علائم نارسایی کلیه و 3 راه درمان آن

زمان مطالعه این مطلب: 5 دقیقه

کلیه‌ها خون را تصفیه می‌کنند و سموم را از خون خارج می‌کنند. این سموم به مثانه می‌روند و با ادرار دفع می‌شوند. نارسایی کلیه زمانی رخ می دهد که کلیه‌ها قادر به تصفیه کردن مواد زائد خون نباشند. هنگامی که کلیه‌ها توانایی تصفیه کردن خود را از دست می‌دهند، مواد زائد خطرناکی در کلیه‌ها جمع شده و ترکیب شیمیایی خون را از حالت تعادل خارج می نمایند.

در این مطلب به بررسی نشانه‌ها و علت‌ نارسایی کلیه و نیز راه‌های درمان آن می‌پردازیم.

نشانه‌ها و علائم ابتلا به نارسایی کلیه

نارسایی کلیه در مراحل اولیه علائم واضحی ایجاد نمی‌کند. به نقل از مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، اکثر افرادی که به نارسایی کلیه دچار هستند از بیماری خود خبری ندارند.

تشخیص علائم مراحل اولیه نارسایی کلیه دشوار است و به سختی قابل شناسایی می‌باشد، که شامل موارد زیر است:

• کاهش ادرار
• تورم در اندام‌ها ناشی از تجمع مایعات بدن
• تنگی نفس

با رشد این بیماری، علائم احتمالی شامل موارد زیر می‌باشد:

• تورم پاها، مچ پاها و پاها به دلیل تجمع مایعات ناشی از نارسایی کلیه‌ها در دفع ضایعات آب
• خواب آلودگی یا خستگی مفرط
• حالت تهوع مداوم
• گیجی
• درد یا فشار در قفسه سینه
• تشنج

دلایل ابتلا به نارسایی کلیه

نارسایی کلیه می‌تواند نتیجه شرایط مختلفی باشد. به گفته بنیاد ملی کلیه، دو عامل شایع در وجود آمدن نارسایی کلیه فشار خون و دیابت هستند.

از دیگر دلایل ابتلا به نارسایی کلیه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

کاهش ناگهانی جریان خون در کلیه ها

کاهش ناگهانی جریان خون در کلیه باعث نارسایی کلیه می‌شود. برخی از عللی که باعث کاهش جریان خون در کلیه‌ها می‌شوند عبارتند از:

• بیماری‌های قلبی و عروقی
• زخم کبد یا نارسایی کبد
• کم آبی بدن
• سوختگی‌های شدید و واکنش های آلرژیک
• عفونت شدید
• فشارخون بالا و دارو‌های ضد التهابی نیز می‌توانند جریان خون را محدود کنند.

هر عاملی که باعث ایجاد مشکل در دفع ادرار شود

هنگامی که بدن نمی تواند ادرار را دفع کند، سموم ایجاد شده در کلیه‌ها به بیشترین حد ظرفیت خود می‌رسند. برخی از سرطان‌ها می‌توانند مجاری ادرار را مسدود کنند، مانند: سرطان پروستات که شایع‌ترین نوع سرطان در مردان است و نیز سرطان روده بزرگ، سرطان گردن و سرطان مثانه.

سایر عوامل که می‌توانند در فرآیند ادرار تداخل ایجاد کنند و منجر به نارسایی کلیه شوند، عبارتند از:

• سنگ کلیه
• لخته شدن خون در دستگاه ادراری
• آسیب به اعصاب مثانه
• لخته خون در داخل یا اطراف کلیه‌ها
• عفونت
• مسمومیت با فلزات سنگین
• مواد مخدر و الکل
• لوپوس(یک بیماری خود ایمنی است که می‌تواند باعث التهاب بسیاری از اندام‌های بدن شود.)
• التهاب رگ‌های خونی کوچک در کلیه ها
• داروهای شیمی درمانی که سرطان و برخی بیماری‌های خود ایمنی را درمان می‌کنند.
• رنگ‌های مورد استفاده در برخی آزمایشات تصویربرداری
• آنتی بیوتیک‌های خاص

انواع مختلف نارسایی کلیه

• نارسایی مزمن کلیه chronic perenal

این نوع از نارسایی به دلیل نرسیدن خون کافی به کلیه‌ها و در نتیجه کوچک شدن کلیه ها اتفاق می‌افتد.

• نارسایی حاد کلیه Acute Prerenal

این نوع از نارسایی کلیه به دلیل نرسیدن جریان کافی خون به کلیه‌ها اتفاق می‌افتد و زمانی قابل درمان است که پزشک بتواند به موقع این بیماری را تشخیص دهد.

• نارسایی حاد ذاتی کلیه Acute Intrinsic

این نارسایی به دلیل ضربه مستقیم به کلیه‌ها اتفاق می‌افتد که می تواند در اثر یک سانحه باشد.

