هاری یک بیماری خطرناک ویروسی و مشترک بین انسان و حیوان است که باعث التهاب پیشرونده و کشنده سیستم عصبی می‌شود. انسان‌ها زمانی به این ویروس مبتلا می‌شوند که توسط حیوان آلوده گاز گرفته شوند یا خراشیده شوند. بعد از گاز گرفتگی دوره‌ی کمون بیماری آغاز می‌شود. این دوره معمولاً 2 تا 3 ماه است ولی می‌تواند از یک هفته تا یک سال طول بکشد. پس از این دوره علائم اولیه‌ی هاری که می‌تواند شامل درد، خستگی، سردرد و تب گردد، بروز می‌کند. به دنبال این علائم بالینی، حمله، توهم و فلج نیز اتفاق می افتد.
پس از ظاهر شدن علائم بالینی عصبی، هاری معمولاً کشنده است. واکسنها بهترین راه مقابله با این ویروس هستند؛ در نتیجه توصیه می‌شود در اسرع وقت پس از درمعرض خطر گرفتن، واکسن هاری را تزریق کنید. با اینکه این واکسنها مدت‌هاست در دسترس عموم قرار گرفته‌اند. با این وجود، هاری هنوز هم سالانه ده‌ها هزار نفر را می کشد. حتما تا انتهای این مقاله از مجله سلامت کیوان همراه ما باشید تا درباره واکسن هاری، زمان تزریق واکسن هاری و عوارض واکسن هاری بیشتر صحبت کنیم.
واکسن هاری چیست؟
واکسن ضد هاری به افرادی که ریسک ابتلا به هاری در آنها زیاد است تزریق می‌شود تا در صورتی که در معرض خطر قرار گیرند، از آنها محافظت شود. همچنین پس از اینکه فردی توسط حیوانی گاز گرفته شود، تزریق واکسن هاری می‌تواند از این بیماری جلوگیری کند.
از قدیم، جهت درمان و پیشگیری آسیب دیدگان حیوان گزیده، واکسن‌های مختلفی کشف و مورد استفاده قرار گرفته که عبارتند از:
- واکسن نخاع خرگوشی
- واکسن فرمی (Fermi)
- واکسن فلوری (Flury)
- واکسن تهیه شده در جنین اردک (DEV)
- واکسن‌های کشت سلولی (Vero ،HDC و PCEC)
واکسن مورد استفاده در ایران بر اساس مصوبه کمیته فنی کشوری هاری، واکسنی است به نام Vero که غیرفعال بوده و از کشت سویه ویروس هاری در سلول Vero (حاصل از کلیه نوعی میمون) به دست می‌آید. این واکسن طی سال‌های زیادی در ایران مصرف شده و تحقیقات اخیر هم موثر بودن آن را تایید می‌کنند.
چه کسانی باید واکسن هاری دریافت کنند؟
شاید برای شماهم این سوال پیش آمده باشد که چه زمان و چه افرادی باید واکسن ضد هاری را دریافت کنند. در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
واکسیناسیون پیشگیرانه (بدون اینکه حیوانی گاز گرفته باشد)
افرادی که از ریسک ابتلاء به هاری بالایی برخوردارند مانند دامپزشکان، دامداران، جنگلبانان، افرادی که با حیوانات سروکار دارند، کارکنان آزمایشگاه هاری، غارنوردها و کارکنان تولیدات بیولوژیک هاری باید واکسن هاری دریافت کنند.
واکسن هاری همچنین باید برای افراد زیر نیز استفاده شود:
- افرادی که فعالیت‌های آنها باعث می‌شود با ویروس هاری یا با حیوانات هار احتمالی برخورد زیادی داشته باشند.
- مسافران بین المللی به مناطقی از جهان که هاری شایع است.
- همچنین افرادی که دوست دارند با حیوانات در تماس باشند.
واکسیناسیون ضد هاری قبل از در معرض خطر قرار گرفتن
برنامه زمانی واکسیناسیون ضد هاری قبل از بروز خطر 3 دوز در زمان‌های زیر است:
- دوز اول: در صورت لزوم
- دوز دوم: هفت روز پس از دوز اول
- دوز سوم: 21 یا 28 روز پس از دوز اول
برای کارمندان آزمایشگاهی و سایر افرادی که ممکن است مدام در معرض ویروس هاری قرار داشته باشند، آزمایش دوره‌ای برای حفظ ایمنی آنها توصیه می‌شود و در صورت نیاز باید از دوزهای یادآور استفاده شود. دوزهای یادآور یا آزمایش برای مسافرین توصیه نمی شود.
واکسن هاری پس از در معرض خطر قرار گرفتن
سازمان جهانی بهداشت (WHO) افرادی که در معرض خطر هاری قرار گرفته اند را در 3 دسته تقسیم بندی می‌کند. معمولاً فقط دسته‌های 2 و 3 به واکسن نیاز دارند.
- لمس یا غذا دادن به حیوان، لیسیده شدن پوست سالم توسط حیوان.
- خراشیده یا ساییده شدن پوست توسط گاز یا خراش حیوان بدون خونریزی
- زخم و خراشیدگی عمیق همراه با خونریزی، تماس بزاق حیوان با مخاط بیمار (مثل چشم و دهان و بینی) و یا پوست زخمی، مواجهه با خفاش.
هر فردی که ممکن است در معرض خطر هاری قرار داشته باشد؛ فارغ از این دسته بندی، باید زخم را با آب و صابون یا مواد ضدعفونی کننده مثل پوویدون آیوداین (بتادین) یا الکل 40 تا 70 درصد تمیز کرده و فوراً به یک پزشک مراجعه یا خود را به نزدیکترین مرکز پیشگیری و درمان هاری برساند. اگر فرد به آمپول هاری نیاز داشته باشد، پزشک معالج یا کادر درمانی تشخیص می دهند. واکسیناسیون کامل ضدهاری طبق دستورالعمل جدید وزارت بهداشت ایران، ۳ تزریق واکسن داخل میان پوستی (Intradermal یا ID) در سه نوبت یا چهار تزریق عضلانی (Intramascular یا IM) در چهار نوبت است که فرد حیوان گزیده باید آن را انجام دهد.
