علت خلط گلو چیست؟ + بهترین روش درمان خلط گلو

زمان مطالعه این مطلب: 6 دقیقه

خلط گلو از آن دست عارضه‌هایی است که جای نگرانی ندارد اما اگر برای مدت زمان طولانی به آن دچار باشید، می‌تواند باعث ایجاد احساس ناراحتی و خفگی در شما شود. وقتی نفس می‌کشید، آلرژن‌ها، ویروس‌ها، گرد و غبار و سایر مواد زائد به مخاط بینی شما می‌چسبند و سپس از سیستم مجرای تنفسی شما خارج می‌شوند. گاهی اوقات، بدن شما می‌تواند بیش از حد مخاط گلو بسازد که نیاز به پاکسازی مکرر دارد. معمولا شما می‌توانید خلط گلو را با درمان‌های خانگی از بین ببرید. اما علت خلط گلو چیست؟ درمان خلط پشت گلو چیست؟ تا انتهای این مقاله از مجله سلامت کیوان همراه ما باشید تا بیشتر درباره خلط گلو بدانیم.

خلط گلو چیست؟

خلط گلو که به آن خلط پشت گلو نیز می‌گویند، ماده غلیظی است که بیشتر در هنگام ابتلا به یک بیماری عفونی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا و یا کرونا متوجه وجود آن در گلوی خود می‌شوید. غشاهای مخاطی و سینوس‌ها به‌ منظور محافظت و حمایت از سیستم تنفسی همواره در حال تولید خلط هستند. این غشاها، بینی، دهان، گلو، سینوس‌ها و ریه‌های شما را می‌پوشانند. این مخاط می‌تواند از مجرای تنفسی شما در برابر گرد و غبار، آلرژی‌ها، ویروس‌ها و سایر ذرات خارجی محافظت کنند.

علت خلط گلو چیست؟

به طور کلی ایجاد خلط پشت گلو معمولاً به دلیل ایجاد تغییرات خاصی در محیط یا بدن است. طبق گفته برخی از محققان و پزشکان، شایع‌ترین عواملی که می‌توانند موجب ایجاد خلط گلو شوند عبارتند از:

• محیط و آب و هوا

هوای خشک و سرد می‌تواند موجب افزایش ترشح خلط گلو شود. در هوای خشک بدن شروع به ترشح مخاط بیشتر می‌کند تا مجاری تنفسی را مرطوب و گرم نگه دارد. این امر باعث می‌شود هنگامی که در محیط‌های خشک و سرد قرار می‌گیرید، احتمالا افزایش ترشحات خلط پشت گلو را تجربه کنید.

• بیماری‌ها

هنگام بروز برخی بیماری‌ها به‌ منظور مقابله سیستم ایمنی بدن با باکتری‌ها و ذرات ویروسی، ترشح خلط در بدن افزایش می‌یابد. از جمله شایع‌ترین بیماری‌ها که باعث ترشح خلط گلو، می‌شوند عبارتند از:

• عفونت‌های سینوسی یا سینوزیت
•  آلرژی و حساسیت
• سرماخوردگی
• برونشیت
•  آنفولانزا
•  کرونا

یکی از شایع‌ترین بیماری‌های که موجب ایجاد خلط گلو می‌شوند بیماری برونشیت است. برونشیت مزمن و حاد معمولاً به دلیل قرار گرفتن طولانی مدت در معرض عوامل محرکی مانند دود سیگار ایجاد می‌شود.

• محرک‌ها و آلاینده‌های محیطی

سیستم ایمنی بدن با تولید مخاط بیشتر برای دفع محرک‌های محیطی و جلوگیری از خشکی مجرای تنفسی به برخی آلایندها و آلودگی هوا واکنش نشان می‌دهد. شاید عجیب باشد، اما در واقع خلط گلو نشانه‌ای از تلاش سیستم ایمنی بدن برای حفظ سلامت بدن است.⁽¹⁾

از جمله محرک‌ها و آلاینده‌هایی که می‌توانند باعث تشدید خلط گلو شوند عبارتند از:

• آلاینده‌های موجود در هوا
• مواد شیمیایی تحریک کننده (خوشبوکننده‌ها، تمیزکننده‌ها)
• مصرف سیگار و دخانیات

