فیستول مقعدی علائم و درمان آن

زمان مطالعه این مطلب: 5 دقیقه

فیستول مقعدی یک بیماری عفونی مقعد و نشیمنگاه است. اگر مقعد آبسه کند و به موقع درمان نشود به این نوع فیستول تبدیل می‌شود. این بیماری با معاینه پزشک تشخیص داده شده و با اینکه درمان دارویی ندارد اما با روش‌هایی مانند لیزر و جراحی قابل درمان است. اگر نیازمند اطلاعاتی در مورد فیستول مقعد هستید، این مقاله از مجله سلامت کیوان تمام اطلاعات مورد نیاز را در اختیارتان قرار داده است.

فیستول مقعدی چیست؟

فیستول به یک اتصال و ارتباط غیر طبیعی بین دو بافت بدن گفته می‌شود. فیستول انواع گوناگونی دارد که در زیر شایع ‌ترین آن‌ها را نام برده‌ایم:

• فیستول مقعدی
• فیستول ماهیچه ‌ای
• فیستول مجاری ادراری
• فیستول تنفسی
• فیستول تناسلی
• فیستول گوارشی
• فیستول چشمی
• فیستول سینوسی

شایع ‌ترین فیستول، فیستول از نوع مقعدی آن می‌باشد. این فیستول یک اتصال غیر طبیعی مانند تونلی کوچکی است که یک آبسه یا حفره عفونی در مقعد را به سوراخی روی پوست اطراف مقعد متصل می‌کند. درست در داخل مقعد تعدادی غدد کوچک قرار گرفته اند که وظیفه ساخت مخاط را به عهده دارند. گاهی اوقات، این غدد مسدود می‌شوند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، تجمع باکتری باعث ایجاد یک کیسه متورم از بافت و مایع عفونی می‌شود. پزشکان به این حالت آبسه می‌گویند. حدود نیمی از این آبسه‌ها ممکن است به فیستول مقعدی تبدیل شوند.

علت ابتلا به فیستول مقعدی چیست؟

علت اصلی ایجاد این نوع فیستول گرفتگی غدد مقعد و آبسه در این ناحیه است. سایر شرایط که با احتمال کمتری می‌توانند باعث ایجاد فیستول از نوع مقعدی شوند عبارتند از:

• بیماری کرون (یک بیماری طولانی مدت که در اثر ابتلا به ای بیماری سیستم گوارشی شما ملتهب می‌شود)
• پرتو درمانی
• وارد شدن ضربه
• اسهال مزمن
• بیماری‌های قابل انتقال جنسی مانند سیفلیس یا کلامیدیا
• دیورتیکولیت (بیماری که در اثر آن کیسه‌های کوچک در روده بزرگ ایجاد شده و ملتهب می‌شوند)
• سرطان
• هیدرادنیت چرکی (یک بیماری پوستی طولانی مدت که باعث آبسه و زخم می‌شود)
• عفونت با سل یا ویروس اچ آی وی
• عارضه جراحی در نزدیکی مقعد

اگر دچار آبسه شده باشید 50 درصد احتمال دارد به فیستول تبدیل شود.⁽¹⁾ حتی اگر این آبسه به خودی خود تخلیه شود باز هم احتمال گسترش بیماری و تبدیل آن به فیستول وجود دارد.

علائم فیستول مقعدی چیست؟

فیستول مقعدی علائم مختلفی دارد. توصیه می‌کنیم در صورت مواجه شدن با هر علامت غیر معمول به پزشک مراجعه نمایید. علائم و نشانه‌های این نوع فیستول عبارتند از:

• آبسه‌های مقعدی مکرر
• درد و تورم در اطراف مقعد
• تخلیه خونی یا بدبو (چرک) از سوراخ‌ ایجاد شده اطراف مقعد. (درد ممکن است پس از تخلیه فیستول کاهش یابد)
• تحریک پوست اطراف مقعد در اثر ایجاد فیستول
• درد همراه با دفع مدفوع
• خونریزی
• تب، لرز و احساس خستگی عمومی

بیشتر بخوانید:

• آیا رابطه مقعدی باعث ایجاد بیماری می‌شود؟
• علت خونریزی از واژن و درمان آن
• علت خونریزی از مقعد و درمان آن
• بواسیر؛ از علت تا تشخیص و روش درمان
• علت و درمان شقاق یا زخم مقعدی چیست؟

فیستول مقعدی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک معمولاً می‌تواند این بیماری را با بررسی ناحیه اطراف مقعد تشخیص دهد. معمولاً پزشک با دیدن علائم در ابتدا به دنبال سوراخی (مجرای فیستول) روی پوست خواهد بود. سپس سعی می‌کند میزان عمق مجرا و جهت آن را تعیین کند. در بسیاری از موارد، نشان و سوراخی که نشان دهنده وجود فیستول مقعد است وجود خواهد داشت.

برخی از فیستول‌ها ممکن است روی سطح پوست قابل مشاهده نباشند. در این مورد، ممکن است نیاز به انجام معاینات و آزمایشات اضافی مانند موارد زیر باشد.