اگر فردی که در معرض خطر قرار گرفته است و هرگز بر علیه بیماری هاری واکسینه نشده است باید 4 دوز از واکسن هاری در زمان‌های زیر دریافت کند:
- دوز اول: به محض بروز مشکل
- دوز دوم: روز سوم پس از دوز اول
- دوز سوم: روز هفتم پس از دوز دوم
- دوز چهارم: روز چهاردهم پس از دوز سوم
همچنین این فرد باید همزمان با دوز اول، واکسن دیگری به نام ایمنوگلوبین (سرم) ضد هاری را دریافت کند. البته دوزهای تزریقی واکسن هاری با توجه محل زخم و خراش توسط پزشک و مراکز بهداشت تعیین خواهد شد.
سرم ضد هاری
سرم ضد هاری یا Rabies Immunoglobulin (RIG) که در حال حاضر مورد استفاده قرار می‌گیرد از پلاسمای انسانی تهیه شده و هیچ نوع مخاطره‌ای ندارد و احتیاج به تست نیز نمی‌باشد. کاربرد این سرم ایجاد ایمنی علیه ویروس هاری قبل از ایجاد پاسخ ایمنی بدن (ایمونوگلوبلین) در اثر تزریق واکسن هاری است؛ که ایجاد این پاسخ معمولاً یک تا دو هفته طول می‌کشد و در افراد با نقص ایمنی حتی بیشتر از این هم طول می‌کشد. مقدار آن حداکثر 20 واحد به ازای هر کیلوگرم وزن می‌باشد و فقط حجم لازم بر اساس اندازه زخم معمولاً در اطراف آن تزریق می شود.
در واقع کار واکسن تحریک سیستم ایمنی بدن برای تولید آنتی بادی ضد هاری می‌باشد. سرم ضد هاری همین آنتی بادی است که برای ایجاد ایمنی کوتاه مدت به بیمارانی که به آن نیاز دارند تزریق می‌شود.
در موارد زیر علاوه بر واکسن، تجویز سرم نیز مورد توصیه می شود:
- گزیدگی و خراشیدگی منفرد و یا متعدد عمیق پوستی
- لیسیدن پوست آسیب دیده و آلوده شدن غشاهای مخاطی با بزاق حیوان مشکوک
- هر نوع مواجهه با خفاش شامل ورود به غار دارای خفاش و یا گزش یا خراشیدگی توسط خفاش
- مواجهه با حیوان محتمل یا قطعی مبتلا به هاری
- هر نوع جراحت در سر، صورت، گردن و دست (نوک انگشتان تا مچ دست) و ناحیه تناسلی
- وجود نقص ایمنی ارثی یا اکتسابی
در صورتیکه فرد مجروح دارای سابقه واکسیناسیون نباشد و یا قبلاً تنها یک دوز واکسن دریافت کرده باشد باید سرم ضد هاری برای او تجویز شود.
سرم ضد هاری بایستی در داخل یخچال تحت دما بین صفر و 8 درجه سانتی گراد نگهداری شود و نباید زیر صفر درجه باشد. در ضمن، ویال‌هایی را که محتوای آنها تغییر رنگ داده است نباید مصرف کرد.
اگر حجم سرم مورد نیاز مجروح بیش از 5 میلی لیتر باشد، باید در دو محل جداگانه تزریق شود؛ زیرا تزریق مقدار زیاد سرم در یک محل موجب آزردگی عضله و احتمالاً آبسه خواهد شد. محل تزریق همچنین باید از محل تزریق واکسن فاصله داشته باشد تا باعث تداخل نشود. عوارض ناخواسته سرم‌های ضد هاری انسانی از قبیل شوک آنافیلاکتیک، تورم عصبی عروقی و عوارض کلیه بسیار نادر است؛ فقط گاهی موجب درد و تب مختصر خواهد شد.
از آنجاییکه ویروس هاری از جمله ویروس‌های بی‌هوازی می‌باشد، لذا بخیه زدن در محل جراحت شرایط را جهت رشد ویروس آماده‌تر می کند. لذا در موارد ضروری می‌بایست قبل از بخیه در محل جراحت سرم ضد هاری تزریق گردیده و نیز مقداری سرم در محل جراحت ریخته شود و سپس بطور محدود بخیه انجام گردد.
نحوه تزریق واکسن هاری
واكسن هاری در بزرگسالان در عضله دلتوئيد (شانه) بازو تزريق می‌شود. همچنین تزریق این واكسن در اطفال كمتر از دو سال حتماً بايد در ناحية بالا قسمت جانبی ران تزريق گردد. باید توجه داشت که واكسن ضد هاری نبايد در ماهیچه سرینی افراد تزريق گردد.
اطلاعات مهم قبل از دریافت واکسن ضد هاری
در صورت وجود موارد زیر، قبل از در یافت واکسن هاری با پزشک معالج خود صحبت کنید:
- اگر در دو دوز قبلی واکسن هاری یا مشتقات دیگر این واکسن، واکنش آلرژی شدیدی (کشنده‌ای) داشتید،
- بنا به یکی از این دلایل، سیستم ایمنی‌تان ضعیف شده باشد:
- HIV/ایدز یا بیماری دیگری که روی سیستم ایمنی شما تأثیر بگذارد،
- درمان دارویی که روی سیستم ایمنی شما تأثیر بگذارد، مثلاً استروئید
- سرطان یا درمان سرطان با پرتو درمانی یا دارو.
البته اگر بیماری سبک‌تری دارید مثلاً سرماخوردگی، می‌توانید واکسن دریافت کنید. اما اگر به شدت بیمار هستید، احتمالاً قبل از دریافت دوز معمول واکسن هاری ( زمانی که توسط حیوانی گاز گرفته نشده‌اید) باید منتظر بهبودی باشید. ولی اگر در معرض ویروس هاری قرار گرفته اید، باید صرف‌نظر از بیماری که دارید فوراً واکسن دریافت کنید.
عوارض واکسن هاری
واکسن نیز مانند سایر داروها می تواند مشکلات جدید ایجاد کند، مثلاً واکنش آلرژیک شدید. خطر ایجاد آسیب جدی ناشی از عوارض واکسن هاری بسیار نادر است.
عوارض شایع واکسن هاری
- درد، قرمزی، ورم یا خارش در جای تزریق
- سردرد
- تهوع
- شکم درد
- درد عضلانی
- سرگیجه
- کهیر، بدن درد، تب (حدود 6 درصد از دوزهای یادآور)
- در مواقع خیلی نادر ممکن است بدن واکنش آلرژیک شدید به این واکسن نشان داده و وارد شوک آنافیلاکتیک شود. (این احتمال خفیف در تزریق تمامی واکسنها وجود دارد.)
