همه چیز درباره فشار خون بالا

زمان مطالعه این مطلب: 5 دقیقه

فشار خون بالا یکی از شایع‌ترین بیماری‌هاست که در سن بالا بروز پیدا می‌کند. این بیماری علائم ندارد اما باعث ایجاد مشکلات جدی مانند نارسایی قلبی، از دست دادن بینایی، سکته مغزی، بیماری کلیوی شود. به همین دلیل است که ابتدا پیشگیری و بعد کنترل فشار خون بالا اهمیت زیادی پیدا می‌کند.

فشار خون بالا چیست؟

فشار خون بالا به معنای بالا بودن میزان فشاری است که بر اثر برخورد خون به دیواره سرخرگ‌ها ایجاد می‌شود. سرخرگ‌‌ها رگ‌هایی هستند که به قلب راه دارند و خون را از قلب به تمامی اعضای بدن می‌رسانند. میزان فشار خون، با دو عدد مشخص می‌شود. فشار خون سیستولیک که با عدد بالایی دستگاه نشان داده می‌شود میزان فشار وارد شده به دیواره سرخرگ در هنگام انقباض قلب است. فشار خون دیاستولیک که با عدد پایینی دستگاه نشان داده می‌شود، فشار وارد شده به دیواره سرخرگ در هنگام آزاد شدن عضلات قلب (بین هر ضربان قلب) است.

فشار خون در حالت طبیعی باید کمتر از 120/80 باشد. فشار خون بین 80/120 تا 89/139 فرد را مستعد فشار خون بالا نشان می‌دهد. فشار خون 90/140 و بالاتر نشان دهنده ابتلا به فشار خون است و زمان اقدام جدی برای کنترل آن رسیده است.

چه افرادی در معرض فشار خون بالا هستند

فشارخون در افراد با سنین بالاتر از 45 سال رایج است. این بیماری در بین مردان بیشتر از زنان اتفاق می‌افتد و در سن 65 سالگی به بالا زنان بیشتر از مردان مبتلا می‌شوند.

ژن و نژاد از جمله عواملی هستند که ریسک ابتلا به فشار خون را بالا می‌برند. به همین دلیل در کسانی که خانواده‌ای با سابقه فشار خون بالا دارند و افراد سیاه پوست بیشتر دیده می‌شود. افراد مبتلا به دیابت در معرض خطر ابتلا به فشار خون بالا هستند و لازم است به صورت منظم فشار خون خود را چک کنند⁽¹⁾.

این بیماری به دلیل اینکه علائم خاصی ندارد سریع تشخیص داده نمی‌شود از هر 5 نفر مبتلا به فشار خون بالا 1 نفر از وجود آن آگاه نیست. کنترل و درمان نکردن به موقع فشار خون بالا باعث بروز خطرات جدی و آسیب رسیدن به قلب، مغز، بینایی، کلیه، ریه و اختلال در گردش خون شود⁽²⁾.

مطالب مرتبط:

• علائم و درمان واریس
• مه مغزی و راه های درمان آن
• آمپول ضد بارداری چگونه عمل می‌کند؟
• سرطان پروستات، علت، علائم و درمان آن
• خشکی دهان نشانه چیست؟
• آشنایی با رژیم غذایی بیماران کلیوی

عوامل مؤثر در ابتلا به فشار خون بالا

عوامل محیطی و زیستی زیادی هستند که فرد را مستعد ابتلا به فشار خون بالا می‌کنند. همچنان علت دقیق بروز آن مشخص نیست اما مجموعه این عوامل زنگ خطری برای ایجاد این بیماری هستند.

عوامل محیطی

مهم‌ترین عامل محیطی ابتلا به فشار خون بالا عادات غذایی و سبک زندگی است. برخی از این عوامل عبارت‌اند از:

• استرس
• مصرف الکل
• اضافه وزن 
• سیگار کشیدن
• مصرف زیاد نمک و حساسیت به سدیم
• اختلالات خواب
• کمبود فعالیت فیزیکی

عوامل زیستی

مهم‌ترین عامل زیستی ابتلا به فشار خون ژن است. البته موارد ابتلا به فشار خون بالا بر اثر عوامل ژنتیکی تنها 2 تا 3 درصد از کل موارد ابتلا به این بیماری را به خود اختصاص می‌دهد. بعد از آن عوامل زیر قرار می‌گیرد:

• افزایش سن
• بیماری‌های مزمن کلیوی
• غده آدرنال و تیروئید

دلایل بیولوژیکی فشار خون بالا

• بر هم خوردن تعادل آب و نمک در بدن

در حالت عادی کلیه‌ها وظیفه‌ی متعادل کردن آب و نمک بدن را بر عهده دارند و این کار را با حفظ سدیم و آب و دفع پتاسیم انجام می‌دهند. در صورتی که این عملکرد کلیه دچار اختلال شود، حجم خون در بدن افزایش پیدا می‌کند که این موضوع باعث بالا رفتن فشار خون می‌شود.

