دوش واژینال چیست؟ زیروبم دوش واژن برای دستگاه تناسلی خانم‌ها
دوش واژینال یا دوش واژن نامی است که امروزه خانم‌ها با آن سروکار دارند. زنان به کمک دوش واژینال، داخل واژن را با آب یا مخلوط‌های دیگر شستشو می‌دهند تا از عفونت‌های واژن، عفونت قارچی و مقاربتی پیشگیری شود. طبق گزارش‌های به دست آمده توسط بررسی ملی رشد خانواده در سال 1995، حدود 16 درصد از دختران نوجوان (15 تا 19 سال) و 28 درصد از زنان جوان (20 تا 24 سال) به طور منظم از دوش واژینال استفاده می‌کنند.
اما دوش واژینال چیست و چه عملکردی دارد؟ علت استفاده از دوش واژن چیست؟ آیا این روش ایمن و بی خطر است؟ استفاده از دوش واژن چه عوارضی دارد؟ چه راه ایمنی برای تمیز کردن واژن و پیشگیری از بوی بد دستگاه تناسلی زنان وجود دارد؟ همه این موارد را در این مقاله از مجله سلامت کیوان پاسخ می‌دهیم.
دوش واژینال چیست؟
واژه «دوش» در زبان فرانسوی به معنای شستن یا خیس کردن است. دوش واژینال (Vaginal douching) شامل شستن واژن، معمولاً با استفاده از ترکیب آب، جوش شیرین، ید و سرکه می‌شود. محصولاتی که به‌عنوان دوش واژینال در داروخانه‌ها عرضه می‌شوند، اغلب حاوی مواد ضدعفونی‌کننده و معطر هستند. این محصولات معمولاً در بطری یا کیسه‌ای قرار دارند که از طریق یک لوله، محلول را به داخل واژن اسپری می‌کنند.
برخی از زنان می‌گویند تمیز کردن واژن به کمک دوش واژینال، باعث می‌شود احساس تمیزی بیشتری داشته باشند. با این حال، شواهد علمی بسیار کمی از فواید دوش گرفتن واژن وجود دارد. همچنین عوارض جانبی مانند سوزش، خارش واژن و همچنین عوارض متعددی برای دوش واژینال دیده شده است.
شستشوی واژن با دوش واژینال چطور انجام می‌شود؟
دوش واژینال شامل تمیز کردن واژن یا ناحیه زنانه با یک مخلوط مایع است، که همانطور که قبلا به آن اشاره داشتیم از آب و سایر مواد مانند سرکه یا ضد عفونی کننده‌ها ساخته می‌شود. مراحل و نحوه عملکرد دوش واژینال شامل:
- آماده کردن مخلوط
- وارد کردن بطری یا کیسه
- اسپری کردن مایع تمیزکننده واژن
- خارج کردن مایع
مرحله اول؛ آماده کردن مخلوط
مایع پاک کننده برای بهداشت دستگاه تناسلی زنان، از قبل مخلوط شده و در یک بطری یا کیسه مخصوص که برای دوش طراحی شده است را آماده کنید.
مرحله دوم؛ وارد کردن بطری یا کیسه
ابتدا دست‌های خود را کاملا بشویید؛ یک موقعیت یا پوزیشن راحت پیدا کنید، مانند نشستن روی توالت یا ایستادن با یک پا بالا، و عضلات لگن خود را شل نمایید. در صورت نیاز، مقدار کمی روان‌کننده مبتنی بر آب را به نازل بمالید تا راحت تر وارد آن شود.
بطری یا کیسه که همراه با یک نازل یا لوله است را زاویه دار نگه دارید و به آرامی آن را چند اینچ در دهانه واژن قرار دهید. از اجباری وارد کردن آن خودداری کنید و در صورت احساس درد یا مقاومت، توقف نمایید و در صورت لزوم با پزشک مشورت کنید.
مرحله سوم؛ اسپری کردن مایع تمیزکننده واژن
آیا می‌دانید این مرحله از دوش واژینال چیست؟ این مرحله، باید اقدام به استفاده از اسپری مخصوص پاک‌کننده واژینال کرد. برای اسپری مایع، بطری را به آرامی فشار دهید یا کیسه را رها کنید تا جریان و فشار کنترل شود، و از اسپری ثابت و یکنواخت اطمینان داشته باشید.
توجه: از حرکات ناگهانی یا شدید خودداری کنید و اگر احساس ناراحتی یا درد کردید، دست از کار بکشید.
مرحله پایانی؛ خارج کردن مایع
این مرحله از دوش واژینال مرحله آخر است؛ پس از اسپری مایع، در یک موقعیت راحت بمانید و زمان کافی را بگذارید تا مایع به طور طبیعی تخلیه شود. در صورت نیاز، به آرامی زیر شکم خود را فشار دهید تا به جریان کمک کند، اما از وارد کردن نیروی بیش از حد خودداری کنید.
پس از آن، از حمام استفاده کنید تا مطمئن شوید که مایع باقیمانده خارج شده است، حالا نوبت به پاک کردن محل تناسلی یا واژن با یک حوله تمیز می‌رسد.