مواجه با واکنش شدید به واکسن هاري
هر عاملی که موجب نگرانی شما گردد، مثلاً نشانه‌های واکنش آلرژی شدید، تب بسیار بالا یا تغییرات رفتاری باید به پزشک مراجعه کنید. نشانه آلرژی شدید می تواند شامل کهیر، ورم صورت و گلو، تنگی نفس و ضربان قلب سریع، سرگیجه و ضعف باشد. این نشانه‌ها معمولاً چند دقیقه تا چند ساعت پس از واکسیناسیون بروز می‌کنند. مراکز درمان هاری در سراسر کشور آمادگی مقابله با این واکنش شدید آلرژیک را دارند.
اگر فکر می کنید واکنش آلرژی شدید یا موقعیت اورژانسی دیگری دارید که نمی‌توانید منتظر بمانید، با 115 تماس بگیرید یا فرد بیمار را به نزدیکترین درمانگاه ببرید، در غیر این صورت با پزشک معالج خود تماس بگیرید.
جمع بندی
- واکسن هاری برای پیشگیری، کنترل و درمان هاری به افراد تزریق می‌شود.
- اولین اقدام پس از گزیدگی توسط حیوان، شستن محل زخم با آب و صابون به مدت حداقل 15 دقیقه ضدعفونی آن با بتادین یا الکل است و سپس مراجعه به مراکز بهداشت جهت معاینه و تزریق واکسن یا سرم هاری در صورت نیاز است.
- واكسن هاری در بزرگسالان حتماً بايد در عضله دلتوئيد (شانه) بازو تزريق شود. همچنین تزریق این واكسن در اطفال كمتر از دو سال حتماً بايد در ناحية بالا قسمت جانبی ران تزريق گردد.
- واکسن هاری می‌تواند تعدادی عوارض جانبی ایجاد کند ولی با توجه به اینکه بیماری با شروع علائم معمولاً کشنده است، خیلی بهتر است که طبق توصیه‌ی دقیق پزشک خود عمل کنید.
منابع
- https://www.cdc.gov/rabies/hcp/clinical-care/post-exposure-prophylaxis.html
- https://medicalguidelines.msf.org/en/viewport/EssDr/english/rabies-vaccine-16687811.html
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7157209
- https://www.cdc.gov/vaccines/hcp/current-vis/rabies.html
- https://www.canada.ca/en/public-health/services/diseases/rabies.html
واکسن هاری چیست؟
واکسن هاری برای پیشگیری، کنترل و درمان بیماری هاری استفاده می‌شود. معمولا افراد زمانی که در معرض خطر هستند یا مورد گزش و خراش توسط حیوانات قرار گرفته‌اند واکسن هاری تزریق می‌کنند تا از ابتلا به ویروس هاری جلوگیری کنند. معمولا واکسن هاری بی خطر است.
گاز گرفتن سگ خانگی نیاز به واکسن دارد؟
در صورتی که سگ یا حیوان خانگی واکسن هاری تزریق نکرده باشد نیاز به واکسن هاری هست. در غیر این صورت با توجه به اندازه خراش و گزش توسط مراکز بهداشت، اقدامات لازم صورت خواهد گرفت.
عوارض واکسن هاری چیست؟
عوارض خفیف واکسن هاری شامل:
درد، قرمزی، ورم یا خارش در محل تزریق، سردرد، تهوع، شکم درد، درد عضلانی، سرگیجه
و عوارض ملایم واکسن هاری شامل:
کهیر، بدن درد، تب و سایر اختلالات سیستم عصبی، مانند سندرم گیلن باره (GBS) پس از تزریق واکسن هاری گزارش شده اند امّا به حدی نادر بودند که مشخص نیست واقعاً توسط واکسن ایجاد شده باشند.
آیا فردی که دچار گازگرفتگی شده و قبلاً واکسینه شده نیاز به دریافت واکسن دارد؟
بله، فردی که قبلا واکسینه شده است باید یک دوز به محض گازگرفتگی و دوز دوم در روز سوم دریافت کند. بعلاوه به ایمنوگلوبین هاری نیازی ندارد.
آیا خارج کردن کف صابون از لابه لای زخم ضروری است؟
بله، زیرا باقی ماندن کف صابون اثر بعضی مواد ضدعفونی کننده مورد استفاده پس از شستشو را خنثی می نماید.
آیا در صورت تأخیر در نوبت های واکسیناسیون باید مجدد تزریق شود؟
خیر، ادامه واکسیناسیون باید طبق زمان بندی قبلی صورت بگیرد.
آیا واکسن و تزریق سرم ضد هاری به زن حامله پس از گزیدگی توصیه می شود؟
بله، به دلیل خطر ابتلا به هاري، حاملگی دلیل منع واکسیناسیون و تزریق سرم پس از مواجهه نمی باشد.
آیا از هاری می توانیم جان سالم به در ببریم؟
بله، هنگامی که عفونت هاری ایجاد شد، هیچ درمان موثری به غیر از واکسن وجود ندارد. اگرچه تعداد کمی از افراد از هاری جان سالم به در برده اند، این بیماری معمولاً باعث مرگ می‌شود.
آیا می توان واکسن ضد هاری را دیر تزریق کرد؟
خیر، هنگامی که در فردی علائم هاری ظاهر شود، برای واکسیناسیون علیه هاری دیر شده است.
آیا علاوه بر تزریق واکسن ضد هاری برای پیشگیری از عفونت های ثانویه می توان آنتی بیوتیک تجویز کرد؟
بله، آموکسی سیلین/کلاوولانات (کووآموکسی کلاو) اولین آنتی بیوتیک پیشگیرانه است.
آیا هاری از طریق رابطه جنسی منتقل می شود؟
به طور معمول انتقال هاری از انسان به انسان بسیار نادر است. برخی تحقیقات انتقال هاری از انسان به انسان را از طریق پیوند بافت یا ارگان آلوده گزارش کرده‌اند. همچنین با توجه به حضور هاری در اسپرم مردان و ترشحات واژن بانوان، احتمال کمی برای انتقال هاری از طریق رابطه جنسی نیز وجود دارد.
