علت سوزش معده و سر دل چیست؟ + بهترین درمان سوزش معده

زمان مطالعه این مطلب: 8 دقیقه

سوزش معده و سر دل اغلب احساسی ناراحت کننده در قفسه سینه است. سوزش سر معده و سردل معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که اسید معده به سمت مری حرکت می‌کند. از شایع‌ترین علائم سوزش سر معده و سردل احساس سوزش در قفسه سینه، اطراف قلب و گلو است. در این مقاله از مجله سلامت کیوان همراه ما باشید تا به علائم و عوارض ناشی از سوزش سر دل و معده بپردازیم.

سوزش معده و سر دل چیست؟

سوزش سر دل و سر معده معمولا احساس سوزشی است که در قلب، و اغلب در قفسه سینه احساس می‌شود و باعث نگرانی شما شود، اما اینطور نیست. در واقع محل سوزش در مری شما، و در لوله بلع است که در کنار قلب شما قرار دارد. گفته شد که احساس سوزش و درد به دلیل برگشت اسید از معده شما ایجاد می‌شود. توجه داشته باشید که سوزش سر معده یک نشانه موقتی برای بسیاری از افراد و یک بیماری مزمن برای دیگران است. زمانی که سوزش سر دل و معده مزمن باشد، ممکن است به بیماری رفلاکس معده (GERD) مبتلا باشید.

علائم سوزش معده و سردل

به گزارش موسسه ملی دیابت و بیماری‌های گوارشی و کلیوی (NIDDK) شایع‌ترین علامت سوزش معده و سر دل، احساس سوزش در قفسه سینه، اطراف قلب و گلو یا یک درد ناراحت کننده یا سوزاننده در وسط قفسه سینه است. همچنین افراد مبتلا به این عارضه ممکن است علائم زیر را نیز تجربه کنند:

• احساس سوزش در گلو
• سرفه
• حالت تهوع
• گرفتگی صدا
• پوسیدگی دندان‌ها
• بوی بد دهان
• فشار یا درد پشت استخوان سینه
• به سختی آب دهان را قورت دادن
• بدتر شدن درد پس از دراز کشیدن یا خم شدن
• طعمی اسیدی، ترش یا تلخ در دهان

سوزش معده چقدر طول می‌کشد؟

سوزش معده و سر دل می‌تواند افراد را به طور متفاوتی تحت تاثیر قرار دهد. به طور کلی علائم سوزش معده مدت کوتاهی پس از غذا خوردن آغاز می‌شود و می‌تواند از چند دقیقه تا چند ساعت یا حتی بیشتر طول بکشد. مدت زمانی که علائم سوزش معده و سر دل را تجربه می‌کنید به علت زمینه‌ای آن بستگی دارد. همچنین به این بستگی دارد که هنگام بروز اولین علائم چه کاری انجام می‌دهید. به عنوان مثال، گاهی اوقات علائم سوزش معده تا زمانی که بدن غذای محرک را هضم کند، ادامه می یابد. اگر آنتی اسیدهای OTC یا داروهای تجویزی را به عنوان بخشی از برنامه درمانی مصرف کنید، ممکن است مدت زمان کوتاه‌تری علائم سوزش معده را تجربه کنید.

علت سوزش معده و سر دل

سوزش معده و سر دل معمولاً زمانی رخ می‌دهد که محتویات معده به مری برگردد. مری لوله ای است که غذا و مایعات را از دهان به معده می‌برد. مری شما در نقطه‌ای به نام اسفنکتر تحتانی مری به معده شما متصل می‌شود. اگر اسفنکتر تحتانی مری به درستی کار کند، زمانی که غذا از مری خارج شده و وارد معده می‌شود، راه برگشت اسید معده بسته می‌شود. در برخی افراد این دستگاه به درستی عمل نمی‌کند یا ضعیف می‌شود و منجر به نشت محتویات معده به مری می‌شود. اسیدهای معده می‌توانند مری را تحریک کرده و علائم سوزش معده را ایجاد کنند. این وضعیت به عنوان رفلاکس معده نیز شناخته می‌شود.