نکته مهم درباره دوش واژینال
توجه به این نکته مهم است که در حالی که برخی از افراد از دوش واژن به عنوان یک عمل بهداشتی استفاده می‌کنند، متخصصان پزشکی به طور کلی طرفدار آن نیستند. واژن به طور طبیعی خود را تمیز می‌کند و دوش واژینال می‌تواند باعث عدم تعادل سالم آن شود.
چرا زنان از دوش واژینال استفاده می‌کنند؟ (فواید احتمالی)
از آنجایی که دوش واژن امروزه مرسوم شده است؛ برخی از زنان دلیل استفاده از این دوش را موارد زیر اعلام کرده‌اند:
- از بین بردن بوی نامطبوع ناحیه تناسلی
- جلوگیری از بارداری (اگرچه این کار مؤثر نیست)
- افزایش حس در حین فعالیت جنسی
- داشتن احساس تمیزگی و طراوات
- شستن خون قاعدگی بعد از پریود یا مایع منی بعد از رابطه جنسی
- برای کاهش خطر ابتلا به عفونت مقاربتی (اگرچه محافظت نمی‌کند)
بیشتر بخوانید:
آیا دوش واژینال انتخابی ایمن برای بهداشت واژن است؟
متخصصین زنان و زایمان اکیداً توصیه می‌کنند که از دوش گرفتن خودداری کنید. واژن شما به طور طبیعی برای حفظ تعادل pH خود طراحی شده و حاوی باکتری‌های سالم یا فلور واژن (Vaginal flora) است که از عفونت و تحریک محافظت می‌کند.
متخصصان می‌گویند، دوش واژن می‌تواند با حذف یا کاهش قابل توجه تعداد باکتری های سالم، این تعادل را مختل کند. این امر به باکتری‌های مضر اجازه رشد داده و خطر عفونت، تحریک و عوارض جدی تر را افزایش می‌دهد.
دوش واژن باعث تغییراتی در فلور طبیعی واژن می‌شود و خطر ابتلا به عفونت‌ها از جمله واژینوز باکتریایی و بیماری التهابی لگن (PID) را افزایش می‌دهد، همچنین می‌تواند خطر عوارض در بارداری را افزایش و بر باروری تأثیر منفی بگذارد.
سازمان جهانی بهداشت (WHO)
عوارض دوش واژینال چیست؟
همانطور که از دوش واژن به نوعی پاک‌کننده کانال واژینال است، اما امکان دارد باعث آسیب به محیط طبیعی واژن شود. عوارضی با خود به همراه دارد که می‌توانند بسیار شدید باشند. این عوارض جدی عبارتند از:
- مشکلات بارداری
- عفونت‌ها
- بیماری التهابی لگن (PID)
- التهاب دهانه رحم
مشکلات بارداری؛ عوارض جدی دوش واژن
طبق مطالعه‌ای که در مجله آمریکایی زنان و زایمان منتشر شده، زنانی که به طور منظم از دوش استفاده می‌کنند، احتمال بیشتری دارد که زایمان زودرس، سقط جنین و سایر عوارض بارداری را تجربه نمایند.
استفاده از دوش واژن می‌تواند منجر به بارداری خارج از رحم نیز شود و زنانی که از این دوش استفاده می‌کنند ممکن است برای باردار شدن با مشکل مواجه شوند.
خطر ابتلا به عفونت‌ها!
تعادل سالم باکتری در واژن به جلوگیری از رشد بیش از حد مخمرها (Yeasts) کمک می‌کند، و دفاع طبیعی در برابر عفونت‌ها را حفظ خواهد کرد. برهم زدن این تعادل، از جمله از طریق اعمالی مانند دوش واژینال، می‌تواند به مخمر اجازه رشد دهد و منجر به شرایطی مانند عفونت های مخمری شود.
تحقیقات نشان داده است زنانی که از دوش واژن استفاده می‌کنند، پنج برابر بیشتر در معرض ابتلا به واژینوز باکتریال (BV) هستند.
عوارض دوش واژن؛ بیماری التهابی لگن (PID)
بیماری التهابی لگن (PID) عفونتی است که در اندام‌های تناسلی ایجاد می‌شود. بیشتر موارد PID ناشی از عفونت‌های مقاربتی (STIs) است.
استفاده از دوش خطر ابتلا به PID در زنان را 73 درصد افزایش می‌دهد. از هر هشت زن یک زن با سابقه PID در باردار شدن مشکل دارند.
التهاب دهانه رحم؛ از عوارض دوش واژینال
مشکل سرویکیت یا التهاب دهانه رحم، مانند PID و سرویکیت اغلب نتیجه STI است. حدود 20 تا 30 درصد از زنان فعال جنسی که از دوش واژن هم استفاده کردند، در طول زندگی خود به سرویکیت مبتلا شده‌اند.
