اهمیت چکاپ کودکان را نادیده نگیرید! آزمایش کودکان
چکاپ کودکان یکی از مهم‌ترین اموری است که پدر و مادرها نباید از آن غافل شوند. انجام آزمایش‌های مختلف راهی برای به‌دست آوردن اطمینان از سلامتی و رشد طبیعی آنهاست. اما مهم‌ترین مسأله این است که چکاپ باید در آزمایشگاهی مطمئن و معتبر انجام شود. در ادامه شما را با انواع آزمایش‌هایی که برای چکاپ لازم است، آشنا خواهیم کرد.
مفهوم چکاپ کودکان در دوره‌های مختلف زندگی
افراد از روز اول زندگی نیاز به انجام معاینات مختلف دارند. آنها باید واکسن‌های مختلف را به صورت دوره‌ای دریافت کرده و چکاپ شوند. اما در سال‌های اول زندگی این موضوع بیشتر از هر زمان دیگری اهمیت دارد. زیرا بیشترین رشد افراد در دوره کودکی است. بنابراین انجام آزمایش‌ها، معاینات و واکسن‌های مختلف که چکاپ نامیده می‌شود، اهمیت بسیاری دارد. به همین دلیل در ادامه به بررسی ضروری‌ترین معاینات و آزمایش‌ها در دوره‌های زمانی مختلف از زندگی کودکان، می‌پردازیم.
آزمایش خون، پایه و اساس یک چکاپ درست
آزمایش خون یکی از رایج‌ترین انواع آزمایش‌های آزمایشگاهی است. آزمایش خون معمولا برای چکاپ‌ها یا اندازه‌گیری و بررسی سلول‌ها، مواد شیمیایی، پروتئین‌ها و سایر مواد موجود در خون مانند ویروس‌ها تجویز می‌شود. درکودکان عملکرد و محتوای خون اغلب به عنوان بخشی از یک چکاپ منظم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
چند آزمایش مهم برای چکاپ سالانه کودکان تا 10 سالگی عبارتند از:
- آزمایش خون (CBC) برای بررسی میزان سلول‌های خونی انجام می‌شود.
- سنجش تعداد گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید، پلاکت‌ها و نسبت گلبول‌های خونی به پلاسما، بیلی‌روبین خون جهت تست‌زردی و(هماتوکریت) در آزمایش خون انجام می‌شود.
- این آزمایش به بررسی بیماری‌های زمینه‌‌ای در کودکان می‌پردازد.
- آزمایش گروه خونی به تعیین نوع گروه خونی (O، A، B و AB) کمک می‌کند.
- در صورت نیاز به دریافت خون، گروه خونی درستی تزریق خواهد شد.
- آزمایش قند خون به تعیین دیابت نوع 1 در کودکان کمک می‌کند و سلامت پانکراس را مورد بررسی قرار می‌دهد.
- آزمایش خون برای آلرژی به بررسی مواد آلرژن در خون کودک می‌پردازد.
- در تعیین رژیم غذایی و دارویی کودکان نقش دارد.
- آزمایش چربی خون برای کودکان 2 تا 12 ساله اهمیت دارد.
- با توجه به علاقه کودکان به مصرف فست فودها این آزمایش مهم است.
آمادگی قبل از انجام آزمایش خون کودکان
برای کودکتان توضیح دهید که فرایند آزمایش شامل چه چیزهایی است و چه کسی قرار است آنها را انجام دهد. همچنین قبل از شروع آزمایش، کودکتان را برای یک درد کوچک و مختصر آماده کنید. کودک با دانستن روند آزمایش، احساس نگرانی کمتری خواهد داشت. همچنین بهتر است آزمایش کودک را برای زمانی بگذارید که او خسته و گرسنه نباشد. بهتر است ابتدا از آزمایشگاه خود در باره نیاز به ناشتایی و میزان نمونه موردنیاز کودکتان سوال کنید و با وضعیت آن هماهنگ شوید.