سلام وقت بخیر سگ ولگرد گازم گرفت سه دوز هاری زدم اما چون کهیر مزمن دارم روزی ۲تا قرص نئوتادین میخورم ایا باعث اخلال تو روند واکسیناسیونم میشه؟
الان هم یک هفته از واکسن دوز سومم میگذره و سر درد و ابریزش بینی سوزش چشم دارم
خیر تداخلی وجود نداره
سلام وقت بخیر دیروز رفته بودیم بیرون از شهر داخل روستا پسرم خورد زمین و دستش خراشیدگی و زخم شد با توجه به این که توی روستا سگ و حیوان زیاد هست نیازی به زدن واکسن دارد یا نه در ضمن پسرم 5سال داره با تشکر
خیر نیازی به تزریق واکسن هاری نیست اما اگر زخم وسیع هست بهتره کزاز ترزیق بشه
با سلام و خسته نباشید گربه ای در خونه باز بود دیدیم اومده داخل خونه و ته مونده غذا ها رو میخوره و رفتم طرفش و فراریش دادم مادرم حدود ۱۵ دقیقه بعد بدون دستکش ظرف ها رو شست میخواستم بدونم هاری از این طریق منتقل میشه یا نیازی به واکسن هست یا خیر و اینم بگم فقط روی ساعدش یه زخمی بود که بر اثر نیش پشه بود به وجود اومده بود البته خشک بود مال چند وقت پیش بود ولی پوست دست کاملا سالم بود خیلی ممنون میشم کمک کنید و اینم بگم این گربه اطراف خونه میپلکه و هر چند روز یه بار میبینمش
از این طریق انتقال هاری صورت نمیگیره و نیازی به تزریق واکسن نیست.
سلام دکتر جان وقت بخیر حدود دو هفته پیش یک بچه گربه داشتیم باهاش بازی میکردیم از این شیطونا بود اومد دست منو بگیره مثلا بازی کنه یکم ناخونش رفت داخل ساعت ۷ عصر بود و من صبح روز بعد رفتم مرکز سوال کنم برا واکسن گفتن اره باید بزنی ولی چون ۶ ماه قبلش بخاطر گزش اسب ۳ بار به فاصله ۰-۳-۷ واکسن زده بودم گفتن این سری کلا ۲ بار باید بزنی و الان نمیدونم گربه سالمه یا نه بنظرتون کم تزریق نکردم ؟
نه نیازی نیست
سلام سگ خونگی گاز گرفت خواهر و مادرمو. ولی هیچ زخمی ایجاد نشده، نیاز به واکسن هست؟
خیر نیازی به دریافت واکسن نیست
سلام تروخدا جواب بدین دارم از استرس نابود میشم ۳ ماه از تزریق واکسنم میگذره و نزدیک ۲ ماهه گاهی اوقات قسمت بازوهام ک واکسن زدم تیر میکشه و درد میاد انگار یخورده ب گردنمم میزنه یعنی ممکنه از واکسن هاری بگیرم بصورت زیرپوستی واکسن زدم تو همین ۲ ماه گاهی اوقات در طول روز حالت تهوع دارم البته همیشگی نیست واقعا مضطربم نیاز ب اقدام خاصی هست
واکسن هاری کاملا ایمن هست و فرد از طزیق این واکسن مبتلا نمیشه.
سلام. وقت بخیر…
من برج ۷ سال ۱۴۰۳ با ناخن گربه گزیده شدم که همون موقع ۳ دوز واکسن زدم. متاسفانه مرداد ۱۴۰۴ یه گربه خیابونی دستم چنگ انداخت رو کمی خون اومد بلافاصله با آب و صابون و الکل شستم اون ناحیه رو. نیازه که بازم واکسن هاری بزنم؟
بله نیاز به دریافت واکسن هست.
سلام خواستم بپرسم واکسن هاری تا چند روز پس از گزش موثری است چون من بعد از ۹ روز از گزش توسط سگ ولگرد واکسن زدم و الان هم از سگ خبری ندارم آیا شروع واکسن پس از ۹ روز تأثیر خواهد داشت یا نه با تشکر
تایم طلایی برای زدن واکسن بعد از گزش 72 ساعت اول هست اما شما واکسیناسیون رو کامل انجام بدید.
سلام خسته نباشید
من دو دوز حدودا ۱۵ ماه پیش و یک دوز یادآور حدودا ۶ ماه پیش و دو دوز یادآور هم حدودا ۲ ماه پیش تزریق کردم الان متاسفانه دوباره گربه گازم گرفت نیازه برم واکسن بزنم؟
سلام
بنده حدود رد هفته گذشته وقتی که قصد جابجایی گربه خانگی رو داشتم با چنگ گربه روی پا دچار خراشیدگی سطحی شدم،گربه قصد چنگ زدن نداشت فقط پنجه هاشو برای گرفتن لبه مبل باز کرده بود
البته گربه واکسینه شده سال گذشته،زخم ایجاد شده روی پا در وحله اول خونریزی نداشت فقط پوست رو خراش داده بود ولی بعد از چند لحظه مقداری خون بیرون آمد و تمام
خودم حدود ۱۰ سال پیش با گازگرفتگی سگ در سه دوز واکسن هاری تزریق کردم ،الان نگرانی دارم از انتقال بیماری
اگر راهنمای بفرمایید ممنون میشم
چون کمتر از سه ماه از آخرین دوز واکسن میگذره نیازی به تزریق مجددنیست.
سلام خسته نباشید من دیروز که به گربه خیابونی غذا میدادم یکیشون از رو شلوار بهم حمله کرد و از روی شلوار تونست روی پامو در حد خیلی ریزی خراش بده که خونریزی خاصی نداشت فقط در همون نقطه یکم خون جمع شد و الان هم زخم بسته شده و در همون زمان هم کامل شستمش با آب و صابون، و با این حال به مرکز بهداشت و متخصص عفونی مراجعه کردم گفتن بهتره سه دوز بزنم واکسن که امروز دوز اول رو دریافت کردم ولی الان که مطالب سایت رو خوندم نگران شدم که نکنه باید سرم ضد هاری رو هم میزدم یا چهار دوز بزنم جای سه دوز ممنون میشم پاسخ بدین.
