علت تغییر رنگ ادرار چیست؟ هر رنگ ادرار نشانه چیست؟

زمان مطالعه این مطلب: 6 دقیقه

رنگ ادرار غیرمعمول، می‌تواند نشانه بیماری باشد. به عنوان مثال، ادرار قرمز تا قهوه‌ای تیره یکی از ویژگی‌های شناسایی پورفیری، یک اختلال نادر و ارثی گلبول‌های قرمز خون است. هرچند در برخی موارد تغییر رنگ ادرار می‌تواند نگران کننده نباشد و برای مصرف برخی مواد غذایی و یا داروها ایجاد شده باشد. اما علت تغییر رنگ ادرار چیست؟ آیا ادرار تیره رنگ خطرناک است؟ هر رنگ ادرار نشان دهنده چیست؟ تا انتهای این مقاله از مجله سلامت کیوان با ما همراه باشید تا بیشتر درباره این موضوع صحبت کنیم.

رنگ ادرار طبیعی چگونه است؟

ادرار، آب اضافی بدن و مواد زائدی است که کلیه از خون تصفیه می‌کند. با توجه به مقدار آب مواد زائد بدن، رنگ ادرار طبیعی از زرد کم‌رنگ تا قهوه‌ای تیره متغیر است. رنگ ادرار بستگی به اندازه و رقیق یا غلیظ بودن ادرار دارد. ذرات و سایر ترکیبات موجود در برخی غذاها و داروها می‌توانند رنگ ادرار شما را تغییر دهد. برای مثال چغندر، توت و لوبیای فندقی از جمله غذاهایی هستند که به احتمال زیاد روی رنگ ادرار تاثیر می گذارند. بسیاری از داروهای ضدالتهاب و تجویزی رنگ ادرار را روشن می کنند، مانند قرمز، زرد یا آبی مایل به سبز.

رنگ ادرار نشانه چیست؟

رنگ ادرار معمولی بسته به میزان آبی که می نوشید، متفاوت است. مایعات، رنگدانه‌های زرد را در ادرار رقیق می‌کنند، بنابراین هر چه بیشتر می‌نوشید، ادرار شما واضح‌تر به نظر می‌رسد. وقتی کم‌تر می‌نوشید، رنگ آن غلیظ‌تر خواهد بود. کم آبی شدید می‌تواند ادرار را به رنگ قهوه‌‌ای تغییر دهد. اما در برخی موارد، ادرار می‌تواند به رنگ‌هایی بسیار فراتر از حد طبیعی از جمله قرمز، آبی، سبز، قهوه‌ای تیره و سفید ابری تغییر کند.⁽¹⁾

در ادامه علل این تغییر رنگ‌ها را توضیح می‌دهیم.

مطالب مرتبط:

• علت و درمان تکرر ادرار یا ادرار زیاد
• تشخیص و درمان فوری سوزش ادرار
• علت درد زیر شکم مردان چیست؟
• علت درد زیر شکم زنان چیست؟

علائم تغییر رنگ ادرار

رنگ منظم ادرار متفاوت است. بستگی به مقدار آب مصرفی شما دارد. مایعات رنگدانه‌های زرد موجود در ادرار را رقیق می‌کنند. بنابراین هر چه بیشتر آب بنوشید، ادرار شما شفاف‌تر به نظر می‌رسد. وقتی کمتر آب می‌نوشید، رنگ زرد قوی‌تر می‌شود.

اما ادرار می‌تواند به رنگ‌های بسیار فراتر از حد معمول تغییر کند، علائم تغییر ادرار شامل این رنگ‌ها هستند:

• قرمز.
• آبی.
• سبز.
• نارنجی.
• قهوه‌ای تیره.
• سفید ابری.

علت تغییر رنگ ادرار

عوامل زیادی وجود دارد که موجب غیرطبیعی شدن رنگ ادرار می‌شوند. برخی دلایل، موقتی و بی‌ضرر هستند. برای مثال ترکیبات موجود در برخی غذاها و داروها می‌توانند رنگ ادرار شما را تغییر دهند. گفته شد که چغندر و توت‌ها از جمله غذاهایی هستند که به احتمال زیاد روی رنگ ادرار تاثیر می‌گذارند. همچنین بسیاری از داروهای ضدالتهاب و تجویزی رنگ ادرار را روشن می کنند. اما عوامل دیگری نیز وجود دارند که جدی‌تر هستند. برای مثال ممکن است یک عفونت، شرایط پزشکی، یا آسیب‌دیدگی وجود داشته باشد.