• مشکلات سیستم رنین، آنژیوتاسیون، آلدوسترون

سیستم رنین، آنژیوتاسیون، آلدوسترون در بدن وظیفه‌ی تولید هورمون‌های آنژیوتاسیون و آلدسترون را بر عهده دارد. هورمون آنژیوتاسیون موجب تنگ شدن عروق بدن می‌شود، که این امر باعث بالا رفتن فشار خون در بدن می‌شود. هورمون آلدوسترون بر عملکرد کلیه در احتباس آب و نمک تأثیر می‌گذارد. افزایش هورمون آلدوسترون در بدن، بر نحوه‌ی عملکرد کلیه‌ها تأثیرگذار است و موجب افزایش حجم خون و در نتیجه افزایش فشار خون می‌شود.

• عملکرد سیستم عصبی سمپاتیک

عملکرد سیستم سمپاتیک بدن تأثیر مهمی بر تنظیم فشار خون در بدن دارد. این سیستم بر ریتم ضربان قلب، ریتم تنفس و فشار خون مؤثر است. محققان در حال بررسی نحوه تأثیر عدم تعادل سیستم سمپاتیک بر بالا رفتن فشار خون هستند.

• عملکرد و ساختار عروق بدن

تغییر در عملکرد و ساختار عروق کوچک یا بزرگ بدن، می‌تواند موجب بالا رفتن فشار خون شود. هورمون آنژیوتاسیون و سیستم ایمنی بدن می‌توانند باعث تنگی و جمع شدن عروق بدن شوند، که این موضوع بر میزان فشار خون مؤثر است.

• سایر بیماری‌ها

سایر علل ابتلا به فشار خون بالا شامل بیماری‌هایی مانند نارسایی کلیه، وقفه تنفسی در خواب، اختلالات تیروئید و ابتلا به برخی تومورهاست.

مطالب مرتبط:

• علت و درمان سردی دست و پا چیست؟
• ضرورت تزریق واکسن کرونا در بارداری
• آمبولی ریه، از علت تا درمان
• چه افرادی به سکته در کرونا مبتلا می شوند؟
• شرایط و عوارض پیوند کلیه

عوارض فشار خون بالا

عملکرد صحیح بدن بدون وجود فشار خون امکان پذیر است. فشار خون بالا منجر به آسیب به دیگر اعضای بدن می‌شود:

• سیستم قلبی عروقی: فشار خون بالا می‌تواند باعث سفت شدن شریان‌ها شود و خطر انسداد را افزایش دهد.
• قلب: انسداد می‌تواند جریان خون به قلب را کاهش دهد و خطر ابتلا به آنژین صدری، نارسایی قلبی یا حمله قلبی را افزایش دهد.
• مغز: انسداد در رگ‌ها می‌تواند جریان خون به مغز را کاهش داده یا از آن جلوگیری کند و منجر به سکته شود.
• کلیه‌ها: فشار خون بالا می‌تواند منجر به آسیب کلیه و بیماری مزمن کلیه شود.

و همگی این عوارض، تهدیدکننده جدی سلامتی هستند.

چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کنید

اگر دستگاه فشار خون عددی بین 180/120 را نشان می‌دهد نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارید. در صورت بروز موارد زیر حتماً به پزشک مراجعه کنید یا با اورژانس تماس بگیرید:

• سردرد ناگهانی
• مشکل تنفسی
• درد ناگهانی و شدید در شکم، قفسه سینه یا کمر
• خون دماغ
• تغییرات دید

مطالب مرتبط:

• سرطان کلیه چه علائمی دارد؟
• انواع دیالیز کلیه و عوارض آن
• کرونا در کودکان؛ علائم، تشخیص و درمان
• کرونا در افراد دارای اضافه وزن چگونه است؟

سخن آخر

• فشار خون بالا یک بیماری شایع است که در صورت بروز بر قسمت‌های زیاد و مهمی از بدن مثل مغز، قلب و کلیه تأثیرات مخرب می‌گذارد.
• عوامل زیستی و محیطی زیادی در بروز این بیماری وجود دارد. عواملی مانند نوشیدنی الکلی، سیگار، کمبود فعالیت فیزیکی که با رفع آن‌ها می‌توانید خود را از ابتلا به آن در امان نگه دارید.