چکاپ نوزادان تا یک ماهگی
بررسی قد، وزن و اندازه دور سر به عنوان اولین چکاپ کودکان در نظر گرفته می‌شوند. چک شدن بینایی، ضربان قلب، سلامت شنوایی و بررسی سیستم حرکتی در همان روز اول صورت می‌گیرد. پدر و مادرها باید جدولی آماده کرده و این مقادیر را در آن ثبت کنند. البته اندازه گیری این معیارها کافی نیست. شما باید پزشک فرزند خود را در جریان قرار دهید. نمودار رشد نوزادتان به پزشک کمک می‌کند که در صورت لزوم آزمایش‌ها و معاینه‌های ضروری را تجویز نماید.
در طی یک ماه نخست زندگی، باید به تغذیه (شیر خوردن)، سلامت دستگاه گوارش ( ادرار و مدفوع کردن) و میزان خواب نوزاد توجه کرد. نوزادی که به طور کامل می‌خوابد، شیر کافی می‌خورد و از کولیک رنج نمی‌برد، رشد طبیعی و مناسبی خواهد داشت. اگرچه واکسن ب ث ژ (BCG) در همان بدو تولد زده می‌شود، دوز دوم واکسن هپاتیت نیز در چکاپ یک ماهی انجام می‌گیرد.
چکاپ نوزادان تا 6 ماهگی
چکاپ کودکان در ماه دوم تا ششم زندگی شامل واکسن‌ها و معاینات دوره‌ای مخصوص به خود می‌باشد. برای مثال واکسن‌های دو ماهگی عبارتند از:
- هپاتیت
- روتاویروس
- مزدوج پنوموکوک
- فلج اطفال غیرفعال
- هیموفیلوس آنفولانزا نوع ب
- دیفتری، واکسن کزاز و سیاه‌سرفه
در این ماه پزشک نمودار رشد کودکان را بررسی کرده و سلامت مغز، قلب و ماهیچه‌های دست و پای آنها را چک می‌کند.
تا 4 ماهگی دوره‌های بعدی واکسن‌های قبلی تزریق می‌شود. از طرفی، در 4 ماهگی با انجام آزمایش خون غربالگری هماتوکریت یا هموگلوبین صورت می‌گیرد. این آزمایش، پزشک و والدین را از بیماری آنمی یا کم خونی کودک مطلع می‌سازد. در این سن علاوه بر معاینات قد، وزن و دور سر، بررسی دهان و دندان کودک هم انجام می‌شود.
6 ماهگی نیز سنی است که واکسن آنفولانزا در چکاپ کودکان قرار می‌گیرد. البته انجام آن با تأیید پزشک انجام می‌شود.
بیشتر بخوانید:
- علائم بیماری دیفتری و روش درمان آن
- انواع واکسن ها چه تفاوتی باهم دارند؟
- انواع هپاتیت، پیشگیری و راه های انتقال
- تست زردی نوزاد در منزل | آزمایش زردی در منزل
- علت زردی نوزاد چیست؟ آیا زردی نوزاد خطرناک است؟
چکاپ کودکان از 9 ماهگی تا 2 سالگی
اکنون باید به آزمایش‌های ضروری کودکان در فاصله سنی 9 ماهگی تا 2 سالگی نگاهی بیندازیم. در نه ماهگی دوز آخر واکسن هپاتیت و دوز سوم واکسن فلج اطفال (در صورت دریافت نکردن تا 9 ماهگی) تزریق می‌شود. در همین ماه غربالگری رشد کودکان هم صورت می‌گیرد تا روند رشد آنها بررسی شود. این غربالگری درباره کودکانی که زودتر از زمان مشخص و به صورت نارس به دنیا آمده‌اند یا هنگام زایمان با کمبود اکسیژن مواجه شده اند، ضروری است.
در یک سالگی نیز واکسن سرخک، اوریون، سرخجه و واریسلا (آبله مرغان) دریافت می‌شود. علاوه بر این در چکاپ کودکان 1 ساله بینایی، شنوایی و فشارخون کودک بررسی می‌شود. اگر کودک مشکوک به بیماری سل باشد، باید آزمایش پوستی نیز انجام شود. اگر کودکان علائم چربی خون یا قند خون داشته باشند، یا در خانواده‌‌ای با سابقه این نوع بیماری‌ها بزرگ شده باشند، پزشک آزمایش قند و چربی خون را تجویز می‌کند که باید با حداقل 8 ساعت ناشتا انجام شوند.