ادرار بی رنگ نشانه چیست؟

ادرار بی‌رنگ یا ادرار به رنگ آب اغلب توسط داروها، مواد غذایی خاص یا رنگ‌های خوراکی ایجاد می‌شود. در برخی موارد، ادرار بی رنگ می‌تواند ناشی از کمبود مواد مغذی و یا مشکلات سلامتی خاص باشد.

ادرار نارنجی نشانه چیست؟

برخی داروها می‌توانند ادرار را به رنگ نارنجی درآورند مانند داروهای ضدالتهابی سولفاسالازین (Azulfiine)، فنازوپیریدین (Pyridium)، برخی مسکن‌ها و برخی داروهای شیمی درمانی موجب تغیر رنگ ادرار به نارنجی می‌شوند. همچنین در برخی موارد ادرار نارنجی می‌تواند مشکلات کبد یا مجاری صفراوی شما را نشان دهد، به خصوص اگر مدفوعی با رنگ روشن هم داشته باشید. در برخی موارد هم کم آبی بدن می‌تواند ادرار شما را غلیظ و رنگ آن را تیره‌تر کند، که باعث می‌شود ادرار شما نارنجی به نظر برسد.

ادرار آبی یا سبز نشانه چیست؟

برخی رنگ‌های خوراکی می‌توانند موجب تغییر رنگ ادرار به رنگ سبز شوند. همچنین مصرف تعدادی از داروها، از جمله آمی تریپتیلین، ایندومتاسین (ایندوسین، تیوربکس) و پروپوفول (دیپروان) می‌تواند. رنگ ادرار را به آبی یا سبز تغییر دهند.

ادرار قهوه ای نشانه چیست؟

خوردن مقادیر زیاد باقلا، ریواس یا آلوئه‌ورا می‌تواند باعث تغییر رنگ ادرار به قهوه‌ای تیره شود. همچنین تعدادی از داروها می‌توانند ادرار را تیره کنند، از جمله داروهای ضد مالاریایی کلروکین و پریماکین، آنتی بیوتیک‌های مترونیدازول و نیتروفورانتین، داروهای مسکن حاوی کاسکارا یا سنا، و متوکاربامولف شل کننده عضلات می‌توانند باعث قهوه‌ای شدن رنگ ادرار شوند. همچنین در برخی موارد اختلالات کبدی و کلیوی و برخی عفونت‌های دستگاه ادراری می‌توانند ادرار را به رنگ قهوه ای تیره درآورند.

ادرار خونی نشانه چیست؟

در برخی موارد ادرار قرمز و یا خونی می‌تواند به دلیل عفونت‌های دستگاه ادراری، پروستات بزرگ، تومورهای سرطان و غیر سرطانی، کیست‌های کلیوی، گرفتگی های طولانی مدت و سنگ کلیه یا مثانه باشد. بهتر است در صورت مشاهده ادرار خونی به پزشک مراجعه کنید.

علت تغییر رنگ ادرار در کودکان

تغییر رنگ ادرار در کودکان اغلب به دلیل عفونت ادراری رخ می‌دهد که در صورت حاد بودن این مشکل، با ادرار بد بو یا صورتی کودک مواجه خواهید شد. اگر هنگام تعویض پوشک نوزاد خود، لکه‌های نارنجی مشاهده کردید، ممکن است به دلیل کم آبی بدن این اتفاق رخ داده باشد؛ اگر با افزایش مصرف آب و شیر مادر این مشکل برطرف نشد، توصیه می‌کنیم در اولین فرصت به متخصص اطفال مراجعه نمائید.

تغییر رنگ ادرار بعد از خوردن مولتی ویتامین

یکی از عواملی که می‌تواند رنگ ادرار را تغییر دهد مصرف مولتی ویتامین است. امکان دارد بعد از مصرف متوجه تغییر رنگ ادرار به کهربایی و یا طلایی شوید. علت این تغییر رنگ جذب ویتامین B و کاروتن از راه گوارشی است. مصرف آب فراوان می‌تواند مانع این تغییر رنگ شود.

