بهترین قرص ضد بارداری چیست؟ + عوارض و نحوه مصرف

زمان مطالعه این مطلب: 5 دقیقه

با وجود روش‌های مختلف برای پیشگیری از بارداری، بسیاری از بانوان از قرص‌های ضد بارداری استفاده می‌کنند. قرص ال دی از شناخته شده‌ترین قرص‌های ضد بارداری است که، حتی برای تغییر در دوره قاعدگی هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در این مقاله از مجله سلامت کیوان، به توضیحاتی درباره‌ی عملکرد انواع قرص ضد بارداری می‌پردازیم.

قرص ضد بارداری چیست؟

یکی از متداول ترین و مطمئن ترین روشهای پیشگیری از بارداری استفاده از قرص‌های ضد بارداری است.قرص ضد بارداری حاوی هورمون‌هایی مشابه هورمون‌های موجود در بدن زنان است که، برای جلوگیری از بارداری استفاده می‌شوند.

قرص جلوگیری از بارداری خوراکی بوده و اگر به صورت منظم مصرف شوند، از بارداری جلوگیری می‌کنند و باعث توقف تخمک‌گذاری یا تغییر پوشش داخلی رحم می‌شوند و در نتیجه شرایط لازم برای تخمک‌گذاری و رشد آن به وجود نخواهد آمد.

سازمان جهانی غذا و دارو (FDA) داروهایی را برای جلوگیری از بارداری تأیید کرده است و مطالعات این سازمان موفقیت 91 درصدی مصرف آنها را نشان داده‌اند⁽¹⁾. البته پیش از مصرف باید باید بدانید که عوارض مصرف این دارو‌ها چیست.

انواع قرص های ضد بارداری

بانوان باید با انواع قرص‌‌های ضد بارداری آشنا باشند، تا بهترین دارو یا داروها را برای جلوگیری از بارداری مصرف کنند. در ادامه به معرفی انواع قرص‌های جلوگیری از بارداری خواهیم پرداخت.

قرص های ضد بارداری ترکیبی

قرص ضد بارداری ترکیبی حاوی اشکال مصنوعی هورمون‌های استروژن و پروژسترون هستند. این قرص‌ها در بسته‌بندی 28 عددی عرضه می‌شوند.

قرص پیشگیری از بارداری در دو گروه قرار می‌گیرند. دسته اول قرص‌هایی را شامل می‌شوند که، در هر چرخه فعال هستند؛ به این معنی که حاوی هورمون هستند. دسته دوم قرص‌های غیرفعال هستند که هورمون ندارند.

انواع مختلفی از قرص های ضد بارداری ترکیبی وجود دارند که عبارتند از:

قرص‌های تک فاز

قرص‌های جلوگیری از بارداری در چرخه‌های یک ماهه استفاده می‌شوند. تمام قرص‌های فعال دوز هورمون مشابهی را به فرد می‌دهند. نکته مهم این است که، بانوان می‌توانند در هفته آخر چرخه قاعدگی، قرص‌های غیرفعال را مصرف کنند. از طرفی می‌توانند مصرف آن‌ها را حذف کنند و مجدداً پریود شوند.

قرص‌های چند فازی

قرص‌های ضد بارداری چند فازی در چرخه‌های یک ماهه توزیع می‌شوند و سطوح مختلفی از هورمون‌ها را در طول چرخه فراهم می‌کنند. اما خانم‌ها همچون برنامه مصرف قرص‌های تک فاز می‌توانند در هفته آخر چرخه، از قرص‌های غیرفعال استفاده کنند یا مصرف قرص جلوگیری از بارداری را حذف کنند و پریود شوند.

قرص‌های طولانی مدت

قرص‌های طولانی مدت معمولاً در سیکل‌های 13 هفته‌ای توزیع می‌شوند. بانوان به مدت 12 هفته، قرص‌های فعال مصرف می‌کنند. اما در هفته آخر چرخه، می‌توانند مصرف قرص‌های غیرفعال را شروع کنند.

از طرفی این امکان وجود دارد که مصرف آن قرص‌ها را هم کامل حذف کنند و وارد چرخه پریودی شوند. مصرف این قرص‌ها باعث می‎شود که، بانوان فقط 3 یا 4 بار در سال پریود شوند.

قرص ضد بارداری فقط پروژسترون (Progestin-only)

دسته دوم قرص‌ها با عنوان مینی‌پیل (Mini pill) شناخته می‌شوند و فقط دارای پروژسترون هستند. این قرص‌ها برای بانوایی مناسب هستند که، در دوره شیردهی قرار دارند یا هنگام پریودی از خونریزی شدید رنج می‌برند. علاوه بر این بانوان تحت خطر لخته شدن خون، بیماری قلبی و سکته مغزی و مبتلایان به میگرن که نباید استروژن مصرف کنند، می‌توانند از مینی‌پیل‌ها استفاده کنند تا به جلوگیری از بارداری بپردازند.

البته باید به این نکته توجه داشته باشید که، تمام قرص های ضد بارداری فقط پروژسترون از نوع فعال هستند، بنابراین احتمال پریود شدن برای مصرف‌کنندگان وجود دارد.