• معاینه فیزیکی رکتوم (قسمت انتهایی روده به طول 12 تا 15 سانتی‌متر که به مقعد ختم می‌شود) با انگشت
• انوسکوپی (روش معاینه سرپایی است که در آن از ابزار خاصی برای دیدن و معاینه رکتوم استفاده می‌شود)
• پروکتوسکوپی (استفاده از یک تلسکوپ ویژه با یک نور در انتهای آن برای مشاهده داخل مقعد)
• سونوگرافی
• اسکن ام آر آی یا سی تی اسکن

اگر فیستول پیدا شود، پزشک ممکن است بخواهد آزمایش‌های بیشتری را انجام دهد تا ببیند آیا این مریضی به بیماری کرون(یک بیماری التهابی روده) مرتبط است یا خیر. حدود 25 درصد از افراد مبتلا به بیماری کرون دچار فیستول می‌شوند.⁽²⁾ آزمایش خون، عکسبرداری با اشعه ایکس و کولونوسکوپی از جمله آزمایشات تکمیلی برای تشخیصی بهتر هستند.

فیستول مقعدی چگونه درمان می‌شود؟

جراحی تقریباً به عنوان راه حلی همیشگی برای درمان این نوع فیستول تجویز می‌گردد. هدف جراحی از بین بردن این فیستول است به صورتی که به عضلات اسفنکتر مقعد آسیب وارد نشود. عضلات اسفنکتر عضلات حلقوی منقبض و منبسط کننده مقعد هستند که در صورت آسیب دیدن باعث بی اختیاری در دفع مدفوع می‌شود. روش‌های اصلی درمان این نوع فیستول در ادامه آورده شده است.

بیشتر بخوانید:

• عکس زگیل تناسلی در مردان و زنان؛ علائم، پیشگیری و درمان
• تبخال تناسلی؛ علائم و درمان و تفاوت آن با زگیل تناسلی
• درمان زگیل تناسلی با لیزر هزینه، مزایا و معایب
• کرایو یا فریز زگیل تناسلی: درمان با روش انجماد و فریز کردن
• ویروس HPV، انواع، بیماری‌زایی و راه انتقال

فیستولوتومی

رایج‌ترین نوع جراحی فیستول مقعد، فیستولوتومی است. در این روش طول فیستول را می‌برند تا به یک زخم تبدیل شود و به همان صورت بهبود یابد. این روش معمولاً فقط برای فیستول‌هایی مناسب است که به طور عمده از عضلات اسفنکتر عبور نمی‌کنند، زیرا خطر ابتلا بی اختیاری مدفوع در این موارد کمتر است.

تکنیک ستون

اگر فیستول از بخش قابل توجهی از عضلات اسفنکتر مقعد عبور کرده باشد، ممکن است این تکنیک مورد استفاده قرار بگیرد. در این روش قطعه‌ای از نخ جراحی برای چند هفته در فیستول باقی می‌ماند. بدین صورت بدون بریدن ماهیچه‌های اسفنکتر درمان انجام می‌شود.

روش فلپ پیشرفته

در صورت خطرناک بودن روش‌ فیستولوتومی از روش فلپ پیشرفته استفاده می‌شود. در این روش فیستول بریده یا خراشیده می‌شود و سوراخی که وارد روده شده با یک فلپ بافتی که از داخل راست روده گرفته شده است، پوشانده می‌شود.

روش بستن لوله فیستول یا (LIFT)

روش بستن لوله فیستول بین اسفنکتریک (LIFT) درمانی برای فیستول‌هایی است که از ماهیچه‌های اسفنکتر مقعدی عبور می‌کنند. این روش در مواردی استفاده می‌شود که فیستولوتومی بسیار خطرناک است. این نوع درمان تا کنون نتایج امیدوارکننده ‌ای به دنبال داشته است، اما تنها چند سالی است که مورد استفاده قرار گرفته است. بنابراین تحقیقات بیشتری برای تعیین میزان عملکرد آن در کوتاه‌ مدت و بلند مدت لازم است.

روش آندوسکوپی

در آندوسکوپی یک آندوسکوپ (لوله ‌ای با دوربینی در انتهای آن) در فیستول قرار می‌گیرد. سپس یک الکترود از داخل آندوسکوپ عبور داده شده و برای بستن و مسدود کردن فیستول استفاده می‌گردد.

جراحی لیزر

درمان فیبر لیزری از یک پرتو لیزر کوچک برای برای بستن و مسدود کردن کردن فیستول استفاده می‌کند.

چسب فیبرین

درمان با چسب فیبرین در حال حاضر تنها گزینه غیرجراحی فیستول از نوع مقعدی آن است. در این روش چسبی مخصوص به فیستول تزریق می‌شود به صورتی که آن را کاملاً می‌بندد.

همچنین شیاف آنتی هموروئید یکی از روش های درمان فیستول مقعدی است که در صورت تمایل میتوانید بیشتر درباره آن بخوانید.

نتیجه گیری

• فیستول در ناحیه مقعد شایع‌ ترین نوع فیستول است.
• این نوع فیستول عفونت از داخل مقعد را به سطح پوست انتقال می‌دهد.
• درمان فیستول مقعدی برای رسیدن به نتیجه قطعی با جراحی صورت می‌گیرد.
• این بیماری بدون درمان مناسب علائم آن بهبود پیدا نمی‌کند.