خیر نیازی به سرم ضدهاری نیست
سلام و وقت بخیر. سگی حدود ۳۵ روز پیش ب من چنگ زد و سگ هنوز بعد ۱ ماه زنده است میتونم مطمئن بشم ک هاری نداشته و ب من منتقل نشده؟
بله. غالبا خراش به صورت چنگ زدن هم باعث انتقال این ویروس نمیشه
سلام ما یک ماهه شده ک بچه گربه ای ک حتی نمیتونست شیر درست بخوره رو اوردیم خونه و توی این تایم واکسن براش نزدیم و حتی بیرونم نرفته با گربه ها دیگه در ارتباط باشه و غذاشم فقط شیره تا الان جز این چیز دیگه ای نمیخوره
و این زیر چشم منو چنگ زد و رفتم برام واکسن هاری زدن ک دوز سومش چهارم اردیبهشت بود
حالا این گربه جای چنگ دستمو سطحی گاز گرفته اونم چون تو دهنش بود دستمو کشیدم خراش کوچیک داده که خونی ک اومد در حد نیم قطره بود
الان واجبه من شنبه برم واکسن بزنم؟؟
واکسنهاتون رو طبق پروتکلی که شروع کردید، ادامه بدید.
سلام امروز دخترم گزش سطحی با گربه ی پارک روی دست پیش اومد که خون نیومده احتیاج به واکسن هست ؟برم کجا واسه واکسن
احتمال انتقال هاری از طریق خارش بسیار کم و نادر هست.
سلام وقتتون بخیر ما یه گربه خونگی داریم بیستو خورده ای روزشه چند بار منو گاز گرفتع و چنگ انداخته ولی خونریزی نداشته واکسنم نزدم
اگر خونگی هست موردی نیست، واکسیناسیون حیوان خانگیتون رو انجام بدید.
سلام وقت بخیر من 17 اردیبهشت آخرین دوز واکسن هاری زدم که بخاطر گاز گرفتگی گربه بود اما دیروز توسط بچه گربه خانگی که فقط یک دوز واکسن هاری زده هنوز واکسیناسیون کامل نشده چنگ زده شدم خطر ناکه ؟
خیر حطرناک نیست.
دیروز یک توله سگ ژرمن خونگی سه ماهه که دو دوز واکسن زده ، پسرمو چنگ عمیق زد
لازمه برم واکسن هاری بزنم؟
خیر نیازی نیست
سلام وقت بخیر ت. باغمون یه سری گربه داریم امدم نازش کنم خیلی اروم نشسته بود دستم رو چنگ زد یه خراش سطحی ایجاد شد دستن رو بلافاصله با اب و صابون الکل شستم میخوام ببینم ایا امکان انتقال هاری وجود داره
خیر، انتقال هاری از این طریق وجود ندارد.
سلام وقت بخیر،گربه بچه 18 ماهه رو چنگ زد در حد نوک سوزن روی دستش خراش افتاد به نظرتان امکان داره هاری منتقل شده باشه .دور چشم گربه عفونت کرده بود
گربه های شهری، غالبا عاری از بیماری هاری هستند. اما حتما با متحصص عفونی کودکان مشورت کنید.
سلام لطفا جواب بدید من یک گربه سه ماهه اوردم هنوز واکسن نزده چون مریض شده بعد دست مامانمو دیشب گاز گرفت که واکسن هاری و کزاز زدیم سریع و آنتی بیوتیک سفالکسین هم شروع به خوردن کار جای نگرانی هست ؟
خیر، چون اقدامات پیشگیری رو انجام دادید، جای نگرانی نیست
باتشکر
سلام وقت بخیر دیشب توسط سگ یکی از دوستام انکشت شصتم رو گاز گرفت در حد خراش رو سطح پوست هستش که سگ همه واکسن هاشو زده و واکسینه هست نیاز هست هاری بزنم ؟
سلام و عرض ادب دختر من حدودا پنج ماه پیش توسط گربه ک چنگی کوچک ب دسش زد زخمی شد و واکسن هاری ۳ دوز تزریق شد…بعد از پنج ماه مجدد توسط سگ خانگی زخمی شد ک بازم دو دوره واکسن ک هر بار ب هر دو دستش تزریق شد زدیم… الان بعد از ۱۴ روز دوباره توسط سگ زخمی بسیار کوچک ک فقط جای قرمزی دارد زخمی شده… بازم بعد ۱۴ روز از گذشت واکسن هاری نیاز ب تزریق هست یا نه؟
سلام دکتر ، وقت بخیر
دختر من ده سالش هست امشب بچه گربه کوچکی در حیاط خونمون دستش چنگ زد خراش سطحی برداشت و کمی خونی شد . از دکتر پرسیدم گفتندببر واکسن بزن. بردیم گفتند شش دوز باید بزنه در سه روز. امشب یکی بازو یکی ران و واکسنی هم از بالا تا پایین خراش کم کم تزریق کرد . گفتند سه روز بعد و هفت روز مجدد برای تزریق روی بازو و ران مراجعه کنیم . آیا دوز واکسن درسته؟
بله.
سلام اگر دوز اول واکسن رو بزنیم و برای سه روز بعد یعنی دوز دوم تاخیر بوجود بیاد باید چکار کنیم ؟
یه سوال دیگه چکار کنم که زودتر حالم خوب بشه واز این حالت دربیام؟. یعنی عوارض واکسن مثل بی‌حالی و بی حسی و… رفع بشه ممنون
مایعات زیاد و مقوی مصرف کنید. استراحت کافی هم داشته باشید.
سلام من 6 ماه پیش 3 دوز واکسن هاری به همراه ایمونوگولوبین رو زدم الان دیروز یه گربه خیابونی روی پام نشسته بود داشت میرفت پایین یکم پنجش به شلوارم گیر کرد و یه زخم خیلی کوچیک ایجاد کرد الان من دوباره باید واکسن بزنم یا نه
میدونم گربه در حال حاضر علائم هاری نداشته چون همه نازش میکردن و آروم بود و اومد رو پام دراز کشید
اگر از سلامت گربه اطمینان دارید، نیازی به تزریق واکسن نیست
سلام آقای شاملو. خدا قوت.
