مصرف ویتامین دی و عوارض کمبود ویتامین D را جدی بگیرید!!

زمان مطالعه این مطلب: 6 دقیقه

ویتامین دی خانواده‌ای از ترکیبات است که برای رشد و شکل گیری مناسب دندان‌ها و استخوان‌ها ضروری است. این ویتامین شامل ویتامین‌های D، D۲ و D۳ است می‌باشد. دریافت ویتامین D کافی به رشد و تکامل استخوان‌ها و دندان‌ها کمک می‌کند. همچنین دریافت این ویتامین باعث کاهش خطر ابتلا به بیماری مولتیپل اسکلروزیس (MS) شده و برخی مطالعات نشان می‌دهند دریافت این ویتامین می‌تواند به مقاومت بدن در برابر برخی بیماری‌ها نیز نقش داشته باشد.

اما موارد مصرف ویتامین دی چیست؟ کمبود ویتامین دی چه ضرری به بدن خواهد رساند؟ عوارض مصرف قرص ویتامین D چیست؟ تا انتهای این مقاله از مجله سلامت کیوان همراه ما باشید تا درباره نحوه تامین این ویتامین مفید و ضروری برای بدن بیشتر توضیح دهیم.

ویتامین D چیست؟

ویتامین دی یک ویتامین محلول در چربی است، به این معنی که این ویتامین در بافت‌های چربی بدن ذخیره و جذب می‌شود. به طور طبیعی ویتامین دی در برخی غذاها وجود دارد، و یا به برخی مواد غذایی افزوده می‌شود و همچنین به صورت مکمل نیز قابل مصرف است. همانطور که می‌دانید تابیدن نور خورشید و اشعه فرابنفش (UV) آن به پوست نیز باعث ساخت ویتامین دی در بدن می‌شود.⁽¹⁾

کمبود ویتامین دی

کمبود ویتامین دی به این معنی است که شما ویتامین D کافی در بدن خود ندارید. کمبود ویتامین D یکی از شایع‌ترین نوع از کمبود ویتامین‌ها در بین افراد است که باعث بروز مشکلاتی در استخوان‌ها و عضلات شما می‌شود. این کمبود معمولا افراد بالای ۶۵ سال و افرادی که پوست تیره‌تری دارند را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

این کمبود قابل پیشگیری و درمان است. افراد مبتلا به این عارضه در درجه اول دچار مشکلاتی در استخوان‌ها و عضلات می‌شوند. ویتامین دی یک ویتامین ضروری برای بدن است که به رشد طبیعی استخوان‌ها کمک می‌کند. ویتامین دی همچنین در عملکرد و سلامت سیستم عصبی، سیستم اسکلتی، عضلانی و سیستم ایمنی شما نقش دارد.

گفته شد که شما می‌توانید ویتامین D را از راه های مختلفی دریافت کنید، از جمله:

• قرار گرفتن در معرض نور خورشید (با این حال، افراد با پوست تیره تر و افراد مسن ممکن است ویتامین دی کافی از طریق نور خورشید دریافت نکنند. موقعیت جغرافیایی شما همچنین ممکن است از قرار گرفتن در معرض ویتامین D کافی از طریق نور خورشید جلوگیری کند)
• از طریق غذایی که می خورید
• از طریق مکمل‌های دارویی و غذایی مانند قرص ویتامین دی

چه افرادی در معرض خطر کمبود ویتامین D هستند؟

به گفته برخی از متخصصان و پزشکان احتمال خطر ابتلا به کمبود ویتامین دی، در افراد زیر بیشتر است:

• سالمندان: با افزایش سن و کاهش توانایی پوست برای ساخت ویتامین دی، سالمندان بیشتر در معرض خطر ابتلا به این عارضه هستند.