راهنمایی ایمن برای تمیز کردن واژن: نکات حفظ سلامت و بهداشت
برای اینکه از عفونت‌های قارچی، ویروس و بوی نامطبوع واژن جلوگیری کنیم، باید به بهداشت ناحیه تناسلی یا واژینال توجه ویژه شود. اگر می‌خواهید که از دوش Vaginal استفاده نکنید و به دنبال راه‌حل خانگی و ساده هستید، نکات زیر را در برنامه روتین خود جای دهید.
- استفاده از آب گرم: واژن به‌طور طبیعی خود را تمیز می‌کند، بنابراین نیازی به شستشوی زیاد نیست. استفاده از آب گرم برای شستشو کافی است.
- اجتناب از محصولات شیمیایی: از صابون‌های معطر یا دئودورانت‌ها برای شستشو پرهیز کنید، زیرا ممکن است تعادل طبیعی باکتری‌ها را مختل کنند.
- انتخاب لباس زیر نخی: لباس زیر نخی به واژن کمک می‌کند تا نفس بکشد و از تعریق بیش از حد جلوگیری می‌شود.
- خشک نگه داشتن ناحیه تناسلی: بعد از شستشو، ناحیه تناسلی را به‌طور کامل خشک کنید تا از رشد باکتری‌ها جلوگیری شود.
نکات استفاده از دوش واژینال پس از قاعدگی
در حالی که این دوش به دلیل خطرات آن به طور کلی توسط متخصصان بهداشت توصیه نمی‌شود، اما اگر تصمیم دارید که آن را پس از پریود انجام دهید، باید مراقب باشید تا آسیب احتمالی را به حداقل برسانید. راهنمای گام به گام این مراحل عبارتند از:
- با خطرات آشنا شوید
- انتخاب یک محصول ملایم
- تمیز کردن دست و مواد مورد استفاده
- استفاده از محلول (طبق مراحلی که قبلا گفته شده است)
- ناحیه تناسلی را بشویید و با حوله خشک کنید
- محصولات معمولا یک بار مصرف هستند، پس از استفاده آنها را دور بریزید.
- به هر گونه تحریک و خارش توجه داشته باشید.
- بعد از قاعدگی بیش از یک بار دوش نگیرید، زیرا دوش مکرر می‌تواند اکوسیستم واژن را مختل کند.
چه زمانی مراجعه به پزشک ضروری است؟
به طور عادی بوی واژن طبیعی بوده و مقداری ترشح نیز طبیعی است. امکان دارد چند علامت نشان دهند که مشکل جدی‌تری دارید و باید به پزشک مراجعه کنید. علائمی که باید با مشاهده آن از پزشک کمک بگیرید عبارتند از:
- ترشحات واژن با بوی شدید
- ترشحات واژن که سفید یا زرد مایل به سبز است
- بوی واژن که پایدار است و بعد از چند روز از بین نمی‌رود
- سوزش، خارش و قرمزی یا تورم در داخل یا اطراف واژن
- درد یا ناراحتی در حین رابطه جنسی
- درد در هنگام ادرار
بیشتر بخوانید:
در نهایت؛ آیا دوش واژن برای بهداشت زنانه ضروری است؟
دوش واژینال یک امر ضروری برای زنان نیست؛ در واقع واژن شما خودش تمیز می‌شود. واژن برای از بین بردن مایع منی، خون و سایر مایعات از طریق ترشحات طبیعی طراحی شده است. شما نیازی به تمیز کردن آن با شستشوهای سخت یا استفاده از دوش واژن ندارید. حتی گاهی با استفاده از دوش واژینال، سبب بروز آسیب به ناحیه تناسلی خواهید شد.
آیا دوش واژینال باعث خشکی واژن می‌شود؟
بله، دوش واژینال تعادل فیزیولوژیک واژن را برهم می‌زند و میزان تولید و ترشح مخاط را در این اندام کاهش می‌دهد. این امر در طولانی‌مدت می‌تواند منجر به معضلاتی از قبیل خشکی واژن، تحریک حساسیت و ایجاد التهاب شود.
آیا دوش واژینال بوی بد را از بین می‌برد؟
خیر، دوش واژن راهکار خوبی برای از بین بردن بوی بدنیست. بهتر است که از تکنیک‌های جایگزین و بی خطر برای از بین بردن بوی بد واژن استفاده کنید.
چگونه واژن را تمیز کنیم؟
ساده‌ترین راه برای تمیز کردن واژن انجام یک شستشوی ساده در حین حمام یا دوش گرفتن است. از ورود مواد شوینده مثل صابون به واژن جلوگیری کنید.
آیا دوش واژن برای خانم‌ها خوب است؟
بیشتر پزشکان توصیه می‌کنند که خانم‌ها از دوش واژینال خودداری کنند. دوش کردن می‌تواند تعادل فلور طبیعی واژن، یعنی باکتری‌های مفید و مضر که به‌طور طبیعی در واژن زندگی می‌کنند، را به‌هم بزند. این تعادل برای حفظ محیط اسیدی و سالم واژن ضروری است و اختلال در آن می‌تواند به عفونت‌ها و مشکلات بهداشتی منجر شود.
