چگونه می توانم درد دنبالچه یا کوکسیدینیا را تسکین دهم؟ (علل و درمان)

زمان مطالعه این مطلب: 11 دقیقه

درد دنبالچه یا کوکسیدینیا یکی از مشکلات شایع در بین افرادی است که مدت زمان زیادی را در حالت نشسته سپری می‌کنند. شایع‌ترین دلیل این درد، نشستن طولانی مدت است. جالب است بدانید که یک کارمند اداری به طور متوسط در طول زندگی کاری خود ۸۰,۰۰۰ ساعت را در وضعیت نشسته می‌گذراند. این بی‌تحرکی که در بسیاری از کشورهای غربی به ۱۰ تا ۱۴ ساعت در روز می‌رسد، می‌تواند تأثیرات جدی بر سلامت بدن بگذارد. به عنوان مثال، ۱۴ میلیون دانش‌آموز و دانشجو به‌طور عمده در حالت نشسته در حال آموزش هستند.

در آلمان، یک فرد به طور متوسط ۹.۶ ساعت در روز می‌نشیند. این نشستن مداوم تنها باعث پیچ خوردن ماهیچه‌های وضعیتی و کمردرد نمی‌شود، بلکه می‌تواند منجر به بیماری‌های عروقی و مشکلاتی نظیر فیستول دنبالچه نیز گردد. نکته جالب این است که کوفتگی دنبالچه به مراتب بیشتر از شکستگی دنبالچه مشاهده می‌شود.

برای درک بهتر این مشکلات و روش‌های پیشگیری از آنها، در ادامه مقاله با ما همراه باشید، تا به راهکارهای موثر برای کاهش درد دنبالچه و حفظ سلامت بدن بپردازیم.

درد دنبالچه چیست؟   

درد استخوان دنبالچه، به احساس درد و ناراحتی در ناحیه استخوان دنبالچه (کوکسیکس) اشاره دارد. این درد معمولاً به دلیل آسیب، التهاب یا فشار به استخوان دنبالچه در ناحیه انتهایی ستون فقرات بوجود می‌آید. درد استخوان دنبالچه ممکن است مانند علل درد آرتروز گردن ناشی از عوامل مختلفی از جمله نشستن طولانی مدت، ضربه، یا حتی زایمان باشد.

کوکسیدینیا در افرادی که زمان زیادی را در حالت نشسته می‌گذرانند، بسیار شایع است، چرا که فشار مداوم بر روی این ناحیه می‌تواند منجر به التهاب یا آسیب به بافت‌های اطراف استخوان دنبالچه شود.

این درد ممکن است به صورت حاد یا مزمن باشد و در برخی موارد، می‌تواند از شدت بالا و ناراحتی‌های زیادی برخوردار باشد. علائم آن شامل درد شدید هنگام نشستن، ایستادن طولانی مدت یا حتی خم شدن بدن به جلو است. اگرچه کوکسیدینیا می‌تواند به خودی خود بهبود یابد، در برخی مواقع نیاز به درمان‌های پزشکی یا فیزیوتراپی برای کاهش درد و التهاب دارد.

آشنایی با آناتومی استخوان دنبالچه

دنبالچه، که به آن کوکسیکس نیز گفته می‌شود، انتهای ستون فقرات است و از 3 تا 5 بخش استخوانی تشکیل شده است که به طور طبیعی به هم متصل می‌شوند. این استخوان کوچک و مثلثی شکل که در پایین‌ترین قسمت ستون فقرات قرار دارد، به عضلات، تاندون‌ها و رباط‌های متعدد متصل است که نقش مهمی در حمایت از بخش‌های مختلف بدن ایفا می‌کنند.

وظایف دنبالچه

دنبالچه به همراه دو استخوان دیگر که از پایین لگن تا پشت امتداد دارند، به فرد این امکان را می‌دهد که هنگام نشستن تعادل خود را حفظ کند. همچنین رباط‌ها و ماهیچه‌های متعددی به دنبالچه متصل هستند، که از جمله آن‌ها می‌توان به ماهیچه‌های حمایت‌کننده از کف لگن و عضلاتی که در کنترل عملکرد روده‌ها نقش دارند، اشاره کرد.

