در طول روز مصرف نمایید.

چای سبز – درمان خانگی خشکی دهان

این چای یکی از بهترین ترکیبات برای درمان خانگی خشکی دهان است زیرا،  دارای خواص ضد باکتریایی است و موجب تحریک غده ترشح براق می‌گردد.

برگ چای سبز را به آب جوش اضافه نموده و اجازه دهید برای چند دقیقه بماند و سپس به همراه عسل میل نمایید. این چای را باید 2 تا 3 بار در روز  بنوشید.

آب پرتقال – درمان خانگی خشکی دهان

آب پرتقال غنی از اسید سیتریک است و مزایای بسیاری دارد که، موجب تحریک غده بزاق شده و در درمان خشکی دهان موثر است.

آبلیمو – درمان خانگی خشکی دهان

آبلیمو حاوی مقادیر زیادی اسید سیتریک است که دهان را ضدعفونی می‌کند. به علاوه این میوه با تحریک غدد بزاق برای درمان خشکی دهان موثر است. آب لیمو را به یک لیوان آب اضافه نمایید و بنوشید. مصرف بیش از حد لیمو یا سایر میوه‌های اسیدی می‌تواند موجب فرسایش مینای دندان شود.

رازیانه – درمان خانگی خشکی دهان

دانه‌های روغنی رازیانه غنی از یک گروه متابولیت‌های گیاهی به نام فلاونوئیدها هستند. فلاونوئیدها در تحریک تولید بزاق موثر هستند.

کرفس – درمان خانگی خشکی دهان

کرفس به جهت دارا بودن مقادیر زیادی ویتامین C برای سلامتی بسیار مفید است. همچنین این سبزی دارای آنزیم‌هایی است که، در افزایش ترشح بزاق دهان و جلوگیری از خشک شدن دهان موثر است.

جعفری – درمان خانگی خشکی دهان

جعفری سرشار از ویتامین A، C، آهن و کلسیم است و در رفع خشکی دهان موثر است. همچنین این سبزی دارای خواص ضد باکتریایی است و جهت تمیز نگه داشتن دندان نیز به کار می‌رود.

رزماری – درمان خانگی خشکی دهان

رزماری علاوه بر طعم دهندگی، خواص دارویی بسیاری دارد و به عنوان ضدعفونی کننده و تسکین دهنده کاربرد خواهد داشت به علاوه این گیاه در درمان خشکی دهان نیز موثر خواهد بود.

برگ‌های رزماری را در یک لیوان آب بریزید و اجازه دهید برای شب تا صبح در آب بماند. از این آب می توانید برای شستشوی دهان در صبح ها استفاده کنید. این روش را می توان هر روز استفاده نمود.

روغن زیتون یا نارگیل – درمان خانگی خشکی دهان

روغن زیتون و نارگیل دارای خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی است که، دهان را مرطوب نگه می‌دارد و در رفع خشکی دهان موثر است.

روغن ماهی – درمان خانگی خشکی دهان

روغن ماهی غنی از اسیدهای چربی امگا 3 است که، در کاهش التهاب موثر است و موجب افزایش تولید بزاق دهان می‌گردد.

ماست – درمان خانگی خشکی دهان

ماست حاوی مقادیر زیادی مواد مغذی و مواد معدنی است که دارای خواص مرطوب کنندگی بوده و در درمان خشکی دهان موثر است.

آهن – درمان خانگی خشکی دهان

یکی از مهمترین ترین علل خشکی دهان، کمبود آهن در بدن است. با مصرف مکمل‌های آهن، می‌توان خشکی دهان را درمان نمود.

عوارض خشکی دهان

مرطوب بودن دهان بر سلامت دهان و دندان موثر است. خشکی دهان می‌تواند باعث به وجود آمدن موارد ذیل شود:

• پوسیدگی دندان
• عفونت قارچی در دهان (برفک دهان)
• ترک خوردن لب‌ها
• تغذیه نامناسب ناشی از مشکلات جویدن و بلعیدن

راه‌های جلوگیری از خشکی دهان

خشکی دهان معمولاً یک بیماری موقتی و قابل درمان است. می‌توان با انجام یک یا چند مورد از موارد زیر از خشکی دهان پیشگیری کرد:

• نوشیدن آب کافی در طول روز
• مصرف کم نمک و شکر
• پرهیز از دخانیات یا مصرف الکل
• استفاده از مرطوب کننده لب هنگام خواب
• جویدن آدامس بدون قند

مسواک زدن و نخ دندان کشیدن روزانه و معاینه دندان دو بار در سال نیز مهم است. مراقبت خوب از دهان می‌تواند به جلوگیری از پوسیدگی دندان و بیماری لثه که می تواند در اثر خشکی دهان ایجاد شود، کمک کند.

جمع بندی

خشکی دهان به تنهایی یک وضعیت پزشکی جدی نیست. با این حال، خشکی دهان نشانه‌ای از یک بیماری زمینه است که نیاز به درمان دارد. برای رفع این مشکل می‌توان از درمان‌های خانگی خشکی زبان و دهان و داروهای افزاینده بزاق با تجویز پزشک استفاده کرد. با مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و معاینات منظم دندانپزشکی از دندان‌هایتان مراقبت کنید. انجام این کار ممکن است از پوسیدگی دندان و بیماری لثه ناشی از خشکی دهان جلوگیری کند.

بیشتر بخوانید:

• علائم سرطان دهان چیست؟
• علت حساسیت فصلی یا آلرژی چیست و 6 روش درمان آن
• سرماخوردگی چشم چیست؟ + علائم و 4 روش درمان آبریزش چشم