• شیرخواران و نوزادان: بسیاری از مادران فکر می‌کنند با شیردهی به نوزاد خود می‌توانند ویتامین دی مورد نیاز آن‌را تامین کنند. اما طبق گفته پزشکان، مصرف شیر مادر قادر به برطرف کردن نیازهای ویتامین دی در نوزادان نیست. اگرچه قرار گرفتن در معرض اشعه فرابنفش (UV) می‌تواند منجر به ساخت ویتامین دی در نوزادان شود، قرار دادن نوزادان کمتر از ۶ ماهه در معرض تابش مستقیم نور خورشید توصیه نمی‌شود.

• مبتلایان به اختلال جذب چربی: از آنجا که ویتامین دی محلول در چربی است، جذب آن بستگی به توانایی روده فرد برای جذب چربی دارد. برخی از انواع بیماری‌ها که باعث سوء جذب چربی می‌شوند، می‌توانند موجب ابتلا به این عارضه در افراد شوند.

بیشتر بخوانید:

• سرماخوردگی؛ علائم، درمان و پیشگیری
• علائم آنفولانزا جدید چیست؟ + درمان سریع آنفولانزا در منزل
• علائم سرطان معده چیست؟ آیا سرطان معده قابل درمان است؟

چرا مصرف ویتامین D برای بدن مهم است؟

ویتامین دی با افزایش جذب کلسیم در روده و تنظیم غلظت کافی کلسیم و فسفات در خون، نقش مهمی در حفظ تعادل کلسیم در خون و استخوان‌ها و در رشد و تکامل استخوان‌ها دارد. ویتامین D یکی از ویتامین‌هایی است که بدن شما برای سالم ماندن به آن نیاز دارد. این ویتامین برای رشد و بازسازی استخوان‌ها ضروری است. کمبود ویتامین دی باعث می‌شود استخوان‌ها شکننده یا بدشکل شوند. به طور کلی، بدن شما به ویتامین D نیاز دارد تا بتواند از کلسیم و فسفر برای ساختن استخوان‌ها و حمایت از بافت‌های سالم استفاده کند.

با کمبود مزمن و یا شدید ویتامین دی، کاهش جذب کلسیم و فسفر توسط روده‌ها منجر به هیپوکلسمی (سطح پایین کلسیم در خون) می‌شود. همچنین این عارضه می‌تواند منجر به هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه نیز شود (غدد پاراتیروئید بیش فعال تلاش می‌کنند سطح کلسیم خون را در حد طبیعی نگه دارند.

هر دو عارضه هیپوکلسمی و هیپرپاراتیروئیدیسم، اگر شدید باشند، می توانند علائمی از جمله ضعف، گرفتگی عضلات، خستگی و افسردگی ایجاد کنند. در طول فرایند تلاش برای متعادل کردن سطح کلسیم در خون از طریق هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه، بدن شما کلسیم را از استخوان‌های شما می‌گیرد که منجر به تسریع دمینرالیزاسیون استخوان می‌شود، زمانی که استخوان سریعتر از آن چیزی که بتواند اصلاح شود تجزیه می‌شود و این باعث پوکی استخوان‌های شما می‌شود.

کمبود ویتامین D چقدر شایع است؟

کمبود ویتامین دی یک مشکل رایج جهانی است. حدود 1 میلیارد نفر در سراسر جهان مبتلا به کمبود ویتامین D هستند. در ایران هم مانند سایر کشورها، کمبود ویتامین دی شیوع زیادی دارد. برآورد شده کمبود خفیف ویتامین دی در زنان 27 درصد و در مردان 37 درصد بوده و کمبود شدید ویتامین دی در زنان 48 درصد و در مردان 34 درصد بوده است.

تشخیص کمبود ویتامین D

پزشکان برای بررسی سطح ویتامین دی، معمولا آزمایش خون را تجویز می‌کنند. در صورتی که مبتلا به کمبود ویتامین دی باشید، انجام این آزمایش می‌تواند به پزشکان کمک کند تا سطح میزان ویتامین دی و کمبود دیگر ویتامین‌های بدن شما تشخیص داده شود.