در 15 ماهگی آزمایش ادرار و مدفوع لازم است تا از سلامتی روده‌ها و معده مطمئن شوند. مخصوصاً که در این زمان اشتهای کودکان کاهش می‌یابد. چنانچه اسهال یا یبوست طولانی مدت داشته باشند، والدین باید با پزشک مشورت کنند.
بیشتر بخوانید:
- آبله مرغان در کودکان، علائم و درمان آن
- علائم، درمان و واکسن سرخک در کودکان
- آزمایش خون، آشنایی با انواع و تفسیر آزمایش خون
- گسترش ویروس اسهال و استفراغ جدید در ایران: اطلاعات و پیشگیری
چکاپ کودکان در 2 تا 3 سالگی
تقریباً تا 2 سالگی تمام واکسن‌ها تزریق شده‌اند، معاینه‌هایی برای بررسی سلامت کودک از نظر ابتلا به اوتیسم انجام می‌شود. علاوه بر این، چشم، گوش، قلب و ریه معاینه شده و کم خونی و چربی خون کودک مورد معاینه قرار می‌گیرد. چکاپ کودکان در 30 ماهگی با توجه به شاخص توده بدنی انجام می‌شود. در ضمن، سلامتی ریه، قلب و سیستم گوارشی هم چک خواهد شد.
در 3 سالگی معاینات گسترده‌تر می‌شود، به این ترتیب که علاوه بر بینایی، شنوایی، تنفس و معاینات فیزیکی، شرایط گفتاری کودکان هم مورد بررسی قرار می‌گیرد.
چکاپ سالانه کودکان تا 10 سالگی
از سه سالگی به بعد کودکان به صورت سالانه باید چکاپ شوند. در هر مرحله چکاپ باید رشد، وضعیت بینایی، دندان و قلب کودک بررسی شود.
معاینه چشم کودک
در سنین کم، چکاپ بینایی کودکان با حرکت چشم‌ها و همچنین چگونگی عکس‌العمل و تغییرات در نور و تاریکی انجام می‌شود. اما در سنین بالاتر از حروف و اشکال مختلف برای بررسی بینایی استفاده می‌کنند.
چکاپ دهان و دندان
دهان، دندان و لثه توسط دندانپزشک به صورت سالیانه معاینه می‌شود تا دندان‌های پوسیده ترمیم شده و رژیم غذایی درستی برای کودکان به‌کار گرفته شود.
چکاپ قلب و عروق
بررسی فشار خون و سلامت قلب در چکاپ سالیانه کودکان قرار دارد. این معاینه باعث می‌شود، کودکانی که از ناهنجاری‌های قلب و عروقی رنج می‌برند، بیشتر مورد توجه قرار بگیرند. با اشراف به سلامت قلب و عروق کودکان، رژیم غذایی، برنامه فعالیتی و ورزش‌های آنها نیز در نظر گرفته می‌شوند.
بیشتر بخوانید:
جمع‌بندی
- چکاپ کودکان شامل آزمایش‌ها، معاینه‌ها و واکسن‌هایی است که از بدو تولد به صورت دوره‌ای انجام می‌شود.
- قد، وزن، اندازه دور سر، بینایی، شنوایی و کارکرد سیستم گوارش همراه با بررسی ریه، قلب و مغز به صورت منظم انجام می‌شود.
- آزمایش خون برای شمارش سلول‌های خونی، بررسی آلرژی و چربی خون کودکان سالانه انجام می‌شود.
چکاپ کودکان از چه زمانی آغاز می‌شود؟
از بدو تولد، چکاپ دوره ای کودکان صورت می‌گیرد.
چکاپ کودک در 30 ماهگی با توجه به چه معیاری انجام می‌شود؟
شاخص توده بدنی معیار چکاپ کودک در سن 30 ماهگی است.
آزمایش خون برای سنجش چه شرایطی مهم است؟
بررسی چربی خون، وجود مواد آلرژن در خون و قند خون با آزمایش خون انجام می‌شود.