دیشب بخاطر گاز گرفتگی خفیف بچه گربه که دو روز پیش اتفاق افتاده بود و در حد خراش بود. یعنی فقط یک دندان نیشش در حد یک میلیمتر داخل پوستم رفت و یه قطره خون اومد رفتم و واکسن هاری زدم. و قرار شد دوز بعدی رو سه روز بعد و دوز سوم رو سه روز بعدش بزنم. اما از امروز صبح که از خواب بیدار شدم بدنم کوفته است و احساس ضعف میکنم و پاهام رمق نداره. حس میکنم یه کوچولو تب دارم. مثل حالتی که سرما خورده باشم.میخواستم بدونم این حالتها طبیعیه؟
و اینکه دوز های بعدی رو بزنم احتمالا بدتر نمیشم؟ آیا میتونم دوزهای بعدی رو دیرتر بزنم که بهتر بشم بعد برم تزریق کنم. ممنون میشم جواب بدید. بابت زحماتتون متشکرم
سلام وقت بخیر
بله اینها از عوارض طبیعی بعد از تزریق واکسن هاری هستند که تا 48 ساعت ادامه دار است و بعد از آن بهبود خواهید یافت.
نگران نباشید، اگر گربه را می‌شناسید و می‌توانید تا 10 روز پس از گزش ردیابی کنید، صبر کنید اگر مرد دوزهای بعدی را تزریق کنید، درغیر این صورت به گفته پزشک عمل کنید و طبق زمان اعلامی سایر دوزهارا دریافت کنید.
سلام مجدد . ممنونم بخاطر پاسخگویی. جوابهاتون باعث دلگرمیه. مخصوصا وقتی مراکز بهداشتی مراجعه می‌کنی آدم رو میترسانند. فقط دقیق متوجه منظورتون نشدم. گفتید اگر گربه را می‌شناسید و می‌توانید تا 10 روز پس از گزش ردیابی کنید، صبر کنید اگر مرد دوزهای بعدی را تزریق کنید، درغیر این صورت به گفته پزشک عمل کنید و طبق زمان اعلامی سایر دوزهارا دریافت کنید.
یعنی اگه گربه مرد یا نمرد باید دوز های بعدی رو بزنم؟ بعد من فقط یک دوز زدم اگه صبر کنم بعد ده روز و گربه بمیره برای دوزهای بعدی دیر نمیشه چون بهم گفتند دوز دوم سه روز بعد و دوز سوم سه روز بعد دوز دوم.
ببخشید سوالهای تکراری می‌پرسیم. چون واقعا چیزیه که ذهن آدم رو بدجور مشغول می‌کنه. تشکر
سلامت باشین.
اگر گربه مرد نسبت به تزریق دوزهای بعدی اقدام کنید.
خیر نگران نباشید.
سلام و وقت بخیر
من چند روز پیش برای ناهار رفتم یه رستوران فضای باز
اونجا یه گربه بود و من خواستم بفرستم بره که یهو یه چنگ انداخت و پشت دستم دو تا زخم ایجاد شد که کمیهم خونریزی داشت
من بلافاصله با الکلی که اونجا بود دستم رو ۴ بار صدعفونی کردم و بعد از ۴۸کساعت که از ماموریت برگشتم رفتم بیمارستان و بهم واکسن کزاز و هاری زدن، هر دو بازو و بالای ران تزریق کردن و یه سرم هم اطراف محل زخم بصورت زیر پوستی تزریق کردن
سوالم اینه، بعد ۴۸ ساعت واکسن میتونه موثر باشه؟
این رو هم بگم زخم ها یکیشون تقریبا دو میلیمتر و یکی هم خیلی کوچیک هستن
سلام وقت بخیر
72 ساعت اولیه پس از گزش زمان طلایی تزریق واکسن است. نگران نباشید، خطر تا مقداری زیادی برطرف شده است.
سلام جناب شاملو. تو درمدت ۵_۴ ساعت که دخترم که ۶ سالشه تو اتاق خواب بود اثری از خفاش نبود و وقت خاموشی لامپ خفاشی پرواز کرد. هیچ آثاری از گاز گرفتگی نبود محض احتیاط ۱/۵ روز بعد رفتیم و واکسن زدیم دو مرحله که ۲۰ ام ۲۴ ام و مرحله سوم هم ۲۸ ام فروردین ۱۴۰۴ قراره تزریق شه. حالا بعد از ۶ روز دوتا نقطه قرمز به فاصله ۵ میل از هم رو صورتش ظاهر شده یعنی تا ۶ روز قبل اثری نبود. مراحل تزریق واکسن ها درست بوده؟ و اساسا ایمنی در برابر آلودگی احتمالی ایجاد میشه؟
احتمال گزش خفاش بسیار کم هست، واکسیناسیون درست انجام شده و ایمنی هم ایجاد شده.
سلام دیشب موقع غذا دادن به گربه دستمو چنگ زد یه خراش جزئیه ولی به دکتر مراحعه کردم و گفت باید حتمن واکسن بزنم و من دوز اول را زدم میتونم دوز های بعدی رو نزنم؟
سلام وقت بخیر
معمولا در خراش سطحی و جزئی نیازی به تزریق واکسن هاری ندارید.
سلام وقت بخیر جناب دکتر
در ادامه سوال ایشون و پاسخ شما،
اگر سگ در حین بازی به بازی دندان بزنه و کمی خون به اندازه نوک سوزن اومده باشه و یک خراش نهایتا ۴میلیمتری که قرمز شده و فقط در حد سر سوزن خون اومده باشه و همون لحظه هم بند اومده. و سگ هم ۳۰ روز پیش واکسن هاری دریافت کرده و خودم هم دقیقا یکسال پیش ۳یا۴دوز واکسن هاری دریافت کرده باشم نیاز نیست دوباره برم واکسن بزنم؟
این حادثه امروز اتفاق افتاده و چون دهان سگ ژرمن شپر دوستم زیادی بزاق ترشح میکرده و توی روستا میگرده و هر روز این طرف و اونطرف میره برای همین من یکم نگران شدم…
سلام. وقت بخیر. یه بچه گربه چند هفته ای هست که توی محیط کارمان هست و بچه ها بهش غذا میدن. امروز می‌خواستیم بچه گربه رو بگیریم و بذاریم توی کارتن و از محیط کار دورش کنیم. وقتی که داشتم توی کارتن میذاشتمش برای فرار از دستم برگشت که دستمو گاز بگیره که من سریع دستمو کشیدم با این حال یه خراش کوچیک روی دستم ایجاد کرد که ابتدا حتی خون هم نیامد و وقتی جاش رو فشار دادم در حد یه قطره خون خارج شد. سریعا دستمو با صابون ومایع دستشویی ضد عفونی کردم. من در گیر پانیک هستم و استرس زیادی دارم و میترسم واکسن بزنم. به نظرتون نیاز به واکسن دارم. و اینکه صبر کنم اگه برای گربه تا ده روز مشکلی پیش اومد اونوقت برم واکسن بزنم آیا اونوقت برای واکسن دیر نمیشه.