برخی از شرایط و عوامل احتمالی دیگری نیز وجود دارد که ممکن است موجب سوزش معده شوند که عبارتند از:

فتق هیاتال – علت سوزش معده

فتق هیاتال زمانی اتفاق می‌افتد در آن سوراخ هیاتال بزرگ شده و در نتیجه بخشی از معده وارد حفره توراسیک میشود.

بارداری – علت سوزش معده

براساس گفته برخی محققان، سوزش معده بارداری، به ویژه در سه ماهه سوم بارداری شایع است. سوزش معده در بارداری اغلب به دلیل رشد جنین و تغییرات هورمونی رخ می‌هد و در اکثر موارد پس از زایمان برطرف خواهد شد. بیشتر بخوانید: علائم بارداری چیست؟

سیگار کشیدن – علت سوزش معده

سیگار کشیدن با افزایش احتمال ابتلا به بیماری رفلاکس معده به مری ارتباط ضعیفی دارد. شایان ذکر است افرادی که سیگار را ترک کرده یا آن را کاهش داده‌اند، کاهش علائم سوزش سر دل را تایید کرده‌اند.

اضافه وزن – علت سوزش معده

به گفته پزشکان، چاقی یا داشتن اضافه وزن یکی از عوامل مهم ابتلا و بروز سوزش سردل و سوزش سر معده است. با کاهش وزن می‌توان این عارضه را بهبود داد.

استرس و اضطراب – علت سوزش معده

یکی دیگر از عواملی که باعث سوزش سر معده و دل می‌شود استرس و اضطراب است. تحریک ناشی از استرس و اضطراب باعث ترشحات هورمون‌ها و میانجی‌هایی بین دستگاه گوارش و سیستم عصبی مغز می‌شود و باعث ایجاد احساس ناراحتی در معده می‌شود.

اگر علائم سوزش معده و سر دل را دارید، ممکن است متوجه شوید که برخی غذاها و نوشیدنی‌ها می‌توانند علائم شما را تشدید کنند. این موارد ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• نوشیدنی‌های گازدار
• شکلات
• میوه‌هایی از خانواده مرکبات
• گوجه فرنگی و محصولات مبتنی بر گوجه فرنگی
• نعناع
• غذاهای سرخ شده
• غذاهای پرچرب
• غذاهای ادویه دار
• نوشیدنی‌های الکلی

سایر محرک‌هایی که می‌توانند علائم سوزش معده را تشدید کنند عبارتند از:

• خوردن یک وعده غذایی حجیم
• بلافاصله بعد از خوردن غذا دراز کشیدن
• پوشیدن لباس های تنگ

بیشتر بخوانید:

• علائم سرطان معده چیست؟ آیا سرطان معده قابل درمان است؟
• علت سوزش قفسه سینه چیست؟ آیا خطرناک است؟
• کرونا و مشکلات گوارشی همراه با آن

تشخیص سوزش معده

پزشکان معمولاً سوزش معده را بر اساس علائم و سابقه پزشکی شما تشخیص می‌دهند. پزشکان می‌توانند یک برنامه درمانی را برای کنترل علائم شما توصیه کنند. در صورتی که تغییر در سبک زندگی و مصرف داروهای بدون نسخه علائم شما را کاهش نداد، ممکن است نیاز به مراجعه مجدد به پزشک داشته باشید. به این دلیل که ممکن است نشانه این باشد که شما یک عارضه جدی تری به نام رفلاکس معده دچار شده اید.⁽¹⁾

یکی از علائم سوزش معده، رفلاکس مزمن است که نسبتاً بیماری شایعی است. چاقی و اضافه وزن، سیگار کشیدن و قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آلاینده‌ها و آلودگی هوا خطر ابتلا به این عارضه را تشدید می‌کنند. برای تشخیص ریفلاکس مزمن معده، پزشک تاریخچه پزشکی شما را مورد بررسی قرار می‌دهد و از شما در مورد علائمی که دارید سوال می‌کند. همچنین برای بررسی دقیق‌تر پزشکان ممکن است انجام برخی آزمایش‌ها را نیز تجویز کنند که شامل موارد زیر می‌باشند:

• آزمایش بررسی اسید معده

پزشک شما یک لوله کوچک را از طریق بینی به مری شما منتقل خواهد کرد. یک سنسور در نوک لوله میزان اسید معده را در مری شما اندازه گیری می کند.

