تست CBC چیست و چه اهمیتی دارد؟
تست CBC آزمایش خونی است که، در بررسی سلامتی عمومی بیماران نقش مهمی ایفا می‌کند. نتایج آزمایش CBC به پزشکان کمک می‌کنند که، سطح بالا یا پایین ویتامین‌ها، مواد معدنی، گلبولهای قرمز و سفید و سایر عناصر مهم دیگر را در بدن بررسی کنند، تا بتوانند داروهای مناسب برای بهبود سلامت بدن فرد تجویز کنند(1).
تست CBC چه زمانی انجام میشود؟ این تست شامل چه مواردی میشود؟ آیا انجام این تست خطراتی دارد؟ در این مقاله از مجله سلامت کیوان به پاسخ این پرسش‌ها می‌پردازیم.
تست CBC چیست؟
تست بررسی کامل خون، که به آن تست CBC نیز گفته میشود، یک نوع آزمایش خون است که، سلول‌های خونی بیمار را اندازه‌گیری و شمارش می‌کند. این تست به پزشکان کمک می‌کند تا طیف وسیعی از اختلالات را تشخیص دهند. همچنین پزشکان می‌توانند از طریق این تست، خون بیمار را برای غربالگری بیماری‌ها و عوارض جانبی انواع دارو‌ها بررسی کنند.
آزمایش CBC چه زمانی انجام میشود؟
اگرچه پزشکان برای اینکه در مواجهه با بیماری‌های مختلف از سلامت عمومی بیمار آگاه شوند، به تست CBC روی می‌آورند، اما در شرایط زیر انجام این آزمایش حیاتی است.
- کبودی یا خونریزی
- خستگی، سرگیجه یا ضعف
- تب، حالت تهوع و استفراغ
- التهاب (تورم و تحریک) در هر نقطه از بدن
- بدن درد یا درد مفاصل
- مشکلات ضربان قلب یا فشار خون
آزمایش خون آزمایشی است که برای معاینه فیزیکی به صورت سالانه انجام میشود. اما پزشک در شرایط زیر این آزمایش را تجویز می‌کند.
ارزیابی سلامتی کلی بیمار
بسیاری از پزشکان تست CBC را تجویز می‌کنند تا بتوانند، دیدگاهی اساسی از سلامت عمومی بیمار داشته باشند. همچنین این تست به پزشک کمک می‌کند تا هرگونه مشکل در سلامت بیمار را بررسی کند.
تشخیص دقیق بیماری‌های مختلف
پزشک ممکن است، در صورت داشتن علائم غیرقابل توضیح بیمار مانند ضعف، خستگی، تب، قرمزی، تورم، کبودی یا خونریزی، آزمایش CBC را تجویز کند.
تحت نظر داشتن یک بیماری
در صورت تشخیص اختلالی که بر تعداد سلول‌های خونی تأثیر می‌گذارد، پزشک ممکن است به طور مرتب تست CBC را برای نظارت بر وضعیت بیمار تجویز کند.
تحت نظر داشتن مراحل درمان
برخی روش‌های درمانی می‌توانند بر تعداد سلول‌های خونی بیمار تأثیر بگذارند و بیماران به همین دلیل به آزمایش CBC نیاز دارند. پزشکان نیز در این شرایط می‌توانند بر اساس نتایج تست CBC کیفیت روند درمان بیماران را بررسی کنند.
عناصر اصلی تست CBC
در هر آزمایش خونی سه نوع اصلی از سلول‌های خونی مورد بررسی قرار می‌گیرند. این سلول‌های خونی شامل گلبولهای قرمز، گلبولهای سفید و پلاکت‌ها هستند. در ادامه به توضیح هر یک می‌پردازیم.
گلبولهای قرمز خون
گلبولهای قرمز خون، اکسیژن را در سراسر بدن حمل کرده و دی اکسید کربن را حذف می‌کنند. آزمایش CBC دو جزء از گلبولهای قرمز را اندازه‌گیری می‌کند. اولین مورد هموگلوبین است که، پروتئین حامل اکسیژن به حساب می‌آید. دومین مورد نیز هماتوکریت است که درصد گلبولهای قرمز در خون را نشان می‌دهد.
برای مثال سطوح پایین هموگلوبین و هماتوکریت اغلب نشانه کم‌خونی هستند. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که خون دچار کمبود آهن باشد.
