ویروس HIV چیست؟ راه‌های انتقال و پیشگیری از آن

زمان مطالعه این مطلب: 6 دقیقه

بیماری ایدز (AIDS) به معنی سندرم نقص ایمنی اکتسابی است. این بیماری ناشی از ویروسی به نام HIV است. در برخی موارد این بیماری ممکن است تا ده سال فاصله زمانی دوره کمون یا نهفتگی داشته باشد. آیا ویروس HIV درمان دارد؟ علائم این ویروس چیست؟ این بیماری از چه طریقی منتقل می‌شود؟ در این مقاله از مجله سلامت کیوان  به پاسخ این سوالات می‌‌پردازیم.

ویروس HIV چیست؟

ویروس (HIV) ویروسی است که سبب ایجاد بیماری ایدز می‌شود؛ از آنجا که ویروس HIV به تدریج سلول‌های CD4 را از بین می‌برد، در صورت ابتلا به این ویروس، سیستم ایمنی متلاشی شده و موجب ایجاد عفونت‌هایی مرگبار و ایجاد بعضی از انواع سرطان‌ها می‌شود. از همین رو توصیه می‌شود که، افراد هنگام رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنند. زیرا شایع ترین راه انتقال این ویروس از طریق رابطه جنسی می‌باشد.

بیشتر بخوانید: رابطه سرطان و HIV؛ آیا ایدز خطر سرطان را افزایش می دهد؟

تفاوت ایدز و ویروس HIV چیست؟

معمولا HIV و ایدز در بسیاری از مواقع به جای یکدیگر برای توصیف یک بیماری به کار برده می‌شوند، در حالی که HIV یک ویروس است، که می‌تواند منجر به یک بیماری به نام ایدز شود. داشتن ویروس HIV، لزوما به معنی آن نیست که این ویروس پیشرفت خواهد کرد و به ایدز تبدیل خواهد شد.

علائم ویروس HIV

نشانه‌های عفونت حاد HIV که طی هفته‌های نخست عفونت بروز می‌کند و اغلب با آنفولانزا اشتباه گرفته می‌شود، عبارت‌اند از :

• تب
• سردرد
• سرفه و گلو درد
• دردهای عضلانی و مفصلی
• اسهال و استفراغ
• زخم‌های دهانی
• گلو درد به صورت مداوم
• کاهش وزن غیرطبیعی
• تورم غدد لنفاوی
• ضعف سیستم ایمنی
• لکه‌های قرمز بر روی پوست

راه‌های انتقال HIV

ویروس HIV از طریق راه‌های مختلفی منتقل می‌شود، برخی از شایع ترین راه‌های انتقال ویروس HIV شامل موارد زیر است که در ادامه به بررسی هریک از آن‌ها می‌پردازیم.

رابطه جنسی – راه‌های انتقال HIV

HIV در مایعات جنسی افراد مبتلا به این ویروس وجود دارد. این مایعات در مرد شامل مایع منی و مایعاتی هستند که قبل از ارضا جنسی و در حین رابطه ی جنسی از آلت وی، خارج می‌شوند. در زنان، اچ آی وی در مایعات مهبلی وجود دارد؛ مایعاتی که توسط مهبل برای تسهیل رابطه جنسی تولید می­‌شوند.

اگر یک مرد مبتلا به اچ آی وی بدون استفاده از کاندوم با یک زن رابطه ی جنسی برقرار کند، این ویروس می‌تواند از طریق پوشش داخلی مهبل، گردن رحم و رحم به بدن زن وارد شود. اگر زن در داخل یا دور مهبل خود بریدگی یا زخم داشته باشد، خطر انتقال اچ آی وی افزایش می یابد.

هر گونه تماس با خون در طول رابطه‌ی جنسی خطر ابتلا را افزایش می دهد. به عنوان مثال اگر رابطه جنسی در زمان قاعدگی برقرار شود، ممکن است درون مهبل زن خون وجود داشته باشد. برخی از بیماری‌های مقاربتی مانند زگیل تناسلی یا سوزاک خطر انتقال اچ آی وی را افزایش می‌دهند.