حرکت و ساختار دنبالچه

اگرچه دنبالچه یکی از استخوان‌های کوچک بدن است، اما نقش مهمی در ساختار اسکلتی بدن ایفا می‌کند. این استخوان معمولاً به صورت محکم و غیرقابل حرکت به سایر بخش‌های ستون فقرات متصل است، اما در هنگام نشستن می‌تواند تا حدود 20 درجه به جلو و عقب حرکت کند. این حرکت‌های محدود به دنبالچه کمک می‌کند تا فشار و بار بر روی این ناحیه توزیع شود و فرد بتواند راحت‌تر بنشیند.

ساختار محافظتی و آسیب‌پذیری

مانند استخوان درشت نی، دنبالچه توسط یک لایه نازک پریوستوم احاطه شده است که تنها حفاظت کمی از آن ارائه می‌دهد. این ویژگی، همراه با این که دنبالچه بخشی از اسکلت پسرفته است که در دوران رشد به صورت دمی نزدیک به بدن انسان شکل گرفته، آن را در برابر آسیب‌های فیزیکی و ضربه‌ها آسیب‌پذیر می‌کند.

بنابراین، آسیب به این ناحیه نه تنها دردناک است، بلکه می‌تواند مشکلات طولانی‌مدت و مزمن ایجاد کند که نیاز به درمان‌های خاص دارند. درک ساختار و عملکرد دقیق دنبالچه می‌تواند به تشخیص بهتر مشکلات مرتبط با آن، مانند درد دنبالچه و کوکسیدینیا، کمک کند.

بیشتر بخوانید: آیا می دانید علت درد استخوان دست چیست؟ (راهنمای جامع علائم+درمان+پیشگیری)

اصلی ترین علل درد استخوان دنبالچه

درد استخوان دنبالچه می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. این درد معمولاً پس از آسیب‌های فیزیکی یا فشارهای بیش‌ازحد روی ناحیه دنبالچه رخ می‌دهد. در بیشتر موارد، درد دنبالچه به‌طور خود به خود و در عرض چند هفته یا چند ماه بهبود می‌یابد. اصلی‌ترین علل درد استخوان، عبارتند از:

• افتادن روی دنبالچه یا ضربه‌های مکرر به این ناحیه، به ویژه در هنگام ورزش یا تصادف، می‌تواند علاوه بر کمر درد ناگهانی سبب آسیب به استخوان دنبالچه و درد شدید آن شود.
  
• فشار بیش‌ازحد و نشستن طولانی مدت روی سطوح سخت یا باریک، به‌ویژه بدون حرکت کافی، می‌تواند فشار زیادی به دنبالچه وارد کند و باعث درد شود.
  
• افزایش وزن می‌تواند فشار اضافی به دنبالچه وارد کند، در حالی که کاهش وزن شدید نیز باعث ضعف در عضلات و استخوان‌ها می‌شود که ممکن است درد ایجاد کند.
  
• برخی از ناهنجاری‌های مادرزادی ممکن است باعث تغییرات در ساختار استخوانی دنبالچه شده و به درد در این ناحیه منجر شوند.
  
• مشکلات دیسک‌های کمر یا دیگر مشکلات ستون فقرات می‌تواند به دنبالچه منتقل شود و باعث درد شود.
  
• ضعف در عضلات کف لگن می‌تواند منجر به فشار اضافی بر استخوان دنبالچه و بروز درد شود.
  
• التهابات مفصلی و آرتروز ممکن است مفاصل و استخوان‌های دنبالچه را تحت تأثیر قرار دهند و درد ایجاد کنند.
  
• کیست مویی (سینوس پیلونیدال) معمولاً در نزدیکی دنبالچه ایجاد می‌شوند و می‌توانند به درد و التهاب در این ناحیه منجر شوند.
  
• عفونت‌های استخوانی (استئومیلیت) می‌تواند باعث درد شدید و مزمن شود.
  