گلبول های سفید خون
گلبولهای سفید به بدن شما کمک می‌کنند تا با عفونت مبارزه کند. تست CBC تعداد و انواع گلبولهای سفید خون را در بدن شما اندازه‌گیری می‌کند. هر گونه افزایش یا کاهش غیرطبیعی در تعداد یا انواع گلبولهای سفید خون می‌تواند نشانه عفونت، التهاب یا سرطان باشد.
پلاکت‌ها
پلاکت‌ها به لخته شدن خون و کنترل خونریزی کمک می‌کنند. فرد به خاطر خراش یا بریدگی با خونریزی و سپس لخته شدن جای زخم‌ها مواجه میشود. این اتفاق به این دلیل که پلاکت‌ها کار خود را درست انجام می‌دهند. بنابراین هر گونه تغییر در سطح پلاکت می‌تواند فرد را در معرض خطر خونریزی بیش از حد قرار دهد و نشانه‌ای از وضعیت نامناسب سلامتی است.
سطح طبیعی و سالم این عناصر خونی در بدن عبارتند از:
| عناصر خون | سطح طبیعی |
| گلبول قرمز | در مردان: 4.32-5.72 میلیون سلول در (mcL) در زنان: 3.90-5.03 میلیون سلول در (mcL) |
| گلبول سفید | 3500 تا 10500 سلول در (mcL) |
| پلاکت‌ها | 3500 تا 10500 سلول در (mcL) |
| هماتوکریت | در مردان: 38.8-50.0 درصد در زنان: 34.9-44.5 درصد |
| هموگلوبین | در مردان: 135-175 گرم در لیتر در زنان: 120-155 گرم در لیتر |
تست CBC چه چیزی را تشخیص می‌دهد؟
آزمایش CBC می‌تواند، به پزشک کمک کند تا طیف گسترده ای از شرایط، اختلالات، بیماری‌ها و عفونت‌ها را تشخیص دهد، از جمله:
- کم‌خونی (زمانی که گلبولهای قرمز کافی برای حمل اکسیژن در بدن وجود ندارد)
- اختلالات مغز استخوان، مانند سندرم های میلودیسپلاستیک
- اختلالاتی مانند آگرانولوسیتوز و تالاسمی و کم‌خونی سلول داسی شکل
- عفونت‌ها یا سایر مشکلات منجر به کاهش غیرطبیعی گلبولهای سفید یا افزایش تعداد گلبولهای سفید خون
- انواع سرطان، از جمله لوسمی و لنفوم
- عوارض جانبی شیمی درمانی و برخی داروهای تجویزی.
- کمبود ویتامین و مواد معدنی
این نکته را باید توجه داشت که تست CBC به تنهایی یک تست تشخیصی قطعی نیست. با وجود اینکه تعداد سلول‌های خونی که خیلی زیاد یا خیلی کم هستند، می‌توانند نشان‌دهنده طیف وسیعی از شرایط باشند؛ اما برای تشخیص قطعی‌تر باید آزمایش‌های تخصصی‌تری را مورد استفاده قرار داد. شرایطی که می‌توانند باعث ایجاد نتیجه غیرطبیعی در تست CBC شوند و نیاز به آزمایش اضافی برای تشخیص نهایی داشته باشند عبارتند از:
- کمبود آهن یا سایر ویتامین‌ها و مواد معدنی
- اختلالات خونریزی
- بیماری قلبی
- اختلالات خودایمنی
- مشکلات مغز استخوان
- سرطان
- عفونت یا التهاب
- واکنش به دارو
اگر آزمایش CBC بیمار سطوح غیرطبیعی را نشان دهد، پزشکان ممکن است آزمایش خون دیگری را برای تأیید نتایج تجویز کنند، همچنین ممکن است آزمایش‌های دیگری را برای کمک به ارزیابی بیشتر وضعیت بیمار و تأیید تشخیص در نظر بگیرند.
فرایند تست CBC چگونه است؟
انجام آزمایش CBC نیاز به آمادگی خاصی ندارد. فردی که نمونه‌گیری را انجام می‌دهد، هنگام آزمایش بازوی فرد را تمیز می‌کند و سوزن سرنگ را وارد بازوی فرد می‌کند.