رابطه جنسی مقعدی – راه‌های انتقال HIV

رابطه مقعدی نسبت به رابطه جنسی مهبلی، خطر بیشتری در انتقال HIV دارد زیرا، پوشش داخلی مقعد از پوشش داخلی مهبل نازک تر است، بنابراین در حین رابطه جنسی امکان آسیب به آن بیشتر است. هر گونه تماس با خون در حین رابطه جنسی خطر ابتلا را افزایش می‌دهد.

رابطه جنسی دهانی – راه‌های انتقال HIV 

همانطور که قبلا به آن اشاره کردیم، تنها عامل مشترک در بین بیماری‌های مقاربتی راه‌های انتقال آن‌ها است. ویروس HIV از طریق هر نوع رابطه جنسی محافظت نشده قابلیت انتقال دارد. پس ویروس نه تنها از طریق رابطه جنسی واژینال و رابطه مقعدی ممکن است فرد را آلوده کند، بلکه قابلیت بیمار کردن شریک جنسی را از طریق رابطه دهانی نیز دارد.

 مادر به کودک – راه‌های انتقال HIV

بيشترين احتمال انتقال این ویروس از طریق مادر آلوده به کودک او است که، در اواخر زمان بارداری و خصوصا هنگام زايمان و هنگام شيردهی اتفاق می‌افتد. براي پيشگيری از انتقال از اين طريق به زنان HIV مثبت توصيه می‌شود که، باردار نشوند. درصورت بروز حاملگي از ماه چهارم بارداري پيشگيری انجام شده و زايمان نيز به صورت سزارين انجام خواهد شد.

چون ويروس HIV ازطريق شيردهی نيز به نوزاد منتقل مي شود، نوزادان مادران آلوده به این ویروس با شير خشک تغذيه خواهند شد و بلافاصله پس از تولد تحت درمان و پيشگيری قرار خواهد گرفت.

سوزن و سرنگ مشترک – راه‌های انتقال HIV

خطر قرار گرفتن در معرض اچ آی وی در افرادی که مواد تزریق می‌کنند، بسیار بالاست. استفاده از سرنگ و سوزن مشترک ضد عفونی نشده، خطر انتقال ویروس هایی مانند اچ آی وی و هپاتیت C که از طریق خون منتقل می‌شوند، را به شدت افزایش می‌دهد. ضد عفونی کردن وسایل تزریق بعد از هر بار استفاده، خطر انتقال را پایین آورده اما آن را کاملا از بین نمی‌برد.

خالکوبی غیر بهداشتی – راه‌های انتقال HIV

هر چیزی که باعث ورود خون یک فرد دیگر به جریان خون شما شود خطرناک است. اگر ابزارها استریل نشوند، در صورتی که فرد قبلی که از آن‌ها استفاده کرده است، به HIV مبتلا بوده باشد، خطر انتقال این ویروس به فرد بعدی از طریق خالکوبی وجود دارد.

HIV از راه‌های زير قابل سرايت نيست

بر خلاف تصور عموم مردم این ویروس از طریق روش‌های زیر انتقال پیدا نمی‌کند:

• تماس معمولی افراد در منزل يا اجتماع با بيمار
• دست دادن
• استفاده از وسايل غذا خوری مشترک مانند بشقاب، ليوان، قاشق و چنگال و…
• استفاده از استخر هاي عمومی و يا توالت عمومي
• آغوش گرفتن و يا بوسيدن صورت
• عطسه و سرفه
• دستگيره درب ، گوشي تلفن و ميله اتوبوس
• استفاده از البسه دست دوم
• آب و غذا
• تماس با اشک و عرق بيمار
• استفاده از وسيله نقليه مشترک
• نیش حشرات

راه‌های تشخیص ویروس HIV

سه نوع آزمایش برای تشخیص این ویروس وجود دارد که، در ادامه به بررسی هر یک از آن‌ها می‌پردازیم.