• درد و نارسایی‌های عصبی می‌توانند به دردهای عصبی در ناحیه دنبالچه منجر شوند.
  
• استرس و تنش عضلانی در ناحیه کمر و لگن می‌تواند به درد دنبالچه منجر شود.
  
• پوشیدن لباس‌های خیلی تنگ که فشار زیادی به ناحیه دنبالچه وارد می‌کنند، می‌تواند باعث درد شود.
  

درد دنبالچه معمولاً به دلیل عوامل مختلفی ایجاد می‌شود. آگاهی از این علل و درمان به موقع می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند.

علائم و نشانه های درد دنبالچه چیست؟

آسیب به استخوان دنبالچه می‌تواند علائم متعددی را به همراه داشته باشد که شامل درد شدید یا مبهم در قسمت پایین کمر، به ویژه در ناحیه دنبالچه است. نشستن طولانی مدت، به‌ویژه روی سطوح سخت، می‌تواند باعث تشدید درد استخوان دنبالچه شود.

علاوه بر این، ممکن است با حساسیت، تورم و کبودی در اطراف ناحیه دنبالچه نیز مواجه شوید. برخی از رایج ترین علائم درد در استخوان دنبالچه، عبارتند از:

• درد در انتهای ستون فقرات
• درد هنگام تغییر وضعیت مثل بلند شدن از صندلی یا خم شدن.
• حساسیت به لمس و فشار: دنبالچه هنگام لمس یا نشستن روی سطوح سخت دردناک می‌شود.
• درد تیرکشنده به باسن، کمر یا ران‌ها
• احساس ناراحتی در حین حرکات روده: به دلیل نزدیکی دنبالچه به مقعد.
• درد هنگام مقاربت جنسی
• تورم یا التهاب خفیف در ناحیه دنبالچه: در مواردی که آسیب یا عفونت وجود داشته باشد.

اگر دچار آسیب به استخوان دنبالچه شده‌اید، ممکن است حرکت یا نشستن برای شما دردناک باشد. در واقع، زمانی که از حالت نشسته به ایستاده تغییر وضعیت می‌دهید، درد ممکن است شدت یابد. برخی از افراد که آسیب استخوان دنبالچه دارند، ممکن است در زمان‌های خاص مانند رابطه جنسی یا هنگام تخلیه روده، درد شدیدی را تجربه کنند.

درد استخوان دنبالچه ممکن است برای فردی که به آن دچار است، آزاردهنده و محدودکننده باشد، بنابراین توجه به علائم و درمان به موقع اهمیت دارد.

درد استخوان دنبالچه چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص درد استخوان دنبالچه معمولاً با بررسی کامل تاریخچه پزشکی بیمار و انجام معاینات فیزیکی توسط پزشک آغاز می‌شود. در این فرآیند، پزشک از شما درباره علائم و نحوه شروع درد سوال می‌کند تا بتواند عوامل مؤثر را شناسایی کند. از آنجایی که درد استخوان دنبالچه ممکن است با علائم مشابه دیگر مشکلات کمر همراه باشد، انجام آزمایش‌های تکمیلی اهمیت پیدا می‌کند.

برای تشخیص دقیق‌تر، پزشک ممکن است از روش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، ام‌آر‌آی یا سی‌تی اسکن استفاده کند. این ابزارهای تشخیصی به شناسایی شکستگی‌ها، تغییرات استخوانی یا آسیب‌های نرم‌ساز کمک می‌کنند. همچنین، بررسی وضعیت عملکرد عضلات و انعطاف‌پذیری در ناحیه دنبالچه می‌تواند به تایید تشخیص کمک کند.

روش‌های درمانی درد دنبالچه در سراسر جهان

درد استخوان دنبالچه یکی از مشکلات شایع است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود با آن مواجه می‌شوند. خوشبختانه، در حدود 9 مورد از هر 10 مورد درد دنبالچه، بدون نیاز به درمان پزشکی و به‌طور طبیعی برطرف می‌شود.