عوامل خطر تغییر رنگ ادرار

اگر غذا یا داروها نتیجه تغییر رنگ ادرار شما نباشند، می‌تواند نشان دهنده یک وضعیت بیماری خطرناک باشد، که بر رنگ ادرار شما تاثیر می‌گذارد. عواملی که شما را در معرض خطر شرایط پزشکی قرار می‌دهد که می‌تواند بر رنگ ادرار تاثیر بگذارد عبارتند از:

سن – عامل خطر تغییر رنگ ادرار

تومورهای مثانه و کلیه می‌توانند باعث ایجاد خون در ادرار شوند؛ این اتفاق معمولا در افراد مسن شایع‌تر است. برای مثال مردان بالای ۵۰ سال گاهی اوقات به دلیل بزرگ شدن غده پروستات، ادراری خونی دارند.

سابقه خانوادگی – عامل خطر تغییر رنگ ادرار

سابقه خانوادگی بیماری کلیوی یا سنگ کلیه احتمال بروز این مشکلات را بیشتر می کند. هر دو می توانند باعث ایجاد خون در ادرار شوند.

ورزش شدید – عامل خطر تغییر رنگ ادرار

دوندگان بیشتر در معرض تغییر رنگ ادرار و ادرار خونی هستند، اما به طور معمول هر کسی که به شدت ورزش کند ممکن است دچار ادراری خونی شود. همچنین آسیب‌های عضلانی و وارد شدن ضربه به ناحیه تناسلی از عوامل مهم تغییر رنگ ادرار هستند.

چه کسانی بیشتر در معرض تغییر رنگ ادرار هستند؟

هر کسی ممکن است تغییراتی را در ادرار تجربه کند. این تغییرات در زنان شایع‌تر است، زیرا تغییر در ادرار یکی از علائم رایج عفونت‌های دستگاه ادراری است. بزرگسالان کمی بیشتر از کودکان تغییراتی را در ادرار خود تجربه می‌کنند. افراد مسن و بزرگسالان با سابقه خانوادگی سنگ کلیه یا مثانه نیز بیشتر مستعد تغییر در رنگ ادرار هستند.

اگر کلیه‌ها از کار بیفتند ادرار چه رنگی می‌شود؟

هنگامی که دچار بیماری کلیوی یا نارسایی کلیه هستید، ادرار شما ممکن است تیره‌تر شود و قهوه‌ای تیره (مانند چای یا کولا) به نظر برسد.

تشخیص علت تغییر رنگ ادرار

هنگامی که به پزشک مراجعه می‌کنید در مرحله اول در خصوص سابقه پزشکی شما و مدت زمانی که با این تغییر رنگ مواجه شده‌اید سوال کرده و معاینات فیزیکی انجام می‌دهد. همچنین در صورتی که با معاینه فیزیکی علت مشخص نشد پزشک ممکن است آزمایش‌های تکمیلی دیگری را برای تشخیص علت این مشکل تجویز کند مانند:

• آزمایش ادرار
• آزمایش خون
• سونوگرافی و تصویربرداری

درمان تغییر رنگ ادرار

اگه به این مشکل برخورده باشید باید توجه کنید که درمان تغییر رنگ ادرار به علت آن بستگی دارد. اگر دارو یا غذای خاصی مصرف کرده باشید، پزشک داروی شمارا جایگزین کرده و نسبت به مصرف مواد غذایی محرک هشدار می‌دهد. اگر تغییر رنگ ادرار شما ناشی از کم آبی بدن باشد، باید مصرف مایعات خود را در روز افزایش دهید. اما اگر این مشکل به دلیل بیماری زمینه‌ای ایجاد شده باشد باید سریعاً نسبت به درمان آن اقدام کنید تا از سایر مشکلات پیشگیری کنید.

کلام آخر

تغییر رنگ ادرار همیشه خطرناک نیست، به عنوان مثال اگر مقدار زیادی چغندر یا ریواس بخورید به احتمال زیاد رنگ ادرارتان تغییر خواهد کرد.اگر علائمی مانند درد در هر قسمتی از بدن یا درد کلیه را نداشته باشید، نیازی نیست به پزشک مراجعه کنید. تغییر رنگ ادرار هیچ درمان خاصی ندارد. نحوه درمان بیشتر به علت تغییر رنگ بستگی دارد. پزشک شما ممکن است، بیشتر بر روی علائم نشان‌ بیماری‌های جدی مانند هپاتیت توجه کرده و بر اساس آن دارو تجویز کند.