درمان کمبود ویتامین D

اهداف و روش‌های درمانی و پیشگیری از کمبود ویتامین دی یکسان است. برای حفظ سطح کافی ویتامین D در بدن، مصرف غذاهای حاوی ویتامین دی و دریافت بیشتر نور خورشید، از آسان‌ترین روش‌های درمان این عارضه هستند. همچنین پزشکان ممکن است استفاده از مکمل‌ها و قرص ویتامین D برای تامین ویتامین دی مورد نیاز بدن را توصیه کنند. از آنجایی که تامین ویتامین دی از راه رژیم غذایی برای برخی افراد دشوار است، جهت پیشگیری از کمبود ویتامین دی، می‌توانید با مصرف مکمل‌های ویتامین دی آن را تامین کنید. منابعی که می‌توانید ویتامین دی را از آنها دریافت کنید در ادامه ذکر شده است:

• مکمل‌های دارویی

مصرف قرص ویتامین دی یا مکمل‌های دارویی حاوی ویتامین D۲ یا D۳ و هر دو می‌توانند سطح ویتامین دی را افزایش دهند. با این حال، بیشتر شواهد نشان می‌دهند که ویتامین D۳، در مقایسه با ویتامین D۲، سطح ویتامین دی خون را به میزان بیشتری افزایش می‌دهد.

• مصرف مواد غذایی

به طور طبیعی، تعداد کمی از غذاها حاوی ویتامین دی هستند. گوشت ماهی‌های چرب (مانند ماهی قزل‌آلا، سالمون، ماهی تن) از بهترین منابع غذایی برای خوردن ویتامین دی هستند. همچنین، زرده تخم‌مرغ و پنیر نیز دارای مقادیر کمی از ویتامین دی هستند.

• قرار گرفتن در معرض نور خورشید و اشعه فرابنفش (UV)

اکثر مردم جهان بخشی از نیاز خود به ویتامین دی را با قرار گرفتن در معرض نور خورشید تامین می‌کنند. عوامل زیادی وجود دارند که بر قرار گرفتن در معرض اشعه فرابنفش و ساخت ویتامین دی در بدن تأثیر می‌گذارند. برای مثال، فصل‌ها، طول روز، پوشش ابری، آلودگی هوا، رنگ پوست و استفاده از کرم ضدآفتاب از جمله عوامل موثر در عدم تاثیر اشعه فرابنفش و ساخت ویتامین دی در بدن هستند. افراد مسن و افراد دارای پوست تیره کمتر قادر به تولید ویتامین دی از طریق نور خورشید هستند.⁽²⁾

برخی از متخصصان و پزشکان توصیه می‌کنند که قرارگرفتن صورت، دست‌ها و پاها در معرض نور خورشید، بدون استفاده از کرم ضد آفتاب به مدت تقریبی ۵ تا ۳۰ دقیقه، به ویژه بین ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر، به صورت روزانه یا حداقل دو بار در هفته، معمولاً منجر به ساخت و تامین ویتامین دی کافی بدن می‌شود. هرچند توجه داشته باشید که اشعه فرابنفش سرطان‌زا هم هست و قرارگرفتن در معرض اشعه فرابنفش به طور طولانی مدت می‌تواند باعث ابتلا به اختلالات پوستی و سرطان پوست شود.

بیشتر بخوانید: تاثیر ویتامین K در مهار عوارض شدید کرونا

جمع بندی

ویتامین دی یک نوعی از ویتامین‌های محلول در چربی است، به این معنی که این ویتامین در بافت‌های چربی بدن ذخیره و جذب می‌شود. کمبود ویتامین دی به این معنی است که شما ویتامین D کافی در بدن خود ندارید. و این عارضه می‌تواند موجب بروز اختلالات جدی در وضعیت سلامتی شما ایجاد کند. به طور طبیعی ویتامین دی در بعضی غذاها وجود دارد، به بعضی غذاها افزوده می‌شود همچنین به صورت مکمل نیز در دسترس است. شما می‌توانید با قرار گرفتن در معرض تابش اشعه فرابنفش (UV) نور خورشید باعث ساخت ویتامین دی در بدن خود شوید.