برخی از مهمترین راهکارهای درمانی کوکسیدینیا، عبارتند از:

• درمان‌های دارویی
• فیزیوتراپی و تمرینات تخصصی
• روش‌های پزشکی و جراحی

با این حال در برخی موارد، درد ممکن است شدید یا طولانی‌مدت باشد و نیاز به روش‌های درمانی خاصی داشته باشد. در ادامه به هر کدام از روش های درمانی درد استخوان دنبالچه خواهیم پرداخت.

درمان‌های دارویی

برای تسکین درد استخوان دنبالچه، در برخی موارد، داروهای خاصی ممکن است مورد استفاده قرار گیرند. این داروها می‌توانند به کاهش التهاب، درد و ناراحتی کمک کنند.

نوع دارو	عوارض احتمالی
مسکن‌های بدون نسخه	واکنش‌های آلرژیک خفیف (در صورت حساسیت) ، مشکلات گوارشی مانند دل درد، تهوع
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)	زخم معده یا خونریزی گوارشی، افزایش فشار خون یا مشکلات قلبی، مشکلات کلیوی یا اختلالات عملکرد کلیه
تزریق استروئید یا بی‌حس‌کننده موضعی	عفونت در محل تزریق، نازک شدن پوست و بافت‌های اطراف محل تزریق، درد یا التهاب موقتی در محل تزریق

این عوارض ممکن است بسته به وضعیت سلامت فرد و نوع دارو متفاوت باشد. همیشه بهتر است تحت نظر پزشک درمان کنید تا عوارض جانبی به حداقل برسد.

فیزیوتراپی و تمرینات تخصصی

برای درمان درد دنبالچه، استفاده از روش‌های فیزیوتراپی و تمرینات تخصصی می‌تواند نتایج بسیار مثبتی به همراه داشته باشد. تمرینات کششی به کاهش فشار بر استخوان دنبالچه و تقویت عضلات اطراف لگن کمک می‌کنند، که در نهایت باعث کاهش درد و بهبود حرکت در ناحیه دردناک می‌شود.

ماساژ درمانی نیز به تسکین تنش عضلانی و بهبود جریان خون در ناحیه دنبالچه کمک کرده و می‌تواند درد را کاهش دهد.

علاوه بر این، تمرینات اصلاحی وضعیت بدن، مانند بهبود وضعیت نشستن و ایستادن، فشار روی استخوان دنبالچه را کاهش داده و از بروز درد‌های جدید جلوگیری می‌کند. با انجام این روش‌ها به طور منظم، می‌توان به کاهش و حتی درمان کامل درد دنبالچه رسید.

روش‌های پزشکی و جراحی

روش‌های پزشکی و جراحی برای درمان درد استخوان دنبالچه زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند، که درد به درمان‌های غیرجراحی پاسخ ندهد یا شدت آن به حدی باشد که کیفیت زندگی بیمار را تحت تأثیر قرار دهد. این روش‌ها با هدف کاهش درد، تسریع فرآیند بهبودی و بهبود عملکرد روزمره افراد طراحی شده‌اند.

روش درمانی	توضیحات
تزریق بلوک عصبی	در این روش، داروی بی‌حس‌کننده یا استروئیدی به نزدیکی اعصاب در ناحیه دنبالچه تزریق می‌شود تا درد را کاهش دهد. این روش برای درد شدید و مقاوم به درمان استفاده می‌شود.
تحریک الکتریکی عصب (TENS)	با استفاده از دستگاه TENS، امواج الکتریکی ضعیفی به اعصاب ارسال می‌شود تا سیگنال‌های درد را مسدود کرده و درد را کاهش دهد. این درمان برای دردهای مزمن توصیه می‌شود.
جراحی برداشت دنبالچه (Coccygectomy)	در این روش، قسمت‌های آسیب‌دیده از استخوان دنبالچه برداشته می‌شود. این جراحی برای دردهای شدید و مقاوم به درمان استفاده می‌شود.
لیزر درمانی	لیزر درمانی با استفاده از نور لیزری باعث تحریک فرآیندهای ترمیم بافتی و کاهش التهاب می‌شود. این روش غیرتهاجمی است و معمولاً به عنوان مکمل درمان‌های دیگر استفاده می‌شود.
تزریق پی آر پی (PRP)	در این روش، از پلاکت‌های خون بیمار برای تسریع فرآیند ترمیم و کاهش التهاب استفاده می‌شود. این روش برای دردهای مزمن و آسیب‌های مزمن مفید است.