• نارسایی مزمن ذاتی Chronic Intrinsic

چنانچه بر اثر بیماری‌‌های ژنتیکی، کلیه دچار مشکل شود و برای مدت طولانی فرد با این مشکل دست و پنجه نرم کند، مبتلا به نارسایی مزمن ذاتی کلیه خواهد بود.

• نارسایی پسا مزمن Chronic Post-Renal

این نارسایی به دلیل انسداد طولانی مدت مجاری ادرار و در نتیجه وارد شدن فشار و آسیب به کلیه‌ها ایجاد می‌شود.

تشیخص نارسایی کلیه چگونه است؟

برای تشخیص نارسایی کلیه، باید به پزشک مراجعه کرده و برخی آزمایش‌ها مانند آزمایش خون و ادرار، سونوگرافی و بیوپسی کلیه انجام دهید. برخی دیگر از روش‌های تشیخص نارسایی کلیه به شرح زیر است.

• آزمایش ادرار: برای تعیین هرگونه ناهنجاری در دفع پروتئی
• اندازه گیری حجم ادرار: خروج کم ادرار نشان دهنده انسداد مجاری ادراری و نارسایی کلیه است.
• تصویر برداری: استفاده از سی‌تی‌اسکن، ام‌آر‌آی و سونوگرافی از دستگاه ادراری و کلیه‌ها می‌تواند انسداد یا ناهنجاری‌ها را نشان دهد.
• نمونه برداری از بافت: نمونه برداری از بافت کلیه جهت تشخیص زخم در کلیه و رسوبات غیر طبیعی
• نمونه گیری از خون: از آزمایش خون جهت اندازگیری اوره و کراتین می‌توان استفاده کرد که این آزمایش نارسایی کلیه را نشان می‌دهد

مراحل نارسایی کلیه

نارسایی کلیه به پنج مرحله تقسیم می‌شود که از نارسایی بسیار خفیف تا نارسایی کامل متفاوت است.

مرحله اول

این مرحله بسیار خفیف است و ممکن است هیچ علامت یا عارضه قابل مشاهده ای وجود نداشته باشد. بنابراین می‌توان با تغییر رژیم غذایی و ورزش منظم و عدم استفاده از دخانیات این مرحله را درمان کرد.

 مرحله دوم

این مرحله نیز همچنان خفیف در نظر گرفته می‌ شود اما علائمی مانند وجود پروتئین در ادرار یا آسیب فیزیکی به کلیه ها در این مرحله وجود دارد. در صورتی که فردی مبتلا به بیماری قلبی و اختلالات خونی باشد، ممکن است در این مرحله پیشرفت بیشتری را مشاهده کند.

مرحله سوم

این مرحله بیماری نارسایی کلیه متوسط است که با آزمایش خون و اندازه گیری مواد زائد مشخص می‌شود. همچنین در این مرحله دست و پاها متورم شده و تکرر ادرار مشاهده می‌شود.

مرحله چهارم

این مرحله بیماری کلیوی متوسط تا شدید است که کلیه‌ها به خوبی کار نمی‌کنند و علائمی مانند کم خونی، فشار خون بالا و بیماری‌های استخوانی مشاهده می‌شود.

مرحله پنجم

این مرحله وخیم‌ترین مرحله است که کلیه ها عملاً از کار می ‌افتند و علائمی مانند استفراغ، حالت تهوع، عوارض پوستی و مشکلات تنفسی دارد.

روش های درمان نارسایی کلیه

با توجه به اینکه نارسایی کلیوی شما در کدام مرحله قرار دارد، روش درمان نیز متفاوت است.

• دیالیز: زمانی که کلیه‌ها به درستی کار نمی‌کنند، با فرآیندی به نام دیالیز مواد زائد از بدن خارج می‌شوند. در یک فرآیند مرسوم خون به کمک یک دستگاه تصفیه می شود تا همانطور که گفته شد مواد زائد دفع و مایعات بدن در حالت تعادل قرار بگیرند.
• پیوند کلیه: از یک کلیه پیوندی که با بدن بیمار سازگار باشد استفاده می‌شود و برای این کار باید بیمار از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده کند تا بدن خود را با کلیه جدید سازگار نماید.توجه داشته باشید این روش برای هر شخصی مناسب نیست و این مربوط به تشخیص پزشک است.
• رژیم غذایی مخصوص: مصرف پروتئین با توجه تشخیص پزشک و نیز برخی توصیه‌ها در محدود کردن سدیم و پتاسیم که باید در رژیم غذایی قرار بگیرد.

پیشگیری از ابتلا به نارسایی کلیه

برای پیشگیری از ابتلا به نارسایی کلیه بهتر است رژیم غذایی مناسبی داشته باشید و نیز موارد زیر رعایت کنید:

• کنترل فشار خون و دیابت
• عدم مصرف آنتی بیوتیک و دیگر داروها بدون تجویز پزشک
• رعایت رژیم غذایی مانند کاهش مصرف نمک و مصرف مناسب مواد پروتئینی و عدم مصرف الکل
• کاهش تماس با مواد شیمیایی و سیگار نکشیدن