ممنون میشم جواب بدید. تشکر
سلام وقت بخیر
اگر خراش جزئی و سطحی بوده نیازی به واکسن نیست، نگران نباشید.
صبر کنید تا 10 روز و اگر گربه مرد نسبت به تزریق واکسن اقدام کنید.
خست نباشید بچه گربه یک ماهش میشه خانگی هم نیست انشگت دستمو گاز گرفته چن قطره هم خون اومده با بتادین اینا شستم بازم نیاز هست واکسن هاری بزنم؟
سلام وقت بخیر
اگرزخم عمیق ایجاد شده و از سلامت گربه اطمینان ندارید بهتر است به مراکز بهداشت مراجعه کنید.
اگر گربه پس از 10 روز مرد دوزهای بعدی و کامل را دریافت کنید.
سلام وقت بخیر من یه پسر هفت ساله دارم امروز سگ خواهرم اونو گاز گرفت خون نیومد اما پاش کبود شده احتیاج هست واکسن هاری بزنم
لطفا جواب بدید
سلام وقت بخیر
اگر خراش و خونریزی شدیدی ایجاد نشده باشد نیازی به تزریق واکسن هاری نیست. چه بسا سگ هم خانگی و واکسینه بوده.
سلام وقتتون بخیر ببخشید برادر من ۱۶سالشه ۱۸خرداد دچار خراش با گربه شد سه دوز واکسن هاری هندی دریافت کرد امروز ۱۸مرداد از اون تایم دو ماه گذشته دوباره دچار خراش از طریق گربمون شد رفتیم مرکز بهداشت گفتن دو‌دوز دیگه تزریق کنه بهتره الان سوالم اینه این واکسن عوارضی نداشته باشه چون مطالبی که خوندم نوشتن اگه کمتر از سه ماه، تزریق نکنید از دوز قبلی ؟نگران شدیم ؟مشکلی داره با نه
سلام وقت بخیر
اگر گربه خانگی و واکسینه است که نیازی به تزریق واکسن نیست.
با تزریق دوزهای کامل واکسن هاری معمولا تا پایان عمر نیازی به تزریق مجدد نیست، مگر در موارد خراش بسیار عمیق.
مشکلی ایجاد نمی‌شود اما بهتر است زیاد از حد تزریق نشود.
با سلام و احترام
پسر من حدودا یکماه پیش به گربه خیابانی غذا میداده که گربه رو دستش ناخن کشیده .سطحی بود. در اینترنت خوندم که دوره کمون هاری در انسان حدود یک تا سه ماه و گاها بیشتر است.خیلی نگرانم که چرا واکسن نزدیم.الان برای واکسن دیره؟ایا ازمایش و تستی وجود داره که نشون بده ویروس هاری در حالت کمون هست یا نه؟
ممنونتون میشم واضح جواب بدین تا افکار منفی ازم دور بشه
سلام وقت بخیر
اگر خراش سطحی بوده و خونریزی عمیقی رخ نداده احتمال انتقال هاری وجود ندارد.
نگران نباشید و نیازی به انجام اقدامی هم ندارند.
سلام ببخشید از پای پسر سه ساله من گربه گاز گرفته جای سه نقطه قرمز مونده کوچولو کبود ولی خونریزی نداشته چکار کنم واکسن زده شود؟ دکتر کودکان بردم گفتن لازم نیست و آنتی بیوتیک دادن ولی باز استرس دارم
خیر همونطور که پزشک کودکان گفته اند، نیازی به تززیق واکسن نیست
با سلام من برج ۱۰ پارسال تزریق واکسن هاری داشتم
دیشب دوباره توسط گربه خیابانی موقع غذا دادن مورد گاز گرفتگی بسیار خفیف که فقط ی مقدار جزئی پوستم رو قرمز کرد واقع شدم امروز بهداشت رفتم باز تزریق رو انجام دادند؛ میخواستم بدونم آیا واقعا لازم بود؟ بعد اینکه من قرص داستتینکس برای آدنوم سرم مصرف میکنم که امروز باید بخورم آیا با واکسن تداخل دارد؟ چون امروز حس میکنم از داخل معده م هی داغ میشه و سرد میشه
خیلی استرس دارم ممنون میشم زودتر پاسخ بدهید و اینکه دوز دوم رو بزنم یا نزنم
سلام وقت بخیر
به طور معمول در خراش سطحی و جزئی نیازی به تزریق واکسن نیست. چه بسا شما قبلا هم تزریق کردید و ایمنی داشتید.
نگران نباشید، نیازی به تزریق دوزهای بعدی نیست.
یادتان باشد تا آخر عمر دیگر نیازی به تزریق واکسن هاری ندارید مگر درصورتی که خراش عمیق توسط حیوان مشکوک به هاری ایجاد شده باشد.
سلام ببخشید من سوالم رو بد مطرح کردم
دیروز یه سگ چاقو تو دهنش بود بعد از گذشت ده دقیقه حدودی من آمدم چاقو رو بردارم بندازم زباله دستم با چاقو برید و خون آمد آیا نیاز هست واکسن بزنم ???استرس دارم
سلام وقت بخیر
خیر انتقال هاری در این شرایط بسیار بعید است. ویروس هاری در خارج از بدن موجود زنده، تنها مدت کوتاهی زنده خواهد ماند و از بین می‌رود.
اگر زخم ایجاد شده عمیق بوده به مراکز بهداشت جهت بررسی مراجعه کنید.
سلام وقت بخیر
ببخشید دستم با چاقویی که سگ ده دقیقه به دهن گرفته بود و بعد انداختش زخم شد و خونی شد آیا نیاز هست واکسن بزنم؟؟؟
سلام وقت بخیر
خیر انتقال هاری در این شرایط بسیار بعید است. ویروس هاری در خارج از بدن موجود زنده، تنها مدت کوتاهی زنده خواهد ماند و از بین می‌رود.
سلام وقت بخیر
ببخشید دستم با چاقویی که سگ ده دقیقه قبل به دهن گرفته بود و بعد انداختش زخم شد و خونی شد آیا نیاز هست واکسن بزنم ده دقیقه از زمانی که سگ تو دهنش بود گذشته بود
سلام وقت بخیر
خیر انتقال هاری در این شرایط بسیار بعید است. ویروس هاری در خارج از بدن موجود زنده، تنها مدت کوتاهی زنده خواهد ماند و از بین می‌رود.