درمان‌های خانگی و سبک زندگی برای درد استخوان دنبالچه

در درمان درد استخوان دنبالچه، چندین روش خانگی و تغییرات سبک زندگی می‌تواند مؤثر باشد. استفاده از بالش‌های مخصوص که برای پشتیبانی از ناحیه دنبالچه طراحی شده‌اند، می‌توانند فشار را کاهش دهند و هنگام نشستن راحتی بیشتری فراهم کنند.

حتی استفاده از کمپرس سرد یا گرم می‌تواند به کاهش التهاب و درد کمک کند. کمپرس سرد برای کاهش تورم و کمپرس گرم برای تسکین درد عضلانی موثر است. نشستن طولانی‌مدت در وضعیت‌های نادرست می‌تواند درد دنبالچه را تشدید کند. اصلاح وضعیت نشستن و استفاده از صندلی‌های ارگونومیک می‌تواند فشار روی دنبالچه را کاهش دهد و درد را تسکین دهد.

روش‌های جایگزین و طب مکمل

درمان‌های جایگزین و طب مکمل نیز می‌توانند برای تسکین درد استخوان دنبالچه مؤثر باشند. دو روش رایج در این زمینه طب سوزنی و کایروپراکتیک هستند که هر یک فواید خاص خود را دارند.

1. طب سوزنی: در این روش، سوزن‌های ریزی به نقاط خاص بدن وارد می‌شوند تا جریان انرژی را بهبود بخشند و درد را کاهش دهند. طب سوزنی به طور سنتی در طب چینی استفاده می‌شود و در درمان دردهای مزمن مانند درد دنبالچه بسیار مؤثر است. این روش معمولاً برای کاهش التهاب و تسکین دردهای عضلانی و عصبی توصیه می‌شود.
   
2. کایروپراکتیک (درمان دستی): کایروپراکتیک بر اصلاح وضعیت استخوان‌ها و مفاصل با استفاده از تکنیک‌های دستی تمرکز دارد. در این روش، درمانگر به تنظیم و جابجایی استخوان‌ها و مفاصل ستون فقرات و لگن می‌پردازد تا فشار را از روی دنبالچه کاهش دهد، حرکت بهتری در بدن ایجاد کند. این روش برای افرادی که به دلیل مشکلات ساختاری دچار درد دنبالچه هستند مفید است.

طب سوزنی به طور عمده برای درمان دردهای عصبی و التهابی مفید است، در حالی که کایروپراکتیک برای مشکلات ساختاری و حرکت استخوان‌ها و مفاصل مؤثرتر است. انتخاب هر یک بستگی به نوع و علت درد استخوان دنبالچه دارد.

علت درد دنبالچه در خانم ها چیست؟

علت درد دنبالچه در خانم‌ها می‌تواند به عوامل متعددی برگردد. به‌عنوان مثال، فشار و آسیب ناشی از بارداری و زایمان یکی از دلایل اصلی است، چرا که افزایش وزن و تغییرات فیزیولوژیکی می‌تواند بر استخوان دنبالچه تأثیر بگذارد.

همچنین نشستن طولانی مدت، مخصوصاً در موقعیت‌های ناصحیح یا استفاده از صندلی‌های نامناسب، می‌تواند باعث ایجاد درد دنبالچه شود. علاوه بر این، برخی اختلالات مرتبط با ماهیچه‌های کف لگن یا تغییرات در ساختار مفصلی و استخوانی نیز می‌توانند در بروز درد دنبالچه نقش داشته باشند.

اگر درد دنبالچه در خانم‌ها به‌طور مداوم و شدید باشد، مشورت با پزشک متخصص می‌تواند به تشخیص دقیق‌تر و انتخاب درمان مناسب کمک کند.