• آزمایش آندوسکوپی

در طی آندوسکوپی، پزشک شما یک لوله کوچک مجهز به دوربین را از گلوی شما به معده شما منتقل می‌کند تا زخم مری یا پوشش معده شما را بررسی کند.

• مانومتری مری

پزشک شما یک لوله از طریق بینی به مری شما وارد می‌کند تا انقباضات مری شما را در هنگام بلعیدن اندازه گیری کند.

بسته به تشخیص شما، پزشکان می‌توانند گزینه‌های درمانی را در اختیار شما قرار دهند تا به کاهش یا از بین بردن علائم سوزش معده و سر دل شما کمک کنند.

درمان سوزش معده و سر دل

اگر گاهی علائم سوزش معده و سر دل را تجربه می‌کنید، ترکیبی از تغییرات در سبک زندگی و داروها می‌توانند به کاهش علائم شما کمک کنند. تغییرات در سبک زندگی مانند حفظ وزن متوسط می‌توانند به کاهش علائم سوزش معده و سر دل در شما کمک کند. برخی توصیه‌های دیگر جهت کاهش علائم سوزش معده و سر دل و معده عبارتند از:

• اجتناب از غذاهایی که علائم شما را تحریک می‌کنند.
• پوشیدن لباس‌های گشاد
• پرهیز از دراز کشیدن، درست بعد از غذا خوردن

داروهای غیر تجویزی (OTC) اغلب می‌توانند برای درمان سوزش معده و سر دل استفاده شوند. برخی از این داروها عبارتند از:

آنتی اسید برای درمان سوزش معده

این داروها به خنثی سازی اسید معده کمک می‌کنند. آنتی اسیدها می‌توانند تسکین سریعی برای علائم سوزش سر دل و معده فراهم کنند. آنتی اسیدهای رایج عبارتند از:

• میلانتا
• روژه ها
• تامس
• گاویسکون

آنتی اسیدها به خنثی کردن اسیدی که معده شما می‌سازد کمک می‌کنند. این نوع داروها به طور سریع و کوتاه مدت علائم سوزش معده و سر دل را تسکین می‌دهند. توجه داشته باشید آنتی اسیدها برای استفاده روزانه در نظر گرفته نشده‌اند. شما باید بلافاصله پس از غذا خوردن یا زمانی که علائم را تجربه کردید، آنتی اسیدها مصرف کنید.

آنتی‌اسیدها معمولا بی خطر تلقی می‌شوند، اما ممکن است باعث برخی عوارض جانبی مانند اسهال یا یبوست شوند. دقت کنید که دستورالعمل های تایین شده برای مصرف این نوع داروها را رعایت کنید و از مصرف بیش از حد آنتی‌اسیدها خودداری کنید. اگر سوالی در مورد استفاده از آنتی اسیدها دارید یا اینکه پس از مصرف آن ها عوارضی را تجربه می کنید، با دکترتان صحبت کنید.⁽²⁾

مسدود کننده هیستامین برای درمان سوزش معده

مسدود کننده‌های هیستامین-2 (H2) میزان اسیدی که معده تولید می‌کنند را کاهش می‌دهند. این مسدود کننده‌ها عبارتند از:

• سایمتیدین (تاگامت HB)
• فاموتیدین (Pepcid Complete یا Pepcid AC)
• نیزاتیدین (Axid AR)

بازدارنده پمپ پروتون برای درمان سوزش معده

PPIs ها میزان اسید معده را کاهش می‌دهند. آنها همچنین می‌توانند به بهبود بافت آسیب دیده در مری شما کمک کنند. برخی آنها عبارتند از:

• لانزوپرازول (Prevacid 24 HR)
• اسموپرازول (Nexium 24 HR)
• امپرازول منیزیم (پریلوسک)
• امپرازول و بی کربنات سدیم (زگرید)

اگرچه این داروها می‌توانند مفید باشند، اما ممکن است عوارض جانبی داشته باشند. به گفته برخی محققان، برخی از این داروها می‌توانند باعث یبوست یا اسهال شوند. همچنین این داروها ممکن است باعث سردرد یا ناراحتی معده شوند. بهتر است قبل از مصرف این داروها با پزشک در مورد هر دارویی که مصرف می‌کنید مشورت کنید تا ببینید آیا شما در معرض خطر هر گونه تداخل دارویی هستید یا خیر.