سلام خسته نباشید من در روستا هستم چند وقت پیش یه گربه خیابونی به صورت اتفاقی پنجه ی پای عقبش به به کف دست خواهرم گیر کرد و در حد دو میلی متر خراش داد بدون خونریزی و بعد از ۳ روز رفتیم براش واکسن زدیم به صورت عضله ای سوال من اینه مگه واکسن هاری عضله ای ۵ دوز نیست چرا این ۴ تا بهش زد بدون سرم و گفت کافیه آیا حرفش درسته وضعیت گربه هم مشخص نیست الان حدود ۳۴ روز گذشته میخوام بدونم اگر دوز ۵ لازمه برم حای دیگه بدم تزریق کنن خیلی ممنون میشم راهنمایی کنید
پروتکلهای واکسن هاری متفاوت هست و واکسیناسیون 5 دوزه دیگه جایی اجرا نمیشه و این پروتکل درست اجرا شده.
سلام گربه خیابانی با ناخن کشیدن احتمال هاری داره زخم سطحی
سلام وقت بخیر
احتمال انتقال هاری با خراش سطحی و جزئی وجود ندارد. نگران نباشید.
سلام و درود من رفتم یه سگ گرفتم و تا به حال سگ نداشتم سگه رو آوردم خونه فقط با من خوبه ولی با بقیه پرخاشگره دست بابامم گاز گرفته و خون اومد صاحب قبلیش واکسنشو زده یک سالو یک ماه پیش من هم امروز رفتم تمام واکسن های سگه رو در دامپزشکی بهش زدم مشکل اینجاست این دست منو لیس زده میترسم زخممو لیس زده باشه هاری گرفته باشم حواسم نبوده باشه سگه رو بردم دامپزشکی دکتر گفت هیچی نیست ولی من میترسم باز بابامم واکسن زد ولی منو لیس زده گاز نگرفته نکنه هاری بگیرم
سلام وقت بخیر
درصورتی که سگ واکسینه است و مشکوک به هاری نیست چرا باید شما مبتلا به هاری شوید؟
اگر انقدر نگهداری حیوان خانگی برای شما تشویش ذهنی دارد، نگه ندارید.
سلام لطفا سریع جواب بدین گمک میخام
گربه من از ۱۰ روزگی پیشم بوده و ۳ ماهشه واکسن نزدم براش امروز دست. برادرم گاز گرفت در حد یک قطره دو قطره خون بود
باید واکسن هاری بزنیم برای داداشمم؟؟؟؟؟
سلام وقت بخیر
اگر توسط حیوان دیگری گزیده نشده و سالم است خیر احتمال ابتلا به هاری وجود ندارد.
اگر مشکوک بود و حیوان 10 روز پس از گزش مرد نسبت به تزریق واکسن اقدام کنید.
ببخشید سوال دیگه ای هم داشتم من دو ماه پیش دو دوز واکسن زدم و هر دو دوز باهم زدن و داخل بازو سوزن کامل بردن ولی من در ویدیو دیدم زیر پوستی میزدن آیا این آقا برای من درست اینکارو انجام داده یا خطر ساز هستش؟
سلام خسته نباشید من ۲ ماه پیش واکسن هاری تزریق کردم ۲ دوز در یک روز هر دو دوز هم هاری بود
به علت مشکل نداشتن حیوان باقی تزریق نکردم آیا مشکلی پیش میاد ؟
و اینکه در ویدئو تزریق واکسن هاری دیدم زیر پوست بازو زدن ولی مرکز بهداشت من رفتم سوزن کاملا داخل بازو بنده کرد و تزریق کرد آیا این درسته ؟
و از جای هم شنیدم واکسن ها جدید از هند میاد آیا واکسن ها مطمعن هستند؟
سلام خسته نباشید لطفا به سوالم جواب بدین
من قبلا ۳ دوز کامل واکسن هاری دریافت کردم۲ دوز هم یاد آور بهم گفتن تا ۲۴ مرداد ایمنی دارم
امروز داشتم به گربه غذا میدادم احساس کردم دستم خورد به دهنش و دستمو به چشم و دهنم زدم ممکنه هاری بگیرم یا ایمنی دارم؟
سلام وقت بخیر
خیر، در این شرایط احتمال انتقال هاری وجود ندارد.
ضمنا ایمنی نیز دارید تا آخر عمر و فقط در مواقع گزش شدید به مراکز بهداشت مراجعه کنید.
سلام
یکی از دوستان ک سگ گاز گرفته بود زخم رو شستیم بنظرتون ما که فقط دست به زخم زدیم هم باید چاکسن بزنیم
سلام
خیر.
سلام وقت بخیر .
امروز ماشینو پارک کردم زیرش آب میچکید . رفتم دست زدم به اون آبای زیر ماشین که ببینم آب بنزین چیه . بعد با همون دست نشستم تو ماشین بعد ۲ دقیقه و کمی بیسکوئیت خوردم با همون دست نشسته . اونجا محل تردد گربه هاست . میخواستم ببینم موردی نداره نیاز به واکسن یا کاری نیست . انگشتم و لثم جفتش زخم بود
سلام وقت بخیر
خیر در این شرایط احتمال انتقال هاری وجود ندارد.
اما بهتر است موارد بهداشتی را تا حد امکان رعایت کنید.
سلام پسر من یه سگ ژرمن دارد یه خراش سطحی دستش به دندون سگ گرفته یه دور واکسن هاری زدم آیا دیگه لازم بزنه یا نه لطفا راهنمایی کنید
خیر نیازی به اقدام بیشتر نیست.
سلام اقای دکتر من دخترم دوماه پیش یه سگ خونگی صورتشو چنگ زد البته پیشش نبودم نفهمیدم چنگه یا گازه تا اومدم صاحب سگه سگشو برده بود منم زود دخترم رو بردم بیمارستان هم جای زخم رو واکسن زدن هم دو طرف بازوهاشو چند روز بعدش هم دوباره فرستادمش بازم تزریق کردن براش واکسن رو الان بهداشت ول کن نیست هی میگن باز باید بیاد بزنه به نظر شما همینا که زد کافی نیستن
دوره واکسیناسیون به طور کامل باید انجام بشه