بیشتر بخوانید:

• آمپول ضد بارداری چگونه عمل می‌کند؟
• علت و درمان پریود نامنظم چیست؟

مزایا مصرف قرص جلوگیری از بارداری

• تنظیم و سبک کردن قاعدگی
• جلوگیری از کم خونی یا کوتاه‌تر کردن قاعدگی
• کاهش درد پریود
• مدیریت سندرم پیش از قاعدگی (PMS) و اختلال بدشکلی پیش از قاعدگی (PMDD)
• درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
• درمان آندومتریوز یا فیبروم رحم
• کاهش خطر ابتلا به سرطان تخمدان، سرطان رحم و سرطان روده بزرگ
• بهبود آکنه
• متوقف کردن رشد موهای زائد
• کاهش میگرن
• کنترل گرگرفتگی در دوران گذار به یائسگی

عوارض قرص ضد بارداری

قرص ضد بارداری عوارض جانبی متفاوتی مانند درد و تورم پستان‌ها، تحریک‌پذیری یا بدخلقی، سردرد، حالت تهوع و لکه بینی خارج از چرخه قاعدگی دارند. عوارض جانبی نادر این قرص‌ها نیز لخته شدن خون، ترومبوز وریدی، حمله قلبی و فشار خون بالا هستند. گاهی بعد از مدت زمان کوتاهی این عوارض از بین می‌روند، اما بهتر است که، به پزشک اطلاع داد تا قرص را عوض کند.

زمان و نحوه مصرف قرص جلوگیری از بارداری

قرص ضد بارداری ترکیبی در شکل‌های مختلفی وجود دارد. این قرص شامل بسته‌های ماهانه است که از چرخه‌های 21، 24 یا 28 روزه پیروی می‌کند. البته رژیم‌های طولانی مدت نیز از چرخه‌های 91 روزه پیروی کنند. بدون توجه به نوع قرص ترکیبی، بانوان باید هر روز یک قرص را در ساعت مشخصی از روز مصرف کنند.

اگر فردی مصرف قرص ترکیبی خود را ظرف 5 روز پس از شروع قاعدگی شروع کند، بلافاصله در برابر بارداری محافظت خواهد شد. اما اگر در زمان دیگری برنامه خود را شروع کند، باید قرص جلوگیری از بارداری را به مدت 7 روز متوالی مصرف کند تا میزان احتمال بارداری کاهش یابد. از سوی دیگر، قرص‌های فقط-پروژسترون، در بسته‌های 28 تایی عرضه می‌شوند. این قرص‌های پیشگیری از بارداری مانند قرص‌های ترکیبی، باید روزانه یک عدد و در زمان مشخصی مصرف شوند.

نکته مهم این است که، قرص‌های فقط-پروژسترون نسبت به قرص‌های ترکیبی سریع‌تر عمل می‌کنند، به این معنی که بانوان پس از مصرف ۲ قرص متوالی در عرض ۴۸ ساعت در برابر بارداری محافظت خواهند شد.

قرص ضد بارداری اورژانسی

نوعی از قرص‌ها هستند که، بانوان در صورت ناموفق بودن فرآیند پیشگیری از بارداری، داشتن تجربه مقاربت جنسی اجباری (تجاوز جنسی) یا مقاربت جنسی محافظت نشده از آنها استفاده می‌کنند. بر خلاف قرص های ضد بارداری همچون قرص ال دی، نیاز به مصرف منظم و روزانه نیست. فقط در شرایط اضطراری می‌توان به مصرف آنها روی آورد.

قرص‌های مختلفی برای این منظور وجود دارند که، در این میان لوونورژسترول (levonorgestrel) که نوعی مینی‌پیل است، بیشتر از سایر قرص‌ها در دسترس قرار دارد. یولی پریستال که قرص ضد بارداری ترکیبی به حساب می‌آید نیز برای پیشگیری اورژانسی از بارداری کاربرد دارد.

این قرص‌ها عموماً به صورت یک قرص 1.5 میلی‌گرمی یا دو قرص 0.75 میلی‌گرمی مصرف می‌شوند. در ضمن مصرف آنها 2 یا 3 بار در سال مجاز است.

چه کسانی نباید قرص ضد بارداری مصرف کنند؟

اگر جزو گروه‌های زیر هستید نباید قرص ضد بارداری مصرف کنید و حتما باید با پزشک مشورت کنید:

• افرادی که فشار خون بالا دارند.
• افرادی سیگاری بالای 35 سال
• افرادی که سابقه سکته مغزی یا قلبی و یا سرطان دارند.
• زنان شیرده
• افراد مبتلا به میگرن
• افرادی که مشکل لختگی خون دارند.
• افراد دارای عوارض بیماری دیابت
• افرادی که به تازگی عمل جراحی داشته‌اند.
• افرادی که خونریزی رحم بدون دلیل مشخص دارند.
• افراد مبتلا به بیماری کبدی

جمع‌بندی

• داروهای حاوی هورمون‌هایی مشابه هورمون‌های موجود در بدن که بانوان برای جلوگیری از بارداری استفاده می‌کنند، قرص‌ های ضد بارداری هستند.
• قرص جلوگیری از بارداری فقط-پروژسترون و قرص‌های ترکیبی دو نوع اصلی قرص‌های ضد بارداری به شمار می‌آیند.
• قرص ضد بارداری اورژانسی نیز در صورت تجربه تجاوز جنسی، مقاربت جنسی محافظت نشده و یا تجربه ناموفق پیشگیری از بارداری مصرف می‌شود.

مطالب مرتبط:

• فیبروم رحم چیست؟ + علائم
• درمان خشکی واژن چگونه انجام می شود؟
• پیشگیری و بهترین درمان ورم دهانه رحم