• آزمایش نوکلئیک اسید (NAT): این آزمایش ماده ژنتیکی ویروس در خون بیمار را شناسایی می‌کند. با استفاده از این روش وجود ویروس HIV و همچنین بار ویروس مشخص می‌شود. برای نمونه گیری، نیاز به خونگیری از فرد می‌باشد. آزمایش نوکلئیک اسید با یک روش آزمایش ملکولی به نام PCR انجام می‌شود.

• آزمایش آنتی بادی: آنتی بادی پادتن تولید شده توسط سلول‌های ایمنی که با آنتی ژن ویروس برخورد و عامل خارجی را شناسایی کردند را در خون شناسایی می‌کند.

• آزمایش آنتی ژن: ژن (پروتئین های موجود در سطح ویروس) برای یافتن ویروس HIV در خون و مایعات فرد بیمار به کار می‌رود. آزمایش آنتی ژن هم با نمونه گیری از خون و هم با استفاده از کیت‌های خاص انجام می‌شود.

در آزمایشگاه تخصصی ویروس شناسی کیوان تمامی آزمایشات با بالاترین کیفیت و دقت برای تشخیص ویروس HIV قابل انجام است. جهت دریافت مشاوره و درخواست تست با این شماره تماس بگیرید: 02191071292

مطلب مرتبط: تفسیر آزمایش ایدز

درمان ویروس HIV

در حال حاضر هیچ واکسن و درمانی برای این بیماری وجود ندارد، اما داروهایی هستن که می‌توانند به طور چشم گیری روند این بیماری را کمتر کنند.

در واقع درمان ویروس HIV با ترکیبی از داروهای خوراکی که به آن‌ها درمان ضد رتروویروسی (ART) نیز گفته می‌شود انجام می‌شود، البته منظور از درمان کنترل و جلوگیری از تکثیر بیشتر این بیماری است و همانطور که قبلا به آن اشاره کردیم متاسفانه هیچ‌گونه درمان مشخصی برای این بیماری کشف نشده است.

راه‌های پیشگیری از ابتلا به ویروس HIV

در حـال حاضر، هیچ واکسنی برای جلوگیری از انتقال بیماری ایدز وجود ندارد، اما می‌توانید با کمک روش‌های زیر، احتمال ابتلا به این بیماری را تا حد زیادی کاهش دهید.

• رایج‌ترین راه انتقال اچ آی وی رابطه جنسی مقعدی یا واژینال بدون کاندوم است توصیه می‌شود پیش از شروع رابطه، خودتان و شریک زندگی‌تان آزمایش ایدز بدهید و از نظر سایر عفونت‌های مقاربتی (STI) بررسی شوید.
• ویروس HIV از طریق خون منتقل می‌شود؛ پس از به اشتراک گذاشتن سوزن یا سایر وسایل شخصی که با خون تماس دارند، خودداری کنید.
• شرکای جنسی خود را محدود کنید و به رابطه با یک شخص پایبند بمانید.
• برای انجام تتو و مواردی از این دست، به مراکز معتبر مراجعه کنید.

مطالب مرتبط:

• تریکومونیازیس چیست؟
• سرطان مهبل یا فرج چیست؟
• سرطان آلت تناسلی، علائم و روش‌های درمان
• خشکی دهان نشانه چیست؟

کلام آخر

ویروس (HIV) ویروسی است که سبب ایجاد بیماری ایدز می‌شود؛ از آنجا که ویروس HIV به تدریج سلول‌های CD4 را از بین می‌برد، در صورت ابتلا به این ویروس، سیستم ایمنی متلاشی شده و موجب ایجاد عفونت‌هایی مرگبار و ایجاد بعضی از انواع سرطان‌ها می‌شود. معمولا HIV و ایدز در بسیاری از مواقع به جای یکدیگر برای توصیف یک بیماری به کار برده می‌شوند، در حالی که HIV یک ویروس است، که می‌تواند منجر به بیماری ایدز شود همچنین در حـال حاضر، هیچ درمانی بیماری ایدز وجود ندارد، اما می‌توان با کمک برخی داروها روند این بیماری را کمتر کرد.