علت تولید بیش از حد خلط پشت گلو

به طور کلی برخی عوامل وجود دارد که باعث ایجاد بیش از حد خلط پشت گلو می‌شوند. این عوامل عبارتند از:

• رفلاکس معده
• آلرژی
• آسم
• عفونت‌هایی مانند سرماخوردگی
• بیماری‌های ریوی مانند برونشیت و کرونا
• پنومونی، فیبروز کیستیک و COPD (بیماری انسدادی مزمن ریه)

تولید بیش از حد مخاط همچنین می‌تواند ناشی از سبک زندگی و عوامل محیطی نیز باشد، مانند:

• محیط داخلی خشک
• مصرف کم آب و سایر مایعات
• مصرف زیاد مایعاتی که می‌توانند منجر به کم آبی بدن شود، از جمله قهوه، چای و الکل
• مصرف داروهای خاص، مانند برخی از انواع قرص ضد بارداری و مهارکننده‌های ACE مانند لیزینوپریل
• سیگار کشیدن و مصرف دخانیت

مطالب مرتبط:

• علائم ذات الریه و راه های درمان آن
• آمبولی ریه، از علت تا درمان
• درگیری ریه در کرونا و روش تشخیص

علائم خلط گلو عفونی

گفته شد که خلط پشت گلو به مقدار معمول طبیعی و به معنای تلاش بدن برای پاکسازی آلاینده هاست؛ اما اگر این خلط ناشی از یک بیماری عفونی باشد علائمی مخصوص به خود دارد که به شرح زیر است:

• غلیظ بودن خلط
• عفونت گوش یا سینوس‌ها
• نیاز مداوم به صاف کردن گلو
• تغییر رنگ خلط (سبز یا زرد رنگ)
• بوی بد دهان
• احتمال ایجاد گلودرد، سرفه، گرفتگی یا خشن شدن صدا
• نیاز مداوم به خارج کردن خلط (بخصوص در حالت دراز کشیده)

خلط چسبناک گلو نشانه چیست ؟

• اگر خلط گلو کدر و چسبناک و ضخیم باشد نشانه این است که بدن دچار عفونت شده و با ایجاد خلط و عطسه و سرفه سعی در خارج کردن این عفونت دارد. کم آبی بدن در شب نیز می‌تواند این خلط را افزایش دهد.
• گاهی ممکن است همراه با خلط چسبناک علائم دیگری مثل تب و لرز، سردرد، تنگی نفس و خستگی را نیز داشته باشید.
• خلط چسبناک گلو گاهی می‌تواند نشانه یکی از بیماری‌های زیر باشد:
• برونشیت
• ذات الریه
• انسداد مزمن ریه
• فیبروز کیستیک
• آلرژی
• اسکلروز جانبی آمیوتروفیک
• آسم
• سرطان ریه
• در صورت مشاهده خلط گبو و علائم دیگر برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید.  

بافت خلط گلو چگونه است و نشانه چیست؟

بافت آبکی و نازک: این بافت نشان می‌دهد که دستگاه تنفسی مشکلی ندارد و طبیعی است.

بافت ضخیم و کدر و چسبنده: این بافت نشان می‌دهد بدن دچار عفونت شده است. با مصرف دارو و از طریق سرفه و عطسه می‌توانید این خلط‌ها را از بدن خارج کنید.

خلط صورتی و کف مانند: این خلط نشان می‌دهد فرد به نارسایی قلبی مبتلاست. در این مورد، علائم دیگری مثل درد قفسه سینه، تنگی نفس و تعریق نیز وجود دارد.

درمان خلط گلو

اگر تولید بیش از حد خلط و مخاط به یک اتفاق ناراحت کننده برای شما تبدیل شده و بر روی زندگی روزمره شما تاثیر گذاشته است، بهتر است برای تشخیص کامل و یک برنامه درمانی با پزشک خود مشورت کنید. همچنین دیگر روش‌هایی که می‌توانید برای کنترل خلط پشت گلو انجام دهید عبارتند از:

داروهایی که به نسخه پزشک نیاز ندارند

• داروهای بدون نسخه (OTC): استفاده از داروهای ضداحتقان می‌تواند تولید مخاط را کاهش دهد و آن را در بینی به‌جریان بیندازید. همچنین مصرف داروهای اکسپکتورانت‌، مانند گایفنسین (Mucinex، Robitussin) می‌توانند مخاط را و شل کرده تا از گلو و سینه شما خارج شوند.

