انواع هپاتیت، پیشگیری و راه های انتقال

زمان مطالعه این مطلب: 5 دقیقه

بزرگترین غده بدن انسان کبد نام دارد. کبد به صورت یک کارخانه شیمیایی است که تعداد زیادی از مواد درگیر در متابولیک را ساخته، ذخیره، تغییر و ترشح می‌کند. این ارگان کارکرد پیچیده‌ای دارد و اختلال آن بر روی تمام بدن اثر دارد. بعبارتی می‌توان گفت فعالیت تمامی ارگان‌های بدن انسان به سلامتی کبد بستگی دارد. هپاتیت بیماری است که موجب التهاب بافت کبد می‌شود. اما علائم هپاتیت، راه‌های انتقال، پیشگیری و درمان آن چگونه است؟ برای پاسخ به سوالات تا انتهای این مقاله از مجله سلامت کیوان همراه ما باشید.

هپاتیت چیست؟

هپاتیت یا به انگلیسی Hepatits به وضعیت التهابی کبد می‌گویند که عمدتاً توسط یکی از 6 ویروس هپاتیتی A، B، C، D، E و G ایجاد بیماری می‌کند و راه‌های انتقال گوناگونی دارد. عفونت ویروسی منجر به این بیماری می‌شود اما عوامل دیگری مانند مصرف برخی داروها، سموم و الکل نیز منجر به بیماری هپاتیت شوند. برخی افراد هنگام ابتلا علائم هپاتیت را مشاهده می‌کنند و در برخی افراد بدون علامت است⁽¹⁾.

علائم هپاتیت چیست؟

برخی از افراد مبتلا به هپاتیت هیچ علامتی ندارند، در حالی که برخی دیگر دچار زردی پوست، زردی چشم، کم اشتهایی، استفراغ، خستگی، درد شکم و اسهال می‌شوند.

هپاتیت اگر در عرض شش ماه برطرف شود حاد و اگر بیش از شش ماه طول بکشد مزمن است. هپاتیت حاد می‌تواند خودبه‌خود برطرف شود، به هپاتیت مزمن تبدیل شود یا (به ندرت) منجر به نارسایی حاد کبدی شود. هپاتیت مزمن ممکن است به سیروز (زخم شدن کبد)، نارسایی کبد و سرطان کبد تبدیل شود.

انواع مختلفی از بیماری هپاتیت از جمله هپاتیت ویروسی، هپاتیت خودایمنی، هپاتیت کبد چرب، هپاتیت الکلی و هپاتیت سمی وجود دارد. تنها نوعی از هپاتیت که از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود، هپاتیت‌های ویروسی است، اما نحوه انتقال این ویروس‌ها معمولا اشتباه تشخیص داده می‌شود.

راه های انتقال انواع هپاتیت کدام اند؟

در حال حاضر ۸ نوع ویروس هپاتیت شناخته شده‌ است. لذا براساس اهمیت 5 نوع از این ویروس که با حروف A، B، C، D و E نامگذاری شده‌اند توجه بیشتری دارند. در حالی که همگی باعث بیماری کبدی می‌شوند، همانطور که گفته شد روش‌های انتقال ویروس‌های هپاتیت متفاوت است.

ویروس هپاتیت A (HAV) در مدفوع افراد آلوده وجود دارد و اغلب از طریق مصرف آب یا غذای آلوده منتقل می‌شود. برخی از روابط جنسی نیز HAV را گسترش می‌دهند. عفونت‌ها در بسیاری از موارد خفیف هستند، اکثر افراد بهبودی کامل پیدا می‌کنند و از عفونت‌های HAV بیشتر مصون می‌مانند. با این حال، عفونت HAV نیز می‌تواند شدید و تهدید کننده زندگی در مناطقی از جهان که بهداشت ضعیفی دارند باشد. خوشبختانه واکسن هپاتیت برای جلوگیری از HAV در دسترس و موثر خواهد بود.

ویروس هپاتیت B (HBV) از طریق قرار گرفتن در معرض خون عفونی، مایع منی و سایر مایعات بدن منتقل می‌شود. HBV می‌تواند از مادر آلوده به نوزاد در زمان تولد یا از یک عضو خانواده به نوزاد در اوایل کودکی منتقل شود. در این نوع راه‌های انتقال هپاتیت همچنین ممکن است از طریق تزریق خون و فرآورده‌های خونی آلوده به HBV، تزریق‌های آلوده در طی اقدامات پزشکی و از طریق مصرف داروی تزریقی رخ دهد. HBV همچنین برای کارکنان مراقبت‌های بهداشتی که در حین مراقبت از بیماران مبتلا به HBV دچار جراحات تصادفی سوزن می‌شوند، ایجاد خطر می‌کند. واکسن‌های ایمن و موثر برای پیشگیری از HBV در دسترس هستند.