اگر داروهای غیر تجویزی (OTC) علائم شما را تسکین نمی‌دهند، پزشک شما ممکن است بتواند نسخه‌های قوی‌تری از این داروها را تجویز کند. آنتی اسیدها به خنثی کردن اسیدی که معده شما می‌سازد کمک می‌کنند. این نوع داروها به طور سریع و کوتاه مدت علائم سوزش معده و سر دل را تسکین می‌دهند. توجه داشته باشید آنتی اسیدها برای استفاده روزانه در نظر گرفته نشده‌اند. شما باید بلافاصله پس از غذا خوردن یا زمانی که علائم را تجربه کردید، آنتی اسیدها مصرف کنید.

توجه داشته باشید که داروهای ذکر شده فقط برای آشنایی شما با آنها آورده شده است. از مصرف خودسرانه داروها بدون تجویز پزشک اکیداً خودداری نمائید. مجله سلامت کیوان هیچگونه مسئولیتی در قبال عوارض مصرف داروهای ذکر شده نخواهد داشت.

زمان مراجعه به پزشک برای سوزش سر دل

بسیاری از افراد گاهی اوقات سوزش معده و سردل را تجربه می‌کنند. با این‌حال، اگر بیش از دو بار در هفته دچار سوزش سردل می‌شوید یا اگر علائم سوزش سر دل شما بهبود نمی‌یابد، باید به پزشک مراجعه کنید. عدم بهبود علائم سوزش معده و سر دل می‌توانند نشانه‌ای از یک وضعیت جدی‌تر باشد. سوزش سردل اغلب در کنار سایر بیماری‌های گوارشی مانند زخم معده، که زخم‌هایی در پوشش مری و معده هستند، رخ می‌دهد.

اگر این علائم را در کنار سوزش معده و سر دل دارید باید هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید:

• مشکل در بلع
• درد همراه با بلع
• مدفوع تیره، یا مدفوع خونی
• تنگی نفس
• سرگیجه
• سبکی سر
• عرق کردن هنگام درد قفسه سینه

سوزش معده و سر دل با حمله قلبی همراه نیست. با اینحال، افرادی که سوزش معده و سر دل دارند ممکن است احساس کنند که دچار حمله قلبی شده‌اند زیرا علائم آن می‌تواند بسیار مشابه با حمله قلبی باشد. بد نیست علائم حمله قلبی را نیز بدانید که به موقع عمل کنید:

• درد یا ناراحتی شدید در قفسه سینه
• به سختی نفس کشیدن
• احساس ضعف، سبکی در سر
• درد در ناحیه صورت و فک
• درد در ناحیه اطراف بازوها

اگر هرکدام از این علائم حمله قلبی را احساس کردید فورا با اورژانس تماس بگیرید.

کلام آخر

سوزش معده و سر دل معمولا احساس سوزشی است که در قلب، و اغلب در قفسه سینه احساس می‌شود، اما اینطور نیست. در واقع محل سوزش در مری شما، و در لوله بلع است که در کنار قلب شما قرار دارد. سوزش معده و سردل می‌تواند افراد را به طور متفاوتی تحت تاثیر قرار دهد. به طور کلی علائم سوزش سر دل و معده، مدت کوتاهی پس از غذا خوردن آغاز می‌شود و می‌تواند از چند دقیقه تا چند ساعت یا حتی بیشتر طول بکشد. بسیاری از افراد گاهی اوقات سوزش سر دل و معده را تجربه می‌کنند. با اینحال، اگر بیش از دو بار در هفته دچار سوزش معده و سر دل می‌شوید یا اگر علائم شما بهبود نمی‌یابد، باید به پزشک مراجعه کنید.