انواع ورزش برای درد دنبالچه

درد دنبالچه (کوکسیدینیا) می‌تواند به دلیل آسیب، نشستن طولانی مدت، یا ضعف عضلات لگن به وجود آید. خوشبختانه، چندین نوع ورزش می‌توانند به کاهش درد دنبالچه کمک کنند و عملکرد این ناحیه را بهبود بخشند.

• کشش عضلات اطراف ناحیه دنبالچه می‌تواند به کاهش فشار و درد کمک کند. یکی از این تمرینات، کشش عضلات همسترینگ است که به کاهش فشار بر روی دنبالچه کمک می‌کند. برای انجام این تمرین، به حالت ایستاده یا نشسته قرار بگیرید و یکی از پاها را به جلو بکشید و پای دیگر را صاف نگه دارید. سپس به آرامی به جلو خم شوید تا کشش را در پشت پای خود احساس کنید.
  
• تقویت عضلات کف لگن به حمایت بیشتر از استخوان دنبالچه کمک می‌کند. ورزش کگل که شامل انقباض و شل کردن عضلات کف لگن است، می‌توانند به تقویت این ناحیه کمک کنند. این تمرینات را می‌توان در هر زمان و مکانی انجام داد. همچنین درمان زودانزالی با ورزش کگل امکان پذیر است.
  
• اصلاح وضعیت نشستن و ایستادن به کاهش درد کمک می‌کند. می‌توانید تمرینات اصلاحی برای بهبود وضعیت بدن انجام دهید که شامل تمریناتی برای تقویت عضلات شکم و کمر است. این تمرینات می‌توانند از فشار اضافی روی دنبالچه جلوگیری کنند.
  
• برخی از حرکات یوگا، مانند “کلبه کودک” یا “کشش گربه-گاو”، می‌توانند به کاهش تنش در ناحیه دنبالچه و بهبود انعطاف‌پذیری کمک کنند.

با انجام این تمرینات به‌طور منظم، می‌توان درد دنبالچه را کاهش داد و عضلات اطراف آن را تقویت کرد.

برای درد دنبالچه چه زمانی به متخصص درد مراجعه کنید؟

اگر درد دنبالچه‌ای که تجربه می‌کنید پس از مدت‌زمانی بهبود نمی‌یابد، ممکن است به حالت کوکسیدینیا مزمن تبدیل شود. در این صورت، ضروری است که با پزشک خود مشورت کنید تا علت درد به‌درستی شناسایی شود. پزشک ممکن است معاینه رکتوم را برای رد هرگونه بیماری یا مشکل دیگر توصیه کند.

در برخی موارد، برای تشخیص دقیق‌تر، ممکن است از آزمایش MRI استفاده شود تا مشکلاتی مانند شکستگی استخوان، تغییرات مفصلی یا در موارد نادر وجود تومور شناسایی شود. اگر درد دنبالچه شما ادامه‌دار است، پیگیری‌های پزشکی می‌تواند به تشخیص درست و درمان مناسب کمک کند.

درد دنبالچه جدی است یا خیر؟

درد استخوان دنبالچه یا کوکسیدینیا اغلب به عنوان یک بیماری جدی تلقی نمی‌شود، به‌ویژه زمانی که مبتلایان از درد شکایت می‌کنند. این درد معمولاً به‌صورت پیچیده و ناشی از آسیب‌های تروماتیک ایجاد می‌شود و می‌تواند به مشکلاتی در زندگی روزمره افراد منجر شود. این نکته به‌طور خاص تأکید می‌کند که درد استخوان دنبالچه می‌تواند جدی باشد و نیاز به درمان حرفه‌ای و مناسب دارد.

در حالی که درد دنبالچه در بسیاری از موارد به‌طور خود به خودی بهبود می‌یابد، در مواردی که درد طولانی مدت و مزمن باشد، نیاز به درمان تخصصی و مشاوره پزشکی برای جلوگیری از تاثیرات بیشتر بر کیفیت زندگی بسیار مهم است.