در نوزادان، معمولاً سوزن را در پاشنه کودک فرو می‌کنند و نمونه را در یک لوله یا بیش از یک لوله جمع می‌کند. فرد پس از نمونه‌گیری، سوزن را برمی‌دارد و روی بازو چسب زخم یا پنبه کوچکی می‌گذارد. خون توسط کارشناسان فعال در آزمایشگاه بررسی و تعداد هر کدام از عناصر آن مشخص میشود.
بیشتر بخوانید:
بعد از تست CBC باید چه انتظاری داشته باشیم؟
بعد از انجام آزمایش CBC ممکن است، دست فرد برای چند ساعت کمی درد داشته باشد یا محل ورود سوزن کبود باشد. اما بعد از چند ساعت همه چیز به حالت عادی باز می‌گردد.
مزایای تست CBC چیست؟
آزمایش CBC تصویری از سلامت کلی فرد به پزشک ارائه می‌دهد. با استفاده از مقدار کمی خون، می‌توان به وجود صدها بیماری، اختلالات و عفونت پی برد. نتایج تست CBC به پزشک اجازه می‌دهد تا سلامت بیمار خود را کنترل کرده و درمان را بر اساس آن برنامه‌ریزی کند.
خطرات این آزمایش چیست؟
تست CBC یک آزمایش ایمن و متداول است. هیچ خطری برای افراد وجود ندارد. هرچند به ندرت، برخی از افراد پس از تست CBC کمی احساس ضعف می‌کنند.
تست CBC در منزل
حال شاید برای شما این سوال به وجود آمده باشد که چگونه و کجا باید تست CBC را انجام دهید! در پاسخ به سوال شما باید بگوییم که آزمایشگاه کیوان این امکان را فراهم کرده تا در منزل بمانید و تنها با چند کلیک درخواست تست CBC در منزل خود را ثبت نمائید. چگونه؟ با کلیک بر روی دکمه زیر می‌توانید درخواست این تست در منزل یا سایر آزمایشاتی که پزشک در نسخه شما تجویز کرده است را ثبت نمائید.
جمع‌بندی
- آزمایش CBC یا همان تست CBC آزمایش خونی است که در بررسی سلامتی عمومی بیماران نقش مهمی ایفا می‌کند.
- گلبولهای قرمز خون (هماتوکریت و هموگلوبین)، گلبولهای سفید خون و پلاکت‌ها از عناصر مهم در تست CBC هستند.
- کم‌خونی، اختلالات مغز استخوان، عفونت‌ها و کمبود ویتامین و مواد معدنی نمونه‌ای از بیماری‌ها و شرایطی هستند که، با آزمایش CBC تشخیص داده می‌شوند.
- تست CBC آزمایش متداولی است که، آسیبی به افراد وارد نمی‌کند.
مطالب مرتبط:
- درمان سرطان خون، علت و نشانه آن
- اهمیت چکاپ کودکان را نادیده نگیرید! آزمایش کودکان
- چکاپ کامل شامل چیست و هر چند وقت یک بار نیاز است؟
- بیماری کبد چرب چیست؟ + علائم و بهترین درمان کبد چرب
آزمایش CBC چیست؟
آزمایش خونی است که در بررسی سلامت عمومی و بیمار مؤثر است. در ضمن به تشخیص بیماری‌های مختلف مانند آنمی، اختلالات مغز استخوان و عفونت‌ها کمک می‌کند.
آیا تست CBC نیاز به ناشتایی دارد؟
اگر نمونه خون شما فقط برای شمارش کامل خون (CBC) مورد آزمایش قرار می گیرد، می توانید قبل از آزمایش به طور معمول غذا بخورید و بنوشید. اگر نمونه خون شما برای آزمایش‌های اضافی مورد استفاده قرار می‌گیرد، ممکن است لازم باشد برای مدت معینی قبل از آزمایش ناشتا باشید.
آیا با تست CBC می‌توان تشخیص قطعی انجام داد؟
در مورد بیماری‌های مربوط به خون و سلول‌های خونی می‌توان تشخیص قطعی داد. اما عموماً این تست همراه با تست‌های دقیق‌تر خون یا سایر تست‌های دیگر به تشخیص کمک می‌کند.
آیا آزمایش CBC آسیبی هم برای بیمار دارد؟
خیر. هیچ خطری برای افراد وجود ندارد. هرچند به ندرت، برخی از افراد پس از تست (CBC) کمی احساس ضعف یا سبکی سر می‌کنند.