داروهایی تجویزی که به نسخه پزشک نیاز دارند

• داروهای تجویزی: برخی داروهای تجویزی مانند موکولیتیک‌ها و سالین هایپرتونیک (نبوسال) و دورناز آلفا (Pulmozyme) رقیق کننده‌های مخاطی هستند که از طریق نبولایزر استنشاق می‌شوند. اگر مخاط اضافی شما توسط یک عفونت باکتریایی تحریک شود، پزشک شما به احتمال زیاد مصرف آنتی بیوتیک‌ها را نیز توصیه می‌کند.

درمان خانگی خلط گلو

همچنین پزشک شما ممکن است اقدامات خودمراقبتی زیر را برای کمک به کاهش و درمان خلط پشت گلو توصیه کند:

• غرغره آب نمک گرم

نمک یک ماده ضدعفونی کننده است. بنابراین شما می‌توانید با تهیه یک فنجان آب نمک و غرغره آن در دهان به تسکین گلودرد خود کمک کنید. این درمان خانگی می‌تواند به پاکسازی خلط پشت گلو کمک کند و ممکن است در کشتن میکروب‌ها نیز تاثیر داشته باشد.

• هوای محیط اطراف خود را مرطوب کنید

هوای خشک، مجاری بینی و دهان را خشک کرده که باعث تحریک سینوس‌ها می‌شود. رطوبت موجود در هوا می‌تواند به نازک نگه داشتن مخاط شما کمک کند برای رفع این مشکل می‌توان از انواع دستگاه های بخور استفاده کرد.

• هیدراته بمانید

همانطور که مهم است تا هوای محیط اطراف خود را مرطوب نگه‌دارید، بدن و مجاری تنفسی نیز نیاز دارند که مرطوب باشند تا مخاط را رقیق کنند. نوشیدن مایعات کافی، به ویژه آب، می‌تواند به کاهش احتقان و کمک به جریان مخاط شما کمک کند. همچنین نوشیدن مایعات گرم می‌تواند برای بهبود شرایط شما موثر باشد هرچند توجه داشته باشید بهتر است از مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار اجتناب کنید.⁽²⁾

• از مصرف داروهای ضد احتقان خودداری کنید

اگرچه ضداحتقان‌ها ترشحات گلو را خشک می‌کنند، اما ممکن است فرایند کاهش مخاط را دشوارتر کنند.

• اگر سیگار می کشید، سعی کنید آن را ترک کنید

ترک سیگار مفید است، به خصوص در بیماری مزمن ریوی مانند آسم یا COPD. تنفس هرگونه ماده و یا رایحه‌های شیمیایی، مانند دود سیگار، می‌توانند باعث تحریک بینی، گلو و مجاری تنفسی شوند.

کلام آخر

مخاط ماده‌ای ضخیم و چسبنده هستند که توسط غشای مخاطی برای حفاظت از دستگاه تنفسی تولید می‌شو‌ند، در واقع سیستم ایمنی بدن ما همیشه در حال تولید مخاط است. در واقع مخاط یکی از اصلی ترین روش‌های دفاعی سیستم ایمنی بدن است اما تولید بیش از حد مخاط باعث خلط گلو می‌شود اغلب نشانه‌ای از ابتلا به یک بیماری جزئی است که باید اجازه داد تا روند بهبودی خود را طی کند. با این‌حال، گاهی اوقات، مخاط بیش از حد می‌تواند نشانه یک بیماری جدی تر باشد. خلط گلو به عنوان یکی از شایع‌ترین عارضه‌ها در بین افراد شناخته می‌شود.

به طور کلی خلط گلو نشانه‌ ثابت و تکراری خیلی از بیماری‌ها خوانده می‌شود؛ برای همین بهتر است در صورتی که این عارضه را تجربه می‌کنید با یک پزشک متخصص در مورد علائم خود صحبت کنید. همچنین در صورتیکه خلط خونی را نیز تجربه می‌کنید، باید هرچه سریع‌تر با یک پزشک متخصص در مورد این عارضه مشورت کنید.

مطالب مرتبط:

• اوریون چیست؟ + علائم و روش‌های درمان آن
• بعد از گاز اشک آور و اسپری فلفل چه کنیم؟ درمان سریع و عوارض