ویروس هپاتیتC (HCV) بیشتر از طریق قرار گرفتن در معرض خون عفونی منتقل می‌شود. این ممکن است از طریق انتقال خون و فرآورده‌های خونی آلوده به HCV، تزریق‌های آلوده در طی اقدامات پزشکی و از طریق مصرف داروهای تزریقی اتفاق بیفتد. انتقال از طریق رابطه جنسی نیز ممکن است، اما بسیار کمتر رایج است. هیچ واکسنی برای HCV وجود ندارد.

ویروس هپاتیتD (HDV) تنها در افرادی که به HBV آلوده هستند، رخ می‌دهد. عفونت دوگانه HDV و HBV باعث ایجاد بیماری شدیدتر و خطرناک تر می‌شود. واکسن‌های هپاتیت B از عفونت HDV محافظت می کنند.

ویروس هپاتیتE (HEV) بیشتر از طریق مصرف آب یا غذای آلوده منتقل می‌شود. HEV یکی از علل مهم بیماری شایع سرایت هپاتیت در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه است. واکسن‌های ایمن و موثر برای جلوگیری از عفونت HEV ساخته شده‌اند؛ اما به طور گسترده در دسترس نیستند.

مطالب مرتبط:

• علائم تب کریمه کنگو، راه انتقال و درمان
• بیماری سندرم گیلن باره چیست؟

پیشگیری از راه های انتقال انواع هپاتیت

جلوگیری از راه‌های انتقال انواع هپاتیت به نوع آن بستگی دارد. کارشناسان توصیه می‌کنند کسانی که در معرض خطر بالاتری هستند، غربالگری منظم برای هپاتیت B و C انجام دهند. همچنین، پزشکان به طور معمول برای هپاتیت B و C در دوران بارداری غربالگری می‌کنند.

در بخش‌های زیر به روش‌های پیشگیری برحسب نوع بحث می‌شود.

هپاتیت A

برخی از راه‌های پیشگیری از عفونت ناشی از ابتلا به هپاتیت A عبارتند از:

• شستن مرتب دست‌ها با صابون و شوینده بعد از استفاده از سرویس بهداشتی و قبل از غذا خوردن
• اطمینان از پخت کامل غذا و نگهداری مناسب
• در سفر فقط آب بطری پلمپ شده و دارای تایید مقامات بهداشتی بنوشید
• اجتناب از مصرف میوه‌ها و سبزیجاتی که ممکن است در آب آلوده شسته شده یا رشد کرده باشند

هپاتیت B و C

برای به حداقل رساندن خطر انتقال هپاتیت بی و سی:

• فرد باید با شریک جنسی خود در مورد هر گونه ویروسی که ممکن است داشته باشد، آشکارا صحبت کند.
• در طول رابطه جنسی از یک روش پیشگیری مانند کاندوم استفاده کنید.
• فقط از سوزن‌های تمیز و بدون استفاده قبلی استفاده کنید.
• از استفاده مشترک از مسواک، تیغ و ابزار مانیکور خودداری کنید.
• مطمئن شوید که هر وسیله خالکوبی یا طب سوزنی استریل باشد.

افرادی که در معرض قرار گرفتن خطر بالای هپاتیت B هستند می‌توانند از پزشک خود در مورد واکسیناسیون سوال کنند، اما هیچ واکسنی برای هپاتیت C وجود ندارد.

هر فردی که احساس می کند به هر نوع هپاتیت مبتلا باشد، باید به دنبال کمک پزشکی باشد، زیرا پزشک می‌تواند در مورد چگونگی کاهش خطر عوارض و جلوگیری از انتقال ویروس توصیه کند.

در افراد مبتلا به HIV، خطر ابتلا به عفونت هپاتیت B یا C بیشتر است. این تاثیر همچنین می‌تواند شدیدتر باشد، زیرا بدن کمتر قادر به مبارزه با عفونت است.

برای کاهش خطر ابتلا به عفونت و عوارض هپاتیت، افراد مبتلا به HIV باید:

• اقدامات احتیاطی برای جلوگیری از عفونت و انتقال هپاتیت انجام دهند.
• در تمام معاینات بهداشتی شرکت کنند.
• به برنامه درمانی خود پایبند باشند.

تشخیص انواع هپاتیت

دقیق‌ترین و بهترین راه تشخیص انواع هپاتیت، انجام آزمایش در یک آزمایشگاه خوب ویروس شناسی است. آزمایشگاه کیوان، به عنوان اولین آزمایشگاه تخصصی ویروس شناسی در خاورمیانه، مفتخر به خدمت‌رسانی با بالاترین کیفیت به مردم عزیز کشور است. در آزمایشگاه کیوان، انواع تست هپاتیت برای تشخیص ویروس و آنتی بادی برای سنجش ابتلا در گذشته و همچنین سنجش ایمنی پس از واکسن هپاتیت با دقت بالا قابل انجام است. برای ثبت درخواست آزمایش در منزل یا در آزمایشگاه و دریافت مشاوره، کافی است روی لینک زیر کلیک کنید.